Fractal

Το ποίημα ‘Ίσως’ της Βέρας Μπρίτεν για τον αρραβωνιαστικό της, Ρόλαντ Λέιτον.

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

Η Αγγλίδα Βέρα Μαίρη Μπρίτεν (1893-1970) ήταν αναμφίβολα μεγάλη συγγραφέας, ποιήτρια, φεμινίστρια και οπαδός της ειρήνης. Δυστυχώς, υπήρξε  άτυχη στην προσωπική της ζωή. Έμεινε κυρίως γνωστή από το έργο της ‘Testament of Youth’ (Γεύση της Νιότης), που εξέδωσε το 1933 και έγινε ανάρπαστο, μέσα στο οποίο περιγράφει τις εμπειρίες της από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και αναπτύσσει την ιδεολογία της για τον Χριστιανικό ειρηνισμό (Christian pacifism). Η Βέρα ήθελε, επίσης, να εμπλακεί στην δύσκολη πολεμική προσπάθεια και αποφάσισε να εγκαταλείψει το Κολλέγιο και να γίνει νοσοκόμα. Κατατάχτηκε στην εθελοντική οργάνωση πρώτων βοηθειών ‘Voluntary Aid Detachment’ και υπηρέτησε στην Αγγλία και στη Γαλλία. Τον Αύγουστο του 1915 αρραβωνιάστηκε τον Ρόλαντ Λέιτον, αλλά τέσσερις μήνες αργότερα, αυτός σκοτώθηκε στο Δυτικό Μέτωπο. Την ίδια τύχη είχε ο αδερφός της, Έντουαρντ, καθώς και αρκετοί από τους στενούς φίλους της.

Μετά τον πόλεμο η Βέρα επέστρεψε στο Κολλέγιο Σόμερβιλ, όπου γνώρισε τη Γουίνιφρεντ Χόλτμπαϊ. Οι δυο γυναίκες αποφοίτησαν μαζί, το 1921, και μετακόμισαν στο Λονδίνο, όπου ήλπιζαν να καθιερωθούν ως συγγραφείς. Τα πρώτα δύο μυθιστορήματα της Βέρας πούλησαν ελάχιστα αντίτυπα και αγνοήθηκαν από τους κριτικούς. Ήταν τα ‘The Dark Tide’ (1923) και ‘Not Without Honour’ (1925). Μεγαλύτερη επιτυχία είχε ως δημοσιογράφος και τη δεκαετία του ’20 δημοσιογραφούσε στο φεμινιστικό περιοδικό ‘Time and Tide’. Επίσης, εξέδωσε δύο βιβλία για το ρόλο των γυναικών, τα ‘Women’s Work in Modern Britain’ (1928) και ‘Halcyon or the Future of Monogamy’ (1929). Κατά τη δεκαετία του 1920 οι πολιτικές αντιλήψεις της Βέρας έγιναν πιο ριζοσπαστικές. Εγκατέλειψε τους Φιλελεύθερους και εντάχτηκε στο Εργατικό Κόμμα. Κάποια περίοδο σχεδίαζε να γίνει βουλευτίνα αλλά μετά το γάμο της με τον Αμερικανό ακαδημαϊκό Τζορτζ Κάτλιν (1896-1979),  πήγε να ζήσει στις ΗΠΑ. Όμως, δυσκολεύτηκε να εγκλιματιστεί στην Αμερική. Γι’ αυτό έπειτα από τη γέννηση των δύο παιδιών της, του Τζον (1927) και της Σίρλεϊ (1930), επέστρεψε στην Αγγλία, όπου ζούσε με την Γουίνιφρεντ Χόλτμπαϊ.

 

 

Στον πρώτο τόμο της αυτοβιογραφίας της, ‘Testament of Youth’ (Γεύση της Νιότης, 1933), η Μπρίτεν έγραψε για την προσπάθειά της να μορφωθεί και για τις δραματικές εμπειρίες της ως νοσοκόμα κατά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο. Το βιβλίο έγινε αμέσως ανάρπαστο τόσο στη Μεγάλη Βρετανία, όσο και στις ΗΠΑ. Μετά το θάνατο της Γουίνιφρεντ Χόλτμπαϊ, το 1935, η Βέρα εξέδωσε ένα βιβλίο για τη φιλία τους, το ‘Testament of  Friendship’ (Γεύση Φιλίας).

Τη δεκαετία του 1930, η Βέρα έγινε οπαδός της ειρήνης και το 1934 υποστήριξε τον Ρίτσαρντ Σέπαρντ και την οργάνωση ειρήνης που είχε ιδρύσει, την ‘Peace Pledge Union’. Υπήρξε μία από τους ηγέτες αυτής της οργάνωσης  κατά τη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου. Από το Σεπτέμβριο του 1939, άρχισε να εκδίδει ένα μικρό περιοδικό, στο οποίο διατύπωνε τις απόψεις της για τον πόλεμο, το ‘Letters to Peace Lovers’ (Γράμματα στους Εραστές της Ειρήνης). Αυτό την έκανε εξαιρετικά αντιδημοφιλή καθώς το περιοδικό ασκούσε δριμεία κριτική στην κυβέρνηση για τους βομβαρδισμούς αστικών περιοχών στη ναζιστική Γερμανία. Το 1943 η Μπρίτεν επιχείρησε να εξηγήσει τις ειρηνιστικές της αντιλήψεις στο βιβλίο της ‘Humiliation with Honour’ (Έντιμη Ταπείνωση). Ακολούθησε το ‘Seeds of Chaos’, που ήταν ευθεία επίθεση στην κυβερνητική πολιτική των βομβαρδισμών. Μετά τον πόλεμο η Βέρα έγραψε την ιστορία του γυναικείου κινήματος στο βιβλίο ‘Lady into Women’ (1953) και άλλα βιβλία, μεταξύ των οποίων έναν δεύτερο τόμο αυτοβιογραφίας το ‘Testament of Experience’ (Γεύση της Εμπειρίας, 1957), το ‘Women at Oxford’ (1960) καθώς και μια βιογραφία του βρετανού πολιτικού του Εργατικού Κόμματος και ειρηνιστή Φρέντερικ Πίθικ-Λόρενς. Η Βέρα Μπρίτεν υπήρξε σκληρή πολέμιος των πυρηνικών όπλων και το 1957 με επιφανείς προσωπικότητες, όπως ο Πρίστλι, ο Μπέρτραντ Ράσελ κ.ά., ίδρυσαν την Οργάνωση για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό ‘Campaign for Nuclear Disarmament’ (CND). Η Βέρα Μπρίτεν παρέμεινε ενεργός στο Κίνημα Ειρήνης ως το θάνατό της, στις 29 Μαρτίου 1970.

 

 

‘Ίσως’ (Για τον R.A.L. Υπέκυψε στα τραύματά του στη Γαλλία, στις 23 Δεκεμβρίου 1915)

 

Ίσως κάποια μέρα ο ήλιος λάμψει και πάλι,

Και θα δω ότι οι ουρανοί ακόμα είναι γαλάζιοι,

Και νοιώσω γι’ άλλη μια φορά πως δε ζω μάταια,

Αν και χωρίς Εσένα.

 

Ίσως τα χρυσά λιβάδια στα πόδια μου

Κάνουν  τις ανοιξιάτικες ηλιόλουστες ώρες  να φαίνονται ανέμελες,

Και  βρω  τα μαγιάτικα  λευκά άνθη   γοητευτικά,

Αν κι Εσύ έπαψες να υπάρχεις.

 

Ίσως τα καλοκαιρινά δάση λαμπυρίσουν,

Και τα βυσσινί τριαντάφυλλα  άλλη μια φορά να είναι ωραία,

Κι η συγκομιδή του φθινοπώρου πλούσια ηδονή,

Αν και Εσύ δεν θα είσαι εκεί.

 

Ίσως κάποια μέρα δεν μαραζώσω απ’  τον πόνο

Βλέποντας το πέρασμα του πεθαμένου χρόνου

Και ακούσω  χριστουγεννιάτικα τραγούδια και πάλι,

Παρόλο που Εσύ δεν θα μπορείς  να ακούς.

 

Όμως, κι αν  ο Αγαθός   Χρόνος  ξαναφέρει χαρές πολλές,

Υπάρχει μια μεγαλύτερη χαρά που δεν θα νοιώσω

Και πάλι, γιατί η καρδιά μου για το χαμό Σου

Ήταν θρυμματισμένη, εδώ και  καιρό.

 

 

Perhaps (To R.A.L. died of wounds in France, December 23rd 1915)

Perhaps some day the sun will shine again/And I shall see that still the skies are blue/And feel once more I do not live in vain/Although bereft of You.

Perhaps the golden meadows at my feet/Will make the sunny hours of spring seem gay/And I shall find the white May-blossoms sweet/Though You have passed away.

Perhaps the summer woods will shimmer bright/And crimson roses once again be fair/And autumn harvest fields a rich delight/Although You are not there.

Perhaps some day I shall not shrink in pain/To see the passing of the dying year/And listen to Christmas songs again/Although You cannot hear.’

But though kind Time may many joys renew/There is one greatest joy I shall not know/Again, because my heart for loss of You/Was broken, long ago.

 

Στις 23 Δεκεμβρίου του 1915, ο Ρόλαντ Λέιτον, ο αρραβωνιαστικός της Βέρας Μπρίτεν, σκοτώθηκε στο Δυτικό Μέτωπο. Η Βέρα, όπως είπαμε,  ήταν τότε εθελόντρια νοσοκόμα στον Βρεττανικό Ερυθρό Σταυρό, πριν γίνει γνωστή συγγραφέας και φεμινίστρια.  Στην αρχή του  βιβλίου της, ‘Testament of Youth’, λέει,  ‘Ο πόλεμος αρχικά μου έδινε την εντύπωση μιας εξοργιστικής προσωπικής παρέμβασης και όχι μια παγκόσμια αναταραχή’. Είχε ήδη γνωρίσει και αγαπήσει τον Ρόλαντ Λέιτον, ένα συμμαθητή του νεότερου αδελφού της, Έντουαρντ. Σύντομα, τόσο εκείνος όσο και ο αδελφός της, στρατολογήθηκαν στον βρεττανικό στρατό. Ο Ρόλαντ πήγε στο Μέτωπο στις 31 Μαρτίου 1915, και κατά τη διάρκεια της άδειάς του, τον ίδιο χρόνο, αρραβωνιάστηκε με τη Βέρα. Εκείνη άρχισε να εργάζεται ως νοσοκόμα σε ένα νοσοκομείο, αρχικά στο Ντέβον και αργότερα στο Λονδίνο, και ετοιμαζόταν για την άφιξή του σε μια άλλη άδεια την περίοδο των Χριστουγέννων, όταν έλαβε το μήνυμα  του θανάτου του. Είχε πυροβοληθεί στο στομάχι στις 22 Δεκεμβρίου, ευρισκόμενος στα χαρακώματα απέναντι από τους Γερμανούς. Πέθανε την επόμενη μέρα στο νοσοκομείο, στο πλησιέστερο Louvencourt της  Γαλλίας. Προς το τέλος του πολέμου, ο αδελφός της Βέρας, Έντουαρντ, σκοτώθηκε επίσης μαχόμενος στην Ιταλία, στις 15 Ιουνίου 1917, καθώς και αρκετοί από τους καλούς της φίλους. Στα απομνημονεύματά της, που δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά το 1933, η Βέρα Μπρίτεν, μια αφοσιωμένη ειρηνίστρια, θρηνεί τις μεγάλες θυσίες που έγιναν από τους αγαπημένους της και τους υπόλοιπους βεβαίως της νεότερης γενιάς για χάρη των ιδανικών τους. Η Μπρίτεν γράφει στον πρόλογο, καθώς την ίδια εποχή υπήρχαν διάχυτες οι φήμες μιας άλλης μεγάλης διεθνούς σύγκρουσης, ότι ο σκοπός του ‘Testament of Youth’ ήταν τουλάχιστον εν μέρει, να κρατήσει τη φρίκη του Μεγάλου Πολέμου ζωντανή  στο μυαλό της νέας γενιάς, να δείξει  πόσο εύκολο ήταν να οδηγηθούν πολλά πράγματα σε λήθη και τελικά στην υποτροπή, η οποία είναι σχεδόν ουσιαστικά υπεύθυνη για τις περισσότερες επαναλήψεις της τραγικής ιστορίας.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top