Ο ελληνικός μας λαβύρινθος
Γράφει η Ελένη Γκίκα //
Νίκος Α. Μάντης «Οι τυφλοί», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 600
«Το μόνο που σου ζητάω είναι να βάλεις δυο πράγματα, μονάχα δυο πράγματα στο μυαλό σου: ότι τίποτα δεν είναι όπως δείχνει και ότι τα πάντα συνδέονται».
Εάν κάποιος μας έλεγε ότι θα μπορούσαμε να δούμε σαν μυθιστόρημα την σύγχρονη πραγματικότητα, με όλο το μυθολογικό, ιστορικό, πολιτικό, αλλά και συνωμοσιολογικό υπόβαθρο που κουβαλά και όλο αυτό εμείς να το διαβάζουμε ως το μεγάλο γοητευτικό αφήγημα θα τον λέγαμε, σίγουρα τρελό.
Ο Νίκος Μάντης όμως [μάλλον όχι τυχαία Μάντης καίτοι ψευδώνυμο] κατόρθωσε και το έκανε. Ακριβώς αυτό.
Στήνοντας ένα περιπετειώδες αθηναιοκεντρικό λαβύρινθο, ενώνοντας τρεις δύσκολες και ομιχλώδεις ιστορικές περιόδους, χρησιμοποιώντας την άνω και υπόγεια πόλη σαν σκηνικό και τους ανθρώπους, έτσι αντιμετώπιζε άλλωστε και τον εαυτό του για αρκετά χρόνια, όσο εγκυμονούσε αυτό το βιβλίο [17! από… εύζωνας, ό,τι κι ο ένας από τους βασικούς ήρωές του], σαν… ντεκόρ.
Οι παράλληλες ιστορίες που επικοινωνούν περισσότερο υπογείως, διαδραματίζονται το 2011, το 1972 και το 1985
Το καλοκαίρι του 2011, ο Ισίδωρος, μέλος μιας παρέας ημιαπασχολούμενων νεολαίων αναζητά την Σοφία στους δρόμους της ταραγμένης Αθήνας των «Αγανακτισμένων» με τη βοήθεια του Κλεάνθη, πρώην λογοκριτή της χούντας και φύλακα του «Βιβλίου των Πάντων».
Τον Απρίλιο του 1972 και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών, ένας νεαρός εύζωνας, με τηλεπαθητικές ικανότητες, ο Καρζής, συμμετέχει σε μια θεατρική παράσταση με τίτλο «Ελληνικό κλέος» προτού χαθεί, υπό την επήρεια ναρκωτικών, σε αλλόκοτες τελετές στην υπόγεια Αθήνα.
Το Καλοκαίρι του «σοσιαλιστικού» 1985, σ’ ένα νησί των Κυκλάδων, [θυμίζει Νάξο, «Η Αριάδνη στη Νάξο»] ένας ελληνοαμερικανός διερευνά τον παράξενο θάνατο του πατέρα του, όπου τρομοκρατία και ψυχεδέλεια ενώνονται ασφυκτικά.
Νίκος Μάντης
Και όλα αυτά σε μια πυρετώδη και δαιδαλώδη αφήγηση όπου το μόνο που αντιλαμβάνεσαι και σε αφορά είναι το λίγο πριν, φλεγόμενος όμως για το λίγο μετά. Εξάλλου, τα κλειδιά είναι διάσπαρτα, ο Μάντης άλλοτε ως Αριάδνη ή ως κοντορεβυθούλης μας προσφέρει γενναιόδωρα ιδεολογίες, θεωρίες και εικασίες, το σκοτεινό παρόν, το ένδοξο παρελθόν και το τυφλό μέλλον σε ένα παλίμψηστο που είναι η νεοελληνική μας παράνοια, η αλήθεια και οι εκατοντάδες αντανακλάσεις της, ο πυρήνας που είναι μια συμπύκνωση ενός εξαπατητικού σύμπαντος που ωστόσο υπάρχει, παρά τις χίλιες ψευδαισθήσεις μας, κόντρα στις άπειρες αιρετικές εναλλαγές.
«Να ξέρεις ότι, κάτω από τις χιλιάδες λεπτομέρειες, ο κόσμος κινείται με βάση δύο τρεις αρχές. Εμείς κολλάμε πάντα στις λεπτομέρειες, οι οποίες δημιουργούν ένα προπέτασμα, μια αποπροσανατολιτιστική κουρτίνα, και δεν αντιλαμβανόμαστε το από κάτω. Η ειρωνεία, βέβαια, είναι ότι μονάχα μέσω των λεπτομερειών μπορούμε να ‘ρθούμε σε επαφή μ’ αυτό το από κάτω. Εκεί, στην επιφάνεια και τη μελέτη της, κρύβεται η σχισμή, η χαραμάδα στο ύφασμα που θα μας επιτρέψει να καταδυθούμε βαθύτερα».
Στην επιφάνεια, όμως, η οργάνωση «Ροδάμανθυς» εμπλέκεται με τη ναζιστική οργάνωση «Διπλός Πέλεκυς», η αβάσταχτη καθημερινότητά μας με το ΔΝΤ, αναξιόπτιστοι αφηγητές με πολλαπλές οπτικές, η ελληνική μυθολογία, ο κινηματογράφος, η τεχνολογία, η μουσική με το διαδίκτυο, τους αστικούς μύθους και με διακειμενικές καλά κρυμμένες ή φανερές αναφορές [Πίντσον, Μπολάνιο, Ντοστογιέφσκι, Σικελιανός]. Σε επτά ενότητες: Προθάλαμος, Πλέγμα, Κέντρο, Πλέγμα, Σύντομο Μουσικό Διάλειμμα, Μίτος, Έξοδος, ο σύγχρονος βραχυκυκλωμένος μας εαυτός. Εξάλλου εκείνο που μετράει είναι το να τεθούν όλα, και η σύγχυσή μας, επί τάπητος: «Γιατί ανήκει στους ελάχιστους που το προσπάθησαν. Είναι κι αυτό κάτι. Μπορεί να μην ανοίγει τη μεγάλη πόρτα το κλειδί του, ανοίγει όμως τις δικές μας, τις πολλές, τις προσωπικές μας πόρτες».
Το αποτέλεσμα, ένα πραγματικά μεγάλο μυθιστόρημα που είναι πολιτικό, υπαρξιακό, βιβλιοφιλικό, λαβυρινθώδες και εφιαλτικό. «Όμως να ξέρεις, μία είναι πάντοτε η αλήθεια. Κι αυτή η μοναδική αλήθεια, τα συνέχει όλα. Για μένα, όπως και για άλλους τότε, η συνεκτική γραμμή της αλήθειας ήταν εκείνο το παιδί, ο Καρζής».
Θα μπορούσε κάποιος να πει εκείνο το παιδί, ο Καρζής, είναι και το άλτερ έγκο του Μάντη. Σε ένα μυθιστόρημα που αφού διαβαστεί πρέπει να ξαναδιαβαστεί. Από τα πιο φιλόδοξα της χρονιάς.
Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Δύο ποιήματα: “Στην εθνική” & “Μελαγχολία”
Του Αντώνη Κηπουρού // * ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ Του φορτηγού τα παραπέτα ανοιγμένα Ντάλα ο ήλιος, ζεματάει η λαμαρίνα Μελαχρινά κορμιά κοιμούνται στο σκοτάδι Κι η εθνική οδός τραβάει την ανηφόρα Στου Μητροπάνου τον βαθύ αναστεναγμό Χώρια
Περισσότερα -
Ποίηση fractal: “Στο καπηλομαγειρείο” & ” Τοιχογραφία”
Γράφει ο Δημήτρης Ξυδερός // ΛΟΓΟΣ Γ΄ – Χειρόγραφο β΄ : Στο καπηλομαγειρείο Και όταν νύχτωσε εκεί, στου Λύκου την κοιλάδα, τους ίππους δέσαμε κρυφά σε κόκκινες μηλιές. Τη θύρα άνοιξε περιχαρής ο
Περισσότερα -
21 Αυγούστου – Λέων Τρότσκι
Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // O Λέων Τρότσκι, που δολοφονήθηκε σαν σήμερα το 1940, ήταν Μπολσεβίκος επαναστάτης και θεωρητικός του Μαρξισμού. Ήταν πολιτικός του οποίου λαμβανόταν σοβαρά η άποψη στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης και γι’ αυτό το λόγο
Περισσότερα -
Ποίημα: “Κάτι λιγότερο από βεβαιότητα”
Γράφει η Κλεονίκη Δρούγκα // Κάτι λιγότερο από βεβαιότητα Κι εκεί που λες με βεβαιότητα πως ζεις καλά έχεις ευρύχωρο σπίτι σύζυγο και παιδιά απρόσμενα φεύγει το χαλί κάτω απ’ τα πόδια σου χάνεις
Περισσότερα -
Ποίημα: “Κλειδιά”
Της Αθηνάς Ζωγράφου // Κλειδιά Πάντα διάλεγα κλειδιά περίτεχνα καμωμένα θαρρώντας πως πόρτες θ’ άνοιγα κλειδωμένες χρόνια σκεπασμένες από του κισσού το φύλλωμα σκιασμένες στους δικούς τους φόβους… Κι έστεκα αμήχανη με λύπηση κοιτώντας
Περισσότερα -
✔ Ποιήματα για τον Πατέρα
Επιλογή – Επιμέλεια: Ασημίνα Ξηρογιάννη Σέιμους Χήνι Ο αγρότης πατέρας μου «Ο πατέρας μου δούλευε με άλογο τ’ αλέτρι οι ώμοι του φούσκωναν σαν ανοιχτά πανιά ανάμεσα στις λάμες και τ’ αργασμένο χώμα. Τα άλογα τεντώνονταν με
Περισσότερα -
Απ’ τη Σελήνη στη Γη
Γράφει η Ελένη Γκίκα // Πολ Όστερ «Το παλάτι του φεγγαριού», Μετάφραση: Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 411 Επιβεβαιώνοντας για μια ακόμα φορά εκείνο που είπε ο Ντον Ντελίλο γι’ αυτόν ότι το επίτευγμά του συνίσταται στο ότι
Περισσότερα
