Fractal

Το φαινόμενο Fitzek: Θρίλερ από έναν… ψυχοσυλλέκτη συγγραφέα

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

 

«Στη κινεζική, ιαπωνική και κορεατική γλώσσα ο αριθμός τέσσερα μοιάζει με τη λέξη «θάνατος», γι’ αυτό πολλοί θεωρούν ότι φέρνει κακοτυχία. Μάλιστα στην καντονέζικη διάλεκτο, ο αριθμός δεκατέσσερα σημαίνει «βέβαιος θάνατος», και γι’ αυτό τον λόγο οι ιδιοκτήτες του Le Zen, που κατάγονταν από την Γκουαντόνγκ, είχαν παραλείψει όχι μόνο τα αντίστοιχα νούμερα στα δωμάτια, αλλά ακόμα και τον τέταρτο και τον δέκατο τέταρτο όροφο στα ξενοδοχείο».

Ένας καινούργιος Sebastian Fitzek που μόλις κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Διόπτρα» αυτή τη φορά με «Το δέμα» του, μας αναγκάζει να ξαναδούμε το φαινόμενο Fitzek και με άλλη ματιά.

Ποτέ δεν θα προβλέψεις τον δολοφόνο όσο καλά και να γνωρίζεις το έργο του Fitzek. Σκοτεινός, απρόβλεπτος, σε οδηγεί στην κορύφωση και στην αποκάλυψη με οδηγό του, κάθε φορά, την διαταραγμένη ψυχή του ήρωα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα, όσο γίνεται πιο λογικά και με τη σειρά.

Σχιζοφρένεια, θεραπευτική ύπνωση και απύθμενη, απρόσμενη, ανθρώπινη φύση στα δύο ατμοσφαιρικά και προκλητικά βιβλία του Γερμανού Σεμπάστιαν Φίτσεκ, «Πείραμα» και «Θεραπεία» που μεταφράστηκαν στη χώρα μας αντιστοίχως το 2007 και 2009. Από τον ίδιο τον εκδότη της Διήγησης που υπέγραφε με ψευδώνυμο ως Αλέξης Γραμματικός [το όνομά του κατόπιν στο μυθιστόρημα του Βασίλη Καραγιώργος «Alter ego»]. Είναι δεν είναι 40 χρονών, αλλά ο Βερολινέζος Σεμπάστιαν Φίτσεκ έχει ήδη δώσει το στίγμα του. Με αδελφό ψυχίατρο, σπουδές Νομικής και έφεση στο μυστήριο και στην ατμόσφαιρα θρίλερ, τα πρώτα του βιβλία έχουν ήδη μεταφραστεί με μεγάλη εμπορική επιτυχία στο εξωτερικό. Από τις εκδόσεις «Διήγηση» πριν από μια δεκαετία κυκλοφόρησε «Η θεραπεία» του και «Το Πείραμα».

 

O συγγραφέας Sebastian Fitzek

 

«Ψυχολογικά θρίλερ» και τα δυο, τοποθετούν το κλειδί του μυστηρίου στην ψυχή των ηρώων. Άδηλο, άφατο, απρόσμενο, αιφνίδιο, αποκαλυπτικό και όμως τόσο αληθινό (ούτε καν αληθοφανές), ξεδιπλώνει την άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής που απομένει εις τους αιώνες, το μέγιστο μυστήριο. «Το αίνιγμα του άλλου» του Μπόρχες μοιάζει να βρίσκει και στη «Θεραπεία» και στο «Πείραμα» την τέλεια, απόλυτή του εφαρμογή. Στη «Θεραπεία» ένα δωδεκάχρονο κορίτσι, η Γιόζι, που πάσχει από μια παράξενη δερματολογική ασθένεια, εξαφανίζεται ξαφνικά κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στον αλλεργιολόγο. Στον προθάλαμο, άναυδος ο διάσημος ψυχίατρος πατέρας της. Η εξαφάνιση της κόρης του θα του κόψει, κυριολεκτικά, τη ζωή στα δυο. Σε αντίθεση με τη σύζυγό του που συνεχίζει την ήδη υπάρχουσα στρωμένη ζωή, ο Βίκτορ Λάρεντς θα απομονωθεί, εγκαταλείποντας σχεδόν τα πάντα. Όταν κάποια στιγμή στο εξοχικό του, σ’ ένα νησάκι της Βόρειας Θάλασσας, προσπαθώντας να αναψηλαφήσει το χρονικό της εξαφάνισης για τις ανάγκες ενός περιοδικού, θα τον επισκεφθεί η μυθιστοριογράφος Άννα Σπίγκελ και θα του ανατρέψει τα πάντα.

 

 

Η κομψή και εύθραυστα ωραία γυναίκα, επιμένοντας ότι πάσχει από μια σπάνιας μορφής σχιζοφρένεια που την υποβάλλει να συναντά τους ήρωες των βιβλίων της και εκ των υστέρων να ζει την ιστορία, θα του αφηγηθεί την ιστορία της Γιόζι. Αντιμετωπίζοντάς την με δυσπιστία στην αρχή, θα συνειδητοποιήσει πως παραμένει η μοναδική του ελπίδα για να μάθει το τέλος. Ένα φινάλε απρόσμενο που ξαφνιάζει και σοκάρει και τον πιο ευφυή. Με ζοφερή ατμόσφαιρα και αντιφατικούς, άκρως ενδιαφέροντες, ήρωες ο συγγραφέας αναφέρεται σε μια σπάνια μορφή ψυχασθένειας. Αυτής της Σπίγκελ, που αντικατοπτρίζει μιαν άλλη! Στο «Πείραμα» όλα αρχίζουν μια παραμονή Χριστουγέννων. Σε μια πολυτελή ιδιωτική ψυχιατρική κλινική, έξω από το Βερολίνο, αποκλεισμένοι απ’ το χιόνι ασθενείς και νοσηλευτικό προσωπικό συνειδητοποιούν ότι ανάμεσά τους βρίσκεται ένας ιδιότυπος μανιακός εγκληματίας. «Ο ψυχοσυλλέκτης» όπως ήδη ο τύπος τον αποκαλεί, επιλέγοντας νέες και ωραίες γυναίκες, εγκλωβίζει την ψυχή τους καταδικάζοντάς τες σε ένα περίεργο κώμα. Κανείς δεν γνωρίζει τη μέθοδο που χρησιμοποιεί. Ο συγγραφέας με αριστουργηματική δομή και χωρίς να μας αποκαλύψει απολύτως τίποτα, ξεκινά απ’ το τέλος. Χρόνια αργότερα, ένας πανεπιστημιακός οδηγεί στο σπίτι του ζόφου φοιτητές και υποβάλλοντάς τους στη δοκιμασία να διαβάσουν την ιστορία ενός ψυχιάτρου, ξαναζεί τα ζοφερά Χριστούγεννα προσπαθώντας ν’ απελευθερωθεί μέσα από «Το Πείραμα». Το παρόν και το παρελθόν εναλλάσσονται στα κεφάλαια και ο αναγνώστης έχει τη σπάνια τύχη να ζει την ίδια την ιστορία και τον αντίκτυπό της. Κανένας δεν είναι ό,τι και όποιος δηλώνει. «Ο ψυχοσυλλέκτης» ένα ερωτηματικό μέχρι την τελευταία στιγμή. Αλλά και μια ενδιαφέρουσα πτυχή της ψυχιατρικής και της ανθρώπινης φύσης. «Λένε πως οι άνθρωποι εκδηλώνουν την πραγματική τους φύση σε εξαιρετικές περιστάσεις, όταν δεν τους επιτρέπεται να δράσουν σύμφωνα με τις αξίες που τους είναι εντυπωμένες από την όσμωσή τους με το εξωτερικό περιβάλλον. Έτσι η κρίση γίνεται σαν κοφτερό μαχαίρι, που κόβει το κέλυφος κι αφήνει να βγει το κουκούτσι, η αρχέγονη κατάσταση, που είναι ασχημάτιστη ακόμη και συνήθως κυριαρχείται από το ένστικτο, στο οποίο το πνεύμα της επιβίωσης προέχει της ηθικής». Απόσπασμα από «Το πείραμα» που αφορά άμεσα, όμως, και στα κομβικά σημεία της «Θεραπείας». Μετά την ανάγνωση των δύο βιβλίων, το μόνο σίγουρο είναι ότι η άποψή μας για την θεραπευτική ύπνωση και τη σχιζοφρένεια θα είναι διαφορετική. Δυο ατμοσφαιρικά, προκλητικά, ιδιοφυή θρίλερ από έναν ψυχοσυλλέκτη… συγγραφέα, και σίγουρα γνώστη της απύθμενης και απρόσμενης ανθρώπινης φύσης.

Στο καινούργιο βιβλίο του με τον απλό τίτλο «Το δέμα» και το ιδιαίτερο εξώφυλλο [είναι σαν δέμα], την μετάφραση υπογράφει η Δέσποινα Κανελλοπούλου.

Η Έμμα, η κεντρική ηρωίδα, η πάσχουσα αλλά ουσιαστικά και εκείνη που μας γνωστοποιεί την ιστορία, την δική της λογική και αντίληψη ακολουθούμε, έγινε ψυχολόγος για να ξεπεράσει τη σκληρή συμπεριφορά του πατέρα.

Τελειώνοντας την ομιλία της σε ένα συνέδριο, ανεβαίνει να ξεκουραστεί στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Ένα απειλητικό μήνυμα στον καθρέφτη θα την γυρίσει πίσω στις δύσκολες εποχές της με τον πατέρα, αλλά αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι εφιαλτικά. Προτού συνειδητοποιήσει το τι ακριβώς της συμβαίνει, θα βρεθεί βιασμένη και με ξυρισμένο κεφάλι. Το χειρότερο όλων είναι ότι το δωμάτιο όπου ισχυρίζεται ότι τα έζησε όλα αυτά, δεν υπάρχει. Ούτε σαν αριθμός, ούτε σαν όροφος [το απόσπασμα της αρχής].

Έξι μήνες μετά, έγκλειστη και σε απόλυτη προστασία από τον άντρα της, ωστόσο βεβαία ότι ο βιαστής της θα συνεχίσει τους βιασμούς δολοφονώντας κιόλας, θα βρεθεί με ένα δέμα για τον αλλόκοτο γείτονα. Της το αφήνει ο ταχυδρόμος, είναι στη γειτονιά της σε ένα σπίτι σχεδόν στοιχειωμένο που μοιάζει να μη κατοικείται από κανένα. Κι από εκεί και πέρα συνειδητοποιεί ότι όλα είναι δυνατά σ’ αυτή τη ζωή, για την ανθρώπινη ψυχή:

«Συνειδητοποίησε πως ένας άνθρωπος μπορεί όντως να χάσει τη δυνατότητα να διαχωρίζει τη φαντασία από την πραγματικότητα».

Την λύση θα την δώσει η αστυνομία, ο παιδικός της φίλος και η δική της συνήθης θεραπευτική μέθοδος που στηρίζεται σε ένα ψέμα: «Αργότερα, στα εγχειρίδια ψυχιατρικής, θα έκανε θραύση η ιστορία του δόκτορος Ροτ, που θεράπευσε μια υποτιθέμενη ψεύτρα με ένα ψέμα. Αλλά αυτό δεν άλλαζε το γεγονός ότι ο Κόνραντ είχε κινηθεί πίσω από την πλάτη της καλύτερής του φίλης και προστατευόμενης».

Το φινάλε απρόβλεπτο, η παιδική κακοποίηση συνεχίζει στο γνώριμο μοτίβο της να αναζητά διαρκώς τον επόμενο δυνάστη για να επαναληφθεί η αιώνια σκηνή και οι εξηγήσεις όπως συνήθως στις ιστορίες του Φίτσεκ όταν δοθούν, θα μας αφήσουν άναυδους.

Ναι, όσες σπουδές και να κάνουμε, όσο κι αν είμαστε οξυδερκείς, η ψύχωση των οικείων μας μπορεί να στηρίξει μια ψεύτικη ζωή. Δεν είναι καθόλου δύσκολο να ζεις σ’ ένα ψέμα, εφόσον η ψυχοπαθολογία του ψεύτη το έχει μετασχηματίσει σε αλήθεια ζωής.

Ο Φίτσεκ ήρθε για να μείνει και αυτά τα λίγα για να ξέρετε, αν και όσο και να προσέξει κανείς, δεν αποφεύγει την αναγνωστική παγίδα. Διότι καλείσαι να ζεις την ιστορία από την οπτική του σαλεμένου πρωταγωνιστή. Και για εκείνον είναι απολύτως αληθινή.

 

 

Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top