Fractal

Ημιτελές αριστούργημα

Γράφει η Μαρία Λιάκου //

 

Τζέιν Ώστιν «Σάντιτον», μετάφραση-επίμετρο: Λαμπριάνα Οικονόμου, Εκδόσεις Κοβάλτιο, 2017

 

Στις 18 Μαρτίου 1817, η Τζέιν Ώστιν γράφει τις τελευταίες αράδες ενός μυθιστορήματος εν προόδω. Το χειρόγραφο φέρει τον τίτλο «Τα αδέλφια». Η αποδυναμωμένη υγεία της Ώστιν και ο θάνατός της, στις 18 Ιουνίου του ίδιου έτους, κληροδοτούν στην παγκόσμια λογοτεχνία δώδεκα κεφάλαια από το μυθιστόρημα, το οποίο θα εκδοθεί τελικά το 1925, με τον τίτλο «Σάντιτον». Έκτοτε, το τελευταίο μυθιστόρημα της Ώστιν, ανολοκλήρωτο πλην όμως φανερά το πιο ώριμο έργο της, βρίσκει περισσότερους από 80 «συνεχιστές».

Κανείς δεν γνωρίζει αν η Σάρλοτ Χέιγουντ και ο Σίντνεϊ Πάρκερ («Σάντιτον») θα κατάφερναν να «κλέψουν τη δόξα» από την Ελίζαμπεθ Μπένετ και τον κ. Ντάρσι − το ζευγάρι των πρωταγωνιστών στο «Περηφάνια και προκατάληψη». Βέβαιο, όμως, είναι πως στις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος η Ώστιν ασκεί ενδελεχή κριτική στην ηθική φιλοσοφία του φύλου, αντικρίζοντας από τα παράθυρά της έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.

Το «Σάντιτον» αποτελεί την οριστική λογοτεχνική πνοή της Ώστιν και ένα ακατέργαστο διαμάντι για κάθε αναγνώστη.

 

Σε όλα τα έργα της η Τζέιν Ώστιν αναφέρεται κυρίως στην εξάρτηση των γυναικών από τον γάμο για να εξασφαλίσουν κοινωνικό κύρος και κοινωνική ασφάλεια.

Κατά την διάρκεια της ζωής της δεν είχε καταξιωθεί ως συγγραφέας. Μια δημοσίευση ενός απομνημονεύματος για την ζωή της το 1870 (από έναν ανιψιό της) που γνωστοποιεί το όνομά της γίνεται η αφορμή της αναγνώρισης του συγγραφικού της έργου.

Για πρώτη φορά έχουμε το ΣΑΝΤΙΤΟΝ στα ελληνικά. Το βιβλίο περιέχει δώδεκα κεφάλαια. Με τριτοπρόσωπη αφήγηση η συγγραφέας μας παρουσιάζει τα πρόσωπα-χαρακτήρες των ηρώων του ημιτελούς αυτού μυθιστορήματος. Η γλώσσα (που οφείλεται και στην εξαιρετική δουλειά της Λαμπριάνας Οικονόμου) είναι σημερινή.

Η θεματολογία της εδώ είναι η δημιουργία ενός τουριστικού παραθαλάσσιου οικισμού με φιλοδοξία να γίνει ένα ξακουστό θέρετρο. Μέσω της αφήγησης μιας ενδιαφέρουσας ιστορίας του ζεύγους Πάρκερ, η συγγραφέας αναδεικνύει τους χαρακτήρες και κρατάει τον αναγνώστη σε εγρήγορση. Τα μέλη της οικογένειας , οι συγγενείς και τα πρόσωπα γνωριμιών (οικογένεια Χέιγουντι και κυρίως η Σαρλότ) πλέκουν τον λογοτεχνικό ιστό της ιστορίας της Ώστιν. Η έλξη του αναγνώστη με το βιβλίο αυτό είναι  κυρίως οι ήρωες  που είναι καθημερινοί άνθρωποι, με τις έγνοιες τους, τις μικροχαρές τους (περίπατοι στον λόφο, πίνουν το τσάι τους…) Παράλληλα  οι αντιλήψεις τους, τα καμώματά τους περιγράφονται με χάρη και αισθάνεσαι ότι τους παρακολουθείς σε μια κινηματογραφική ταινία.

Η πρωτοτυπία του βιβλίου είναι σαφώς η κοινωνική και οικονομική ζωή που βρίσκεται σε «ανάπτυξη» και οι «προχωρημένες ιδέες» για την εποχή που γράφτηκε.

«…οι άνθρωποι… συρρέουν σε αστικά κέντρα ή μητροπόλεις και δραστηριοποιούνται σε νεωτερικούς επιχειρηματικούς κλάδους όπου δημιουργούνται ευκαιρίες πλουτισμού και, κατά συνέπεια, κοινωνική κινητικότητα» σελ. 136 όπως αναφέρει στο Επίμετρο του βιβλίου.

 

Jane Austen

 

Εδώ η Ώστιν παρουσιάζει την γυναίκα «ισχυρή» και με ενεργό ρόλο.

Οι άνδρες είναι αποδυναμωμένοι. Η λαίδη Ντέναμ (συνεταίρος του κ. Πάρκερ) κάνει οικονομική διαχείριση και οικονομικά πλάνα ανάπτυξης σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία.

«…το κοινωνικό φύλο δεν αντανακλάται κατ’ ανάγκην στο βιολογικό…» σελ 138 και όλες οι γυναίκες –χαρακτήρες στο μυθιστόρημα έχουν λόγο και δράση. Πολύ μπροστά ως θέση η άποψη αυτή εάν σκεφτούμε τον χρόνο γραφής του μυθιστορήματος. Η  έκδοση αυτού του βιβλίου αποδεικνύει ότι όντως οι κλασσικοί συγγραφείς αντέχουν στον χρόνο και τα κείμενα μπορούν να μεταφραστούν σε κάθε εποχή του μέλλοντος.

Η Λαμπριάνα Οικονόμου στο επίμετρο επισημαίνει: «Αντιθέτως, δίνεται προβάδισμα στις γυναίκες…. Ως εκ τούτου, η σύλληψη της Ώστιν για την έκφυλη ταυτότητα αμφισβητεί ξεκάθαρα το συστημικό πλαίσιο που αναπαράγει νόρμες και αναπαράγεται, με τη σειρά του, από αυτές.» σελ. 138-139.

Με το βιβλίο της αυτό η Ώστιν και σήμερα είναι σύγχρονη και

«…το Σάντιτον δεν είναι ένα ημιτελές μυθιστόρημα αλλά η ενδελεχής κριτική της Ώστιν στην ηθική φιλοσοφία του φύλου και η οριστική λογοτεχνική πνοή»σελ. 139.

Έχουμε πολλούς λόγους να το διαβάσουμε το βιβλίο αυτό σήμερα και όντως, «είναι ένα ακατέργαστο διαμάντι»!

Η Τζέιν Όστεν (Jane Austen, γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1775 και πέθανε στις 18 Ιουλίου 1817) είναι μία από τις πιο δημοφιλείς και πολυδιαβασμένες μυθιστοριογράφους της αγγλικής λογοτεχνίας. Από το 1811 έως το 1815 γράφοντας τα μυθιστορήματα Λογική και ευαισθησία (1811), Περηφάνια και προκατάληψη (1813), Μάνσφιλντ Παρκ (1814) και Έμμα (1815) καθιερώθηκε ως συγγραφέας. Επίσης έγραψε τα Αββαείο του Νορθάνγκερ και την Πειθώ τα οποία δημοσιεύτηκαν μετά το θάνατό της το 1817.

Τα έργα της και η ζωή της έχουν αποτελέσει αντικείμενο πολλών κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών.

Ο πατέρας της ήταν διδάκτωρ της Οξφόρδης και κληρικός. Είχε επτά αδέρφια, εκ των οποίων μόνο μία αδερφή, την Κασσάνδρα. Η Τζέιν και η Κασσάνδρα ήταν πολύ αγαπημένες. Πήγαν στο ιδιωτικό σχολείο μαζί και έζησαν μαζί μέχρι το θάνατο της Τζέιν.

Η οικογένεια έζησε στο Στήβεντον, στο Μπαθ, στο Σαουθάμπτον και στο Τσώτον (Chawton). Εκεί η Τζέιν έδωσε την οριστική τους μορφή στα μυθιστορήματα Περηφάνια και Προκατάληψη και Λογική κι ευαισθησία και έγραψε τα Μάνσφιλντ ΠαρκΈμμα και Πειθώ.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top