✔ Ross Daly: «Ερωτευτείτε τη μουσική, όχι τον μουσικό»

Συνέντευξη στη Χρυσούλα Βακιρτζή // *

 

«Τα λέμε εμείς, Χρυσούλα», άκουσα με απορία, χτυποκάρδι και χαρά να μου λέει με σιγουριά ο Ρος Ντέιλυ, εκείνο το βροχερό απόγευμα που η Καβάλα –η πόλη μας- φιλοξενούσε τον σύγχρονο γκουρού τον μουσικών μας πραγμάτων, στο Παλιό Ωδείο.

Και, ω του θαύματος! Κάτι η θέληση και ο προσιτός χαρακτήρας του καλλιτέχνη, κάτι το δικό μου πείσμα / θαυμασμός, έγιναν η αιτία να ξεπεραστούν εμπόδια, αποστάσεις, αμηχανία και… να ‘μαστε εδώ να τα λέμε –επί παντός και δια ταύτα.

Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Daly!

Πάμε;

Χρυσούλα Βακιρτζή: Ας ξεκινήσουμε κάπως ανάποδα, κύριε Daly. Τώρα που φτάσατε ως εδώ, όπως λέει ο έλληνας ποιητής Καρυωτάκης, ποιοι είναι οι στόχοι σας πλέον;

Ross Daly: ο στόχος μου καταλήγει να είναι ο ίδιος με αυτόν που είχα όταν άρχισα, μόνο που όταν ξεκίνησα δεν ήξερα ποιός ήταν τότε και τώρα τουλάχιστον έχω την εντύπωση ότι ξέρω. Ποιός είναι αυτός ο στόχος; Να είμαι αυτό που κάνω και να κάνω αυτό που είμαι. Με αυτό τον τρόπο ίσως μια μέρα καταφέρω να είμαι άξιος υπηρέτης.

Χρ. Β.: Πόσο ρόλο παίζει το συναίσθημα, που νιώθετε την κάθε στιγμή, εποχή ή χρόνο, σύμφωνα με το όργανο και τη μουσική που διαλέγετε να παίξετε;

Ross Daly: Το κάθε τι που ζούμε και που οραματιζόμαστε παίζει καθοριστικό ρόλο στη μουσική που παίζουμε. Σύμφωνα με τη δική μου θεώρηση της μουσικής, εμείς οι μουσικοί δεν είμαστε η πηγή της μουσικής, είμαστε αγωγοί της. Για αυτό οφείλουμε να είμαστε καθαροί αγωγοί και να αφήνουμε τη μουσική να περνάει ελεύθερα και ανεμπόδιστα.

XΡ. B: Λειτουργεί με συναισθήματα ως μουσικός ο Ρος Ντέλι; Με την πείρα και την εμπειρία σας, πόσο τεχνοκρατικά / μηχανιστικά ή διαστροφικά επιλέγετε μουσικές και συνθέσεις σας;

Ross Daly: Η μουσική για μένα είναι αυτό που ενώνει όλα τα κέντρα του ανθρώπου σε μια άμεση αντίληψη, δεν είναι ούτε συναίσθημα μόνο, ούτε λογική, ούτε ένστικτο αλλά είναι όλα αυτά μαζί σε μια ένωση που βοηθάει τον άνθρωπο να περνάει σε ένα άλλο επίπεδο συνείδησης. Η πραγματική αποστολή της μουσικής για μένα είναι αυτή τόσο για τους ακροατές όσο για τους μουσικούς.

Χρ. Β: Η Αμερική είχε τον Έλβις Πρίσλευ και τα ροκ γκοπέλ του, οι αφροαμερικάνοι τα σπίριτ. Αν εξαιρέσουμε τον Νίκο Ξυλούρη και ίσως ίσως τον Ψαραντώνη, βλέπετε να έχουμε τους ντόπιους μας «Πρίσλευ»;

Ross Daly: Οι συσχετισμοί αυτού του τύπου μάλλον αδικούν την ιδιαίτερη διάσταση της καλλιτεχνικής σκηνής της κάθε χώρας. Καμία φορά ακούω που λένε ότι τα ρεμπέτικα είναι τα Ελληνικά blues. Εμένα μου φαίνεται ιδιαίτερα άστοχη αυτή η συσχέτιση, καμία σχέση δεν έχουν αυτά τα δυο σε κανένα επίπεδο και το τσουβάλιασμά τους με τόση ευκολία απλώς δημιουργεί σύγχυση που αδικεί και τα δυο είδη αυτά. Με την ίδια έννοια δεν υπάρχει ένας Έλληνας Έλβις και ευτυχώς που δεν υπάρχει γιατί θα ήταν κάτι το γελοίο. Ο Νίκος Ξυλούρης ήταν αυτός που ήταν και είχε την δικιά του ιδιαιτερότητα και για αυτό έμεινε στη συνείδηση των ανθρώπων τόσο ανεξίτηλα και τώρα ακόμα 30 χρόνια μετά από το θάνατο του.

Χρ. Β: Ερωτεύεται ο σύγχρονος μουσικός; Μήπως το πεντάγραμμο έχει καταργήσει τον αυθορμητισμό; Τον έρωτα;

Ross Daly: Το πεντάγραμμο είναι απλώς ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που μας βοηθάει να καταγράψουμε, να θυμηθούμε, και να διαδώσουμε στους άλλους τη δουλειά μας. Κανείς δεν περιμένει τίποτα παρά πάνω από τη γραφή και σε τίποτα δεν καταργεί ούτε τον αυθορμητισμό ούτε την έμπνευση εάν τη βλέπουμε έτσι. Όσο για το εάν ερωτεύεται ο σύγχρονος μουσικός, βέβαια, άνθρωπος είναι, ερωτεύεται και αυτός. Μάλλον όμως ένα κάποιο ερωτικό “μπέρδεμα” που συχνά προκύπτει με τους μουσικούς είναι ότι κάποιοι άνθρωποι, αντί να σταθούν στην ερωτική διάσταση της μουσικής, ερωτεύονται τον μουσικό ο οποίος, με τη σειρά του, μπερδεύεται και αυτός και νομίζει ότι είναι ένα ερωτικό αντικείμενο. Αυτό το πολύ απλό και μάλλον αστείο μπέρδεμα βρίσκεται πίσω από σχεδόν όλο το μηχανισμό προώθησης της σύγχρονης μουσικής βιομηχανίας.

Χρ. Β: Τυποποιηθήκαμε, εντέλει, εν μέρει ή ολοκληρωτικά και μάλιστα σε καιρούς εμπορίου και ψυχρών επαγγελματιών;

Ross Daly: Αυτή η πλευρά της μουσικής υπάρχει αλλά αισθάνομαι ότι δεν με αφορά καθόλου.

Χρ. Β: Με το ρεμπέτικο ελληνικό τραγούδι, το οποίο βασίζεται στη βυζαντινή επί το πλείστον μουσική, ασχοληθήκατε, κύριε Daly;

Ross Daly: Με το Ρεμπέτικο δεν έχω ιδιαίτερες σχέσεις γιατί πιστεύω ότι είναι ένα είδος που ανήκει σε μια πολύ συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων σε μια συγκεκριμένη εποχή. Εγώ με αυτούς τους ανθρώπους δεν έχω καμία βιωματική σχέση και δεν θα μπορούσα εξάλλου αφού προηγούνται της εποχής μου. Η όλη αναβίωση του ρεμπέτικου που έχει προκύψει στις τελευταίες δεκαετίες δεν με έχει πείσει και έτσι δεν έχω ασχοληθεί ούτε με αυτό. Όσο για τη σχέση Ρεμπέτικο και Βυζαντινής μουσικής, θεωρώ ότι αυτή η σχέση έχει υπερεκτιμηθεί και ότι η άποψη που θέλει να θεωρήσει τόσο τα ρεμπέτικα όσο και τα δημοτικά τραγούδια ως απλώς παρακλάδια της Βυζαντινής μουσικής είναι λανθασμένη. Το κομμάτι της καθαυτό Βυζαντινής μουσικής (δηλ. πριν το 15ο αιώνα) που μας είναι γνωστό είναι μόνο το εκκλησιαστικό σκέλος και αυτό υπάγεται σε τελείως άλλη αισθητική αντίληψη και χρησιμοποιεί ριζικά διαφορετικές τεχνικές και φόρμες από ότι συναντάμε στα τοπικά παραδοσιακά τραγούδια η στα ρεμπέτικα.

Χρ. Β: Μιλήστε μας για τον καθημερινό Ρος Ντέιλι. Πώς είναι μια τυπική μέρα σας;

Ross Daly: Ξυπνάω πολύ νωρίς το πρωί και τότε διαβάζω και μελετάω μουσική, στη συνέχεια, μετά τις 10:30 – 11:00 αρχίζει η διοικητική δουλειά μου για το Λαβύρινθο μέχρι περίπου τις 3:00 – 4:00. Συχνά το απόγευμα έχουμε κάποια πρόβα με κάποιους από τους συνεργάτες μας και αυτή θα κρατήσει 4 με 5 ώρες. Το βράδυ μαγειρεύω συνήθως. Η μαγειρική είναι η αγαπημένη μου ενασχόληση μετά τη μουσική και με ξεκουράζει. Μετά συνήθως κάθομαι με τους σκύλους μας και κανένα όργανο μέχρι να πάω να κοιμηθώ.

ΧΡ. Β: Σε ποιον εμπιστευτήκατε πρώτα πρώτα ότι θέλετε να γίνετε μουσικός;

Ross Daly: Στον σκύλο μου…

Χρ. Β: Μιλήστε μας λίγο για τα παιδικά σας χρόνια. Είχατε μουσικές επιρροές και μουσικές καταβολές τότε;

Ross Daly: Η μάνα μου είναι μουσικός και η πρώτη μου επαφή με τη μουσική ήταν ακούγοντας την να παίζει πιάνο.

Χρ. Β: Ποια η γνώμη σας για τους αυτοδίδακτους καλλιτέχνες / μουσικούς;

Ross Daly: Ανέκαθεν υπήρχαν αξιολογότατοι αυτοδίδακτοι μουσικοί.
Κάποιοι άνθρωποι το έχουν στη φύση τους και γίνονται μουσικοί χωρίς κάν να καταλάβουν πως γίνανε. Κάποιοι άλλοι χρειάζονται κάποια βοήθεια και με τη βοήθεια αυτή μπορούν να φτάσουν πολύ μακριά. Η μουσική εκπαίδευση ανοίγει τα περιθώρια σε περισσότερους ανθρώπους να μάθουν μουσική και αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης της. Το ποσοστό των ανθρώπων που μπορούν να μάθουν καλά τη μουσική χωρίς καμία βοήθεια είναι πολύ μικρό αλλά υπαρκτό.

Xρ. B: Πόσο βοηθά η σύγχρονη εξέλιξη τη μουσική και πόσο την καταστρέφουν; (κομπιούτερ, κινητά, μεγάφωνα, μάικροτσιπ κλπ).

Ross Daly: Η σύγχρονη τεχνολογία από μόνη της δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή, είναι απλώς ένα εργαλείο. Όπως όλα τα εργαλεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τρόπο ωφέλιμο ή με τρόπο που μας βλάπτει. Ένα σφυρί στα χέρια ενός σιδερά κάνει θαύματα, στα χέρια ενός χειρούργου μάλλον σκοτώνει. Έτσι είναι με όλα τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, υπάρχει η σωστή και ωφέλιμη χρήση και υπάρχει η λανθασμένη και βλαβερή χρήση.

Χρ Β: Κατά τη γνώμη σας, ποια μουσικά όργανα αποτελούν τη βάση της μουσικής; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αρχαία ελληνική λύρα είναι ο πρόδρομος των εγχόρδων;

Ross Daly: Όχι υπάρχουν πολύ αρχαιότερα έγχορδα όργανα από την αρχαία Ελληνική λύρα η οποία ούτως η άλλως ήρθε από την βορειοδυτική Αφρική (όπου παίζεται ακόμα). Οι απαρχές των μουσικών οργάνων βρίσκονται στην προϊστορική εποχή και έτσι δεν μπορούμε να ξέρουμε ποιό ήταν το πρώτο όργανο που έπαιξε ο άνθρωπος. Πάντως σχεδόν όλοι οι μελετητές συμφωνούν ότι θα ήταν κάποιο είδος κρουστού οργάνου και όχι έγχορδο η πνευστό.

Χρ. Β: Πώς μπορούν να συμφιλιωθούν η παράδοση και η εξέλιξη στη μουσική και γενικότερα στην οικουμενική μας κοινωνία;

Ross Daly: Για μένα η πραγματική έννοια της παράδοσης εμπεριέχει εξ ορισμού την διάσταση της εξέλιξης, αλλιώς μιλάμε για φολκλόρ που δεν έχει καμία σχέση με τη ζωντανή και διαχρονική παράδοση. Το διαχρονικό είναι αυτό που έχει μια ισορροπημένη σχέση με τις τρεις διαστάσεις του χρόνου. Στηρίζεται στη συσσωρευμένη γνώση του παρελθόντος, λειτουργεί δημιουργικά στο παρόν και προτείνει στο μέλλον. Εγώ μόνο έτσι μπορώ να δω την παράδοση, οτιδήποτε άλλο μου φαίνεται μια κακά μεταμφιεσμένη εκδοχή του κοινότυπου συντηρητισμού που, αντί να καλλιεργεί τη δημιουργικότητα, απλώς εμπεδώνει συνήθειες χωρίς τη συμμετοχή της συνείδησης.

Χρ. Β: Ταλέντο ίσον ελευθερία, ένστικτο, περιθώριο –έναντι του εμπορίου, του αναλώσιμου, του αγοραίου δούναι και λαβείν;

Ross Daly: Το ταλέντο μπορεί να αποδειχθεί ή το μεγαλύτερο δώρο ή η μεγαλύτερη παγίδα. Το ταλέντο χωρίς δουλειά δεν είναι αρκετό για να πραγματοποιηθεί ένα αληθινό καλλιτεχνικό έργο. Ίσα ίσα, όταν ένας άνθρωπος στηρίζεται μονάχα στο ταλέντο, πιστεύοντας ότι αυτό φτάνει, ο εγωισμός του διογκώνεται σε τέτοιο βαθμό που του είναι αδύνατον να λειτουργήσει ως πραγματικός καλλιτέχνης. Το ταλέντο χωρίς καλλιέργεια, χωρίς δουλειά δεν είναι τίποτα. Πολλές φορές έχω δει ανθρώπους με λιγότερο φυσικό ταλέντο αλλά πολλή εργατικότητα να φτάσουν στη μουσική αρκετά πιο μακριά από αυτούς που είχαν μεγαλύτερο ταλέντο και νόμιζαν ότι δεν χρειαζόταν να δουλέψουν.

Xρ. B: Στην Ελλάδα του σήμερα, υπάρχουν μουσικοί που θέλουν να ξεφύγουν από τα τυποποιημένα, πρόχειρα και εφήμερα. Θα μπορούσαν αυτοί, οι μεσήλικες πια, να κάνουν μια πραγματικά νέα αρχή;

Ross Daly: Υπάρχουν κάποιοι αλλά δεν νομίζω ότι η όλη βιομηχανία του Ελληνικού Τραγουδιού τους βλέπει με πολύ καλό μάτι. Η βιομηχανία αυτή είναι αποτελεί ένα πολύ σκληρό και αδίστακτο σύνολο από καλλιτέχνες, δισκογραφικές εταιρείες, ραδιόφωνα, μαγαζιά κλπ που το κάθε τι φρέσκο και καινούριο που εμφανίζεται κοιτάζει αμέσως να το αφομοιώσει με τους δικούς του όρους. Εάν δεν καταφέρει να το αφομοιώσει, η επόμενη κίνηση είναι να προσπαθήσει να το εξοντώσει. Αφομοίωση ή εξόντωση; Διάλεξε και πάρε. Ελάχιστοι νέοι καλλιτέχνες αντέχουν αυτή τη κρεατομηχανή και παρά πολλοί χάνονται πρώτου κάν ξεκινήσουν.

Χρ. Β: Μήπως το δημοτικό μας τραγούδι στην Ελλάδα «πληρώνει» τα σπασμένα της Τουρκοκρατίας; Γιατί, ακόμα και ο δικτάτορας Παπαδόπουλος, έβαζε τους πολιτικά εξόριστους ν’ ακούνε στη διαπασών δημοτικά τραγούδια. Εν ολίγοις, αποφεύγοντας την παράδοση, ο Έλληνας αποφεύγει την τραυματισμένη παιδική του ηλικία;

Ross Daly: Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος, όπως πολλοί άλλοι εντελώς αμόρφωτοι και αστοιχείωτοι φασίστες, δεν είχε καμία σχέση με καμία ζωντανή παράδοση, μάλλον είχε σχέση εμμονής με κάποια εντελώς διαστρεβλωμένα στοιχεία του φολκλόρ που ο ίδιος θεωρούσε ότι ενίσχυαν τη δική του θεώρηση περί εθνικής καθαρότητας. Συνηθισμένο φαινόμενο… Η κάπως περίεργη σχέση αγάπης/μίσους του Νεοέλληνα με τη “παράδοση” είναι μια πιο πολύπλοκη υπόθεση. Βασικά πηγάζει από μια πολύ επώδυνη και εντέλει αρρωστημένη σχέση που έχει με κάτι που έχει καταντήσει να είναι πια ένα ανύπαρκτο φάντασμα και που το ονομάζει “Ευρώπη”. Η “Ευρώπη” αυτή που έχει στο μυαλό του βέβαια δεν έχει και πολύ σχέση με τη πραγματική Ευρώπη και ίσως για αυτό το βιώνει ταυτόχρονα ως ερωμένη και ως μπαμπούλα. Αυτή όμως είναι μια πολύ μεγάλη ιστορία που θέλει πολλές σελίδες ανάλυσης.

Χρ. Β: Μουσικός ίσον ιδιότροπο, μοναχικό, μονόχνωτο και ιδιότροπο καλλιτεχνικό ον;

Ross Daly: Ο ορισμός του καλλιτέχνη ως ένα εκκεντρικό, μοναχικό, μονόχνωτο και ιδιότροπο ον προκύπτει λίγο πολύ στον Δυτικό κόσμο στη διάρκεια του 19ο αιώνα και, για μένα, είναι μάλλον ένα φαινόμενο παρακμής. Η τέχνη για μένα δεν είναι μια υπόθεση των ψυχασθενών, είναι μάλλον μια υπόθεση των ιδιαίτερα συγκροτημένων, διορατικών και καλλιεργημένων (με τη πραγματική έννοια) ανθρώπων. Ο κάθε καλλιτέχνης για μένα οφείλει να αφιερώσει τη ζωή του στην καλλιέργεια και διεύρυνση της αντίληψής του, στην βαθύτερη κατανόηση του κόσμου στον οποίο ζει και από κει και πέρα να λειτουργήσει ως αγωγό έμπνευσης. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι ένα έργο τέχνης που έρχεται στον κόσμο αυτό, ας πούμε, από το δικό μου χέρι, είναι και δικό μου δημιούργημα. Έχω μια συμμετοχή στη δημιουργική διαδικασία αλλά το δημιούργημα ούτε μου ανήκει, ούτε πηγάζει από μένα. Ποιά είναι η πηγή; Ο καθένας το ονομάζει όπως θέλει και κάποιοι (σαν και εμένα) δεν το ονομάζουν καθόλου, απλώς αντιλαμβάνονται την ύπαρξη του μέσα από τη μικρή τους συμμετοχή στη δημιουργική πράξη.

Χρ. Β: «Θέλω να γίνω μουσικός», «Θέλω να σπουδάσω μουσική». Ποια η διαφορά, αν υπάρχει, και με ποια απ’ τις δυο σάς πλησιάζουν πιο συχνά οι νέοι μαθητές σήμερα;

Ross Daly: Πιθανόν σε κάποιο επίπεδο υπάρχει μια διάφορα ανάμεσα σε αυτά τα δυο. Εγώ, από τη θέση του μουσικού και του εκπαιδευτικού της μουσικής θα προέτρεπα ένα μαθητή να αναζητήσει τη δική του μουσικότητα και στη συνέχεια να δει που θα τον οδηγήσει. Αυτή η διαδικασία αρχίζει για μένα με τη συνειδητή ακρόαση. Δυστυχώς λίγοι άνθρωποι σήμερα ακούνε μουσική συνειδητά. Οι περισσότεροι ακούν κάπως στην τύχη τη μουσική την ώρα που οδηγούν το αμάξι, την ώρα που εργάζονται ή κάνουν οτιδήποτε άλλο. Ίσως η πλειοψηφία των φίλων μου είναι μουσικοί και ακόμα και αυτοί δεν κάθονται, χωρίς να κάνουν ταυτόχρονα κάτι άλλο, να ακούσουν με όλη τους τη προσοχή ένα έργο μουσικής μια φορά την ημέρα. Ωστόσο, λέγοντας συνειδητή ακρόαση εννοώ ακριβώς αυτό. Είναι κάτι πολύ εύκολο και πολύ απλό που θα αλλάξει τη ζωή του ανθρώπου που θα το κάνει προς το καλύτερο. Ο καθένας, την ώρα που πλένει τα πιάτα η κάνει οποιαδήποτε άλλη καθημερινή εργασία με τη συνοδεία ενός ραδιοφώνου μπορεί να ανεχθεί τον ήχο ενός τραγουδιού από αυτά που λέμε “σκυλάδικο”. Το ανέχεται γιατί δεν δίνει όλη του τη προσοχή σε αυτό και επειδή μάλλον βαριέται να αλλάξει σταθμό. Αν όμως κάθεται στον καναπέ του χωρίς να κάνει καμία άλλη δουλειά, βάζει σε ένα CD player το ίδιο τραγούδι και κάθεται σιωπηλός ακούγοντάς το με όλη του τη προσοχή, το πιθανότερο είναι ότι θα σηκωθεί να το κλείσει πρώτου παιχτεί το μισό τραγούδι. Τα ευτελή αυτά κατασκευάσματα δεν αντέχουν τέτοια έκθεση. Με αυτή τη πολύ απλή διαδικασία μπορούμε να ανακαλύπτουμε πολλά πράγματα για τη μουσική και τη δική μας σχέση μαζί της.

XΡ. B: Υπάρχει ο έρωτας στη μουσική σας;

Ross Daly: Φυσικά! Αλλά επειδή το βρίσκω κάπως άκομψο να μιλάει κανείς για τον έρωτα με πεζό λόγο και επειδή δεν είμαι ποιητής (δυστυχώς), η μουσική είναι η γλώσσα με την οποία “μιλάει” ο έρωτας σε μένα.

Χρ. B: Η μουσικής της Ευρώπης είναι όντως πιο ψυχρή και ψύχραιμη; Αν ναι, λειτουργεί αυτή η ψυχρή δυναμική σαν αντίβαρο στο πάθος, που συχνά ξεχειλίζει ως χείμαρρος που σε πνίγει στους ανατολίτικους ρυθμούς των αντίστοιχων χωρών;

Ross Daly: Η Ευρώπη έχει μια πολύ σημαντική ιστορία στο χώρο της μουσικής, και σε αυτή την ιστορία υπάρχουν έργα που έχουν μια έντονη συναισθηματική διάσταση, άλλα που είναι προϊόντα πολύπλοκης σκέψης και άλλα πάλι που συνδυάζουν τις δυο αυτές προσεγγίσεις με τρόπο αρμονικό. Το ίδιο ακριβώς ισχύει για την Ανατολή. Η διαφοροποίηση ενδεχομένως έγκειται στο ότι, ανάλογα με τις συνθήκες της εκάστοτε εποχής, διαφορετικές τάσεις επικρατούν ή υποχωρούν στη Δύση η στην Ανατολή. Σήμερα πιστεύω ότι η τέχνη γενικότερα στον Δυτικό κόσμο βρίσκεται σε τροχιά παρακμής. Στην Ανατολή τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα, ειδικά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα έφερε μεγάλα δημιουργικά άλματα στην μουσική της Ινδίας, του Ιράν, του Αφγανιστάν ακόμα και πολλών άλλων παραδόσεων της Ανατολής. Δυστυχώς η “αναγέννηση” αυτή είχε σύντομη διάρκεια και τώρα πια βλέπουμε την απόλυτη κυριαρχία Δυτικών εμπορικών προτύπων. Σε αυτό φταίει εν πολλοίς μια ιδιαίτερα νοσηρή τάση που έχει εμφανιστεί τις τελευταίες δεκαετίες που λέγεται “World Music”. Σε αυτή τη περίπτωση όλες οι ιδιαίτερες παραδόσεις όλου του κόσμου “ενώνονται” σε μια τεράστια άνοστη “σούπα” που δεν έχει άλλο σκοπό από το να τρέφει μια κενή και κορεσμένη ποπ κουλτούρα που, αδυνατώντας πια από μόνη της να βρει τρόπους να ανανεωθεί, κολλάει πάνω σε ό,τι βρει ως Βαμπίρ.

Χρ. Β: Αισθάνεστε κάποιες στιγμές «περιθωριακός» / «παιδί των λουλουδιών»…

Ross Daly: Νομίζω ότι σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες αισθάνονται περιθωριακοί για τον απλούστατο λόγο ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων θεωρεί την τέχνη την ίδια μια περιθωριακή δραστηριότητα. Πολύ λίγοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την τέχνη ως είδος πρώτης ανάγκης και παρά πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η τέχνη ως τέχνη δεν είναι καν απαραίτητη. Δηλαδή ότι έχει κάποια αξία μονάχα από τη στιγμή που έχει μια θέση στο κύκλο του εμπορίου, στην αγορά. Δυστυχώς ακόμα και πολλοί καλλιτέχνες έχουν αποδεχθεί αυτή την κατάσταση. Πολύ συχνά ακούω τους ίδιους τους συναδέλφους μου να μιλάνε για «δουλειές», «πωλήσεις», κλπ και σχετικά σπάνια τους ακούω να μιλάνε για την μουσική την ίδια. Και οι δυο αρχηγοί των λεγόμενων κομμάτων «εξουσίας» έχουν «υπηρετήσει» ως υπουργοί Πολιτισμού και τί κάνανε για τη σημερινή ζωντανή τέχνη; Απολύτως τίποτα….

Χρ. Β: Λέγεται ότι οι πιο μεγάλες και ριζικές επαναστάσεις γίνονται μέσα από τους θεσμούς και εμμένοντας μέσα στην θεσμοθετημένη κοινωνία. Αληθεύει αυτό, κι αν ναι, εσείς το πιστεύετε;

Ross Daly: Σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται να ισχύει αυτό, σε κάποιες άλλες πάλι, φαίνεται ότι μια επανάσταση στην οποία συνεπάγεται μια οριστική ρήξη με το προηγούμενο χρειάζεται. Βέβαια η περίπτωση αυτή είναι συνήθως εξαιρετικά επώδυνη και απεύχεται κανείς την αναγκαιότητά του. Κάτι μου λέει όμως ότι η ανθρωπότητα είναι αυτή τη στιγμή μπροστά από μια τέτοια περίπτωση, αλλά δεν γνωρίζω περισσότερα πράγματα γι’ αυτό τώρα. Προϊόν διαίσθησης είναι αυτό…

Χρ Β: Η πιο αγαπημένη σας μελωδία ;

Ross Daly: Το bhairavi bandeesh του Ustad Vilayat Khan

Χρ. Β: Ποιος ήταν ο Ross Daly όταν άρχισε την «επίσημη» πορεία του ως μουσικός;

Ross Daly: Θέλω να πιστεύω ότι ήμουν λίγο πολύ ο ίδιος άνθρωπος, και θέλω επίσης να πιστεύω ότι κάπως κατάφερα όλα αυτά τα χρόνια να καλλιεργηθώ λιγάκι ως άνθρωπος και να διευρύνω κάπως τις γνώσεις μου.

* Η Χρυσούλα Βακιρτζή είναι ποιήτρια