Μια ουδέτερη ματιά για τον Μητροπολίτη Γεννάδιο
Γράφει ο Μίνως – Αθανάσιος Καρυωτάκης //
«Παρακολουθώντας τα τραίνα της Τελικής Λύσης – Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης και ο Μητροπολίτης Γεννάδιος Αλεξιάδης» του Σωτήριου Τερζή, Εκδ. Μπαρμπουνάκης, σελ. 270
Ο Μητροπολίτης Γεννάδιος είχε τα θρησκευτικά ηνία της Θεσσαλονίκης για περίπου σαράντα χρόνια, από το 1912 έως το 1951. Είναι ο μακροβιότερος Μητροπολίτης της συμπρωτεύουσας και κατά τη διάρκεια των ημερών του έλαβαν χώρα κοσμοϊστορικά γεγονότα, τα οποία ακόμα και σήμερα συνεχίζουν να προκαλούν έντονες αντιπαραθέσεις. Εκείνον τον καιρό ο κόσμος δεν είχε μεγάλη σχέση με τον σημερινό. Στη Θεσσαλονίκη κυριαρχούσε αριθμητικά ο εβραϊκός πληθυσμός, ενώ η Ελλάδα βρισκόταν διαρκώς σε πόλεμο, προσπαθώντας να διευρύνει τα σύνορά της και να βοηθήσει τον αλύτρωτο ελληνισμό. Παράλληλα, ξέσπασαν οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι που άλλαξαν ανεπιστρεπτί παγκοσμίως τις σχέσεις μεταξύ των κρατών του τότε κόσμου. Επιπλέον, στο πλαίσιο της κυριαρχίας του Χίτλερ και του Ολοκαυτώματος η Θεσσαλονίκη είχε τη δυστυχία να χάσει το 96% του εβραϊκού της πληθυσμού. Υπό το πρίσμα αυτών των κοσμοϊστορικών γεγονότων ο συγγραφέας του συγκεκριμένου έργου προσπαθεί να σκιαγραφήσει τις βουλές του Μητροπολίτη Γεννάδιου και τη σχέση που είχε αναπτύξει με την Εβραϊκή Κοινότητα Θεσσαλονίκης.
Από το ξεκίνημα του βιβλίου ο Τερζής προσπαθεί να αναδείξει συνοπτικά την ιστορία της Θεσσαλονίκη και της ακμάζουσας Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης. Έτσι, δεν ξεκινάει από τον διωγμό των Εβραίων της Ισπανίας (Σεφαραδιτών), που χρονολογείται το μακρινό 1492, αλλά από τη δημιουργία της Θεσσαλονίκης. Έπειτα, επικεντρώνεται περισσότερο στη μορφή του Γεννάδιου, ο οποίος αναλαμβάνει τα ηνία το 1912 και καλείται να ισορροπήσει σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, όπου η Ελλάδα πρέπει να καταφέρει να πάρει με το μέρος της τον τοπικό πληθυσμό ή έστω να μην προκαλεί αχρείαστες διενέξεις, που μπορούν να την οδηγήσουν σε εδαφικές απώλειες. Μέσω όλων όσων συμβαίνουν εκείνη την περίοδο, ο συγγραφέας αναδεικνύει σημαντικά γεγονότα που έχουν χαθεί στη λήθη του χρόνου. Για παράδειγμα, δεν είναι ευρέως γνωστό ότι ο Γεννάδιος διατηρούσε σχεδόν άριστες σχέσεις με τον Αρχιραββίνο της Κοινότητας , Ιακώβ Μέιρ, ούτε το γεγονός ότι η Εβραϊκή Κοινότητα της πόλης είχε προσφέρει απλόχερα τη βοήθειά της και σε χριστιανικό πληθυσμό που είχε πληγεί ανεπανόρθωτα από την καταστροφική πυρκαγιά του 1917.
Προοδευτικά παρουσιάζονται οι δράσεις και οι απόψεις του Μητροπολίτη σχετικά με το Ολοκαύτωμα. Κι εδώ φανερώνονται σημαντικές πληροφορίες που σκιαγραφούν το προφίλ του Μητροπολίτη, ο οποίος φαίνεται να προσπαθεί να βοηθήσει τον εβραϊκό πληθυσμό και να σταματήσει τις διώξεις για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη των γερμανικών δυνάμεων κατοχής για τον Γεννάδιο, καθώς τον θεωρούν επικίνδυνο και φαίνεται να μελετούν προσεκτικά τις κινήσεις του. Τέλος, αναδεικνύεται με ουσιαστικό τρόπο και η διαδικασία με την οποία ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ανακηρύχθηκε «Δίκαιος των Εθνών», μια ιδιαίτερα τιμητική διάκριση που απονέμεται σε μη-Εβραίους, που στη διάρκεια του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, με κίνδυνο της ζωής τους, έσωσαν τις ζωές Εβραίων.
Εν ολίγοις, το βιβλίο πρόκειται για μια μελέτη που έχει σαν στόχο να αναδείξει την πολύπλοκη και αρχηγική φιγούρα του μακροβιότερου Μητροπολίτη της Θεσσαλονίκης, Γεννάδιου. Ο Τερζής καταφέρει να παρουσιάσει ουδέτερα πολλές πτυχές, γεγονότα και ιστορίες, που δίνουν μια δίκαιη συνολική εικόνα δίχως να αγιοποιούν τον Μητροπολίτη. Επίσης, η γλώσσα του έργου είναι πιο απαιτητική και υπάρχουν αρκετά δύσκολα σημεία, γεγονός που είναι απολύτως λογικό καθώς πρόκειται για μια επιστημονική μελέτη που δεν απευθύνεται κατά αποκλειστικότητα στο ευρύ κοινό. Τέλος, η λιτή έκδοση και το όμορφο εξώφυλλο δίνουν μια ιδιαίτερη αισθητική στο βιβλίο, καθιστώντας το θελκτικό, αξιοπρόσεκτο και ενδιαφέρον.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ο «χλωρός παράδεισος» των παιδικών χρόνων
Γράφει ο Κώστας Τραχανάς // Θανάσης Βαλτινός «Νέα Σελήνη Ημέρα πρώτη», Εκδόσεις Εστία 2022, σελ. 203 «…Τότε εκείνη, όρθια μπροστά στον πίνακα, άρχισε να τραβάει αργά προς τα πάνω τη φούστα της. Με κοίταζε αμίλητη με ένα αχνό
Περισσότερα -
Γεράσιμος Δενδρινός: Αφορισμοί [ Από αδημοσίευτη συλλογή ]
1. Είμαι ένα σώμα με καταρρέον πρόσωπο. Αγναντεύω τον κόσμο και αυτό μου αρκεί. Ανήκω στα διαβάσματά μου, στα γραψίματά μου, στους νεκρούς, στους σιωπηλούς και στους αφανείς. Από τις στάχτες τους αντλώ την Αγάπη. Σπανίως πιστεύω στα
Περισσότερα -
Έρωτας, επανάσταση και κινηματογράφος
Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης // «Ο μικρός Γκοντάρ», Μαρία Γαβαλά, εκδόσεις Πόλις Το μυθιστόρημα Ο μικρός Γκοντάρ, της Μαρίας Γαβαλά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, είναι ένα βιβλίο που αναφέρεται στον έρωτα και τον κινηματογράφο. Αφηγήτρια –σε πρώτο
Περισσότερα -
☆ «Το μπορντέλο της μαντάμ Ρόζας» θεάτρο Αλκμήνη. Η πορεία προς την κάθαρση.
Της Ελένης Αναγνωστοπούλου // Η θεατρική συνεργασία των Κώστα Παπαπέτρου και Αλέξανδρου Λιακόπουλου αφήνει το στίγμα της ως άλλη μια έντιμη εν τω βάθει σύμπραξη των τεχνών, μετουσιωμένη σε άψογη σκηνική αποτύπωση. Ή Η πορεία προς την κάθαρση.
Περισσότερα -
☆ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία
Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα // Ελληνική πεζογραφία: Βαγγέλης Χρόνης «Αειθαλής Χρόνος», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 306 Είναι κοινό μυστικό πως μέρος των δοκιμιακών βιβλίων που κυκλοφορούν είναι ουσιαστικά μια συγκέντρωση κειμένων που, εν μέρει ή στο σύνολό
Περισσότερα -
O Χρήστος Δασκαλάκης στο Εργαστήρι του συγγραφέα
Όταν μικρός διάβαζα τα λιγοστά παραμύθια που υπήρχαν στο σπίτι μας, θυμάμαι ότι πάντα ήθελα να γίνω ένας από τους ήρωες τους και για λίγο να μπω σε ένα μαγικό κόσμο, με περιπέτεια, πολλούς φίλους, μαγικές ικανότητες και
Περισσότερα -
Η Ιωάννα Κοσιώρη στο Εργαστήρι του συγγραφέα
Η «Φαύστα»… Φαντάζει όνειρο ετών. Το τρίτο μου παιδί, που επιτέλους ήρθε η ώρα να γεννήσω.! Το κυοφορούσα χρόνια, χωρίς να γνωρίζει κανείς. Είναι το νόθο μου. Είναι και το πιο αγαπημένο, αφού, προέκυψε από έρωτα και μόνο.
Περισσότερα
