Η θηλυκή αφήγηση του Κόσμου
Γράφει η Ελένη Γκίκα //
Μαρία Σούμπερτ «Πριν το πέρασμα», εκδ. Διάπλαση, σελ. 280
“«Πριν τη Λένα, η Μερόπη. Πριν τη Μερόπη, η Μαρκέλλα. Πριν τη Μαρκέλλα, η Ελευθερία. Πριν την Ελευθερία, η Θεοδώρα. Πριν τη Θεοδώρα, η Μαρουσώ. Πριν τη Μαρουσώ, η Ευγενία…» έλεγε από μέσα της σαν μαγικό μάντρα κάθε βράδυ πριν κοιμηθεί. Μια προφορική αφήγηση που δεν έπρεπε να χαθεί.”
Με επαναλαμβανόμενο και συμπληρωμένο «μάνδρα» που παραπέμπει στη Γέννεση «Αβραάμ εγέννησε τον Ισαάκ, Ισαάκ δε εγέννησε τον Ιακώβ, Ιακώβ δε εγέννησε τον Ιούδαν και τους αδελφούς αυτού, Ιούδας δε εγέννησε τον Φαρές και τον Ζαρά εκ της Θάμαρ…», η Μαρία Σούμπερ στο καινούργιο της μυθιστόρημα μας προσφέρει μια θηλυκή αφήγηση του κόσμου.
Ξεκινώντας από έναν παραδείσιο κήπο που παραπέμπει στην χαμένη Εδέμ, η Βενετία της περιγράφει τη ζωή της στο Πέτρινο Σπίτι. Ένα είδος πανσιόν όπου ζει σαν σε παρένθεση, μια ζωή που μπορεί να τραβά σε μάκρος, όμως είναι κτισμένη από τις ιστορίες των άλλων.
«Σκεφτόταν πολλές φορές πως θα έπρεπε να σταματήσει να ακούει. Πάντα σε κακό της έβγαινε. Πάντα οι αφηγήσεις αυτές μπλέκονταν στις αναμνήσεις της, δεν μπορούσε να το εξηγήσει αλλιώς. Δεν ήταν δυνατόν να θυμάται ένα άλλο σπίτι εκτός από το κτήμα, όταν δεν το είχε αποχωριστεί ποτέ. Να, όπως τότε που η Λένα της έλεγε την ιστορία του Παππού που έχτιζε για κάθε εγγόνι ένα δωμάτιο στο σπίτι. Μερικές φορές ήταν σχεδόν σίγουρη πως ο παππούς της είχε όλο κι όλο ένα παιδί, τον πατέρα της και όχι άλλα… Αλλά δε βαριέσαι, μνήμες είναι αυτές, πάνε κι έρχονται. Κι αν στολιστούν από κάτι που είδε ή φαντάστηκε δεν χάθηκε κι ο κόσμος. Σημασία έχει το τώρα. Και το τώρα της ήταν πολύ σημαντικό.»
Ζώντας, λοιπόν, το απόλυτο Τώρα μέσα από τις αληθινές ή επινοημένες ζωές των φιλοξενουμένων της, γίνεται η Αναστασία που δεν μίλησε, ο Λευτέρης που ξέρει να αφηγείται ιστορίες, η Νόρα που ζει σε κόσμους και χρόνους παράλληλους με το σκυλάκι της που δεν μοιάζει με άλλο κανένα, ο Έλβις που ήρθε για να φύγει, η Ιοκάστη που ξαναήρθε να μείνει, εξάλλου «τα πάντα είναι σχετικά σ’ αυτό το κτήμα. Ακόμα κι χρόνος», θα βιώσει ως ιέρεια σχεδόν τον δικό της χωροχρόνο μύησης, σ’ αυτό το μεγάλο πέτρινό ξενώνα που θα αποτελέσει τρόπον τινά Καθαρτήριο και θα τολμήσει κάποια στιγμή να ανέβει στη σοφίτα και να κοιτάξει όσα κρύβει η ντουλάπα, για να μπορέσει να παραδώσει σκυτάλη…
Και τότε θα δει αλλιώς, με καινούργια μάτια και παρόν και παρελθόν:
Την έως τώρα ζωή της:
«Τότε άρχισε να δίνει σημασία στα μικρά πράγματα. Στο άνθισμα ενός λουλουδιού, στο πρώτο φρούτο στο δέντρο. Η μοναξιά της γρήγορα μεταμφιέστηκε σε εργατικότητα και φροντίδα. Φρόντιζε τον κήπο της, το σπίτι, τα λαχανικά της. Φρόντιζε τους επισκέπτες της τόσο όσο χρειαζόταν για να μπορέσουν να συνεχίσουν. Για να μην θέλουν να μείνουν πολύ καιρό. Δεν ήξερε πως είναι να συγκατοικείς. Είχε ξεχάσει τα χρόνια με τη Λένα, θυμόταν μονάχα την αγκαλιά της γυναίκας που τη μεγάλωσε. Η μοναξιά έγινε δουλειές. Να είναι συνέχεια σε κίνηση, να μην σκέφτεται, να ξεχνάει. Και τα κατάφερε. Η Βενετία ένιωθε πως δεν έχει παρελθόν, πως δεν υπήρχε κάτι να επιστρέψει. Είχε μόνο το παρόν της.
Το αποκαλυπτικό θεϊκό γενναίο παρόν:
«Άπλωσε τα χέρια και πήρε το παλτό. Φόρεσε το ένα μανίκι και για μεγάλη της έκπληξη, το παλτό της έκανε, σα να είχε γίνει πάλι και η ίδια παιδί. Κοίταξε γύρω της και συνειδητοποίησε πως στο χωράφι με τις κερασιές είχε ήδη αρχίσει να χιονίζει. Μπήκε μέσα στη ντουλάπα για να προφυλαχθεί. Έκλεισε τα φύλλα της και τότε άρχισε να πέφτει σε μια μαύρη τρύπα. Μια τρύπα που την γύρισε στο δικό της παρελθόν.»
Το αληθινό της παρελθόν:
«Η Βενετία γεννήθηκε στο μαιευτήριο Έλενα, μετά από δεκαοχτώ ώρες ωδινών, μέσα στα χρόνια που άνθισε ο μακαρθισμός. Τη χρονιά που ο Κλάους Φουχς καταδικάστηκε για κατασκοπεία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης. Τη χρονιά που άρχισε ο Πόλεμος της Κορέας, που τελείωσε η διπλωματική απομόνωση της Ισπανίας. Τη χρονιά που ο Πλαστήρας ίδρυσε την Εθνική Πολιτική Ένωση Κέντρου. Τη χρονιά που άρχισε να εκπέμπει ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Ενόπλων Δυνάμεων Δυτικής Μακεδονίας. Τη χρονιά που ο Αποστόλης άρχισε να χάνει λεφτά από τα χαρτιά.»
Την γυναικεία αλυσίδα που κληρονόμησε πέτρινο σπίτι και πεπρωμένο:
«Πρώτη ήταν η Καλλιόπη, μετά η Δέσποινα, η Ειρήνη, η Αναστασία. Ακολούθησε η Ευγενία, η Μαρουσώ, η Θεοδώρα, η Ελευθερία, η Μαρκέλλα, η Μερόπη».
Άλλωστε «Ιστορίες είναι η ζωή μας. Μόνο ιστορίες. Και αν δεν αξίζει να τις αφηγηθείς μετά, δεν ήταν ζωή σωστή για να τη ζήσεις».
Και, φυσικά, την διάδοχη κατάσταση. Η Ιοκάστη ήρθε για να μείνει:
«Είχε πολύ δουλειά να κάνει. Εάν σκόπευε να προχωρήσει, θα έπρεπε να προετοιμάσει την Ιοκάστη. Να της μιλήσει για την ιστορία του σπιτιού. Να την μάθει τόσο καλά που σιγά σιγά να πειστεί πως την έζησε η ίδια. Να της μάθει τον τρόπο που πρέπει να λειτουργεί το πέτρινο σπίτι. Τους κανόνες, τα όρια. Πως μόνο γυναίκες μπορούν να μείνουν μόνιμα. Όχι άντρες. Πως θα τους καλοδέχεται όλους, όσο ενοχλητικοί ή τρομακτικοί κι αν είναι. Πώς δεν μπορεί να ονειρευτεί κανέναν να μένει μαζί της. Αν ερωτευτεί, θα μείνει πάλι μόνη.
«Είναι μικρή ακόμα», μουρμούρισε ξανά.»
Ένα υπαρξιακό, αλληγορικό μυθιστόρημα καμωμένο από ιστορίες που θυμίζουν τις «Χίλιες και μια νύχτες», ατμοσφαιρικό, ρεαλιστικό και υπερρεαλιστικό ταυτοχρόνως, τρυφερό, κρυπτικό και διαβρωτικό, που αποτελεί καθαρτήριο, μυθιστόρημα μύησης, την ανθρώπινη περιπέτεια από μια καθαρά γυναικεία εκδοχή.
Η συγγραφέας, που γεννήθηκε το 1979 στο Μόναχο της τότε Δυτικής Γερμανίας, μεγάλωσε και ζει στην Αθήνα, σπούδασε θεατρολογία και δραματοθεραπεία και έκανε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο το μεταπτυχιακό της στην πολιτιστική πολιτική, διοίκηση και επικοινωνία, εργάζεται ως δραματοθεραπεύτρια, μεταφράζει παιδικά παραμύθια και μέχρι σήμερα έχει εκδώσει τα βιβλία Τα πράσινα, τα καστανά και τα μαύρα μάτια (Πόλις 1998), Club κυλικείο (Κέδρος 2002), Η Ρόζα στη μέση (Μελάνι 2008), Invitation to a party, not Another Fairytale (θεατρικό, Μπαρτζουλιάνος 2009), Η συμμορία της Τήλας (Πάπυρος 2010) και Οι αποκλεισμένοι (Κριτική 2014), από τις εκδόσεις Διάπλαση κυκλοφορούν τα παραμύθια της Του φεγγαριού η κόρη (2013) και Ο φούρναρης Πλατς (2016) έχει δική της συγγραφική οπτική, δικό της ύφος αναγνωρίσιμο και προτίμηση στις κοινότητες, μοναχός του δεν σώζεται, τελικά, κανείς.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Η Ασημίνα Ξηρογιάννη στο εργαστήρι του συγγραφέα
Μια απέραντη ματιά. Είναι η διάθεσή μου για τον κόσμο. Είναι το βλέμμα μου για την ποίηση. Είναι το ζητούμενο αναφορικά πάντα και με τη δημιουργικότητα στη ζωή μου. Είναι επίσης ο τίτλος του νέου μου βιβλίου
Περισσότερα -
Πέντε ποιήματα
Του Χρήστου Ντικμπασάνη // ΙΝΑ ΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΣ; Ανάμεσα στους βράχους της ζωής μου σέρνεται ο άνεμος του ανέφικτου Πλήθη ονείρων ζητούν να με πλησιάσουν μα ο αέρας τα παρασέρνει αλλού Θέλω να βγάλω τα μάτια μου
Περισσότερα -
Ποίηση για τον ανθρωπισμό της Αριστεράς
Γράφει ο Γιάννης Πλαχούρης // * Τάσος Εγγλέζος «Ωδές Α′», εκδόσεις manuscript Όταν ο Πλάτων στην Πολιτεία του απέκλειε/απαγόρευε τους ποιητές, πίστευε πως έτσι θα προστατεύσει από τους μυθοπλάστες και τους ονειροφόρους το λογικό – φιλοσοφικό οικοδόμημα που
Περισσότερα -
Η παντοδυναμία του χρόνου
Γράφει η Λίλλυ Κοτσώνη // Εύη Τριανταφύλλου-Καραβά, «Αναδίφηση», εκδόσεις Ιωλκός, 2022 Διαβάζοντας τα ποιήματα της Εύης Τριανταφύλλου Καραβά, νιώθεις ένα σκίρτημα, μια συγκίνηση. Εξαίσιες περιγραφές και εικόνες κοινές για πολλούς ανθρώπους που αιχμαλωτίζουν, που φυλακίζουν την σκέψη του
Περισσότερα -
Ποίηση fractal: 4 ποιήματα
Γράφει ο Θοδωρής Βοριάς // * ΦΥΛΛΟΒΟΛΟ ΔΕΝΤΡΟ Στο φυλλοβόλο δέντρο μοιάσε, τίναξε στον άνεμο τα κιτρινισμένα φύλλα στο χώμα να σαπίσουν. Κοίταξε το κυπαρίσσι και το πεύκο, γερνάνε με τη σκόνη όλων
Περισσότερα -
Ποίηση: “Eφιάλτης”
Του Μάνου Μαυρομουστακάκη // * Εφιάλτης Γλιστρούσε σε σκάλα, τεμαχισμένο κορμί μιας κατά συνθήκη ή… καθ’υπόνοιαν ύπαρξης. Δεν είχε πουθενά αίματα ή άλλα σημάδια τού διαμελισμού που προηγήθηκε. Όμως τα κομμάτια τής … ύπαρξης ακολουθούσαν,
Περισσότερα -
Ποίημα: “Μετρό Θεσσαλονίκης”
Της Νίκης Μουντράκη // * Μετρό Θεσσαλονίκης Άγουρο το καλοκαίρι δε λέει να μεστώσει. Της κουρασμένης πολιτείας ρουφά για να θεριέψει τους χυμούς. Εργάτες ράθυμοι ολημερίς την ξεκοιλιάζουν. Γυμνή στο φως του ήλιου σιωπά, ξέπνοη υπομένει.
Περισσότερα
