Fractal

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ (2ο Μέρος): Ο Τσάτσος τοποτηρητής μέχρι ν΄ αποφασίσει ο Κ. Καραμανλής

του Τάκη Κατσιμάρδου //

 

Ορκωμοσία του Κ. Τσάτσου στη Βουλή. Ή δεύτερη κορυφαία υπηρεσία του προς τον Κ. Καραμανλή μετά τη σύνταξη του νέου Συντάγματος.

Ορκωμοσία του Κ. Τσάτσου στη Βουλή. Ή δεύτερη κορυφαία υπηρεσία του προς τον Κ. Καραμανλή μετά τη σύνταξη του νέου Συντάγματος.

 

Ο Μιχαήλ Στασινόπουλος παρέλαβε το νέο Σύνταγμα (9 Ιουνίου 1975), που είχε καταρτιστεί από τον πρόεδρο της ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής Κωνσταντίνο Τσάτσο και παρέδωσε στο ίδιο πρόσωπο την προεδρία της Δημοκρατίας (19 Ιουνίου 1975). Τα παρασκήνια της διαδοχής σχετίζονται αποκλειστικά με τις ατομικές επιλογές του Κ. Καραμανλή και το πολιτικό μέλλον του.

Ο αρχηγός της ΝΔ στην πορεία προς την ψήφιση του νέου Συντάγματος, άλλαξε την αρχική απόφασή του να μεταπηδήσει στην Προεδρία. Αν και προχώρησε, πανίσχυρος ων, σ΄ ένα καταστατικό χάρτη, που τον «φωτογράφιζε». Όπως ο ίδιος ομολογεί στο «Αρχείο» του και ο Κ. Τσάτσος στην «Απολογία» του δεν ήταν τότε σε θέση ούτε ο αυτός ούτε η συντριπτική πλειοψηφία της ΝΔ ν΄ αποφασίσουν οριστικά για την ακριβή μορφή του πολιτεύματος. Αν, δηλαδή, θα στρεφόταν προς ένα κοινοβουλευτικό ή προς ένα ημι-προεδρικό πολίτευμα. Υπήρχε μια πολιτική αμηχανία και ασάφεια, ως προς τον τελικό πολιτειακό ρόλο του ίδιου του Κ. Καραμανλή.

Έπρεπε, λοιπόν, και το Σύνταγμα ν΄ αφήσει ανοιχτή αυτή την εκκρεμότητα για να μπορέσει ο Καραμανλής να λειτουργήσει είτε ως πανίσχυρος πρωθυπουργός είτε ως εξίσου πανίσχυρος Πρόεδρος. Αναγκαίο επομένως ήταν να βρεθεί ένα πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης, που δεν θα ασκούσε τις αυξημένες αρμοδιότητες του Προέδρου, αλλά και θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να ευθυγραμμιστεί με τις αποφάσεις Καραμανλή, όταν και όπως αποφάσιζε.

Αυτό ήταν και το βασικό κριτήριο για την επιλογή του παλιού στενού συνεργάτη του από την ίδρυση ακόμη της ΕΡΕ ( 1956). Στη μεταπολίτευση τον είχε τοποθετήσει υπουργό Πολιτισμού, αλλά όχι και στην πρώτη κυβέρνηση, που προέκυψε
από τις εκλογές του Νοεμβρίου 1974, παρά το γεγονός ότι τον είχε επιλέξει να είναι εκλόγιμος στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Προφανώς από τότε ακόμη τον προόριζε γι΄ άλλα…

 

u03A4u03C3u03B1u03C4u03C3u03BFu03C2 2

Το προεδρείο της Βουλής γνωστοποιεί τ΄ αποτελέσματα της ψηφοφορίας για την ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας.

 

Στην πολιτική ιστορία φαίνεται ότι μόνο δυο φορές από το 1956 μέχρι το 1980 είχε διαφωνήσει ο πολιτικός Τσάτσος με το στενό φίλο του. Κι αυτές όχι για πολιτικά ζητήματα, αλλά για το γλωσσικό! Αντιτάχθηκε στην κατάργηση του πολυτονικού συστήματος και απείλησε με παραίτηση (πρώτα από υπουργός Πολιτισμού κι ύστερα από Πρόεδρος). Πρόκειται για μια αναχρονιστική στάση, που δεν είναι γνωστή, καθώς έχει επισκιαστεί από την …κότα του γελοιογράφου Φ. Δημητριάδη, όταν ο Τσάτσος, ως υπουργός Προεδρίας προδικτατορικά, είχε απαγορεύσει την αριστοφανική παράσταση με τους «Ορνιθες» από τον Κουν, διότι προσέβαλε το θρησκευτικό φρόνημα!

Αν και για την υστεροφημία του πρέπει να σημειωθεί ότι αντιτάχθηκε σθεναρά και σε μια περίεργη έμπνευση του Κ. Καραμανλή για τη φωνητική γραφή και να συνδυαστεί το λατινικό με το ελληνικό αλφάβητο.

Την πτυχή αυτή παραθέτει ο Στ. Ψυχάρης στο βιβλίο του για τον Κ. Καραμανλή και διασταυρώνεται από άλλες πηγές :

«…Τους είχε καλέσει ( τον Κ. Τσάτσο και τον Ε. Παπανούτσο) ο τότε πρωθυπουργός στο γραφείο του για να συζητήσουν θέματα της Παιδείας. Σε μια στιγμή ο Καραμανλής τους είπε ότι θα έπρεπε κάποια στιγμή να σκεφθούν το ενδεχόμενο να συνδυασθεί το ελληνικό αλφάβητο με το λατινικό, να εξετασθεί ακόμη και το θέμα της φωνητικής γραφής.

Σαν ελατήρια πετάχτηκαν επάνω οι δύο συνομιλητές του Καραμανλή. «Δεν πίστευα στα αφτιά μου!» θα αφηγηθεί αρκετά χρόνια αργότερα ο Κ. Τσάτσος… Οπωσδήποτε οι δύο συνομιλητές του τότε πρωθυπουργού δήλωσαν ότι παραιτούνται κλπ., κλπ. και ο Καραμανλής απέσυρε το θέμα.”

Στα πολιτικά παρασκήνια της εποχής ήταν γνωστό πως …έτρεμε τον πρόεδρο. Ακόμη και ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας σήκωνε το πορτοκαλί τηλέφωνο για να επικοινωνήσει με τον Καραμανλή, μέσω του Π. Μολυβιάτη (διευθυντής του πολιτικού γραφείου του πρωθυπουργού):

-Πέτρο, δε μου λες, πως είναι τα κέφια του; Να του τηλεφωνήσω;

 

Πάντα ένα βήμα μπροστά, ακόμη και σ΄ επίσημες τελετές...

Πάντα ένα βήμα μπροστά, ακόμη και σ΄ επίσημες τελετές…

 

Ο 76χρονος ακαδημαϊκός, λοιπόν, ήταν η ιδανική λύση, καθώς όχι μόνο δεν απέκλειε, αλλά και θα εργαζόταν για κάθε επιλογή του πρωθυπουργού. Ο Καραμανλής γνωστοποίησε την υποψηφιότητά Τσάτσου στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ μια μέρα πριν από την εκλογική διαδικασία . Είπε εκεί πως τον προτείνει γιατί στο πρόσωπό του συναρτώνται «η αρετή, η παιδεία και η πολιτική πείρα». Ο Κ. Τσάτσος εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη και τις ευχαριστίες του διαβεβαίωσε ότι « εάν με εκλέξει αύριο η Βουλή, θα ασκήσω τα καθήκοντά μου πιστός στις μεγάλες ιστορικές και πνευματικές παραδόσεις του έθνους και τις διατάξεις του Συντάγματος»

Φυσικά, εκλέχτηκε με τις ψήφους της ΝΔ (210), ενώ κατά μια περίεργη συγκυρία, αντίπαλός του ήταν ο Π. Κανελλόπουλος, με πρόταση της Ένωσης Κέντρου –Νέες Δυνάμεις (65 ψήφοι). Μιλώντας αργότερα για τη ζωή και τη δράση του έλεγε πως ήταν υποψήφιος παρά τη θέλησή του. Αλλά από τη στιγμή που υποδείχθηκε δεν μπορούσε ν΄ αρνηθεί. Θα πρόσβαλε όσους τον πρότειναν.

Πάντως έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι δυο κατεξοχήν διανοούμενοι πολιτικοί της συντηρητικής παράταξης, με στενούς πνευματικούς, πολιτικούς και προσωπικούς δεσμούς, βρέθηκαν αντιμέτωποι.

 

Οι τρεις "ύπατοι". Πρωθυπουργός, Πρόεδρος και πρόεδρος της Βουλής (Κ. Παπακωνσταντίνου).

Οι τρεις “ύπατοι”. Πρωθυπουργός, Πρόεδρος και πρόεδρος της Βουλής (Κ. Παπακωνσταντίνου).

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top