Τι είναι ο Παρθενώνας;
Του Νίκου Τσούλια // *
Κογεβίνας Λυκούργος (1887 – 1940)
Ο Παρθενώνας είναι το απόλυτο σύμβολο. Είναι το πανανθρώπινο σύμβολο, το σύμβολο του πολιτισμού των πολιτισμών και εξ αυτού του συμβολισμού του η UNESCO το επέλεξε με τον πιο απόλυτο τρόπο ως έμβλημα της παγκοσμιότητας, ως έμβλημα της κοινής ιστορίας του ανθρώπινου είδους. Και δικαίως τέθηκε ένα πρωτόγνωρο ερώτημα, όχι για να απαντηθεί αλλά για να παραμένει πάντα ερώτημα στοχασμού και προβληματισμού. «Μπορεί ένα μοναδικό μνημείο να λειτουργεί ως σύμβολο τόσο της εθνικότητας όσο και του διεθνούς πολιτισμού;» (Μ. Beard).
Είναι το πρώτο των πρώτων σύμβολο του Ελληνισμού, που δεν υπερβαίνει απλά και μόνο τα άλλα σύμβολά μας εθνοκεντρικά ή θρησκευτικά λόγω της μεγαλύτερης διαχρονικότητάς του και εξυφαίνοντας ως εκ τούτου με έναν απόλυτα μοναδικό τρόπο την ενότητα του πολιτισμού μας αλλά και γιατί, αν και υλικό κυρίως δημιούργημα, η πνευματικότητά του υπερβαίνει την υλικότητά του. Εξαϋλώνεται από τη γνωστή σε κάθε γωνιά της Γης αρχιτεκτονική «Μορφή του» και ανατέμνει χρόνους και καιρούς ταξιδεύοντας με το ίδιο πάντα μήνυμα: του διαρκούς εκπολιτισμού και εξανθρωπισμού του ανθρώπου.
Ο Παρθενώνας έχει και έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Είναι αφιερωμένος στην Αθηνά, στο είδωλο της σοφίας, στη θεά που συνεργεί στην ευδοκίμηση του νόστου της «Οδύσσειας», της κορυφαίας αφήγησης για το Δυτικό πολιτισμό, αποτελώντας έτσι Παρθενώνας και Οδύσσεια το ζεύγος γύρω από το οποίο περιστρέφεται ο βαθύτερος πυρήνας του ελληνισμού. Είναι το αρχέτυπο της Αθήνας˙ χωρίς αυτόν δεν μπορεί να νοηθεί η Αθήνα. Ο Ιερός Βράχος θα στεφανώνει πάντα τον τόπο που επινόησε τη Δημοκρατία και την ελευθερία του πνεύματος, την τέχνη και τη φιλοσοφία, το Θέατρο και την ανοιχτή κοινωνία.
Ο Παρθενώνας δεν μπορεί να βεβηλωθεί ούτε να τεμαχιστεί. Καμιά μεταμόρφωσή του σε εκκλησία και σε τζαμί δεν θα αφήσει ίχνη στο ιερό είδωλό του. Ρημαγμένος από τόσα και τόσα χέρια βαρβαρότητας παραμένει ακέραιος και ζητάει από κάθε επισκέπτη να αναπλάσει την άρτια εικόνα του. Όσα τμήματά του έχουν αποσπαστεί από τη θεία μορφή του νοσταλγούν την επιστροφή τους˙ έχουν το βλέμμα τους στραμμένο μόνιμα εδώ. Σε κανέναν άλλο τόπο δεν μπορούν να νοηθούν – ως τι μνημεία άραγε; Πέρασε από σκληρές δοκιμασίες στο διάβα του χρόνου και όσοι τον άγγιξαν χωρίς να σεβαστούν την ιερότητά του είναι εσαεί εκτεθειμένοι στην Ιστορία. Κανένας Έλγιν και κανένα Βρετανικό Μουσείο δεν μπορεί να αγνοήσει το μεγαλείο του Ναού του πνεύματος του ανθρώπου.
Η αιωνιότητά του συνδέεται με την αγωνία του ανθρώπου να κατανοήσει τη ζωή και να δημιουργήσει τον Κόσμο. Γι’ αυτό η Βιρτζίνια Γουλφ θα ομολογήσει γεμάτη δέος: «κανένα άλλο μέρος δεν είναι τόσο γεμάτο πόθο και ζωντανό όσος αυτός ο τόπος με τις αρχαίες νεκρές πέτρες». Ποιος κάτοικος της Αθήνας μπορεί να ξυπνάει κάθε πρωί χωρίς να ατενίζει το συλλογικό μας είδωλο, το σύμβολο της φαντασιακής και της πραγματικής ελληνικής ταυτότητάς μας, να μη νιώθει την έκσταση του πνεύματος και την απόλυτη ομορφιά της ψυχής, να μη γεύεται το ανυπέρβλητο μεγαλείο; Κανένας επισκέπτης της αττικής και αθηναϊκής γης δεν μπορεί να φεύγει απ’ εδώ χωρίς να γευθεί από κοντά την ιερή εικόνα του Παρθενώνα, χωρίς να περπατήσει δίπλα από το «ναό του ανθρώπου», χωρίς να νιώσει την κορύφωση του πνεύματος ανθρώπου και το κοινό μέλλον όλων των πολιτισμών. Δεν θα μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει έλθει ποτέ στην Αθήνα…
Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα
κακιά σκουριά δεν πιάνειΓιάννης Ρίτσος
Δείτε ένα μικρό αφιέρωμα πινάκων ζωγραφικής και φωτογραφιών
Πίνακες ζωγραφικής
Ernst Carl Eugen Koerner: Άποψη της Ακρόπολης
Μανώλης Χάρος
Προσαλέντης Αιμίλιος- Η Ακρόπολη από το Θησείο
Sir Robert Smirke, 1802, Παρθενώνας, Βρετανικό Μουσείο
Carl Anton Joseph Rottmann, 1836, Η Ακρόπολις από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός
Michael Haubtmann, 1873, Η Ακρόπολις από τις στήλες του Ολυμπίου Διός, ιδιωτική συλλογή
Ακρόπολη και Ερέχθειο, Μούλερ
Η Ακρόπολη, Λάντσας
Ακρόπολη, Μαλέας
Η δυτική πλευρά της Ακροπόλεως με τον Φράγκικο Πύργο, σε πίνακα του Lemercier
Άποψη της Ακροπόλεως και τμήματος της Αθήνας, όπως σχεδιάστηκε από τον Babin και δημοσιεύτηκε από τον Spon (1672-1676)
Μετά την ανατίναξη του Παρθενώνα από τα πυρά των Βενετών, ένα νέο τζαμί οικοδομήθηκε στο εσωτερικό του ερειπίου τον 18ο αιώνα, το οποίο απεικονίζεται εδώ σε πίνακα του J. Skene (1838).
Αρβανίτες μαρμαράδες στην Ακρόπολη. (Μουσείο Μπενάκη).
Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Edward Dodwell, Παρθενώνας, Views in Greece, 1821
Edward Dodwell, Ακρόπολις, Views in Greece, 1821
Ακρόπολη, 1813, χαρακτικό από το βιβλίο του John Cam Hobhouse, ιδιωτική συλλογή
Giovanni B. Lusieri, 1802, Ο Παρθενώνας από τα ΒΔ, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα
Lancelot Theodore Turpin de Crisse, 1804, ιδιωτική συλλογή
Lancelot Théodore Turpin de Crissé, 1805, Άποψη Ερέχθειου, ιδιωτική συλλογή
Frederic Edwin Church, 1871
Charles Lock Eastlake, 1818, ιδιωτική συλλογή
Carl Friedrich Werner, 1877, Ερέχθειο, Μουσείο Μπενάκη
Carl F. Werner, 1877, Ναός Απτέρου Νίκης, Μουσείο Μπενάκη
James Stuart, 1755-60, Ερέχθειο, Royal Institute of British Architects
Martinus Rørbye, 1835, εργασίες στα Προπύλαια
Martinus Rørbye, 1844, Συζήτηση στον Παρθενώνα, Εθνική Πινακοθήκη Δανίας
Carl Anton Joseph Rottmann, 1836, Η Ακρόπολις από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός
Ραφαήλ Τσέκολης, 1853, Ακρόπολις, Εθνική Πινακοθήκη Ελλάδος
Richard Banks Harraden, 1828, Η Ακρόπολη από τον λόφο των Μουσών, Συλλογή Βουλής των Ελλήνων
Michael Haubtmann, 1873, Η Ακρόπολις από τις στήλες του Ολυμπίου Διός, ιδιωτική συλλογή
Leo Von Klenze, 1846, Αναπαράσταση Ακρόπολης Αθηνών την εποχή του Περικλέους. Neue Pinakothek, Μόναχο.
Οι τελευταίοι πίνακες είναι από: http://autochthonesellhnes.blogspot.gr/2013/06/blog-post_2444.html
ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΩΤΟ ΒΛΕΠΕΤΕ ΤΗΝ ΕΞΗΓΗΣΗ
PASSANDO IL MOUSE DALLA FOTO VEDRETE LE SPIEGAZIONI
Οι παραπάνω πίνακες είναι από: https://guardache.wordpress.com/2012/05/24/50-%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%83-%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%CF%83-%CE%B1%CF%80%CE%BF-%CF%80%CE%B9%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CF%83-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%87%CE%B1/
Frederic Edwin Church (1826–1900)
Lusieri Giovanni Battista (1751 – 1821)
http://theancientparthenon.weebly.com/
The Parthenon by Justin Dobbs
By Yannis Koutras
The Parthenon Oil Painting – Stefano Lanza
Frederic Edwin Church (American), 1871
Gell Sir William (1774 – 1836), The removal of the Sculptures from the Pediments of the Parthenon by Elgin
ww.ebay.com/itm/HAND-PAINTED-PARTHENON-ACROPOLIS-OIL-PAINTING-/270950782392
Parthenon, 1961, art by Hardie Gram
Acropolis Of Athens Painting – Parthenon by Maria Barry
Frederic Edwin Church:The Parthenon from the Southeast
https://journals.worldnomads.com/vagabonds/photo/29951/805380/Greece/Recognize-anyone
by Angelos Giallina
Frederic Edwin Church (1826–1900)
Louis Adolphe Riou
Vasily Polenov
Lili Payne
ezzat-art
EDWARD DODWELL
https://www.awesomestories.com/images/user/c5de986ea5.jpg
Παρθενώνας, 1829. Χαρακτικό του William Miller από πίνακα του Hugh William ‘Grecian’
Φωτογραφίες
ΔΥΤΙΚΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Φράγκικος πύργος 1865 Άγνωστος
O Felix Bonfils βρέθηκε στην Ελλάδα μεταξύ του 1868 και του 1875. Ορισμένα από τα τοπία που αποθανάτισε με την φωτογραφική του μηχανή είναι τα παρακάτω:
Ο Ναός του Ολυμπίου Διός και στο βάθος η Ακρόπολις των Αθηνών
Τα Προπύλαια (Ανατολική Όψη)
Τα Προπύλαια (Δυτική Όψη)
Θέατρο Διονύσου
Το Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού
Η Ακρόπολις από την πλατεία του Θησείου
Ο Ναός του Ολυμπίου Διός και στο βάθος η Ακρόπολις των Αθηνών
Οι Καρυάτιδες (Ερεχθείο)
Τα Κυκλώπεια Τείχη
Ο Παρθενώνας – Ακρόπολις Αθηνών
Ο Παρθενώνας – Ακρόπολις Αθηνών
Η Πύλη του Ανδριανού
Ερεχθείον
Ναός Αθηνάς Νίκης
Το Θησείον
Οι Αέρηδες
Πηγή για τις τελευταίες φωτογραφίες: http://antikleidi.com/2013/02/24/felix-bonfils/
Διαβάστε επίσης:
http://www.eie.gr/archaeologia/gr/chapter_more_8.aspx
http://www.uark.edu/campus-resources/achilles/festivals/festivals.html
http://docplayer.gr/107500-A-fiepoma-topoi-ieroi-mnimeia-istorika-kai-thriskeytika-yparhoyn.html
http://www.sacred-destinations.com/greece/athens-parthenon
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2384
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh3530.jsp?obj_id=2384
http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000008237&tsz=0&autostart=0
http://www.sacred-destinations.com/greece/athens-parthenon
http://es.gnu.org/~littledog/free3d/traducciones/griego/acro1_gre.html
* Ο Νίκος Τσούλιας είναι καθηγητής σε Λύκειο. Έχει εκλεγεί πρόεδρος της ΟΛΜΕ τέσσερις φορές (1996 – 2003). Διδακτορικό στην Ειδική Αγωγή. Δύο βιβλία: “Σε πρώτο πρόσωπο” και «Παιδείας εγκώμιον». Συνεργάστηκε με: «ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ» (1980 – 1986), «ΕΞΟΡΜΗΣΗ» (1988 – 1996) και “ΤΟ ΑΡΘΡΟ” (2010- σήμερα) καθώς και με αρκετά περιοδικά. (https://anthologio.wordpress.com)