Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Τιμητής στις ζωές των άλλων
26/10/2016, 12:53 μμ

Τιμητής στις ζωές των άλλων

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

poli-stis-flogesGarth Risk Hallberg «Πόλη στις φλόγες», Μετάφραση: Γιώργος Κυριαζής, Εκδ. Κέδρος, σελ. 1040

 

Εδώ και αρκετά χρόνια, ενδεχόμενα και πάνω από δύο δεκαετίες όλη η Αμερικάνικη γραμμή παραγωγής βιβλίων και η εκεί λογοτεχνική κοινότητα βρίσκεται στην σχεδόν απεγνωσμένη αναζήτηση του επόμενου Μεγάλου Αμερικάνικου Μυθιστορήματος. Στην ανάδειξη του επόμενου Σάλιντζερ και στη δημιουργία ενός συγγραφέα που θα έχει την ικανότητα-δυνατότητα να γράφει λογοτεχνικά έπη. Με βάση την Αμερικάνικη λογική το επόμενο Μεγάλο Αμερικάνικο Μυθιστόρημα οφείλει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και κυρίως να διαθέτει όγκο. Ως γνωστό, στην επικρατούσα λογική το Μεγάλο δεν συνάδει μόνο με ποιοτικά κριτήρια αλλά και με ποσοτικά. Στο πλαίσιο αυτό διάφοροι, κυρίως πρωτοεμφανιζόμενοι, συγγραφείς ή λογοτέχνες με μικρό παρελθόν κερδίζουν για λίγο το λεγόμενο hype της λογοτεχνικής κοινότητας. Κάποιοι από αυτούς καθιερώνονται, αρκετοί χάνονται ως κομήτες, για να επιστρέψουμε στα ίδια και στα ίδια.

Από όλα αυτά τα βιβλία νομίζω ότι το πλέον αξιόλογο ήταν οι Συναρπαστικές περιπέτειες των Καβαλιέρ και Κλέι του Michael Chabon που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ πριν από 17 χρόνια και στη χώρα μας λίγο αργότερα από τις εκδόσεις Λιβάνη. Ο 53χρονος, σήμερα, συγγραφέας κέρδισε το 2001 το βραβείο Πούλιτζερ κατάφερε να κτίσει μια σταθερή καριέρα αλλά γρήγορα τον κέρδισε η μικρή φόρμα και αφοσιώθηκε στη γραφή διηγημάτων ή νουβέλας.

Το τελευταίο φαινόμενο του over-hype ήταν το βιβλίο «Πόλη στις Φλόγες» του Garth Risk Hallberg που θεωρητικά πληρούσε όλες τις προδιαγραφές για να γίνει το επόμενο Μεγάλο Αμερικάνικο Μυθιστόρημα. Άγνωστος συγγραφέας (είχε γράψει μόνο μια νουβέλα πριν το συγκεκριμένο βιβλίο), μια επική saga και τεράστιος όγκος αφού το αρχικό χειρόγραφο καταλάμβανε πάνω από 1200 σελίδες και στην τελική του μορφή το βιβλίο ξεπέρασε τις 1000 (στην ελληνική έκδοση 1024)…

Το βιβλίο πουλήθηκε σε πολλές χώρες πριν καν ολοκληρωθεί(!!!) και πριν κυκλοφορήσει είχαν ήδη πουληθεί και τα δικαιώματά του για τη μελλοντική μεταφορά του στον κινηματογράφο. Από εμπορικής πλευράς πέτυχε το μάξιμουμ από όλα τα υποψήφιο Μεγάλα Αμερικάνικα Μυθιστορήματα.

Είναι στην πραγματικότητα «Η Πόλη στις Φλόγες» ένα τόσο δυνατό βιβλίο; Δύσκολα μπορεί κάποιος να απορρίψει την αξία της δουλειάς του Hallberg αλλά και πολύ δύσκολα μπορεί να φανταστεί κάποιος το συγκεκριμένο βιβλίο ως ένα μελλοντικό κλασικό έργο. Η αλήθεια, όπως συνήθως βρίσκεται κάπου στη μέση…

«Η Πόλη στις Φλόγες» δεν είναι ότι ακριβώς διαφημίστηκε από τους πάντοτε πρόθυμους να «πουσάρουν» ένα βιβλίο έλληνες κριτικούς. Μικρή σχέση έχει για παράδειγμα με την «έκρηξη του πανκ κινήματος» στη Νέα Υόρκη παρότι υπάρχουν δεκάδες αναφορές σε συγκροτήματα, καλλιτέχνες, ακόμη και φανζίν έντυπα της εποχής που ανθούσε η πανκ σκηνή στη Νέα Υόρκη, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Στην πραγματικότητα είναι μια έξυπνη αλλά όχι πρωτότυπη ιδέα.

Αφορά μια σπονδυλωτή ιστορία που καταλήγει στην ουσία σε ένα ιστορικό γεγονός που έπληξε τη Νέα Υόρκη: Το μπλακ άουτ της Πρωτοχρονιάς του 1977. Οι κεντρικοί 7-8 χαρακτήρες παρέα με μια δεκάδα δευτερεύοντες παρακολουθούνται από τον συγγραφέα σε μια διαδρομή που ξεκινάει για τους περισσότερους ακόμη και είκοσι χρόνια νωρίτερα και για αρκετούς από αυτούς καταλήγει 20-25 χρόνια μετά το ιστορικό μπλακ άουτ. Τυπικά, η ιστορία ξετυλίγεται με αφορμή τη δολοφονική απόπειρα σε βάρος μιας 20χρονης φοιτήτριας και μέλους μιας πανκ ροκ σέχτας. Το κεντρικό νόημα είναι η απονομή ‘’δικαιοσύνης’’ στις ζωές όλων των κεντρικών χαρακτήρων που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εμπλέκονται και διαπλέκονται με τη ζωή της φοιτήτριας Σαμάνθα Τσιτσάρο που είναι το θύμα του δολοφονικού πυροβολισμού. Το ζητούμενο δεν είναι ο δράστης αφού αυτός αποκαλύπτεται χωρίς κάποιου τύπου αστυνομικού σασπένς από τον ίδιο τον αφηγητή-συγγραφέα 50-60 σελίδες πριν το τέλος του βιβλίου. Και δεν παίζει ουσιαστικό ρόλο στην όλη πλοκή…

 

Garth Risk Hallberg

Garth Risk Hallberg

 

Το ζητούμενο είναι η συνύπαρξη όλων των προσώπων στη σκηνή του δράματος το βράδυ του μπλακ άουτ στη Νέα Υόρκη και η επίδραση των συγκεκριμένων γεγονότων στις ζωές αλλά και το μέλλον τους. Ο Hallberg φροντίζει στις τελευταίες σελίδες με την ίδια λογική γραφής (πολλά flashback και fast forward στο χρόνο) να μας πληροφορήσει για το μέλλον και την τύχη όλων των ηρώων του στο λυκόφως του νέου αιώνα, δηλαδή 20-25 αργότερα από τη βασική χρονική στιγμή που εξελίσσεται η ιστορία του. Συμπερασματικά και στην απλουστευμένη λογική της αξιολόγησης ενός βιβλίου: Ο Hallberg πέτυχε να γράψει ένα βιβλίο που μπορεί άνετα να θεωρηθεί εξαιρετικό. Ούτε αριστουργηματικό, ούτε κλασσικό και φυσικά σε καμία περίπτωση το επόμενο Μεγάλο Αμερικάνικο Μυθιστόρημα. Καλή γραφή, παρότι υπάρχουν ορισμένες τραβηγμένες και περιττές περιγραφές, πετυχημένα και εύστοχα χρονικά ταξίδια στις ζωές των κεντρικών πρωταγωνιστών και μια ενδιαφέρουσα ιστορία με πολύ καλή ανάλυση των χαρακτήρων. Η επίδραση σύγχρονων Αμερικάνων λογοτεχνών όπως ο Ντε Λίλο είναι φανερή σε όλο το βιβλίο. Απομένει να μάθουμε και να δούμε τη συνέχεια του Hallberg στο συγγραφικό στερέωμα για να δούμε αν μιλάμε για ένα εμπορικό φαινόμενο ή για ένα συγγραφέα one hit wonder.

Να επισημάνω την εξαιρετικής αισθητικής ελληνική έκδοση από τον Κέδρο που σεβάστηκε το πρωτότυπο και κυρίως τα υπέροχα εμβόλιμα κομμάτια του βιβλίου που αντιπροσωπεύουν είτε τα χειρόγραφα ενός ερευνητή-δημοσιογράφου, είτε τα μουσικά φανζίν της εποχής. Άξια επισήμανσης και η υπέροχη μετάφραση του Γιώργου Κυριαζή που όμως δεν αποτελεί έκπληξη για τον απλούστατο λόγο ότι ο μεταφραστής έχει καταφέρει να τα βγάλει πέρα με το μεγαλύτερο μέρος των βιβλίων του «θηρίου» Τόμας Πίντσον. Και όταν ένας μεταφραστής καταφέρνει να ολοκληρώσει με απόλυτη επιτυχία τη μεταφορά στα ελληνικά βιβλίων όπως το «Ουράνιο τόξο της βαρύτητας» ή το «Ενάντια στη μέρα» του Πίντσον ο Hallberg μάλλον αποτελεί πολύ λιγότερο ‘’επικίνδυνη αποστολή’’.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top