Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Οι ηθελημένες ταλαιπωρίες του Ανρί ντε Μονφρέντδεν έχουν τελειωμό, όπως περιγράφονται στις καινούργιες ‘Περιπέτειες στη Θάλασσα’
03/08/2016, 12:35 μμ

Οι ηθελημένες ταλαιπωρίες του Ανρί ντε Μονφρέντδεν έχουν τελειωμό, όπως περιγράφονται στις καινούργιες ‘Περιπέτειες στη Θάλασσα’

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

mo_1

 

Ανρί ντε Μονφρέντ, Περιπέτειες στην Θάλασσα. Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα ΙΙ. Μετάφραση: Μάριος Σοφιανός-Ξένια Πλαχούρη. Εκδοτικός Οίκος Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος. 2016

 

Το 1914, ο Ανρί ντε Μονφρέντ, προσηλυτίστηκε στο Ισλάμ, αποκτώντας το όνομα  Άμπντ-ελ-Χάι, δηλαδή ‘σκλάβο των ζωντανών’,έχοντας κάνει προηγουμένως την απαραίτητη γι’ αυτό περιτομή. Ο βαθύτερος λόγος ήταν ότι με τον τρόπο αυτό μπορούσε πιο εύκολα να ‘εισέλθει’ στον ισλαμικό κόσμο όπου σκόπευε να συνεχίσει την όποια, συνήθως πολυποίκιλη και πολυεπίπεδη, δράση του.  Πάντως σύμφωνα με τα λεγόμενα  κοντινών του προσώπων, ο ίδιος δεν υπήρξε ποτέ δεμένος με το ένα τελετουργικό ή με  το άλλο, γιατί σε καμία περίπτωση δεν ήταν ένας άνθρωπος για τον οποίο το πνεύμα ήταν πολύ σημαντικό. Για τον Ανρί ντε Μονφρέντ, το σημαντικότερο όλων ήταν η δράση. Άλλωστε κι όταν πέθανε, πολλά χρόνια αργότερα, θάφτηκε σε μια καθολική τελετή.Ζει ασκώντας διαφορετικά επαγγέλματα, σταμάτησε το εμπόριο μαργαριταριών αφού αυτή η επιχείρηση δεν είναι πλέον κερδοφόρα δεδομένου ότι οι Ιάπωνες εφηύραν το καλλιεργημένο μαργαριτάρι, και συνεχίζει με το εμπόριο όπλων, χασίς και μορφίνηςμέσω μιας γερμανικής φαρμακευτικής εταιρείας, κερδίζοντας κάποια χρήματα αλλά και μερικές σύντομες παραμονές στη φυλακή. Στο ημερολόγιό του, είπε επιπλέον ότι κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, οι γαλλικές αρχές του ζήτησαν να κατασκοπεύσει τις τουρκικές θέσεις στις ακτές της Υεμένης παίρνοντας κάποιες φωτογραφίες στρατιωτικών στόχων και φυλακίων.Ο Πρώτος Μεγάλος Πόλεμος άλλωστε, του είχε προξενήσει περισσή απέχθεια.  ‘Αλίμονο. Τι απογοήτευση! Απλός στρατιώτης είμαι, ένας αριθμός μητρώου, ένα αντικείμενο. Πρέπει να ενεργώ χωρίς να σκέφτομαι. Θα ήθελα να με σκοτώσουν αμέσως…’.

 

mo_2

 

Προς το τέλος του πολέμου, και γύρω στο 1917, εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στο Ομπόκ, ένα σπίτι κοντά στην ακτή και μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα των άλλων αποικιακών κυβερνητών του Τζιμπουτί. Απορροφημένος ολοκληρωτικά με τα βαρύνουσας σημασία σχέδιά του, ο Ανρί ντε Μονφρέντ, είναι απών τον περισσότερο χρόνο από το σπίτι του αφήνοντας μόνη τη σύζυγό του. Και στο δεύτερο ετούτο τόμο των περιπετειών του,  ο Ανρί ντε Μονφρέντ παραπαίει από τη μια ακτή της Ερυθράς Θάλασσας στην άλλη. Από την Αφρικανική στην Αραβική. Τοιουτοτρόπως μοιραία έρχεται σε επαφή μέσα στη θάλασσα με άλλους λαούς, ξένες φυλές, άλλες θρησκείες,  διαφορετικά συμφέροντα, κάτι όμως που για τον ίδιο μάλλον αποτελεί ευχάριστη συγκυρία μέσα στην απεραντοσύνη της θάλασσας. ‘… Ταξιδεύοντας σ’ αυτά τα άγρια και αφιλόξενα αρχιπελάγη, μέσα στην απέραντη μοναξιά αυτών των  θαλασσών που τις σαρώνουν αδιάκοπα οι μουσώνες, η συνάντηση μ’ ένα άλλο καράβι, είναι πάντα μεγάλη παρηγοριά. Ανάμεσα στους ναυτικούς δημιουργείται μια συγκινητική αδελφοσύνη, που πηγάζει από τη συνειδητοποίηση της αδυναμίας μας μπροστά σ’ αυτά τα ακατανίκητα και αμείλικτα στοιχεία της φύσης…’.  Στο δεύτερο βιβλίο όμως, ο Μονφρέντ έρχεται σε επαφή με τους Άγγλους, και περισσότερο με την σοβαρότητα που αντιμετώπιζαν τις κτήσεις τους, την αποτελεσματικότερη οργάνωση και πολιτική τους, συγκριτικά πάντοτε με τη δική του χώρα. Έτσι δεν φείδεται σχολίων για τη Γαλλία και κάποια ιστορικά της λάθη που στοίχισαν σε όλους τους Γάλλους τόσο πολύ, ‘… Μήπως δεν είχαμε αφήσει τους Άγγλους να πάρουν τις Ινδίες και τον Καναδά; Λίγο περισσότερη πυγμή θα είχε αλλάξει τα πράγματα, όπως θα είχαμε χάσει και την Αλγερία αν το 1830, ο Πολινιάκ είχε δειλιάσει με τις ψευτοπαλληκαριές των Άγγλων και δεν είχε αποβιβάσει τα στρατεύματα κατοχής…’.Ήταν η στιγμή κατά την οποία ο Άγγλοι είχαν καταφέρει να εκδιώξουν τους Τούρκους από τα εδάφη της Υεμένης και ενδιαφέρονταν να είναι οι μόνοι προστάτες αυτής  της χώρας, ‘… και κατά κάποιο τρόπο απέκλεισαν την αποικία μας, βυθίζοντας ανελέητα κάθε ιστιοφόρο που προερχόταν ή κατευθυνόταν στο Τζιμπουτί…’.  Μόνη του παρηγοριά μέσα σε εκείνη την περιπλάνηση, τι άλλο από τους μουσουλμάνους ναύτες  και υπηρέτες του, οι οποίοι κατά τα λεγόμενά του, του έδιναν απίστευτο κουράγιο στις αναποδιές των επιχειρήσεων που ελάμβαναν μέρος ελπίζοντας σε κάτι καλύτερο και κερδοφόρο. ‘…Ο μουσουλμάνος περνάει χωρίς προσπάθεια και χωρίς στεναχώρια από την πολυτέλεια και την αφθονία στην επαιτεία…’. Μοιρολατρική   αδιαφορία ή υπέρτατη σοφία, αναλογίζεται κάποια δύστροπη συγκυρία   ο Μονφρέντ!

Σε όλες τις επιλογές του, κυρίως για την ναυπήγηση του απαραίτητου  ιστιοφόρου, βασική παράμετρος είναι η απόκτηση και διάθεση κάποιου  χρηματικού ποσού. Ο  Μονφρέντ, όμως, εδώ είναι απόλυτος. ‘… Εν τούτοις χρειάζομαι χρήματα. Θα δανειστώ; Ούτε που το σκέπτομαι γιατί στο χρέος υπάρχει ένα είδος υποδούλωσης, την οποία αρνούμαι να ανεχθώ…’!

 

mo_3

 

Έφτασε στην Αντίς Αμπέμπα για εμπορικές συναλλαγές σε μια εποχή δύσκολη για εκείνη τη χώρα, μετά από αναρίθμητες ταλαιπωρίες καθ’ οδόν. Βρισκόταν σε μια χώρα όπου ο εμφύλιος πόλεμος είχε μεν τελειώσει, αλλά υπήρχε διάχυτη η  ανησυχία που αφήνει πίσω του ένας τέτοιος πόλεμος! ‘…Η επανάσταση που ανέτρεψε τον Λιτζ Γιασσού, και έφερε στο θρόνο τον Ταφάρι (το πραγματικό όνομα του Χαϊλιέ Σελασιέ του Α’, ήταν Ταφάρι Μακόνεν), έχει μόλις λήξει. Στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου υπάρχουν ακόμη κρεμασμένοι… Τελείως συμπτωματικά,  την επομένη της άφιξής μου, Σάββατο, είδα να κόβουν το χέρι ενός κλέφτη…’. Αναγκαστικά κάνει κριτική των περίεργων φαινομένων από την πλευρά ενός ευρωπαίου, ‘… η ευαισθησία ενός ευρωπαίου επαναστατεί στη σκέψη όλων αυτών. Αλλά με τη νοοτροπία των ανθρώπων αυτής της χώρας, η δικαιοσύνη, όπως εμείς την αντιλαμβανόμαστε, θα ήταν ανεφάρμοστη και παράλογη…’!

Στις περισσότερες περιπέτειές του, εντός και εκτός της Ερυθράς Θάλασσας, έρχεται σε επαφή με ανθρώπους της κατασκοπίας και της αντικατασκοπίας, όλων των ενδιαφερομένων χωρών για τούτην την περιοχή του πλανήτη. Γάλλοι, Άγγλοι, Γερμανοί, και φυσικά Ιταλοί, κατά κύριο λόγο. Ο ίδιος όμως δεν παύει στιγμή να επαινεί, όπως ήδη τονίσαμε, την αποτελεσματικότητα της Ιντέλλιτζενς Σέρβις,  η οποία όπως εξομολογείται κατευθύνει με μαεστρία τη λεπτή πολιτική χάρη με την οποία η Αγγλία απέκτησε το μεγαλύτερο μέρος της αποικιοκρατικής της αυτοκρατορίας. ‘… Και αλίμονο σε κείνον που θα βρεθεί στο δρόμο της’!

Στο τέλος όμως του βιβλίου, είναι αφόρητα ειλικρινής, όταν όπως αφηγείται, ένα χρόνο μετά τα γεγονότα, έλαβε μια επιστολή από τα βάθη του Περσικού Κόλπου, από  κάποιους ανθρώπους που φάνηκαν δίκαιοι απέναντί του. Έγραφαν, ‘… ξεπληρώνουμε τα αμαρτήματά μας στη πιο ζεστή και απαίσια γωνιά  του κόσμου, αλλά ο κυβερνήτης Κρώουφορντ κι εγώ,  δεν μετανιώνουμε καθόλου, γιατί θα ήταν πολύ οδυνηρό για εμάς να τελειώσουμε μια σταδιοδρομία, στη διάρκεια της οποίας πάνω απ’ όλα είχαμε την τιμή, αφήνοντας να συντελεστεί μια αδικία… ίσως μια ατιμία…’! Αναφέρεται σαφώς στην προσπάθεια που έκαναν εκείνοι οι άνθρωποι να τον σώσουν από τη θανατική καταδίκη και το εκτελεστικό απόσπασμα.

Ο Ανρί ντε Μονφρέντ, κι εδώ, συνεχίζει με τις διηγήσεις και τα κείμενά του να μας κεντρίζει τη φαντασία με εκείνες τις δύσκολες για την περιοχή μέρες, να μας βάζει ερωτηματικά που απαιτούν απάντηση, για τόπους δύσκολους γεωγραφικά και χρονικά, με το σταλάζει αργά-αργά την επιθυμία να γνωρίσουμε επίσης μέσα από τα ταξίδια μας, έστω κι αν σε τούτη τη συγκυρία πολλά από τα περιγραφόμενα γίνονται και σήμερα, ή ίσως συνεχίζονται θα ήταν ορθότερο να ομολογήσουμε, με διαφορετικούς  βέβαια μερικούς από τους παραπάνω πρωταγωνιστές, αλλά με περισσότερο και ποιο έντονο ενδιαφέρον. Η αποικιοκρατία και τα συμφέροντά της, είναι σίγουρα μεγάλα, πολύ μεγαλύτερα απ’ όσο μπορεί να διανοηθεί ένας απλός κάτοικος της πολύπαθης εκείνης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής!

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top