Fractal

Δοκίμιο: “Per fas et nefas…*”

Της Ευαγγελίας Τυμπλαλέξη // **

 

 

f13

 

«Η επανάσταση δεν είναι ένα φρούτο που θα πέσει όταν είναι ώριμο.  Πρέπει να κουνήσουμε το δέντρο για να το κάνουμε να πέσει.»

Ernesto Guevara de la Serna

 

 

Στις 25 Νοεμβρίου 2016, τα ειδησεογραφικά δελτία μετέδιδαν σε παγκόσμια κλίμακα τον θάνατο του Φιδέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους, κοινώς Κομαντάντε Φιδέλ. Έβριθαν για μέρες τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με βαρύγδουπες ανακοινώσεις. Αποβιώνει οποιοσδήποτε κυβερνήτης σημαίνει τυμπανοκρουσίες και ταφή με τιμές προέδρου, συρροή πλήθους προς αποχαιρετισμό στην τελευταία κατοικία, και άλλα ανάλογα που συνιστούν τη διεκτραγώδηση της λήξης του ταξιδιού ενός αρχηγού κράτους. Τι να συνοδέψει ωστόσο έναν ιθύνων Νου της επαναστάσεως στο ύστατο ενδιαίτημα πέρα από παγερή Σιωπή; Κομαντάντε για την Κομμουνιστική φαρέτρα ή Δικτάτορας για τον δαίδαλο επιχειρημάτων του ιμπεριαλιστικού οπλοστασίου, ο Φιδέλ αναμφισβήτητα ενσαρκώνει τον ηγέτη, όπως ο λαός της Κούβας αντιπροσωπεύει τον δρόμο της θυσίας και την πολυάκανθη ατραπό του Μάρτυρα. Πόσο αμέριμνα γραφικοί μπορεί να αποδειχτούμε όλοι εμείς, εκπρόσωποι της χαμένης γενιάς μετά την Μεταπολίτευση, που η ζωή μας βουλιάζει στην ασφάλεια εθελοτυφλώντας-αδιαφορώντας για οιασδήποτε μορφής  ξεσηκωμό, που απλά δεν χτυπά το ρόπτρο της θύρας μας. Αλλά ακόμη κι όταν πύρινα σείστρα λείχουν σαδομαζοχιστικά τα δοκάρια του εθνικού ή προσωπικού μας οικοδομήματος, τρέχουμε να παρηγορηθούμε σε εύπεπτες θεωρίες του Carpe Diem. Οι κοινωνικές οργανώσεις με τα χρόνια προέβησαν σίγουρα σε αναθεώρηση και μετάπλαση της δομής τους, χωρίς αυτό να δικαιολογεί την άχρωμη κι αμέτοχη διαγωγή μας. Άνθρωποι και λαοί ανάλογου βεληνεκούς αναμετρήθηκαν σώμα με σώμα με τους επιπολάζοντες κινδύνους, θηρία αξεπέραστης ικανότητας με μόνη ενδεχομένως αχίλλειο πτέρνα την αχαλίνωτη ζέση τους και την αποφαντική τους κώφευση μπρος στο φάσμα της απειλής. Ο κορεσμένος μικρομεσαίος, που προτάσσει αδιάσειστη επιχειρηματολογία έναντι των συρράξεων, οι οποίες εκτυλίσσονται σε τροπικούς δρυμώνες και κακοτράχαλες κορδιλιέρες, είναι καταδικασμένος να βρεθεί προ απροόπτου, όταν θα αντιληφθεί πως πλέει μεσούσης της καταιγίδας του 3ου Παγκοσμίου Πολέμου, λεκτικό σχήμα, που πρώτος εκστόμισε ο Μπους για τον πόλεμο στο Ιράκ.

 

Στάσις πάντων πολέμων χαλεπώτατος.

Η θυμόσοφη ρήση του Πλάτωνα εξηγεί εν ολίγοις πως το να περιγράψεις μια επανάσταση σημαίνει πρώτα και πάνω απ’ όλα βιώνεις τον πόλεμο χωρίς να εξαιρέσεις καμία απ’ τις πολυπρισματικές συνιστώσες του και τις διαμετρικές παρωνυχίδες του.

Στις 13 Αυγούστου 1926 στον καταυλισμό Μπιράν της επαρχίας Οριέντε έρχεται στον κόσμο ο Φιδέλ από μητέρα Κουβανή αγροτικής καταγωγής και πατέρα Ισπανό απ’ την Γαλικία επίσης αγροτικής καταγωγής. Στις 10 Μαρτίου 1952, ο Φουλγκένθιο Μπατίστα υπό την αιγίδα των ΗΠΑ και της CIA, οι οποίες καθοδήγησαν εκπαίδευση βασανισμών-δολοφονιών, κατορθώνει την επιβολή στρατιωτικού καθεστώτος στην Κούβα, αποφεύγοντας άμετρες συμπλοκές κι αιματοχυσίες. Στην ουσία πρόκειται για το επιστέγασμα μιας σειράς αλλεπάλληλων άμεσων-έμμεσων επιθέσεων κατά της Νήσου, η οποία αποτελεί ένα ωραίο μήλο χωρισμένο απ’ την Ισπανία αλλά που μοιραία θα έπρεπε να πέσει στα χέρια του Μπάρμπα-Σαμ, όπως ο Τζων Κουίνσυ Άνταμς υποστηρίζει στο λυκαυγές του 19ου αιώνα. Για να έρθει ο Τσε να ερμηνεύσει ποιητικά πως είναι το παιχνίδισμα της παλίρροιας και της άμπωτης των κυμάτων του Ιμπεριαλισμού, το οποίο σημειώνεται με την Πτώση των Δημοκρατικών Κυβερνήσεων ή με την ακαταμάχητη ώθηση των μαζών στην προβολή νέων Κυβερνήσεων, διότι πολύ απλά οι δικτατορίες αντιπροσωπεύουν μια ουτιδανή μειοψηφία κι εγκαθιδρύονται με πραξικοπήματα. Ανατρέχοντας στην ιστορία, εύκολα επάγεται πως τα λαοκρατικά πολιτεύματα μοχθούν για να απολαύσουν την ευρεία αποδοχή των στρωμάτων κι υποχρεώνονται σε πολλαπλές παραχωρήσεις για να κρατηθούν στο βάθρο, τη στιγμή που οι λαοθάλασσες εκφοβίζονται και κατ’ επέκταση πείθονται να διαπραγματευτούν την ισχύ και το κύρος του εκάστοτε δικτατορικού μορφώματος.

Το 1954 ο Φιδέλ γνωρίζεται με τον Τσε σε μεξικάνικο έδαφος και συγκεκριμένα στη Γουατεμάλα, όταν παιζόταν η τελευταία πράξη του δράματος γι’ αυτή τη χώρα με το εύφορο έδαφος και τους αληγείς ανέμους, καθώς είχε υποστεί το «πραξικόπημα της μπανάνας», τεχνηέντως κατασκευασμένο πραξικόπημα από πράκτορες της CIA προς ανάδειξη των συμφερόντων του εταιρικού Κολοσσού United Fruit Company. Ο Φιδέλ είχε έρθει στο Μεξικό προς ανεύρεση ουδέτερου εδάφους για να συστήσει στράτευμα που θα έδραττε αποφασιστικά ενάντια στον δικτάτορα της Κούβα. Διαπνεόμενοι οι δύο άνδρες από απύθμενο αίσθημα μίσους και περιφρόνησης για τα  συμπαρομαρτούντα του Ιμπεριαλισμού και με την πολιτική τους συγκρότηση να έχει ανέρθει σε βαθμό ανάπτυξης άξιον μνείας, δεν αργούν να συμπήξουν  συμμαχική σχέση με ισότιμα βαρύνουσα γνώμη. Στις 25 Νοεμβρίου 1956 82 άνδρες, στην πλειοψηφία τους Κουβανοί, επιβιβάζονται στο σκάφος «γκράνμα» προβλεπόμενης χωρητικότητας μόλις 20 ατόμων, και αναχωρούν απ’ το λιμάνι Τούξπαν με προορισμό την Κούβα, στις ακτές της οποίας καταφέρνουν να προσαράξουν ξημερώματα της 2ας Δεκέμβρη. Σε χειρόγραφα του Τσε αναφέρεται πως το θέαμα στο καράβι ήταν κωμικοτραγικό, αφού η ναυτία και οι αντίξοες συνθήκες είχαν αποδυναμώσει εντελώς τους επιβαίνοντες.

Ο ανταρτοπόλεμος ξεκινά. Στρατός σκιών και φαντασμάτων ανάμεσα σε μποχίος, χωριάτικες καλύβες κατασκευασμένες από φύλλα φοινικιάς, με τους γκαχίρο, χωρικοί-μικροϊδιοκτήτες γης, άλλοτε να συναινούν κι άλλοτε να προδίδουν επιφυλακτικά την προσπάθεια. Ακόμη και οι πρωτοστατούντες δεν ομονοούσαν πάντα. Εξέλειπεν η καθαρή ιδεολογική συνείδηση στη βάση και κάποιοι εποφθαλμιούσαν προσωπικά κέρδη στο όνομα της Επαναστάσεως. Η πείνα-η δίψα-η εξάντληση εξασθένιζε τις αντιστάσεις κι απονεύρωνε την περιφέρεια του φρονήματος. Χιλιάδες καταιγίδες ξέσπασαν με τον ουρανό να καταυγάζει αστραπές και τους κεραυνούς να χαράζουν τα χνάρια των πολεμιστών που χάθηκαν, μέχρι οι δυνάμεις του Κάστρο να εισβάλλουν στην πρωτεύουσα την 1η Ιανουαρίου 1959 και η χώρα να εισέλθει σε νέα ρότα, όχι ανθόσπαρτη σαφώς.

 

Κούβα

Η Κούβα αποτέλεσε μήλον της έριδος επί δεκαετίες ανάμεσα σε Ισπανούς κι Αμερικανούς, με τον κάθε κατακτητή να αυτοαποκαλείται απελευθερωτής, σε περίπτωση εξέγερσης των αυτοχθόνων, οι οποίοι παλινδρομούσαν απ’ τη Σκύλλα στη Χάρυβδη αναζητώντας αρωγή στους επαναστατικούς τους αγώνες ενάντια στο ζυγό. Ο Κολόμβος προσπέλασε τα λιμάνια της Νήσου κραδαίνοντας σπάθα προς επίρρωση του δικαιώματος επικυριαρχίας και καθολικό σταυρό προς ευλογία του. Στον αντίποδα ο αμερικανικός Προτεσταντισμός έτεινε εξειδικευμένη τεχνοκρατία με όμοιους απώτερους στόχους. Το 1895 πυροδοτείται ανταρσία, η οποία έχει ως αποτέλεσμα μετά από σειρά εχθροπραξιών την ήττα της Ισπανίας κι επικράτηση των Βορειοαμερικανών, οι οποίοι προέβησαν σε αποψίλωση των ευφορότερων δασών προς εμφύτευση ζαχαρότευτλων. Οι μεγάλες επενδύσεις είχαν κατακυριεύσει μέσω της καλπάζουσας κατασκευής εργοστασίων ζάχαρης. Η υπόθεση της Ανεξαρτησίας της Κούβας απασχόλησε πολλάκις τα διεθνή κλιμάκια που κάθονταν στην τράπεζα διαπραγματεύσεων. Οι εργαζόμενοι στην παραγωγή ζάχαρης αντιμετωπίζονταν σαν ζώα, που είχαν ωστόσο δεινή πρόσβαση σε τροφή-περίθαλψη, αφού συνιστούσαν κραταιό κεφάλαιο δυναμικού για τις φυτείες. Τα σχολικά κείμενα δια της μεθόδου εις άτοπον απαγωγή θήρευαν απ’ τους κουβανούς μαθητές το ανεξεταστέον  κόλαζε μηδένα, αφού ο μαζικός σφετερισμός δεν εναπόκειτο μόνο στην οικονομική αφαίμαξη αλλά και στον ιδεολογικό αποπροσανατολισμό. Οι μάζες, όπως σε κάθε ανάλογη περίπτωση, αμφιταλαντεύονταν μεταξύ της ανυπόφορης απελπισίας τους και της ανακλαστικής σύγχυσής τους. Η επανάσταση του Κάστρο ερείδεται στην διττής ερμηνείας αποφασιστικότητα τόσο από πλευράς του αλλά κυρίως από συνέπεια του λαού. Αφ’ ενός η βαθιά παραδοχή των φτωχικών αποθεμάτων της επαναστατούσας χώρας, η οποία δεν δύναται να εισάγει μετά την απελευθέρωση σε άκρατο υλισμό. Αφ’ ετέρου η πρόταξη του αισθήματος αξιοπρέπειας έναντι της υποτελούς συναινέσεως. Η υπερηφάνεια των κουβανών αποτελεί σηματωρό προς μίμηση. Παρά τις αντίξοες συνθήκες-τις στερήσεις-τα ιμπεριαλιστικά τερτίπια παραπληροφόρησης δεν υπαναχώρησαν στο ελάχιστο και κατάφεραν να επανιδρύσουν τη μικρή τους χώρα αποδεικνύοντας πως η μάχες δεν διακυβεύτηκαν ανάμεσα σε χριστιανούς και μαρξιστές αλλά μεταξύ στασιαστών και συμμάχων των δυνάμεων καταπίεσης. Δεν είναι το μουσείο του Χεμινγουέι-το παραθαλάσσιο Βαραδέρο-το Αλαμάρ που αντιπροσωπεύουν την Κούβα. Είναι το Νησί της Νεολαίας, όπου σπούδασαν δεκάδες χιλιάδες ξένοι υπότροφοι. Είναι το Σιενφουέγος, όπου δεσπόζει η κατασκευή του ηλεκτροπυρηνικού κέντρου. Είναι το εργοστάσιο Ολγίν σαν υπεύθυνο τροφοδότησης της παραγωγής-επεξεργασίας ζάχαρης με εκατοντάδες μηχανήματα. Είναι οι σχεδιασμοί αναπτυξιακής διαδικασίας, που πέτυχε επί σειρά ετών απαλλαγμένη απ’ την κερδοσκοπία της καπιταλιστικής αγοράς. Είναι οι μεταρρυθμίσεις διασφαλίσεως κατώτερου μισθού κι αποκεντρώσεως των αποφάσεων προς μείωση της γραφειοκρατίας, η οποία σαφώς συνιστά γέννημα του σοσιαλισμού αλλά την ίδια σκυτάλη ανέλαβε να διαιωνίσει και ο καπιταλισμός. Είναι η σύσταση πολλών αγροτικών συνεταιρισμών, στην προστατευτική ομπρέλα των οποίων ενσωματώθηκαν χιλιάδες παραγωγοί προς επιβίωση και περιφρούρηση των πλεονασμάτων παραγωγής.

 

Το άρχειν ήδιστον.

Πριν χιλιάδες χρόνια φιλόσοφοι περιωπής, όπως ο Αριστοτέλης, υπερθεμάτιζαν για την οντότητα και τις εφαρμογές της εξουσίας, η επιτέλεση της οποίας επιγεννά εμπόδια και ευθύνες. Είτε βρισκόμαστε σε βάναυσες είτε σε πιο ελεύθερες κοινωνίες, ο κυβερνητισμός αντικαθίσταται απ’ τον παραγοντισμό και κύριο μέλημα των ιδεοληπτικών πολιτικών είναι η τιθάσευση του «μεγάλου κτήνους», όπως ειρωνικά αποκαλεί τον λαό ο Αλεξάντερ Χάμιλτον, και η αποφόρτιση δυνητικής πολεμικής, που θα κατέληγε να ασκεί αυτό. Οποία έκπληξις για τους ιππότες-ευγενείς στην Αγγλία του 17ου αιώνα, όταν «μία επιπόλαιη μάζα από ανθρωπόμορφα κτήνη» εξεγέρθη απαιτώντας τη σύσταση κυβερνήσεως απ’ τους απλούς ανθρώπους που γνωρίζουν οι ίδιοι τις ανάγκες τους.

Με το πέρασμα των αιώνων η Ουάσιγκτον εντρύφησε στην ανάληψη της ευθύνης διασφαλίσεως, πως οι κυβερνήσεις ανά την υφήλιο θα επαφίεντο σε χέρια ολίγων και αρίστων, ώστε να μην διακυβεύονται η ηθική και η σταθερότητα, έννοιες μονομερώς πάντα θεωρούμενες κι απ’ την ύστατη πηγή του προτεσταντισμού. Τοιουτοτρόπως οι χώρες υποτάσσονται στην φρικιαστική τρομολαγνεία, η οποία καλλιεργείται μέσω της καταστροφής της ελπίδας. Στον μονοπολικό κόσμο που οραματίστηκε η Αμερική, έστιν ουν Οικουμένη κατάτμησις εδαφικής εκτάσεως σπουδαίας και τελείας μέγεθος εχούσης, μη ηδυσμένω τρόπω! Ακόμη κι αν αυτή η Οικουμένη τεμαχίζεται σε περισσότερες από μία οικουμένες, αυτό θα πρέπει να λειτουργεί πρακτικά, ώστε οι νέες διαμερισματώσεις να μην έρχονται σε επαφή μεταξύ τους ή κατά την ελαχίστη επικοινωνία τους να αποδυναμώνονται οι τριβές στην περιφέρεια.

Τι σημαίνει όμως ακριβώς ΗΠΑ πέραν απ’ την προφανή αποκωδικοποίηση του αρκτικόλεξου, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, εύλογα θα διερωτώμασταν. Τον 16ο αιώνα η Γηραιά Αλβιόνα, κράτος αμιγώς αποικιοκρατικό, εξαπολύει τους περιοίκους της προς ανεύρεση χαμένων πατρίδων. Η ροή της μετακίνησης διήρκεσε πάνω από τρεις αιώνες και τα ισχνά στίφη των ονειροπόλων πρωτοπόρων μετεξελίχθηκαν σε ανθρωποπλημμύρα νεόφερτων. Άλλως ειπείν πρόκειται για ανασύσταση-ανασύνταξη της ίδιας δύναμης, η οποία παρωθημένη από πολλαπλά κίνητρα εκτείνει την εμβέλειά της πέραν των ωκεανών και δημιουργεί νεότευκτο κράτος σε πρωτόγονες βάσεις αλλά με δοκιμασμένο κανονιστικό πλαίσιο.

Στο καταστατικό της υψηλής ηγεμονικής στρατηγικής των ΗΠΑ, διασαλπίζεται το δικαίωμα της αυτεπιστασίας προληπτικού πολέμου κι όχι αποτρεπτικού. Με την επιβολή πραξικοπημάτων ανοίγονται οι δίαυλοι για αναχαίτισή τους και με την παραπληροφόρηση παραποιείται η πραγματικότητα και οι προφανείς στόχοι. Ας θυμηθούμε την επέμβαση στον Κόλπο των Χοίρων εν έτει 1961. Ο Κέννεντυ κηδεμόνευσε την χρηματοδότηση-εισβολή την ίδια στιγμή που παρουσιαζόταν απ’ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σαν φιλομειδής δημοκρατικός. Ο Κάστρο που αντετάχθη πατάσσοντας τη διεμβόλιση κι υπογράφοντας με τη σοσιαλιστική Ρωσία συμφωνία περί πυρηνικών εγκαταστάσεων, λοιδορείται σαν σεκταριστής. Η πραγματική αντιπαράθεση ήταν η ψυχαναγκαστική παντοκρατορία, εν καιρώ ψυχρού πολέμου, της μίας ή της άλλης υπερδυνάμεως. Η διαφορά τους βρίσκεται στο νόμισμα. Το ρούβλι έχει ως αναφορά το χρυσό ενώ το δολάριο δεν στηρίζεται καν στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν της Αμερικής. Παρ’ όλα αυτά έχει καταλάβει με κάλπικο τρόπο την πρωτιά στις ισοτιμίες. Στην ουσία πρόκειται για νόμισμα παρεμβάσεως και δη ένοπλης επεμβάσεως στις άλλες χώρες, τις οποίες και εξαγοράζει. Εδώ ανακύπτει και το πρόβλημα του εξωτερικού χρέους, το οποίο συνεχίζει να ταλανίζει όλες τις χώρες υφιστάμενες των ΗΠΑ στις μέρες μας. Το μείζον πρόβλημα εδράζεται στο γεγονός πως οι διαπραγματεύσεις δεν γίνονται ανάμεσα σε κυβερνήσεις αλλά ανάμεσα σε κυβέρνηση και πιστωτές τραπεζίτες. Η Ουάσιγκτον νίπτει τας χείρας θέτοντας μπροστάρη σωματοφύλακά της το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, γνωστό μας ΔΝΤ.

 

Οι αλήθειες μιας επανάστασης…

Επισφράγισμα εγκυρότητας κάθε κράτους είναι η διατράνωση της πολιτικής του εξουσίας και της οικονομικής του ανεξαρτησίας, όροι αλληλένδετοι. Αν κάποια στιγμή υπάρξει αγεφύρωτον χάσμα ανάμεσα στις δύο αρμοδιότητες, το σκάφος της πολιτείας παραπαίει. Σε τούτο το σημείο δόκιμη καθίσταται για τους λαούς η επαγρύπνηση με συνειδητούς κι ευφυείς προγραμματισμούς και σε περίπτωση ξεσηκωμού η ενσυνείδητη εκπλήρωση του προορισμού τους. Σε προσπάθεια αποσαφήνισης ενός όρου, εγκυμονεί ο κίνδυνος απονέκρωσης του στόχου, που εμπεριέχεται  στην έννοιά του.

Πολιτική-εθνική κυριαρχία είναι το παγιωμένο δικαίωμα μιας χώρας να αντιπαλεύει οιαδήποτε επέμβαση που θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξή της. Οικονομική κυριαρχία είναι η κατίσχυση της αγοράς μιας χώρας από ξένα κεφάλαια. Η χώρα εξαρτάται στη βάση της και δεν μπορεί να αποκηρύξει την κηδεμονία του οικονομικού εξουσιαστή της. Όσο κι αν θαυμάζουμε την κίνηση και μνημονεύουμε τον Καρντένα για την εθνικοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πόρων του Μεξικό ή να κατανοούμε τον Χίτλερ για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, του οποίου το κίνητρο δεν ήταν άλλο παρά η επιβολή των γερμανικών μονοπωλίων, σήμερα έχουμε αποδεχτεί σιγηλά πως τη θέση του στέμματος των άλλοτε βασιλιάδων αντικατέστησε η κορωνίδα του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν συνιστούν παρά θεατρικά δρώμενα με ευτράπελες καρικατούρες. Αν ανατριχιάζουμε διαβάζοντας πως στην Κίνα θανατώνονται τα θηλυκά έμβρυα λόγω της πολιτικής του ενός παιδιού ανά οικογένεια. Αν συγκατανεύουμε για τη θανάτωση των θηλυκών γατιών-σκυλιών προς αποφυγή πολλαπλασιασμού τους. Αν αποστέργουμε την ανθρωποφαγία ως έθιμο διάφορων πολιτισμών. Αν θεωρούμε οι δυτικόφρονες εαυτόν το μόνο θρησκευτικό και ηθικό ον. Ενδεχομένως να αναθεωρήσουμε αναψηλαφώντας τις διακριτές σταθερές της διαφορετικότητας των πολιτισμών.

Καλό και Κακό διαφέρει από σημείο σε σημείο του πλανήτη. Οι Αζτέκοι εν παραδείγματι δεν θυσίαζαν την ανθρώπινη ζωή σαν πράξη βαναυσότητας ενάντια σε κάποιον, αλλά το θεωρούσαν σαν προνόμιο να επιλεγεί το θύμα για την ανθρωποθυσία. Σε άλλες ασιατικές θρησκείες θεωρείται επίσης προνόμιο η καύση της συζύγου μαζί με τον νεκρό σύζυγό της.

Αδόκιμο θα ήταν σαφώς να συναινέσουμε σε περιπτώσεις θανάτωσης. Αλλά ας αναρωτηθούμε ποιες οι διαφορές απ΄ τους μαζικούς σκοτωμούς μέσω εξαθλιώσεως των προσφύγων ή των πολιτικών κρατουμένων ή των στιγματισμένων «τρομοκρατών».

Όσο περισσότερο βάλλεται ένας πρωτοπόρος, τόσο καλύτερος είναι χωρίς αμφιβολία. Θα έκλινε ο Τσε αν ζούσε να εκφωνήσει τον επικήδειο του Κομαντάντε Φιδέλ…

 

 

* Per fas et nefas = Με κάθε  θεμιτό  ή  αθέμιτο  μέσον.

 

 

** Το γυροσκόπιο αντίληψης της Ευαγγελίας Τυμπλαλέξη οδυνάται για τα κακώς κείμενα στον Πλανήτη. Νιώθει να πάλλεται σε χώρο μαγνητικά απομονωμένο και η πυξίδα έχει χαθεί.

 

 

*** Βιβλιογραφία

Μπέττο Φ., «Ο Φιδέλ και η Θρησκεία», μτφ Δέσποινα Μάρκου, Εκδόσεις Γνώσεις, Αθήνα 1987.

Γκουεβάρα Ε., «Πολιτικά κείμενα», μτφ τόμος 1ος Λιλή Ζωγράφου-τόμος 2ος  Μπάμπης Λυκούδης, Εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1971.

Γκουεβάρα Ε., «Επανάσταση στην Κούβα», μτφ Πέτρος Νέδας, Εκδόσεις Καρανάσης, Αθήνα.

Όλσον Κηθ, «Σύνοψη της Ιστορίας της Αμερικής», Πανεπιστήμιο Μέριλαντ.

Τσόμσκυ Ν., «Ηγεμονία ή επιβίωση», μτφ Καραμαντής Γιώργος, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2006.

Κονδύλης Π., «Πλανητική πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο», Εκδόσεις Το Ποντίκι, σειρά  Έλληνες Στοχαστές, Αθήνα.

 

Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top