Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Deo sic per diabolum [ο δρόμος του Θεού μέσω του Διαβόλου]
11/01/2017, 12:01 μμ

Deo sic per diabolum [ο δρόμος του Θεού μέσω του Διαβόλου]

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

pagwmenosSamuel Bjork «Παγωμένος άγγελος», Μετάφραση: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Διόπτρα, σελ. 544

 

«Ο Πάστορας ήταν ο Θεός. Φυσικά. Τώρα έβγαζε νόημα. Όταν μιλούσε με τον Θεό κλεισμένος στο γραφείο του, μιλούσε με τον εαυτό του. Ο Πάστορας ήταν ο Θεός. Και ο ίδιος ήταν ο Υιός του».

Το υπαρξιακό δράμα σε μια παρακμιακή εποχή απ’ ό,τι αποδεικνύεται από την Τέχνη πρωτίστως [κινηματογράφο, λογοτεχνία] και κατόπιν απ’ τη ζωή [αυτοκτονίες], το βιώνουν και το μεταπλάθουν σε μύθο πρωτίστως οι σκανδιναβοί ως καλοί καθολικοί. Ο Θεός ήταν και παραμένει τιμωρός, η δικαιοσύνη είναι πια τραυματική και ο τιμωρός κουβαλά μια δική του διαταραγμένη Διαθήκη, Κιβωτό, και Γραφή. Στην περίπτωση του νορβηγού Samuel Bjork που γνωρίσαμε με την «Κουκουβάγια» του και επισκέφτηκε προσφάτως τη χώρα μας, με την εικαστική, μουσική και θεατρική του υποδομή το ζήτημα είναι ακόμα πιο σύνθετο, οι αξίες είναι υπό κρίση, όπως και αυτοί καθ’ εαυτοί οι θεσμοί. Το πρώην θύμα ορκίζεται τιμωρός και όλοι οι κώδικες πια έχουν αντιστραφεί. Πολύ συχνά και σε ευρύτερα κοινωνικό επίπεδο.

Η ιστορία, σε πρώτο πλάνο, αν και ανατριχιαστική, εντούτοις σαφής: Ένα εξάχρονο κορίτσι κρέμεται απ’ το κλαδί ενός δέντρου από ένα σκοινάκι κρατώντας τη σάκα του τη σχολική. Ο αριθμός ένα που είναι χαραγμένος στο νύχι του αποκαλύπτει δολοφόνο κατ’ εξακολούθηση, κι αυτό που λείπει είναι η διαταραγμένα τραυματισμένη του «λογική» στην αρχή.

Πρώτο βιβλίο της σειράς με πρωταγωνιστές τον ιδιόρρυθμο διανοούμενο επιθεωρητή Χόλγκερ Μουνκ, τραυματισμένο από το διαζύγιό του που αρέσκεται σε μαθηματικούς γρίφους και ακούει κλασική μουσική και την Μία Κρούγκερ που επέζησε του χαμού με την αυξημένη διαίσθηση και διαρκώς αυτοκτονική, αποδεικνύει ότι έχει ρίζες παλιές σε προσωπικό και συλλογικό σύμπαν, και ότι η ανθρώπινη αλυσίδα είναι αλληλένδετη σ’ όλους και πολύ ισχυρή.

Η Μία αναγκάζεται να επιστρέψει από το νησί της αυτοεξορίας της όταν το κοριτσάκι που ξεκινά την αλλόκοτη αριθμολογία με την επισήμανση «ταξιδεύω μόνη μου» υπόσχεται κι άλλα θύματα, εξάλλου μόνο μέσα από τις υποθέσεις της η Μία Κρούγκερ αισθάνεται πια ζωντανή.

Στην πορεία, ο μεταφραστής του Σαίξπηρ [ο Samuel Bjork είναι το ψευδώνυμο του μυθιστοριογράφου, συγγραφέα, μεταφραστή, εικαστικού και τραγουδοποιού Φρούντε Σάνερ Έιεν] γνώστης της ψυχολογίας του βάθους και των συλλογικών ψυχώσεων και εμμονών ανεβάζει τον πήχη κατά πολύ: ατιμώρητα εγκλήματα, διεφθαρμένη αστυνομία, ανάλγητη κοινωνία και ψυχοπαθολογική οικογένεια, αιρέσεις, εγκαταλειμμένες μαμάδες, βασανισμένα παιδιά και αλλόκοτες τελετές, αποκαλύπτουν μια ολόκληρη κοινωνία σε παρακμή που νοσεί. Το ζητούμενο, βέβαια, παραμένει η κάθαρση, προσωπική αλλ’ εντούτοις δεμένη αλληλένδετα και με των άλλων την ζωή: Deo sic per diabolum, ο δρόμος του Θεού μέσω του Διαβόλου, η μετάλλαξη έγινε κι όσο κι αν δεν είναι εμφανής ωστόσο πάντα υπάρχει εκεί. Στο ταραγμένο του πλάνο οι εφιαλτικοί πίνακες του Έντβαρντ Μουνκ και η πεποίθηση ότι αυτή εδώ η ζωή θα πρέπει να θυσιαστεί για την όντως ζωή.

Η αφήγηση τριτοπρόσωπη και ενίοτε πολυπρισματική συνθέτει ένα παλίμψηστο που εμπεριέχει όλες τις εκφάνσεις της σύγχρονης ζωής: τα όρια καλού –κακού, δικαίου-αδίκου, θύματος-τιμωρού, ιερού- ανίερου που συγχέονται πια και ενίοτε προσποιείται το ένα το άλλο, το παρελθόν που προκαθορίζει το μέλλον, και οι ανθρώπινες συμπεριφορές που θυμίζουν σαιξπηρικούς ήρωες και αρχαία ελληνική τραγωδία βρίσκονται και πάλι στο προσκήνιο υπό διαμόρφωση, διαστρεβλώνονται και για μια ακόμα φορά ο δρόμος για τον παράδεισο είναι σπαρμένος από καλές προθέσεις. Όσο για τον «δολοφόνο» όταν είναι πεπεισμένος για το δίκιο του και επιλέγει κάρμα για την άλλη ζωή, γίνεται εκτός από απρόβλεπτος και αήττητος, δεν είναι εύκολο να μπει κανείς στο δικό του το σύμπαν, στη δική του λογική.

 

Samuel Bjork

Samuel Bjork

 

Στα συγγραφικά προσόντα του Samuel Bjork, οι χαρακτήρες του Μουνκ και της Γιούγκερ, η κοινωνία της Νορβηγίας, η οικογένεια και οι καταβολές, η παραβατικότητα που μοιάζει σχεδόν με παιχνίδι και με παράσταση όταν ξεκινά από έναν δράστη – παιδί, οι δεισιδαιμονίες, οι κοινωνικές, θρησκευτικές και ιδεολογικές παρεκκλίσεις, το έχουμε ξαναπεί. Η συγγραφική φαντασία που σε αιφνιδιάζει θετικά διότι έχει απόκλιση και, τελικά, λογική. Η ζωή και η κοινωνία είναι φράκταλ, οι αρμοί, δυστυχώς ή ευτυχώς, παραμένουν κοινοί ακόμα και σε μια μοναχικά άρρωστη εποχή. Όλα κι όλοι είναι σε σχέση, θύτες και θύματα, αθώοι και φταίχτες, κι όσο παραμένει κάποιος τραυματισμένος κινδυνεύει κάπου εκεί έξω ένα εξίσου τραυματισμένο παιδί. Το θύμα γίνεται θύτης κι αυτό το θεωρεί δικαιοσύνη και  ως δικαίωση γι’ αυτό κι αυτή εδώ η υπαρξιακή εξίσωση είναι δύσκολη να λυθεί.

«Η Μαργκρέτε είναι μια χαρά, πηγαίνει σχολείο στον ουρανό και έχει τέσσερις συμμαθήτριες, και πολύ σύντομα θα έχει πέντε. Και μια δασκάλα  επίσης». Γιατί αυτή η… τάξη στον ουρανό που όλο αυξάνεται στο διαταραγμένο μυαλό κάποιου έχει και αιτία και λογική. Το ζήτημα είναι να προλάβει, να τον προλάβει κανείς.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top