Fractal

Να διώξουμε τη συννεφιά από τα όνειρα των μαθητών

Του Νίκου Τσούλια // *

 

thunderstruck9:“ Christopher Wood (British, 1901-1930), Anemones in Window, Broadchalke, Wilts., 1928. Oil on canvas, 51 x 61 cm.”

 Christopher Wood (British, 1901-1930), Anemones in Window, Broadchalke, Wilts, 1928

 

 

Συζητάμε και ξανασυζητάμε και αντιπαρατιθέμεθα (αλλά δεν συνδιαλεγόμαστε) καθ’ όλη την περίοδο της κρίσης ακόμα και για τα «δεκαδικά ψηφία» των περικοπών στους μισθούς και στις συντάξεις και απλώς κάνουμε συμπληρωματικές αναφορές για τα μείζονα, τα εκρηκτικά προβλήματα των καιρών μας, την ανεργία αυτών που απολύονται και αυτών που δεν βρίσκουν εξ αρχής εργασία.

Είναι εντελώς άλλο το σκηνικό να έχεις περιστολή των εσόδων σου – που θα σε οδηγήσει σε μερική περιστολή αναγκών και επιθυμιών – και άλλο το σκηνικό που δεν σου αφήνει περιθώριο να ζήσεις ή να μην μπορείς να αρχίσεις μια επαγγελματική δραστηριότητα. Στην πρώτη περίπτωση οι πληγές επουλώνονται, στη δεύτερη παραμένουν χαίνουσες και αιμάσσουσες.

Νέοι και νέες επιστήμονες βλέπουν τα όνειρά τους να γίνονται εφιάλτες – τι πιο οδυνηρό… -, νιώθουν να φεύγει η ζωή τους και αυτοί να είναι κολλημένοι σε ορισμένο «χρόνο της ηλικίας τους», στο στάδιο της πάλαι ποτέ πρόσκαιρης αναμονής μεταξύ πτυχίου και επαγγελματικής αφετηρίας, και το πιο θλιβερό αρχίζουν να απαξιώνουν τον εαυτό τους, να διαβρώνουν τις φιλοδοξίες τους αυτοί οι ίδιοι˙ δεν τους αρκούν οι ερμηνείες της κρίσης, γιατί δεν τους οδηγούν σε καμιά ορατή λύση, γιατί ούτε καν αχνοφαίνονται ορίζοντες υπέρβασής της.

Το μαύρο σκηνικό των νέων επιστημόνων έχει αποικίσει ήδη το λύκειο. Οι μαθητές πάντα προοικονομούσαν το μέλλον τους. Διαβάζοντας σκληρά στα δύο χρόνια της εξεταστικής οδύσσειας για τις Πανελλαδικές εξετάσεις «έπαιρναν ανάσες» στο χωρίς σταματημό διάβασμά τους αφήνοντας τα όνειρά τους να τους επισκέπτονται πιο συχνά, για να εμψυχώνονται, για να θεριεύουν τη φιλοδοξία τους. Οι μαθητές τώρα δεν θέλουν να ασχολούνται με το μέλλον. Να αντιμετωπίσουμε το «τώρα», λένε, και μετά βλέπουμε. Το μέλλον δεν δίνει αέρα στο φτερούγισμά τους. Τώρα αντίθετα βαραίνει το πέταμά τους από τη γήινη επιφάνεια˙ αλλά και οι ουρανοί δεν είναι ανοιχτοί. Οι μαθητές βλέπουν τα εξαίρετα αποτελέσματά τους στις Πανελλαδικές εξετάσεις και δεν «πετάνε από τη χαρά τους», όπως συνέβαινε δεκαετίες και δεκαετίες, για γενιές και γενιές νέων.

Μέσα στο λύκειο θα κάνουν τις πρώτες συστολές ή και εκτροπές των επιθυμιών τους. Ένα μέρος των μαθητών έχει ήδη βιώσει την οικονομική δυσπραγία των γονέων τους, που δεν τους επιτρέπει να συνοδεύσουν με τη φροντιστηριακή στήριξη το σχεδόν πειθαναγκαστικό περιεχόμενο του διαβάσματος των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Σχεδόν όλοι οι μαθητές θα αναγκαστούν να μην διαμορφώνουν οριζόντια τις επιλογές τους για τις σπουδές που θέλουν και δηλώνουν σχολές της πόλης που ζουν ή κοντινής σ’ αυτή πόλης. Αλλά πώς μπορείς να αποβλέπεις να εισαχθείς στις Σχολές υψηλής ζήτησης: της Ιατρικής, του Πολυτεχνείου, της Νομικής κλπ, αν δεν εξαντλήσεις όλα τα σχετικά πανεπιστήμια;

Η περιστολή των επιθυμιών και των φιλοδοξιών γίνεται ακόμα πιο δραματική από τα ζωντανά παραδείγματα που είναι μέσα στο σπίτι τους ή στο φιλικό ή στο συγγενικό περιβάλλον τους. Γιατί δεν υπάρχει κανένα σπιτικό που δεν έχει δικό του ή κοντινό παράδειγμα νέου επιστήμονα, που ζει με το γλίσχρο φιλοδώρημα των γονέων του ή μάλλον των παππούδων του, που μαραζώνει στα γκρίζα μονοπάτια της απελπισίας, που δουλεύει στο σουβλατζίδικο με όποια αμοιβή θέλει και μπορεί να του δώσει ο …εργοδότης, που δεν μιλάει καθόλου για τον εαυτό του και για το μέλλον του.

Γιατί το λύκειο να γίνει και αυτό όμηρος της κρίσης; Γιατί τα εφηβικά πρόσωπα να χάνουν τη φωτεινότητά τους και την «αγουρότητά» τους και να συννεφιάζουν και να ωριμάζουν παράκαιρα; Πώς οι εκπαιδευτικοί θα διαπαιδαγωγούν, αν δεν μιλάνε ξανά και ξανά για το ονειρεμένο μέλλον που θα πλάσουν οι μαθητές τους; Πώς θα κάνουν μάθημα κάνοντας τον ανήξερο, ή λέγοντας τι; Πώς θα οιστρηλατούν την επιθυμία των νέων επί της αυταξίας των Γραμμάτων και επί της πιο όμορφης περιπέτειας, εκείνης της άσκησης του Πνεύματος;

Κι όμως, εδώ πρέπει να δοθεί η «μητέρα των μαχών», στη μη περιστολή των ονείρων και των φιλοδοξιών των μαθητών και των νέων. Όχι με λόγια του αέρα… Αλλά με το βαθύ μήνυμα των Γραμμάτων ανακαλύπτοντας απλές αλήθειες. Τα Γράμματα δεν έβγαλαν την Ελλάδα από τη φτώχεια από τη δεκαετία του 1960 και δώθε; Τα Γράμματα δεν διαμορφώνουν το σχήμα του πολίτη που έχει άποψη για τη ζωή και αγωνιστική κουλτούρα; Τα Γράμματα δεν κουβαλάνε το μέλλον, αυτά δεν ανοίγουν τους ορίζοντες;

Ναι το λύκειο πρέπει να επαναεπινοήσει τον εαυτό του, να διαπαιδαγωγήσει στα μεγάλα νοήματα της Παιδείας, στον αγώνα της ζωής, να ξαστερώσει τη συννεφιά των ονείρων του μαθητόκοσμου κάνοντας την επιθυμία για ζωή ακέραια και αγωνιστική, γενναία και φαντασιακή.

 

thunderstruck9:“ Marsden Hartley (American, 1877–1943), Storm down Pine Point Way, Old Orchard Beach, 1941-43. Oil on masonite, 22 x 28 in.”

Marsden Hartley (American, 1877–1943), Storm down Pine Point Way, Old Orchard Beach, 1941-43

 

 

* Ο Νίκος Τσούλιας είναι καθηγητής σε λύκειο. Έχει εκλεγεί πρόεδρος της ΟΛΜΕ τέσσερις φορές (1996 – 2003). Διδακτορικό στην Ειδική Αγωγή. Δύο βιβλία: “Σε πρώτο πρόσωπο” και «Παιδείας εγκώμιον».  Συνεργάστηκε με: «ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ» (1980 – 1986), «ΕΞΟΡΜΗΣΗ» (1988 – 1996) και “ΤΟ ΑΡΘΡΟ” (2010- σήμερα) καθώς και με αρκετά περιοδικά. (https://anthologio.wordpress.com/)

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top