Fractal

Άνθρωπε, ιδού ο κόσμος σου…

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

paixnid«Παιχνιδότοπος» του Γιώργου Αλισάνογλου, Εκδ. Κίχλη, σελ. 104

 

… και είναι σπασμένο παιχνίδι• το μέσα έξω. Με μια γενεαλογία ξεκινάει ο κόσμος:  Ο Αράμ εγέννησε τον Αμιναδάβ, ο Αμιναδάβ εγέννησε τον Ναασσών, άρχοντα μιας φυλής του Ιούδα. Ο Ναασσών εγέννησε τον Σαλμών, ο Σαλμών εγέννησε τον Βοόζ. [Πριν, ήταν πληγή/ που γέννησε αίμα που γέννησε ροή που γέννησε βλέμμα/ που γέννησε φωνή που γέννησε τρέλα που γέννησε γη…].

Με το προσωκρατικό κόρνο του Εφέσιου Ηράκλειτου ξεκινάει αυτός ο πόλεμος: «Πόλεμος πάντων πατήρ». Για μια κόλαση ανάμεσά μας, για μια εποχή στην Κόλαση, για εννέα μήνες και τρεις εποχές που θα γεννήσουν ζωή, που θα γεννήσουν πόλεμο, που θα γεννήσουν Κόλαση. Γιατί ο Σιοράν, όταν το έλεγε το εννοούσε: «Χωρίς Κόλαση, ούτε οι αυταπάτες δεν είναι δυνατές».

Πάνω από τις πόλεις του κόσμου, η πορφύρα του χαμού. Η ημέρα σαν διακοσμητικό στοιχείο• παλαιωμένο. Η νύχτα υπερέχει και δεν συμφέρει. Είναι η νύχτα που έπεσε ο κόσμος μέσα.

Μια μάνα, το παιδί της, ο κόσμος και ο δρόμος. Ο Γιώργος Αλισάνογλου δεν ακολουθεί το zeitgeist κι ας φαίνεται ότι μιλάει για τα σημερινά. Η ποιητική του σύνθεση «Παιχνιδότοπος» είναι μια πορεία και μια κατάβαση. Μέσα από πόλεις, ανθρώπους, σκιές, σκιαμαχίες, πολέμους, προσφυγιά, εσωτερική περιδίνηση• γίνεται ένας αλιέας δονήσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι επιλέγει ως αρχική προμετωπίδα ένα απόσπασμα από το εμβληματικό «Ο Δρόμος» του Κόρμακ ΜακΚάρθυ. Δύο άνθρωποι μόνοι μέσα στο στρόβιλο του κόσμου. Όλοι εναντίον τους – ένας κόσμος παρακείμενος.

Η σύνθεση χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: Πόλεμος, Μνήμη, Λάφυρα, Όρια Άνοιξης. Τα πρώτα δύο επέχουν τη θέση αναπτύγματος. Ο κόσμος ως έχει. Ο κόσμος ως βούληση για καταστροφή και παράσταση. Εν είδει αφηγητή, το παιδί αναλαμβάνει να μιλήσει για το τεμαχισμένο τοπίο του κόσμου του, για την μεγάλα στέπα που τα μάτια του καταγράφουν. Με μια ισοπέδωση, με ένα σπασμό, με μια μοχθηρή έκσταση, ο κόσμος συλλέγει τις ουλές του, τα πολεμικά του στίγματα. Η υποτροπική λάμψη των ανθρώπων που ζει μέσα στο παιδί και μετά πάλι δρόμος. Στο τρίτο μέρος το κάτοπτρο γυρίζει προς τα μέσα, είναι σαν η ταύτιση του παιδιού με τον ποιητή να είναι βαρύνουσας σημασίας. Σε αυτό, είναι οι λέξεις και η ακαταμάχητη ζωτικότητά τους που προσπαθούν να δώσουν ένα νόημα σε έναν κόσμο α-νόητο. Οι στίχοι μοιάζουν να είναι ο μετρονόμος του πόνου, όμως υπάρχει και η ενεργή προσήλωση στην επιβίωση, στη συνέχεια αυτού του πράγματος που λέγεται ποίηση, ενώ τριγύρω υπάρχει μόνο αποκτήνωση. Το τέταρτο μέρος, το πιο μικρό από όλα τα άλλα, είναι κάτι σαν έξοδος• μια εξόδιος ακολουθία. Το θνήσκον σώμα μπορεί να σωπάσει, η φωνή ποτέ. Εκδικείται με μέλλον, όπως γράφει ο Αλισάνογλου. Το τέλος των ανθρώπων θα είναι μια εικόνα, αλλά η φωνή θα μείνει. Το αντηχείο ενός κόσμου που πνίγεται στις λέξεις του.

Ο «Παιχνιδότοπος» δεν έρχεται από το σήμερα. Δεν είναι επικαιρικός, δεν συλλέγει άλλοθι από το τώρα. Είναι ένα posthumous, ένας μεταθανάτιος ρόγχος, μια εικόνα από το μέλλον• όχι πολύ μακρινή. Ο «Παιχνιδότοπος» είναι ένας ψυχοπαλμός, είναι μια οχυρή πόλη από λέξεις που δεν καταλύεται από τη βία. Ναι, η ποίηση δεν σώζει, δεν επαναφέρει την τάξη που έχει διασαλευτεί, αλλά είναι εκείνη που προσφέρει την αλχημεία μιας άλλης ζωής: μιας άλλης τάξης ζωή.

 

Γιώργος Αλισάνογλου

Γιώργος Αλισάνογλου

 

Ο Αλισάνογλου κρατάει πολλούς ρυθμούς από ποίημα σε ποίημα και εναλλάσσει τις κλίμακες. Αυτό από μόνο του βοηθάει και ουσιαστικά εξηγεί την έννοια της σύνθεσης. Διότι αυτή δεν είναι μια μουσικότητα ξεκομμένη από την υφολογική ανάπτυξη της ποιητικής σύνθεσης. Άλλωστε και ο ίδιος στο τέλος προσφέρει ένα επιλεγμένο σάουντρακ που ακολουθεί νοητά τις λέξεις, τις ντύνει και τις χρωματίζει. Υπάρχουν ποιήματα που οδηγούνται από ένα κρεσέντο και άλλα από adagio. Άλλοτε είναι η υλακή που υπερτερεί κι άλλοτε ο ψίθυρος. Οι εικόνες διαδέχονται η μια την άλλη, αλλά και η μια εισχωρεί στην άλλη προσπαθώντας να φτιάξουν το παζλ του εκπεσόντος κόσμου.  Το σύνολο διαμορφώνει μια φούγκα για τον  «μετά-κόσμο» που έρχεται πλησίστιος κατά πάνω μας. Ο Αλισάνογλου, όμως, σε τούτη τη γενική αρχή του causa sui –  της ντετερμινιστικής εκδοχής του κόσμου –θα διαλυθεί, τι άλλο μπορεί να του συμβεί;- αντιτάσσει το ανθρώπινο ηχείο, τη φωνή. Είναι το ύστατο οχυρό άμυνας. Άνθρωπε, μίλα για τα πάθη σου.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top