Fractal

✔ Ο Σάμιουελ Μπιορκ, ο συγγραφέας της «Κουκουβάγιας» στην Αθήνα

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

 

Samuel Bjork

Samuel Bjork

 

Ήρθε στην Ελλάδα προσκεκλημένος των εκδόσεών του Διόπτρα στις 12 του μηνός. Δεν είναι η πρώτη φορά. Ο Σάμιουελ Μπιορκ, άλλωστε, όπως δηλώνει λατρεύει την Ελλάδα. Κι απ’ ότι φαίνεται αυτή η λατρεία είναι αμοιβαία, τα βιβλία του «Παγωμένος Άγγελος» και «Η κουκουβάγια» αγαπήθηκαν πολύ. Όλοι μιλούν για μια διαφορετική νουάρ φωνή από την Σκανδιναβία, ο Νορβηγός συγγραφέας Σάμιουελ Μπιορκ, όπως είναι το ψευδώνυμο του μυθιστοριογράφου, θεατρικού συγγραφέα, εικαστικού και τραγουδοποιού Φρούντε Σάνερ Έιεν, αγαπά πολλά είδη τέχνης κι έχει υπηρετήσει, εξίσου, πολλά. Γεννημένος το 1969, έγραψε το πρώτο του θεατρικό όταν ήταν είκοσι δύο ετών και στη συνέχεια δημοσίευσε δύο μυθιστορήματα -Η καταπληκτική «Pepsi Love» (2001) και «Σπιντ για πρωινό» (2009)- που εγκωμιάστηκαν από τους κριτικούς. Αυτοδίδακτος και αδιάφορος προς τα ΜΜΕ, έχει επίσης εκδώσει άλλα πέντε θεατρικά έργα, έχει βγάλει έξι μουσικά άλμπουμ, έχει κάνει και πολλές εκθέσεις σε γκαλερί, ζει στο Όσλο, μεταφράζοντας, μεταξύ των άλλων, Σαίξπηρ. Οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να τον χαρούν απόψε, Τετάρτη στις 12 Οκτωβρίου στις 19.00 στην αίθουσα εκδηλώσεων στο Public Συντάγματος και θα μπορέσουν να του απευθύνουν ερωτήσεις για τον Χόλγκερ Μουνκ και την Μία Κρούγκερ. Εμείς, φροντίσαμε να μάθουμε προκαταβολικά για σας μικρά και μεγάλα συγγραφικά μυστικά.

 

-Κύριε Μπιορκ πώς γεννήθηκαν ο Χόλγκερ Μουνκ και η Μία Κρούγκερ; Το στερεότυπο «ο αλώβητος επιθεωρητής» είναι ακατανόητο και εκτός τόπου και χρόνου πια;

Ο Holger and η Mia μπήκαν στη ζωή μου μια νύχτα πριν από πολλά χρόνια. Είχα μόλις ολοκληρώσει τη σκέψη μου για την ιστορία του πρώτου βιβλίου, και ένιωσα ότι χρειαζόμουν δυο καλούς ερευνητές που θα αναλάβουν την εξιχνίαση του εγκλήματος. Και ήθελα να τους σκιαγραφήσω όσο πιο ρεαλιστικά μπορούσα, να τους παρουσιάσω ως απλούς, καθημερινούς ανθρώπους με δικά τους προβλήματα και πάθη. Ήθελα επίσης να δώσω έμφαση στην προσωπικότητα, τον χαρακτήρα τους. Έτσι τους παρουσίασα ως ενδιαφέρουσες προσωπικότητες και όχι απλώς ως δύο ικανούς ντετέκτιβ.

 

-Γράφοντας αστυνομικά ένας συγγραφέας γίνεται και λίγο… ντετέκτιβ; Ενέχει κάπως και την έννοια του παιχνιδιού η συγγραφή ενός αστυνομικού;

Ναι, βεβαίως. Για να μπορέσει κανείς να σκιαγραφήσει καλούς ντετέκτιβ πρέπει να υποδυθεί ο ίδιος τον ρόλο του ντετέκτιβ και να τον υποδυθεί σωστά. Προσπαθώ να σκέφτομαι με το δικό τους μυαλό, να μπαίνω στη σκέψη τους και η διαδικασία αυτή είναι ευεργετική αν και συχνά συμβάλει σε καίριες αλλαγές στην εξέλιξη της ιστορίες. Αλλαγές που δεν τις είχα σκεφτεί νωρίτερα.

 

-Το μέλλον, τελικά, είναι εγγεγραμμένο στο παρελθόν μας; Πόσο σημαντικό είναι ή δεν είναι σε οτιδήποτε ψυχολογικό και παθολογικό; Γράφοντας για παραβατικές συμπεριφορές ο συγγραφέας πρέπει να είναι και γνώστης της ανθρώπινης φύσης;

Πάντα με ενδιέφερε η ανθρώπινη ύπαρξη, η φύση του ανθρώπου και τί είναι αυτό που τον ωθεί να ενεργεί με το έναν ή τον άλλο τρόπο. Η διαδικασία αυτή με βοηθά πολύ όταν γράφω.

 

-Είναι το σύγχρονο νουάρ το καινούργιο κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα;

Νομίζω ότι θα μπορούσε να αποτελέσει ένα  καλό «πεδίο» πάνω στο οποίο θα μπορούσε κανείς να αναπτύξει ή να μιλήσει για σημαντικά θέματα. Για μένα προέχει το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ξετυλίγεται η ιστορία μου, και όχι απλώς ποιός διέπραξε το έγκλημα, όπου οι ντετέκτιβ δίνουν απλώς τις λύσεις, ή αποκαλύπτουν εγκλήματα.

 

-Τι είναι εκείνο που σας ώθησε από τη μουσική, το θέατρο και το τραγούδι στο αστυνομικό μυθιστόρημα;

Είχα δοκιμάσει πολλά και διαφορετικά πράγματα στο παρελθόν κι είχα αρχίσει να βαριέμαι. Χρειαζόμουν μια νέα πρόκληση. Μου αρέσει να δοκιμάζω καινούργια και απαιτητικά πράγματα, ιδέες που δεν είχα σκεφτεί στο παρελθόν.

 

koukouvayia

 

-Συνυπάρχουν οι τέχνες που υπηρετείτε και οι αγάπες σας μέσα σ’ αυτό;

Νομίζω ότι ο αναγνώστης μπορεί να ανιχνεύσει τη «φωνή» και τα ενδιαφέροντα μου σε όλο το φάσμα του συγγραφικού μου έργου. Βέβαια το είδος αυτό των μυθιστορημάτων που υπηρετώ έχει τους δικούς του κανόνες, παρόλα αυτά προσπαθώ πάντα να εφευρίσκω δικούς μου τρόπους. Βάζω το δικό μου αποτύπωμα, γιατί πιστεύω πως με κάθε νέο στοιχείο, το μυθιστόρημα αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

 

-Είναι η πρώτη φορά που θα έρθετε στην Ελλάδα; Τι ακούτε για μας;

Έχω επισκεφτεί την Ελλάδα πολλές φορές. Η μητέρα μου λατρεύει κάθε τι ελληνικό και το σπίτι μας ήταν πάντα γεμάτο με ενθύμια, αγαλματίδια και καρτ ποστάλ από τις επισκέψεις της στην Ελλάδα. Μεγάλωσα λοιπόν περιτριγυρισμένος από εικόνες της αρχαίας Ελλάδας, και τα ειδυλλιακά τοπία από τα όμορφα νησιά της. Αυτές τις μέρες όταν η Ελλάδα αναφέρεται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης το μόνο που ακούμε είναι τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, το προσφυγικό κλπ, αλλά για μένα, η Ελλάδα θα είναι πάντα συνδεδεμένη με τη δημοκρατία, τον Αριστοτέλη, τον  Σωκράτη, τις αρχαίες τραγωδίες. Η Ελλάδα είναι η χώρα της δημοκρατίας και του πολιτισμού.

 

-Επειδή και το έχουμε συναντήσει σε πολλά σκανδιναβικά μυθιστορήματα, σας ανησυχεί η άνοδος του ρατσισμού και των νεοναζί στην Ευρώπη;

Δεν μπορώ να πω ότι ανησυχώ ιδιαίτερα. εδώ στη Σκανδιναβία οι νεοναζί  καταφέρνουν συχνά να διεκδικούν την προσοχή του Τύπου, αλλά ευτυχώς, είναι λίγοι.

 

samuel_bjork_2

 

-Έχουμε επιλογές; Στις μέρες μας τι θεωρείτε γενναίο και τι επαναστατικό;

Εξαρτάται σε ποιο μέρος του πλανήτη ζει κανείς. Αλλά σε γενικές γραμμές νιώθω ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν επιλογές. Κι αυτό που είναι γενναίο και επαναστατικό δεν αλλάζει ποτέ και πουθενά- νομίζω. Αρκεί κανείς να παλέψει για αγαθά όπως είναι η ισότητα και η δικαιοσύνη, να παλέψει για τις ίσες ευκαιρίες και το καλό για το σύνολο των ανθρώπων και να μην αφήνει κανέναν να του υπαγορεύει τί να κάνει στο όνομα της πολιτικής, θρησκευτικής ή οποιαδήποτε άλλης τυραννίας.

 

-Στα βιβλία σας κυριαρχούν το πρόσωπο και το προσωπείο, υπάρχει και στην όντως ζωή μας αυτός ο διχασμός;

Αν εννοείτε ότι ο εσωτερικός κόσμος των ανθρώπων δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που δείχνουν εξωτερικά– τότε ναι. Νομίζω πως αυτός ο διαχωρισμός υπάρχει στη ζωή. Η Mia προσπαθεί να κρατηθεί όρθια, να ζήσει μια φυσιολογική ζωή, ενώ ο εσωτερικός της κόσμος καταρρέει.

 

-Κοινοί παρανομαστές και συνισταμένες σε κάθε μορφή τέχνης σας; Υπάρχουν κοινές εμμονές στις μουσικές, στις ζωγραφικές και στις αστυνομικές ιστορίες σας;

Όχι, δεν θα έλεγα ότι υπάρχουν. Ζωγραφίζω και γράφω μουσική από τότε  που ήμουν πολύ νέος. Όμως τα ενδιαφέροντά μου άλλαξαν με την πάροδο του χρόνου και το μοναδικό πράγμα που θα μπορούσα τώρα να σκεφτώ ως κοινό στοιχείο στις δουλειές μου είναι το έντονο ενδιαφέρον μου για την παιδική ηλικία, και το πώς τα βιώματά μας σε αυτήν επηρεάζουν τις ζωές μας όταν μεγαλώνουμε. Προσπάθησα μάλιστα να αναφερθώ σε αυτό το ζήτημα στα βιβλία μου και είναι ένα θέμα που κυριαρχεί και στα τρία βιβλία της σειράς.

 

 

* Δημοσιεύθηκε στο Έθνος.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top