Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Πιο ψηλά κι απ’ την Ιστορία, αν γίνεται.
02/10/2014, 3:52 πμ

Πιο ψηλά κι απ’ την Ιστορία, αν γίνεται.

Γράφει η Τέσυ Μπάιλα //

 

NikitisDelta«Νικήτας Δέλτα» της Μαριλένα Παπαϊωάννου, εκδόσεις Εστία, σελ. 157

 

Το πρώτο μυθιστόρημα της Μαριλένας Παπαϊωάννου, με τον τίτλο «Νικήτας Δέλτα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία, είναι ένα βιβλίο που έρχεται να θυμίσει στους παλιότερους και να μάθει στους νεότερους αναγνώστες, πόσο δύσκολες στιγμές πέρασε αυτός ο τόπος την εποχή του εμφυλίου. Η Μαριλένα μοιάζει να παίρνει την αφηγηματική σκυτάλη από τους παλαιότερους συγγραφείς και να συνεχίζει μια διαδρομή ανάμεσα σε όλα όσα πόνεσαν αυτόν τον τόπο και τον σημάδεψαν ως τις μέρες μας.

Η ιστορία αρχίζει από τα χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής. Με ανάγλυφες εικόνες, σχεδόν φωτογραφικές, η συγγραφέας περιγράφει την καταστροφή από πυρκαγιά ενός ορφανοτροφείου της Σμύρνης. Η Λιλή, υπάλληλος του ορφανοτροφείου θα σώσει ένα μικρό αγόρι, τον Νικήτα, και θα το πάρει μαζί της φεύγοντας μαζί με τη Διδώ, τη δική της κόρη, σε ένα νέο τόπο, τη Μυτιλήνη, όπου θα αναζητήσουν και οι τρεις μια νέα ζωή και θα προσπαθήσουν να αποκαταστήσουν το χαμένο παρελθόν μέσα τους με ένα μέλλον προσαρμοσμένο στις νέα πραγματικότητα.

Ένας αγώνας για την επιβίωση αρχίζει για όλους, μακριά από τις μνήμες που άφησαν πίσω τους. Τα χρόνια περνούν και η Ιστορία έχει τα δικά της σ΄χεδια για τους ανθρώπους. Ο δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος έρχεται για να ανατρέψει για μια ακόμη φορά τις ισορροπίες των πρωταγωνιστών. Ο Νικήτας, το παιδί με το χαμένο όνομα και παρελθόν θα γνωριστεί με την Καίτη, τη γυναίκα που φτάνει στην περιοχή μαζί με τον αδελφό της τον Αργύρη, για να πάρει μέρος στην οργάνωση της Αντίστασης στη Μυτιλήνη.

Οι δυο τους είναι άνθρωποι που δε μοιάζουν καθόλου. Η ιδιοσυγκρασία τους διαφέρει απόλυτα. Η Καίτη είναι ένας άνθρωπος με ισχυρή προσωπικότητα, μια κοπέλα που δε φοβάται τίποτα και πέφτει με θάρρος μέσα στις φλόγες της ιστορίας και ο Νικήτας είναι ένας εσωστρεφής χαρακτήρας που δεν παίρνει πρωτοβουλίες και ζει μια ζωή ήσυχη και υποτονική, με προσωπικό καταφύγιο το γράψιμο και το διάβασμα. Οι δυο τους θα μοιραστούν έναν έρωτα τυλιγμένο στις φλόγες της ιστορικής πραγματικότητας και δε θα ξεπεράσουν ποτέ ο ένας τον άλλο, ακόμα και τότε που θα έχουν όλα χαθεί.

Τα γεγονότα στον πόλεμο όμως εξελίσσονται ραγδαία και η Διδώ, η οποία έχει από νωρίς βγει στο βουνό και συμμετέχει ενεργά στην Αντίσταση θα σκοτωθεί. Ο Εμφύλιος θα τοποθετήσει τους ανθρώπους σε νέα, αυτή τη φορά οδυνηρότερα, χαρακώματα και θα γράψει τη πιο μελανή σελίδα της ελληνικής ιστορίας, ζητώντας από όλους έναν ξεκάθαρο ρόλο μέσα σ’ αυτή. Ο Αργύρης θα ενταχθεί στον Εθνικό Στρατό και η Καίτη με τον Νικήτα θα πολεμήσουν με τους αντάρτες. Όταν σκοτωθεί και η Καίτη τα πράγματα ανατρέπονται ξανά και οι ισορροπίες ανάμεσά στους ήρωες επαναπροσδιορίζονται.

Η Μαριλένα Παπαϊωάννου, σκιαγραφεί τους ήρωές της μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο που δεσπόζει στην αφήγηση, τολμώντας να καταδείξει ταυτόχρονα τη φρίκη που μπορεί να κρύβεται μέσα στον άνθρωπο αλλά και τη δύναμη που χρειάζεται, για να επιβιώσει μέσα στη δίνη μιας σκληρής εποχής. Οι ήρωες του βιβλίου της αλλάζουν ταυτότητα, χάνουν τις αναμνήσεις τους, ερωτεύονται, αγαπούν, πολεμούν, θυσιάζονται, κυρίως όμως μάχονται να σωθούν απ’ τον κατακλυσμό μιας καταστροφής. Κι όταν όλα τελειώσουν οι εναπομείναντες θα μετρήσουν τις απώλειες, καταδικασμένοι να φέρουν για πάντα στην ψυχή τους τα σημάδια τους, με τη βαριά συναίσθηση, ότι επέζησαν μιας καταιγίδας.

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε 25 κεφάλαια και γραμμένο με χαρακτηριστικά κοφτή και πυκνή γλώσσα που προσδίδει στο ύφος του μια αγωνία, μεγαλώνοντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Μέσα από αφηγήσεις πολλών προσώπων προς τη μητέρα της Καίτης που είχε θεωρηθεί νεκρή αλλά επιστρέφει στο χωριό της μετά το τέλος του Εμφυλίου ο αναγνώστης μαθαίνει την ιστορία της Καίτης και του Νικήτα και ταυτόχρονα συμπάσχει μαζί τους στην εξιστόρηση των δραματικών ιστορικών γεγονότων και των ονείρων που χάνονται όταν κοιτάζουν χαμηλά, αφού όπως λέει η συγγραφέας: «τα όνειρα που κοιτούν τη γη δεν είναι όνειρα».

Και θα κλείσω την παρουσίαση αυτή με ένα κομμάτι που υπάρχει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου και νομίζω το συνοψίζει απόλυτα:

Πρόκειται λοιπόν για «Μια ιστορία μέσα στην οποία οι άνθρωποι θ’ αποπειραθούν να σηκώσουν το κεφάλι και την καρδιά τους πιο ψηλά απ’ την Ιστορία. Ν” αναμετρηθούν μ’ αυτήν. Και ν’ αφήσουν την αγάπη να κάνει τη δουλειά της· να μείνει ζωντανή ανάμεσα σε πεθαμένους, στάχτες κι αναμνήσεις».

 

* Δημοσιεύθηκε στο thinkfree.gr

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top