Σαιν-Τζον Περς: Η εσωτερική εποποιία
Επιμέλεια- Μετάφραση: Γιάννης Θηβαίος //
Ο Σαιν-Τζον Περς, γάλλος ποιητής γεννήθηκε το 1887 στη Γουαδελούπη, όπου είχε μεταναστεύσει ο προπάππος του. Με το πραγματικό του όνομα Αλεξίς Λεζέ έκανε μια λαμπρή σταδιοδρομία στο διπλωματικό σώμα. Με το επιτηδευμένο και παράξενο ψευδώνυμο Σαιν-Τζον Περς αποκαλύφθηκε ως ποιητής το 1924, όταν παρουσίασε ένα μέρος της συλλογής του Ανάβαση. Αν και ανήκε σε παλιότερη γενιά, λογοτεχνικά είναι σύγχρονος νεότερων ποιητών, σαν τον Πιερ-Ζαν Ζουβ, διότι απαγόρευε τη δημοσίευση ποιημάτων του στη Γαλλία, όσο συνέχιζε να εργάζεται στο Υπουργείο Εξωτερικών. Όταν απολύθηκε από την κυβέρνηση του Βισύ, εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, πράγμα που ίσως εξηγεί το πώς έγινε τόσο γνωστός εκτός Γαλλίας και είναι ο πλέον μεταφρασμένος ποιητής του 20ου αιώνα. Το 1960 το έργο του στέφτηκε με το Βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας.
Μετά τον Κλωντέλ και κάτω από τη επιρροή του, αυτό το δύσκολο, μεταφυσικό έργο αναπτύσσει μια γλώσσα με τεράστιο ρυθμικό εύρος και χρησιμοποιεί πλήθος συμβόλων. Επική φιλοδοξία διατρέχει όλη του την ποίηση, όπως μαρτυρούν και οι τίτλοι των έργων του: Ανάβαση ή Άνεμος. Αλλά η εποποιία επικαλείται εξωτικούς ή φανταστικούς μύθους για να μετατρέψει σε μεγαλειώδες θέαμα ένα εσωτερικό ανεξάντλητο μυστικό. Ο ποιητής προσπαθεί να τηρήσει ένα στοίχημα: να ενώσει σε μια ενότητα γλωσσικών εικόνων και ρυθμών, το ακατανίκητο μυστικό της εσωτερικής του περιπέτειας και την ανωτερότητα μιας ιδιότυπης επικοινωνίας. Μια επίκληση συνοψίζει την ποιητική του φιλοδοξία: Αρόσιμη γη του ονείρου! Η ποίηση είναι το όργωμα που κάνει γόνιμη την αδιαπέραστη γη και το ποίημα είναι ο αφηγητής που ξαπλώνει κάτω απ’ τον τερέβινθο.
Το έργο του Σαιν-Τζον Περς περιλαμβάνει τις ακόλουθες συλλογές! Εγκώμια (1911-1948), Ανάβαση (1924-1948), Εξορία (1924-1946, αυτή η συλλογή περιλαμβάνει και το έργο Βροχές και Χιόνι), Άνεμοι (1946), Πίκρες (1950-1953), Χρονικό (1960).
Πέθανε στο Παρίσι το 1975, σε ηλικία 88 ετών.
Άποψη
Παιχνιδιάρικες αλλά και αυστηρές παραλλαγές πάνω στο θέμα του ταξιδιού, οι στίχοι της Ανάβασης ερευνούν με εικόνες, άγνωστες περιοχές του εσωτερικού κόσμου. Το παιχνίδι έγκειται στην έκπληξη, η αυστηρότητα στη συνεχή παρουσία θεμάτων σχετικών με το άπειρο και το άγνωστο. Το παιχνίδι και η αυστηρότητα διαφαίνονται επίσης από το ρυθμό του στίχου, την εσωτερική διαδρομή του που είναι πυκνή, ειλικρινής και ιεραρχική, εξωτική και καθημερινή. Αυτή η Ανάβαση είναι ακόμα μια Οδύσσεια δια μέσου της μυστηριώδους Αυτοκρατορίας όπου συναντώνται, για να μη χωρίσουν ποτέ, οι λέξεις και τα όνειρα.
To καλοκαίρι πιο πλατύ από την Αυτοκρατορία κρεμά στα τραπέζια του ουρανού μερικούς ορόφους από κλίματα. Η απέραντη γη περιφέρει ολοταχώς τη χλομή κάτω απ’ τη στάχτη θράκα της – στο χρώμα του θειαφιού, του μελιού, στο χρώμα των αθάνατων πραγμάτων, όλη η γη με τα χορτάρια που ανάβει με τα άχυρα του άλλου χειμώνα – και από το σφουγγάρι ενός μόνο δέντρου ο ουρανός αποκτά το βιολετί χρώμα.
Ένας τόπος με πέτρες μίκα! Ούτε ένας κόκκος καθαρός στα γένια του ανέμου. Και το φως σαν λάδι. Καθώς η σχισμή των βλεφάρων με ενώνει με τις κορφές, ξέρω καλά τη σημαδεμένη με ακούσματα πέτρα, τα σμήνη της σιωπής στα μελίσσια του φωτός• και η καρδιά μου νοιάζεται για μια οικογένεια ακρίδων.
Καμήλες με απαλό τρίχωμα, σημαδεμένες με βιολετί ουλές, καθώς οι λόφοι προχωρούν σε συμφωνία με τον αγροτικό ουρανό – προχωρούν σιωπηλά στη χλομή πυρά της πεδιάδας• και γονατίζουν τελικά, στον καπνό των ονείρων, εκεί όπου οι λαοί ακυρώνονται στη νεκρή σκόνη της γης.
Είναι ατέλειωτες σειρές ίσιες που τείνουν στο γαλάζιο των απίθανων αμπελιών. Η γη σε πολλά μέρη ωριμάζει τη βιολέτα με τις καταιγίδες• και αυτοί οι καπνοί της άμμου που υψώνονται στη θέση των νεκρών ποταμών, σαν να ταξιδεύουν οι αιώνες.
Από τη συλλογή Ανάβαση
Μαρτυρία του ποιητή
Εδώ, όπως στον Κλωντέλ, ο ποιητής τείνει στο να θεωρεί ως μοναδικό αντικείμενο την Ποίηση και τον Ποιητή, διότι η εσωτερική εποποιία επικεντρώνεται στο ποιητικό ζήτημα και γίνεται μαρτυρία ποιητική. Διαφαίνεται ένα είδος πλατωνισμού που κάνει τη γλώσσα να κυνηγά και να αναζητά την Ιδέα μέσα από τις εμμονές και τα τοπία της ψυχής, και το «αποτύπωμα του ποιήματος» σκιαγραφεί κατά κάποιο τρόπο την πιστή σκιά της Πραγματικότητας που είναι κρυμμένη μέσα στις εναλλαγές του ρυθμού και των εικόνων.
Τέτοια είναι η τελευταία παράκληση που εκφράζει ο ποιητής.
Και σ’ αυτή την έσχατη στιγμή της αναμονής, κανείς δεν φαντάζεται ότι μπορεί να επιστρέψει σπίτι του.
«Μαγεία της μέρας στη γέννησή της… Το καινούργιο κρασί δεν είναι πιο αληθινό, το νέο λινάρι δεν είναι πιο φρέσκο…
«Τι είναι αυτή η γεύση ξινού μύρτιλου, στα ξένα χείλη μου, είναι καινούργιο για μένα, κάτι ξένο;
Εκτός κι αν βιαστεί και χάσει το δρόμο του το ποίημα μου… Και είχατε τόσο λίγο χρόνο για να γεννηθείτε αυτή τη στιγμή…»
(Έτσι όταν ο Ιερέας αρχίζει τη λειτουργία του όρθρου, προχωρεί βήμα το βήμα και σβήνει από παντού κάθε αμφιβολία – με το κεφάλι άτριχο και τα χέρια γυμνά κι ως τα αψεγάδιαστα νύχια, – είναι ένα ταχύ μήνυμα που εκπέμπει στις πρώτες φωτιές της μέρας το αρωματικό φύλλο της ύπαρξής του.)
Και ο ποιητής είναι ασφαλώς με μας, στο οδόστρωμα των ανθρώπων του καιρού του.
Όσο πηγαίνει το τραίνο του καιρού μας, όσο πηγαίνει το τραίνο του μεγάλου αυτού ανέμου.
Η δουλειά του ανάμεσά μας: να ξεκαθαρίζει μηνύματα. Και η απάντηση μέσα του να φωτίζει την καρδιά.
Όχι καθόλου το γραπτό, αλλά το ίδιο το αντικείμενο. Όσο είναι σε δράση και στο σύνολό του
Διατήρηση όχι των αντιγράφων αλλά των πρωτοτύπων. Και η γραφή του ποιητή ακολουθεί τα πρακτικά.
Από τη συλλογή Άνεμοι.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
Η Σοφία Γκλιάτη Χασιώτη αποχαιρετά τον Δημήτρη Φύσσα
16/04/2024, 9:17 μμ -
✔ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία
16/04/2024, 9:16 μμ -
Το βιβλίο κι ο συγγραφέας του: Μυστήρια στο νησί Πίτσι Πίτσου
16/04/2024, 9:16 μμ -
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ποίημα: “Το καλοκαίρι”
Γράφει ο Σπύρος Στογιάννης // * Το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι δεν είναι ωραία εποχή για να πεθάνεις. Τα κορίτσια ανθίζουν, άγριες κερασιές στη δημοσιά, Η θάλασσα, δίνη ατέρμονη, κυριεύει το νου, Οι νύχτες –
Περισσότερα -
Ποίημα: “Μάσκες”
Της Μαρίας Βίτσα-Σουλιώτη // * Μάσκες Κρυφογελούν τα προσωπεία που φορέσαμε Ξεχείλωσαν οι υποκρισίες που ντυθήκαμε Μούχλιασε η ομορφιά κάτω από στολίδια εξαπάτησης Ξεγελάμε τη σιωπή με ψελλίσματα αγάπης Με χαρταετούς γεμίζουμε τα κενά των
Περισσότερα -
«Δεν ήταν κακός άνθρωπος. Απλώς ήταν κάποιος που εργάστηκε σκληρά για κάτι που θεωρούσε σωστό…»
Από τον Άγγελο Πετρουλάκη // Καζούο Ισιγκούρο: «Ένας καλλιτέχνης του ρέοντος χρόνου» Μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου, Εκδόσεις Ψυχογιός Ξεκινώ από μια ευτυχή σύμπτωση. Την ίδια ημέρα που γινόταν γνωστό πως η Σουηδική Ακαδημία απένειμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2017
Περισσότερα -
Όταν το πεπρωμένο είναι πιο δυνατό από τη ζωή. Είδαμε τη «Μεγάλη χίμαιρα» του Καραγάτση στο Θέατρο «Πορεία»
Της Κατερίνας Πουλοπούλου // Αν τηλεφωνήσετε, για παράδειγμα, σήμερα για να κλείσετε θέση, μπορεί να περιμένετε κι εβδομάδες για τη «Μεγάλη χίμαιρα» του Καραγάτση που έχει ανεβάσει ο Δημήτρης Τάρλοου στο θέατρο Πορεία, όμως αξίζει τον κόπο.
Περισσότερα -
06.10.2017 | AΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΟΙ – Συναυλία, για την κυκλοφορία του βινυλίου απο την τελευταία συναυλία του Παύλου Σιδηρόπουλου και των Απροσάρμοστων τον Μαρτιο του 1990
Η τελευταία ηχογραφημένη συναυλία του Παύλου Σιδηρόπουλου με το συγκρότημά του Απροσάρμοστοι, στο AN club ‘official’, τον Μάρτιο του 1990, κυκλοφορεί σε βινύλιο απο την B-otherside records! Η ζωντανή παρουσίαση των τραγουδιών αυτών, θα συμβεί το στις 6 Οκτωβρίου, φυσικά στο
Περισσότερα -
Ταξίδι στον χρόνο
Γράφει η Ελένη Λύτρα-Χαραρά // Δημήτρης Βαρβαρήγος «Πίστη και περηφάνια», εκδ. «24 Γράμματα» Διαβάζοντας το νέο μυθιστόρημα Πίστη και περηφάνια του Δημήτρη Βαρβαρήηγου, μέσα από τις ζωές των ηρώων του, μέσα από τα εμπόδια, τις συγκρούσεις, τον έρωτα και τις
Περισσότερα -
Άγνωστες πτυχές της ζωής στο Βερολίνο του Χίτλερ
Γράφει η Λεύκη Σαραντινού // Έϊμι Ράνιαν, «Σχολή για Γερμανίδες νύφες», Μετάφραση: Νοέλα Ελιάσα, εκδ. Μίνωας Ένα εξαίρετο βιβλίο για τη ζωή στο Βερολίνο την εποχή που ο Χίτλερ ήταν στην εξουσία μας παραδίδει η Έιμι Ράνιαν, βραβευμένη
Περισσότερα
