Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το τσίρκο του κόσμου όπως δεν ξέραμε
18/12/2014, 12:10 μμ

Το τσίρκο του κόσμου όπως δεν ξέραμε

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

poios«Ποιος ήταν ποιος» του Ίργουιν Λ. Γκόρντον, εκδ. Vakxikon, σελ. 156

 

Δεν είναι η γραπτή εκδοχή του «Flying Circus» των Μόντι Πάιθον, αν και θα μπορούσε. Δεν είναι καν το «The Story of Mankind» του Γκράουτσο Μαρξ. Ναι, σωστά: δεν είναι ούτε το επίσημο, χρυσοποίκιλτο και εμβριθές “Who is Who» που εκδίδει από το 1849 (!) ο βρετανικός εκδοτικός οίκος A&C Black και από τις χιλιάδες τυπωμένες σελίδες του έχει παρελάσει όλος ο «καλός» κόσμος της Βρετανίας – και όχι μόνο.

Στο «Ποιος ήταν ποιος» του Ίργουιν Λ. Γκόρντον η εκ βάθρων αποδόμηση των πάντων λαμβάνει το χαρακτήρα καταστατικής αρχής.

Ποιος ήταν ο Αχιλλέας; Ένα βρέφος που η μαμά του ξέχασε να του πλύνει τη μια φτέρνα. Ο Γκαίτε; Ένας Ολλανδός που έγραφε ρίμες με τα λίγα γερμανικά που γνώριζε. Η Εύα; Απλώς, η κυρία του Αδάμ…

Και κάπως έτσι συνεχίζεται η παρωδιακή παρέλαση σεπτών ονομάτων που σε άλλους τόμους θα τους βρείτε… à côté με τα επιτεύγματά τους, εδώ μόνο με μια επιγραφική σήμανση που σκοπό έχει να προκαλέσει τον γέλωτα, το σκώμμα, τον αστεϊσμό, το ξεχαρβάλωμα, την ειρωνεία και τον έξυπνο ερεθισμό.

Πάμε πάλι: ποιος ήταν ο Σοπενχάουερ; Ο πατέρας της φυλετικής αυτοκτονίας. Υπήρξε μέλος της λέσχης της μητέρας του. Ο Πυθαγόρας; Ένας Έλληνας που διατεινόταν πως οι άνθρωποι μετά θάνατον γίνονταν γουρούνια. Ο Οθέλλος; Ένας Μαροκινός που είπε την ιστορία του σε κάποιον Σαίξπηρ και αυτός έβγαλε χρήματα από αυτήν.

Ω, ναι! Όλα τα σημαντικά και σημαίνοντα πρόσωπα της ανθρωπότητας από το 5000 π.Χ., έως το 1914 μ.Χ. παρελαύνουν από το παρόν βιβλίο, γίνονται λήμμα, αλλά πάνω από όλα μετατρέπονται σε σάκος του μποξ μπρος στο βιτριολικό χιούμορ του Γκόρντον [1887-1954] που δεν αφήνει σε χλωρό κλαρί ούτε καν τον εαυτό του. Όταν κλήθηκε να γράψει κάποια πραγματολογικά στοιχεία που να δηλώνουν το δικό του «who is who», αρκέστηκε να σημειώσει πως είναι ο μεγαλύτερος συγγραφέας που γεννήθηκε ποτέ! Επιπροσθέτως πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του ως νήπιο, στα δεκατέσσερα άρχισε να ξυρίζεται και να φοράει μακριά παντελόνια και ο γραφικός του χαρακτήρας ήταν τόσο άθλιος που αναγκάστηκε να στραφεί στη γραφομηχανή. Το συγκεκριμένο βιβλίο το εξέδωσε με την ελπίδα πως θα το αγοράσει κάποιος. Και το αγόρασε!

Πέρα από την ευγενή πλάκα, το «Ποιος ήταν ποιος» είναι ένα από τα πλέον παράδοξα, εικονοκλαστικά, «διαλυτικά» βιβλία που μπορεί να πιάσει κανείς στα χέρια του. Τα έργα των μεγάλων ανδρών/γυναικών, με την πένα του Γκόρντον μετατρέπονται αίφνης σε αφορμές για να περιγελάσει, να αποσαρθρώσει, να πομπεύσει, να τους προσδώσει, εντέλει, μια χροιά κωμικής παράκρουσης. Τω όντι, το καταφέρνει. Τα περισσότερα λεκτικά ευρήματά του καταλήγουν σε μια πηγαία έκρηξη γέλιου. Στρατηλάτες, φιλόσοφοι, συγγραφείς, πολιτικοί, μυθικές φιγούρες, λογοτεχνικές περσόνες, επιστήμονες και πλείστες όσες φυσιογνωμίες που έχουν μείνει στην Ιστορία του ανθρώπινου είδους, περνούν διά πυρός, σιδήρου και ειρωνικής αποσύνθεσης. Τα γεγονότα και οι καταστάσεις ξαναγράφονται από την… ανάποδη. Το κάθε λήμμα είναι μια καινοφανής διόπτευση αυτού που η επίσημη Ιστορία έχει καταγράψει. Σαν να βλέπεις τα είδωλα ενός εκάστου να καθρεφτίζονται στους μαγικούς καθρέφτες ενός τσίρκου: δεν δείχνουν παραμορφωμένα – είναι παραμορφωμένα. Και αυτή η στρέβλωση της παραδεδεγμένης μυθολογίας που ακολουθεί καθένα από τα γνωστά πρόσωπα, είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να σπάσει ο συγγραφέας τον κώδικα της κραταιάς αντίληψης επί των προσώπων και των γεγονότων του κόσμου. Κοινώς: ό,τι γνωρίζαμε μέχρι τώρα, μπορούμε να το διαβάσουμε (πλέον) από την ανάστροφη θέση του.

Η μετάφραση ανήκει στον Μιχάλη Παπαντωνόπουλο.

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top