Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ένας τσακισμένος Ίκαρος
09/12/2015, 12:19 μμ

Ένας τσακισμένος Ίκαρος

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

proini«Πρωινή γαλήνη» του Ηλία Μαγκλίνη, Εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 472

 

Κοντά στη Σεούλ, στην κοιλάδα των ηρώων, υπάρχει ένα μνημείο για τους έλληνες μαχητές που έπεσαν στον πόλεμο της Κορέας. Ποιος θυμάται, άραγε, ότι σε εκείνο τον μακρινό τόπο, το 1950, ξεκίνησε ένας εμφύλιος πόλεμος που ακόμη και στις μέρες μας κρατάει διχοτομημένη τη χώρα; Η Ελλάδα, έπειτα από απόφαση των Νικόλαου Πλαστήρα και Σοφοκλή Βενιζέλου κατέθεσε τον δικό της φόρο αίματος στις σκληρές μάχες που διεξήχθησαν από ξηράς και αέρος. Ο απολογισμός ήταν 186 νεκροί και 566 τραυματίες. Ακόμη και σήμερα παραμένει μια αμφιλεγόμενη απόφαση της τότε ελληνικής κυβέρνησης να πάρει μέρος σε έναν πόλεμο που δεν την αφορούσε άμεσα υπό το πρόσχημα της ένταξής στην στο ΝΑΤΟ. Μα, και για τον ΟΗΕ εξακολουθεί να είναι μια γκρίζα σελίδα, καθώς υπό τη σκέπη του, και με τις ΗΠΑ να παίζουν πρωτεύοντα ρόλο, υπήρξε ανάμειξη στα εσωτερικά μιας χώρας με αποτέλεσμα τη γενίκευση της κρίσης. Στην πραγματικότητα, από την Κορέα και μετά πολλά πράγματα άλλαξαν στον τρόπο που αντιμετώπιζαν οι ΗΠΑ την εξωτερική τους πολιτική και κατά συνέπεια την επεμβατική τους επιρροή (λόγω και έργω) σε ζητήματα άλλων χωρών. Ας μην ξεχνάμε πως είμαστε στα χρόνια του «Ψυχρού Πολέμου» όπου οι γεωπολιτικές αναταράξεις είναι έντονες και η σύγκρουση των δύο «ελεφάντων» (ΗΠΑ-ΕΣΣΔ) είχε ως αποτέλεσμα να κονιορτοποιούνται τα… βατράχια.

Εξήντα και κάτι χρόνια μετά, ο Ηλίας Μαγκλίνης αναπλάθει εκείνα τα δύσκολα χρόνια μέσα από το πρίσμα του ήρωά του, του Δήμητρη, ενός νεαρού αξιωματικού του στρατού που για αλλού ξεκίνησε και αλλού η ζωή και το… σώμα του τον πήγαν. Αυτό που κινητοποιεί τον Δημήτρη είναι η ανάγκη του για φυγή από τα Βοδενά, τη σημερινή Έδεσσα, από μια ζωή ταπεινή και δίχως μαγεία. Το χυτήριο του πατέρα του, το ξέρει καλά, πως μπορεί να γίνει ο καθημερινός του τάφος, αν μείνει στον τόπο του και δεν ανοίξει τα φτερά του. Αυτός ακριβώς θέλει να κάνει ο Δημήτρης: να γίνει ένας Ίκαρος. Μαγεύεται από τα αεροπλάνα και ούτε που τον νοιάζει ότι είναι του στρατού και στόχος του είναι να χτυπήσουν θέσεις του Δημοκρατικού Στρατού. Γι’ αυτόν είναι η διέξοδος από το βούρκο της καθημερινότητάς του. Αποφασισμένος να ακολουθήσει το όνειρό του καταφέρνει να μπει στη σχολή Ικάρων και στη συνέχεια πηγαίνει στην Αμερική για τη βασική του εκπαίδευση. Εκεί το όνειρο συντρίβεται, καθώς ο μεγάλος εχθρός του είναι το ίδιο του το σώμα που αντιδράει κάθε φορά που έρχεται αντιμέτωπος με μια κατάσταση που τον ξεπερνάει. Ο Δημήτρης είναι ένας κλασικός αντι-ήρωας γεμάτος όμως ευψυχία, σθένος και πείσμα για να πετύχει κάτι στη ζωή του. Ακόμη κι όταν οι ουρανοί τον αρνούνται, παλεύει, καθηλωμένος στο έδαφος πια, να βρει έναν καινούργιο δρόμο. Κατατάσσεται στην Ευελπίδων και ακολουθεί τον εκστρατευτικό σώμα στην Κορέα. Πάντα μέσα του υπάρχει το σαράκι του ηρωικού πετάγματος, του να αποδείξει στον εαυτό του και στους άλλους ότι μπορεί να τα καταφέρει. Καίτοι δεν είναι μπαρουτοκαπνισμένος και με την επίγνωση ότι την κρίσιμη στιγμή το σώμα του πάλι θα τον ανταμείψει με ντροπή (στην κυριολεξία τα κάνει πάνω του), αποφασίζει μέχρι τέλους να αναμετρηθεί με τον εαυτό του. Ακόμη και αν πρέπει να φτάσει μέχρι την Κορέα, τη χώρα της πρωινής γαλήνης, για να βρει τη δική του γαλήνη.

 

ilias_magklinis

Ηλίας Μαγκλίνης

 

Ο Ηλίας Μαγκλίνης εκτείνει την ιστορία του από τον Β’ Παγκόσμιο Πολέμο, τον εμφύλιο σπαραγμό, αναπλάθει τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια και μέσω του αφηγητή (στο τέλος μαθαίνουμε ποιος είναι) φτάνουμε μέχρι και στο σήμερα. Το ενδιαφέρον στοιχείο του μυθιστορήματος είναι ότι τα χρόνια της ελληνικής «σκουριάς» τα διηγούνται άνθρωποι που ανήκαν στην πλευρά των νικητών. Με εξαίρεση τον θείο του Δημήτρη, τον Προκόπη, έναν ακραιφνή αριστερό που πολέμησε στον Εμφύλιο, πέρασε στο Σιδηρούν Παραπέτασμα (αν και όλοι τον είχαν για νεκρό), για να επιστρέψει γέρος, αλλά αμετανόητος, στην πατρίδα, όλοι οι υπόλοιποι μετέχοντες του δράματος δεν μιλούν για τα τραύματα της Αριστεράς. Βλέπουμε την άλλη… όχθη του ποταμού, αυτή των εθνικοφρόνων, να αρθρώνει τον παφλασμό της με τρόπο απενοχοποιημένο, κάτι όχι και πολύ συνηθισμένο στην ελληνική λογοτεχνία που κυριαρχείται από βιβλία που έγραψαν αριστεροί συγγραφείς. Πάντως, το μυθιστόρημα δεν μπορεί να κατηγορηθεί για μονομέρεια, καθώς δεν παίρνει θέση και σίγουρα δεν δικαιώνει κανέναν. Ίσως, ο μοναδικός που δικαιώνεται, μέσα στην τελική εξαφάνισή του, να είναι ο Δημήτρης. Την ύστατη στιγμή της ζωής του, την πλέον καθοριστική στο πεδίο της μάχης, θα νιώσει μέσα του αυτή την απέραντη γαλήνη της αυτοπραγμάτωσης. Κάτι που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν το είχε καταφέρει ούτε στα ερωτικά δοσίματά του, τις εφηβικές περιπέτειες και τα όνειρά του που έπεσαν με πάταγο στη γη. Λίγο πριν χαθεί, ο Δημήτρης γίνεται ο άνδρας που πάντα ήθελε να είναι, ο ήρωας που για χρόνια ονειρευόταν. Και τότε το σώμα του δεν θα τον προδώσει. Ίσως γιατί και αυτό γνωρίζει πως η μοίρα του είναι προδιαγεγραμμένη.

 

proini_galini

 

Είναι φανερό πως ο Ηλίας Μαγκλίνης έχει κάνει ενδελεχή έρευνα για να αναπαραστήσει πιστά την εποχή, κάτι που φαίνεται ακόμη και σε μικρές λεπτομέρειες της τότε καθημερινότητας που δίνουν στην ιστορία του υψηλό βαθμό αληθοφάνειας. Στο σχετικό σημείωμα που υπάρχει στο τέλος του βιβλίου δεν κρύβει ότι η σχέση του με την ιστορία είναι περισσότερο «οργανική» από όσο μπορεί κανείς να φανταστεί εκ πρώτης όψεως. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Ν. Μαγκλίνης, αντισμήναρχος ε.α., ήταν βετεράνος του πολέμου στην Κορέα, άρα και η εξοικείωση του συγγραφέα με τα γεγονότα και τις συνθήκες ήταν ακόμη πιο έντονη.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top