Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Μέσα στο πληγωμένο μου μάτι αιωρείται ένα παραμελημένο γαλάζιο»
11/12/2018, 10:53 μμ

«Μέσα στο πληγωμένο μου μάτι αιωρείται ένα παραμελημένο γαλάζιο»

Γράφει ο Αρτέμης Μαυρομμάτης // *

 

“Πλάγιος μπακ”, Αχιλλέας Κατσαρός, εκδόσεις Οδός Πανός

 

Ένα ποδοσφαιρικό εξώφυλλο, ένας ποδοσφαιρικός τίτλος κι ένας ποδοσφαιρικός υπότιτλος με σαφή αναφορά στον Ρίλκε.

Ένας ποδοσφαιρικός πρόλογος:

Σε κάθε αγώνα πρέπει να τριπλάρω,

να πασάρω, να αμυνθώ

[…]

ένας ποδοσφαιρικός επίλογος:

Είμαι το πέναλτι που δεν δόθηκε

Μαύρος αραχνιασμένος στίχος

πίσω από τα δοκάρια

και στη μέση δεκαοχτώ ποιήματα, όσος και ο αριθμός των παιχτών που απαρτίζουν την αποστολή μιας ποδοσφαιρικής ομάδας – έντεκα βασικοί, εφτά αναπληρωματικοί. Δεκαοχτώ ποιήματα, που σαν βάση της θεματολογίας τους χρησιμοποιούν το έπος της Οδύσσειας.

Αναπόφευκτα ίσως εδώ θα προκύψει ένα μυστήριο ως προς το ποια μπορεί να είναι η σχέση ανάμεσα σε ένα ομηρικό έπος και στο ποδόσφαιρο, όμως αυτό εναπόκειται ξεχωριστά στον κάθε αναγνώστη να το ανακαλύψει. Εξάλλου, η πραγματική αξία δεν έγκειται τόσο στις πιθανές εξηγήσεις, όσο κυρίως στο γεγονός ότι δυο κόσμοι φαινομενικά τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, βρίσκουν χώρο έκφρασης και συστεγάζονται μέσα στο ίδιο βιβλίο.

Η παραδοξότητα και το στοιχείο της έκπληξης, είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα στην ποίηση του Κατσαρού. Το απέδειξε στο προηγούμενο βιβλίο του, το εξαιρετικό Cabaret Voltaire (Ιδιωτική έκδοση, 2016), και το αποδεικνύει για μια ακόμη φορά στον Πλάγιο μπακ. Συνηθίζει να συγχωνεύει θέματα ετερόκλητα, δημιουργώντας αφετηρίες για νέες πραγματικότητες. Στο Cabaret Voltaire, λχ. ένας ζωολογικός κήπος μετατρέπεται σε ορχήστρα. Τώρα, το μυθολογικό περιεχόμενο συσκευάζεται σε ένα ποδοσφαιρικό περιτύλιγμα, κάνοντας το τελικό αποτέλεσμα να θυμίζει μια ποιητικά επεξεργασμένη και αναθεωρημένη εκδοχή της Οδύσσειας, με αναφορές στη σημερινή πραγματικότητα.

Η ζωντανή γλώσσα που χαρακτήριζε το Cabaret Voltaire, συνεχίζεται και στον Πλάγιο μπακ, με τη διαφορά ότι εδώ έχει τιθασευτεί μέσα στα κουτάκια της γραμματικής και του συντακτικού, χωρίς όμως αυτό να επηρεάζει τη δυνατή εικονοποιία του βιβλίου. Τα ποιήματα είναι ως επί το πλείστον πεζόμορφα, ενώ ορισμένα εξ αυτών έχουν μικροσκοπικό μέγεθος και μοιάζουν με επιγράμματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ποίημα ΚΥΚΛΩΠΑΣ, που όλο κι όλο αποτελείται από τη μία και μοναδική πρόταση:

Μέσα στο πληγωμένο μου μάτι αιωρείται ένα παραμελημένο γαλάζιο.

 

Αχιλλέας Κατσαρός

 

Ο υπερρεαλίζων λόγος του βιβλίου εκπέμπει μια υποβλητική απολυτότητα, πιθανόν συνειδητά επιλεγμένη, προκειμένου να τεθεί ο αναγνώστης σε κατάσταση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης δεκτικότητας. Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με τις μυθολογικές αναφορές, την μικρή έκταση της συλλογής και την εν γένει σιβυλλικότητα, επιτρέπουν την υπόθεση ότι ο Πλάγιος μπακ ίσως κατά βάθος να είναι ένας καλοδουλεμένος χρησμός, που, όπως συνήθως συνέβαινε με τους χρησμούς, επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες.

Εν κατακλείδι, για όσους διαβάσουν το βιβλίο χωρίς να γνωρίζουν πολλά από ποδόσφαιρο, ίσως είναι χρήσιμο να γίνει και μια αναφορά στη σημασία του τίτλου και στη συμβολική διάσταση που κρύβει. Πλάγιος μπακ λέγεται ο ποδοσφαιριστής που αγωνίζεται στο αριστερό ή στο δεξί άκρο της άμυνας. Ανάλογα με τις οδηγίες του προπονητή, καθήκον του είναι η αμυντική προσήλωση, όταν η ομάδα αμύνεται, αλλά και η συμμετοχή στη δημιουργία επικίνδυνων καταστάσεων για τον αντίπαλο, όταν η ομάδα επιτίθεται. Απαραίτητα προσόντα είναι τα καλά μαρκαρίσματα, οι σωστές τοποθετήσεις, οι ακριβείς σέντρες και, κυρίως, τα γερά πνευμόνια, προκειμένου να επιτυγχάνεται η γρήγορη μετάβαση από την άμυνα στην επίθεση κι από την επίθεση ξανά πίσω στην άμυνα.

 

 

 

* Ο Αρτέμης Μαυρομμάτης γεννήθηκε το 1990. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Εν Πλω (Θράκα, 2016) και Χασέπ (Θράκα, 2017). Ασχολείται με τη μετάφραση γερμανόφωνων συγγραφέων και κατά καιρούς γράφει κριτικές βιβλίων.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top