Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ο άνθρωπος που έγραψε ξανά το «Πόλεμος και Ειρήνη»
08/06/2016, 12:28 μμ

Ο άνθρωπος που έγραψε ξανά το «Πόλεμος και Ειρήνη»

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

«Perfidia, ο κύκλος της προδοσίας» του Τζέιμς Ελρόι, μετάφραση: Ανδρέας Αποστολίδης, Εκδ. Κλειδάριθμος, σελ. 1024

 

Ω, Perfidia. Τραγουδισμένο από την βαμπ φωνή της Τζούλι Λόντον, αλλά βγαλμένο κι από το μεθυστικό άφρο λαρύγγι του Νατ Κινγκ Κολ. Ω, Perfidia. «Σε σένα η καρδιά μου φωνάζει σπαρακτικά Perfidia, γιατί σε βρήκα, έρωτα της ζωής μου, στα χέρια άλλου». Το έγραψε ο μεξικανός συνθέτης Αλμπέρτο Ντομίνγκεζ, εκεί πίσω στη δεκαετία του ’40, ένα κλασικότροπο τραγούδι της «ελαφριάς» μουσικής που μιλάει για προδοσία και απιστία.

Ω, Perfidia. Μια στιγμή που άλλη δεν θα υπάρξει. Είναι το σημείο όπου ο Μπαλζάκ συναντάει τον Τολστόι. Είναι το σταυροδρόμι όπου ο Ντοστογιέφσκι περπατάει δίπλα δίπλα με τον Μάλκολμ Λόουρι. Είναι σαν ο Ερνεστ Χέμινγουεϊ, ο Ντάσιελ Χάμετ, ο Τόμας Πύντσον, ο Γουίλιαμ Φώκνερ και ο Ντον ΝτεΛίλλο να βρέθηκαν τυχαία σε ένα καταγώγιο του Λος Άντζελες που παίζει μπίμποπ και οι μουσικοί της ορχήστρας είναι βουτηγμένοι στη μεσκαλίνη και το μπέρμπον. Είναι ο Τζέιμς Ελρόι στην πιο επική διάστασή του. Τελικά, είναι η στιγμή που καταλαβαίνεις ότι μπορεί να ξαναγραφτεί, με άλλο τρόπο, ο «Πόλεμος και Ειρήνη» και να είναι κατάστικτος από πάθη, προδοσία, πόλεμος, αίμα, ποτό, φόνους, κενοδοξία, μοιραίες γυναίκες, πολιτική – κι όλα σε μεγάλες δόσεις, σε κύματα, σε ορδές λέξεων, σε παρέλαση χαρακτήρων, σε πρόζα ντελικάτη, σε ύφος που σπάει όλες τις συμβάσεις, σε ατμόσφαιρα που ερανίζεται τα θέματά της από το λαϊκό ρομάντζο, το νουάρ, το δράμα, τον εξπρεσιονισμό και από χίλιες δύο άλλες πηγές.

Μια ημέρα πριν από την ξαφνική επίθεση των Ιαπώνων στο Περλ Χάρμπορ, μια οικογένεια ιαπωνικής καταγωγής, οι Ουατανάμπε, βρίσκονται σκοτωμένοι στο σπίτι τους στο Λος Άντζελες με τρόπο… ιεροτελεστικό (με τη μέθοδο «Σεπούκου», γνωστή και ως χαρακίρι). Ποιος το έκανε; Τι λόγο είχε; Τι κρυφό υπάρχει στα αυτή την οικογένεια και γιατί στον τοίχο του σαλονιού που τους βρήκε η αστυνομία ήταν γραμμένο ένα διφορούμενο μήνυμα στα κάντζι;

Τέσσερις άνθρωποι, από άλλους σκοτεινούς κόσμους ο καθένας, θα προσπαθήσουν να λύσουν το γόρδιο δεσμό, σε μια πόλη που φλέγεται για εκδίκηση, που ρίχνει το λίβελο αίματος κατά των Ιαπώνων, που ζητάει να εξελιχθεί εδώ και τώρα ένα απίστευτο πογκρόμ κατά όσων συμπατριωτών του Χιροχίτο διέμεναν στη χώρα και όπου όλοι οι διάβολοι έχουν βγει στο σεργιάνι.

Ο Γουίλιαμ Πάρκερ, επίδοξος αρχηγός της αστυνομίας, μόνιμα αμφιταλαντευόμενος μεταξύ της θρησκοληψίας του, του ποτού και των φιλοδοξιών του. Ο Ντάντλεϊ Σμιθ, ένας Οθέλλος και Βασιλιάς Ληρ στο ίδιο σώμα. Σκληροτράχηλος, Ιρλανδός μέχρι το κόκαλο, καιροσκόπος, έτοιμος να ρίξει στην πυρά ακόμη και το ίδιο του τον εαυτό. Ο Χιντέο Ασίντα, ο μοναδικός Ιάπωνας που έχει θέση στην αστυνομία του Λος Άντζελες, λεπτολόγος, εγκληματολόγος από τους λίγους, κοφτερό μυαλό, επίμονος, προδομένος από τον ίδιο του τον εαυτό. Η Κέι Λέικ, ένα λεπταίσθητο κορίτσι, είκοσι τριών ετών, που διψάει για περιπέτεια, φιλόδοξη κι εκείνη, με καλλιτεχνικό backround, αλλά και με μία πρωτόγνωρη ζέση να φτάσει μέχρι τις εσχατιές της προδοσίας για να βοηθήσει την αστυνομία στην εξιχνίαση του πολλαπλού εγκλήματος.

Αυτοί είναι οι τέσσερις «κεφαλές» του βιβλίου, όμως, μέσα στην κοίτη του ποταμού πέφτουν δεκάδες άλλοι παραπόταμοι, με αποτέλεσμα όλος αυτός ο όγκος να δημιουργεί κάτι μεγαλύτερο, βαθύ, απροσμέτρητο, ιλιγγιώδες. Ο Ελρόι φτιάχνει έναν κόσμο ολόκληρο που δεν του φτάνει και τον μεγαλώνει ακόμη περισσότερο. Είναι ένα τάνυσμα στα όρια του μη εφικτού, του μη πραγματοποιήσιμου, του σχεδόν οριακού. Οι περισσότεροι ήρωες προϋπήρξαν σε άλλα βιβλία του Ελρόι ή τους συναντάει κανείς σε κατοπινά του Perfidia. Άλλωστε κι αυτό ανήκει στο δεύτερο κουαρτέτο του συγγραφέα. Στην πραγματικότητα, στο Perfidia, ο Ελρόι κάνει βήματα πίσω στο χρόνο, βουτάει στα ταραγμένα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, δημιουργεί μια μεγάλη ιστορία μέσα στη μεγάλη Ιστορία. Η σύμπλευση είναι όχι μόνο οργανική, αλλά δημιουργεί μια έκρηξη εμπρηστικής ισχύος.

Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ένα κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα όπου ο δαιμονικός επιθεωρητής της αστυνομίας γυρίζει τον κόσμο ανάποδα για να βρει τον ένοχο. Εδώ έχουμε μια κατακόρυφη πτώση στην κόλαση των ενστίκτων. Η βουτιά είναι μεγάλη και δεν σταματάει πουθενά. Δεν έχει τέλος αυτή η κόλαση. Όλα τα ανθρώπινα περνούν μέσα από τις σελίδες αυτού του έπους κι εξηγούνται όπως πρέπει: δηλαδή μένουν νεφελώδη, κυματισμένα, ακροσφαλή, χτυπημένα από τη μοίρα. Είναι η αμερικανική εκδοχή του Comedie Humaine. Είναι το dramatis personae ενός μυθιστορήματος που δεν περιορίζεται μόνο στους ήρωες που εμφανίζονται στις σελίδες, αλλά επεκτείνεται πέραν αυτών. Γίνεται μια ζωντανή εκδοχή ενός κόσμου που ετοιμάζεται να πυρακτωθεί. Εκβιαστές, δολοφόνοι, εξωνημένοι αστυνομικοί, ιδεαλιστές της δεκάρας, φασίστες, αριστεροί, θρησκόληπτοι, ναρκομανείς, ομοφυλόφιλοι, λεσβίες, η Μπέτι Ντέιβις, η Τζόαν Κρόφορντ, σεξ, πάθη, προδοσίες, αίμα χυμένο παντού, τραγούδια και κακοφωνίες, ευγονική και μάχη συμμοριών, ο πόλεμος στο βάθος, το Περλ Χάρμπορ, η νομή της εξουσίας, η καταβύθιση στα πιο κρυφά ορμέμφυτα, ναρκωτικά, ψυχότροπα, αλκόολ, παράνομο χρήμα, κοινωνικό και προσωπικό χάος: η σχεδία του κόσμου που πλέει στα ανοιχτά δίχως ελπίδα σωτηρίας.

 

James Ellroy 

 

Μπορεί ο Ελρόι να θέλει να γίνει ένας Τολστόι της σήμερον, το έχει δηλώσει άλλωστε, αλλά αυτό δεν τον μετατρέπει σε παντεπόπτη συγγραφέα που ελέγχει τα πάντα. Με τεχνικές που ακολουθούν μια τεθλασμένη πορεία, μαζεύει και απλώνει την πλοκή και τη φωνή των ηρώων με έναν τρόπο μαγευτικό. Από τη πρωτοπρόσωπη αφήγηση στην τριτοπρόσωπη, αλλά και στον ενδιάμεσο χώρο και από τον εσωτερικό μονόλογο έως την ημερολογιακή γραφή και τα ντοκουμέντα ως πηγές, ο Ελρόι μοιάζει να είναι ο μάγος του Οζ. Γράφει με φρενίτιδα, δημιουργεί έναν ορυμαγδό, πέφτουν σύννεφα, βουνά, πέφτει αίμα, πέφτουν άνθρωποι, λέξεις, σώματα ολόκληρα. Η δομή εκεί που γέρνει, εκεί ανασηκώνεται, οι ψίθυροι γίνονται υλακές για να επιστρέψουν σε ένα σιγανό υποτονθορισμό. Και πάντα στο τέλος, στην τελευταία στροφή, το Perfidia να ακούγεται από ένα παλιό τζουκ μποξ, από ένα ραδιόφωνο, από τα χείλη της Τζούλι Λόντον. Ω, Perfidia, έρωτα της ζωής μου.

Ο Ανδρέας Αποστολίδης υπογράφει τον… άθλο, δηλαδή τη μετάφραση ενός βιβλίου που είναι κάτι σαν Ομηρικά έπη, Σαίξπηρ και ψυχόδραμα εν ταυτώ.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top