Τρέλα: Το αγωνιώδες ερώτημα της ύπαρξης
Γράφει η Πωλίνα Γουρδέα //
Αντονέν Αρτώ, Βιρτζίνια Γουλφ, Φρήντριχ Νίτσε, Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Μαίρη Σέλλεϋ «Περί τρέλας», Μετάφραση: Λαμπριάνα Οικονόμου – Μιχάλης Παπαντωνόπουλος, εκδ. Κοβάλτιο, σελ. 128
Υπάρχουν πρόσωπα της γραφής που ανήκουν στους μεγάλους δραπέτες. Αυτούς που φθονούμε και θαυμάζουμε ταυτόχρονα. Ο Αρτώ, η Γουλφ, ο Νίτσε, ο Πόε και η Σέλλεϋ είναι πρόσωπα που η ίδια η ζωή τα οδήγησε στη μεγάλη γραφή και στην τρέλα. Εξεγερμένοι, οραματιστές ή απλώς διαφορετικοί, έγραψαν μεγάλα κείμενα ζώντας φοβερά δεινά. Το παραλήρημά τους χώρεσε σε σελίδες που η ανάγνωσή τους μας κάνει πιο ελεύθερα όντα. Ο λόγος για το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κοβάλτιο υπό τον τίτλο Περί Τρέλας.
«Ελάτε στη θέση μου για μια στιγμή, Δρα Λατρεμολιέρ, στη θέση του συγγραφέα και στοχαστή που εργάζεται αδιάκοπα, και δείτε τι θα πιστεύατε για τους ανθρώπους και για όλα, εάν σας επέτρεπαν, όπως το έκαναν με εμένα, να ελέγχετε τον εαυτό σας.»
Περί Τρέλας, Αντονέν Αρτώ, σελ. 34, μτφρ. Λαμπριάνα Οικονόμου
Είναι εντυπωσιακό ότι ένας από τους βασικούς εκφραστές των θεατρικών πρωτοποριών του 20ου αιώνα, ο Αντονέν Αρτώ, που αναζητούσε την τελετουργική διάσταση του θεάτρου και την έξοδο από τον ασφυκτικό κλοιό του ρεαλισμού, βυθίστηκε σε αγωνιώδη παραληρήματα ενώ ταυτόχρονα μπορούσε να επικοινωνήσει με τα κείμενα στην βαθύτερη τους διάσταση. Ένα κομμάτι της ψυχής συγκλονίζεται ενώ την ίδια στιγμή ένα άλλο ανοίγεται σε μια ευρύτερη αντίληψη των πραγμάτων. Η τρέλα, βάραθρο και μεταιχμιακό σημείο στην πορεία της ζωής ενός ατόμου βρίσκει διεξόδους φωτός όπως τα χρώματα του ουρανού μετά την καταιγίδα.
«Η απόγνωση, το σθένος, η αγάπη, η απελπισμένη και άκρατη συμφορά μοιάζουν με σύννεφα που διασχίζουν ένα – ένα το μυαλό μου, μέχρι που η σκηνή θολώνει από δάκρυα, και το εξαντλημένο πνεύμα μου με παραδίδει στην πρόσκαιρη ξεκούραση».
Περί Τρέλας, Μαίρη Σέλλεϋ, σελ. 107-108, μτφρ. Λαμπριάνα Οικονόμου
Η ψυχική υγεία της Σέλλεϋ ήταν κλονισμένη από τον θάνατο του συζύγου της και τους θανάτους των παιδιών της. Η τρέλα σε εκείνη ήρθε έπειτα από τις φοβερές απώλειες που της συνέβησαν. Η λογοτεχνική της πένα αποτυπώνει την απελπισία της ψυχής της με τρόπο μοναδικό. Η αυτοκυριαρχία είναι κάτι που με φοβερό αγώνα προσπαθεί να κρατήσει μιας και που το έρεβος που την τραβά μοιάζει με άβυσσο. Διαβάζοντας τις επιστολές της την ακολουθούμε στην παρακαμπτήρια οδό της τρέλας που ανοίχτηκε μπροστά της.
«Αφού με ανακάλυψες, δεν ήταν και τίποτα σπουδαίο να με βρεις: το δύσκολο, τώρα, είναι να με χάσεις…»
Ο Εσταυρωμένος
Περί Τρέλας, Φρήντριχ Νίτσε, σελ. 63, μτφρ. Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
Ένα από τα λαμπρότερα μυαλά της ανθρωπότητας, ο Φρειδερίκος Νίτσε διαγνώστηκε με παραλυτική ψυχική διαταραχή το 1890. Η πνευματική του κατάρρευση τον οδήγησε σε ένα αλλού άνευ επιστροφής. Το πανίσχυρο αυτό μυαλό κατέρρευσε κι εμείς ακόμα αναρωτιόμαστε μα πώς είναι δυνατόν; Η ανάγνωση των γραπτών του Νίτσε μέσα στην παραφροσύνη αποκαλύπτει το μέγεθος μιας μοναδικής προσωπικότητας που δεν μπορεί παρά να προκαλεί ακόμα και μέσα στην τρέλα.
Το βιβλίο Περί Τρέλας αποτελεί ένα μοναδικό τεκμήριο αλήθειας των μεγάλων μορφών της γραφής και της σκέψης. Η τρέλα αποτελεί πάντα ένα αγωνιώδες ερώτημα γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη. Και μέσα της όμως, μπορούμε να βρούμε διαμάντια στοχασμού. Να ένα παράδοξο της ζωής, η τρέλα ως αφορμή για σκέψη. Η μετάφραση των κειμένων είναι ευθύβολη χωρίς να χάνει την ποιητικότητα της επικίνδυνης και άγριας σκέψης. Τα εύσημα στους μεταφραστές Λαμπριάνα Οικονόμου και Μιχάλη Παπαντωνόπουλο για την ωραία αυτή έκδοση.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ο ρυθμός μιας ζωής αφιερωμένης στον άνθρωπο
Γράφει η Ελένη Γκίκα // «Το τέλος των εραστών» της Σοφίας Μαλτέζου, εκδ. «Γαβδιηλίδη», σελ. 192 Όπως την αποκαλούν «η ασυμβίβαστη Σοφία του Τύπου». Και για όλους μας, ένας θρύλος, η δημοσιογράφος που σε κάνει να θέλεις να
Περισσότερα -
Κοινωνική κρίση και σύγχρονος εκπαιδευτικός
Του Κώστα Ανθόπουλου // * Το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερο γίνονται ορατές οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην οργάνωση και λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος. Χαρακτηριστικά αποτελέσματα αυτών των επιπτώσεων είναι οι συνεχείς περικοπές δαπανών για την εκπαίδευση,
Περισσότερα -
«Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο». Πράξη όγδοη. «Τα ζόμπι δεν είναι χορτοφάγα»
Επιμέλεια: Γιάννης Παναγόπουλος // Το Fractal και οι δημιουργοί του «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο», θα πορευτούν μαζί ως τη στιγμή που το φιλμ τους κάνει πρεμιέρα σε αίθουσες. Αυτή την εβδομάδα το Fractal περιγράφει την εμπειρία του από το
Περισσότερα -
Διαφορετικός Γκράχαμ Γκρην
Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας // Γκράχαμ Γκρην «Καμένο χαρτί», Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πόλις, σελ. 304 Οι εκδόσεις Πόλις με την πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου «Καμένο χαρτί» μας δίνουν την ευκαιρία να διαβάσουμε ένα από τα λιγότερα γνωστά
Περισσότερα -
✔ ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ: σε απόσταση αναπνοής από το 2017
Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα // Ελληνική Πεζογραφία: Δημήτρης Νόλλας «Οι ιστορίες είναι πάντα ξένες», εκδ. Ίκαρος, σελ. 568 Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνεται το σύνολο του έως τώρα διηγηματογραφικού έργου του βραβευμένου συγγραφέα. Από τα πρώτα αφηγήματα της “Πολυξένης”
Περισσότερα -
Ποίημα: “Πού να σε ψάξω χαρά”
Της Ελένης Θ. Π. Λουκά // Πού να σε ψάξω χαρά Πού να σε ψάξω χαρά πού να σε βρω στα τυφλά είναι η ζωή μου θλιμμένη σε ένα λιμάνι αραγμένη Πώς να σε νιώσω βαθιά μακριά από
Περισσότερα -
Δυο ζωές σε απόλυτη συμφωνία
Γράφει η Διώνη Δημητριάδου // «Ο Αρχίλοχός του» του Γρηγόρη Τεχλεμετζή από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης Ιστορικό μυθιστόρημα τιτλοφορείται το βιβλίο του Γρηγόρη Τεχλεμετζή, αλλά διαβάζοντάς το συνειδητοποιείς ότι δεν έχει μόνον αυτή την ταυτότητα. Ενώ εμπεριέχει όλη τη
Περισσότερα
