Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Τρυφερή είναι η Ποίηση
10/08/2016, 4:48 μμ

Τρυφερή είναι η Ποίηση

Γράφει ο Δημήτρης Βαρβαρήγος // *

 

tryferoiΈλενα Χουζούρη «Οι τρυφεροί άντρες και άλλα ποιήματα», εκδόσεις Κέδρος, 2011, σελ. 158

 

Το φως των ημερών πέφτει πάνω στις λέξεις, τούτες που φωτίζουν νοήματα και έννοιες που μόνο η ποίηση μπορεί να προβάλλει το κατανοητό, το διαφορετικό ίσως και ακατανόητο ως άμεσα προσιτά στοιχεία της. Ο κάθε ποιητής ωστόσο μετέρχεται με διαφορετικό τρόπο που αποτελεί τον καθρέφτη έκφρασης και απόδοσης για τον καθένα ξεχωριστά κι εννοώ τα νοητικά είδωλα στον καθρέφτη της ποιήτριας και πεζογράφου Έλενας Χουζούρη και συγκεκριμένα το έργο της, «Τρυφεροί άντρες και τα άλλα ποιήματα», ένας απόλυτα εμβληματικός τίτλος που κρύβει πολλές εκπλήξεις κατά την ανάγνωση.

Διαβάζοντας συνειδητοποίησα πόσο δεμένη είναι με τις λέξεις και πόσο μέσα από αυτές καταφέρνει να λειτουργεί αποδίδοντας διαθέσεις πολυποίκιλες, που αποφέρουν διαθέσεις, επιτυχίας ή αποτυχίας, συναισθηματικές μεταπτώσεις, ανάγκες και απαιτήσεις με άμεση λειτουργική ικανότητα στην έκφραση των συμβόλων και παραλληλισμών μέσα στη μοναχική πορεία των λέξεων.

Σε αυτή τη συλλογή έχει μια επιλογή ποιητικών προσεγγίσεων, μια πολυμορφία θεματική που συναποτελούν μια ολοκληρωμένη έκδοση των ποιητικών συλλογών:

Το πρόσωπο και το Άλλο. Έρωτος μάθος. Πάθος. Εάλω η Πόλις. Η συντέλεια του Χρόνου. Οι τρυφεροί άντρες Μποτίλια στον Ουρανό. Παρτίδα. Σε έναν τόμο συγκεντρωμένα με τον τίτλο Τρυφεροί άντρες και τα άλλα ποιήματα.

Μάχιμη πάντα η αφοσίωση της ποιήτριας στο χώρο της λογοτεχνίας ξεκινώντας από το 1981 με 7 ποιητικές συλλογές, Δύο μυθιστορήματα, Τέσσερα δοκίμια-Μελέτες

Μία Ανθολογία κι ένα παιδικό βιβλίο.

Πολυγραφότατη με απόλυτα πνευματικό-λογοτεχνικό ύφος, μεσολαβεί η γραφή της προς μία πλουσιότερη και διαυγέστερη εμπειρία με όλους εκείνους τους πολύπλοκους προβληματισμούς και ερωτήματα που από τη φύση τους δημιουργούν προϋποθέσεις να ερωτηθούν και να απαντήσουν μέσα από την πνευματική υπόσταση της Έλενας Χουζούρη.

Η πρώτη διαπίστωση μου για το ποιητικό έργο της, είναι πως κατατάσσεται στην πιστή φόρμα έκφρασης της τρίτης μεταπολεμικής γενιάς, εκείνης της γενιάς που έζησε σε περιβάλλον στερημένο δημιουργικά στο ιστορικό γίγνεσθαι, εν τούτοις καταφέρνει με το μεταμοντέρνο προσωπικό ύφος έκφρασης, να βρίσκεται παρούσα και επίκαιρη με μια ποίηση καθόλου φτωχή από τη σημαντικότητα των κειμένων που επιλέγει να αναφερθεί με κατασταλαγμένες πάντα απόψεις και με συγκεκριμένο προσανατολισμό, να εκφράζει το απροσδόκητο, εκείνο που έκανε εμφανώς και ο Μαγιακόφσκι και να έχει τονίσει ότι: 

«Ποιητής θα πει να λες πράγματα τέτοια που κανείς να μην έχει πει. Τέτοια πράγματα που να σηκωθούν από το τάφο τους όλοι οι ποιητές του κόσμου και να πουν εν χορό: τέτοιους στίχους εμείς ποτέ δεν γράψαμε».

Η τεχνική απόδοσης της Ε.Χ ως τέχνη επικοινωνίας, είναι σε επίπεδο ουσίας η γνησιότερη, η βαθύτερη και δημιουργική συνάντηση ανθρώπου με άνθρωπο, πράγμα που οδηγεί την ποιήτρια σε μια συνεχή αναζήτηση που αρκετά συχνά μεταλλάσει τον ποιητικό της λόγο με εμμονή τόση ώστε να προσεγγίζει κάθε φορά τις ήδη διαμορφωμένες ή ανάλογα αδιαμόρφωτες θέσεις της κοινωνίας.

Τούτη η αναζήτηση δείχνει να ολοκληρώνεται από την αίσθηση της μοναχικότητας η οποία νιώθει, η ποιήτρια, ότι λυτρώνεται μέσα από την ίδια την ποίηση που δημιουργεί και λειτουργεί ως μαγνήτης μιας άφατης ασφάλειας.

Μέσα από την ποίηση χαράσσεται ο ιδεατός ο καινούριος, ο αναπότρεπτος δρόμος της, ο ιδιωτικός που εξαντλείται όχι μόνο στο χώρο του πραγματικά επιτρεπτού όσο και στη σφαίρα της ουτοπίας.

Η αποδόμηση, όρος που εισήγαγε ο Ντεριντά, σε αρκετά ποιήματα της λειτουργεί εδώ άλλοτε ως υπονομευτικό στοιχείο κι άλλοτε ως η κορύφωση του ίδιου του θέματος Τα ποιητικά στοιχεία λειτουργούν αυτόνομα σαν Κερκόπορτα, αφήνοντας να παρεισφρέουν σκέψεις και αισθήσεις κατά τη βούληση του αναγνώστη από την ανάλογη υπαινικτική αίσθηση που αφήνει, η ποιήτρια, ως επικοινωνιακό μεταξύ τους στοιχείο.

 

Έλενα Χουζούρη

Έλενα Χουζούρη

 

Ποιήματα σε αυτό το ύφος γραφής είναι ανοιχτά ως προς τα περιεχόμενα τους, κι ενώ η γραφή είναι καθορισμένη με συνέπεια, το κέντρο του νοήματος τους μετατοπίζεται διαρκώς.

Τούτο διαφαίνεται ξεκάθαρα να φέρνει στα μέτρα της ένα σχέδιο σε εξέλιξη εκφράζοντας με εσωτερική παρόρμηση κάθε θεματικό ύφος γραφής. Σε όλα της τα ποιήματα συνάντησα την επιλογή του καίριου και την αποφυγή του περιττού, την συχνά επιγραμματική έκφραση μέσα στην εκφραστική της πυκνότητα, όπως και την εν πολλοίς, απαλή πινελιά ενός απροκάλυπτου σαρκασμού ως επιδίωξη της ποιήτριας να αποδώσει συγκρατημένο το λυρισμό, αλλά όχι την εσωτερικότητα του.

Ευδιάκριτο είναι επίσης σε πολλά ποιήματα της το νηφάλιο πάθος που εναρμονίζεται απόλυτα με μία λιτότητα που δεικνύει το χαρακτηριστικό της ποίησης της και τη γνησιότητα του ποιητικού της λόγου, ώστε να μην περνά απαρατήρητη.

Ακόμη και στην ποιητική της πρόζα «Κάθαρση» κείμενα που εμπεριέχονται στο βιβλίο, βρήκα ότι το βασικό μοτίβο θεμάτων τους που απασχολούν τις σκέψεις της, και βάλθηκε να δίνει απαντήσεις, δεν είναι άλλο από τη διαχρονικότητα της τυραννίας που κάνει τον άνθρωπο θεατή στο δράμα της εξουσίας με όποιο πρόσωπο-μάσκα φανερώνεται σε ολόκληρο το κοινωνικό πεδίο με βασικούς σκηνικούς χώρους, τον εσωτερικό κόσμο, χαράσσοντας μια ενδελεχή τομή στο ποιητικό της corpus, δηλαδή  το σύνολο γραπτών της συγγραφέως.

Σαν εικόνες σκόρπιες ενός πάζλ αποτυπώνονται οι δημιουργικές σκέψεις της επάνω στο χαρτί, αναπτύσσοντας μια συνοχή δημιουργώντας ένα σύνολο από συναισθήματα που επανακαθορίζουν στη ζωή κύκλους που περιστρέφονται από τις πλέον σημαντικές καταστάσεις και αναζητήσεις που βιώνει ο άνθρωπος… μοναξιά, απώλεια, ευτυχία, αγάπη.

Γραφή ως άλλη αναζήτηση της προσωπικής της ταυτότητας μέσα από μία ζωντανή, τολμηρή και ασυμβίβαστη εκφορά λόγου σε διαρκή αναζήτηση προς το ευ, στηλιτεύει με σεμνότητα και ήθος τα κακώς κείμενα.

Ύφος έντονα επίκαιρο, να εκπροσωπεί τη σύγχρονη ποιητική φωνή των Μπιτ με εκπροσώπους Κέρουακ και Γκίσμπερκ, ένα ρεύμα που έρχεται σε ρήξη με τις συντηρητικές απόψεις.

Ποίηση ώριμη, μακράν του φιλολογικού φόρτου, μακράν από κάθε έτοιμη φόρμα αποκαλύπτει έναν στοχασμό που δρα αυτόνομα από την αδήριτη εσωτερική ανάγκη της να διαφέρει και να διαφοροποιείται από μια έντεχνη προφορικότητα.

Έτσι το συνολικό έργο της, αποτελεί σημείο αναφοράς στην μεταμοντέρνα ποίηση επιβάλλοντας την ποιητική φόρμα που επηρεάζει σημαντικά την αντίληψη, τις εμπειρίες και τις σκέψεις των αναγνωστών της.

Είμαι σίγουρος πως θα φτάσει η στιγμή που θα κερδίσει η γραφή της τη διαχρονικότητα που της αρμόζει, με διεθνή αναγνώριση.

 

 

* Ο Δημήτρης Βαρβαρήγος γεννήθηκε στην Αθήνα. αποφοιτά από αγγλική σχολή λογοτεχνίας «awarded by the writing school» και γράφει σήριαλ για την τηλεόραση, θέατρο και λογοτεχνία. Το βιβλίο «Υπατία» παρουσιάστηκε στην κεντρική αίθουσα της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο το 2007, γυρίστηκε ταινία με τον τίτλο «Agora» και θεατρικό έργο από την θεατρική ομάδα «Ανάδρασις».Έχει εκδώσει συνολικά 18 μυθιστορήματα ενηλίκων, 7 παιδικά βιβλία και οκτώ θεατρικά έργα. Το βιβλίο «Λιπεσάνορες, τα χρόνια του φιδιού», εκδόσεις «Μπατσιούλας – Momentum». Ο Δημήτρης Βαρβαρήγος, είναι: Πολιτιστικός εκπρόσωπος της Unesco λόγου, τεχνών κι επιστημών για την Πετρούπολη. Μέλος των «Ιστορικών συγγραφέων». Στη συντακτική επιτροπή του λογοτεχνικού περιοδικού «Ρωγμές». Συντάκτης της εφημερίδας «Μορφωτικός της Πετρούπολης». Μέλος στο Διεθνές Πολιτιστικό Φόρουμ «Ανάδρασις». Οργανωτής Λογοτεχνικών εκδηλώσεων. Έχει συμμετάσχει ως εκπαιδευτής σε εργαστήρια δημιουργικής γραφής στους Δήμους Πετρούπολης, Αμοργού, Πάρου, Αταλάντης, Στον Μορφωτικό Όμιλο Πετρούπολης, στους εκδοτικούς οίκους Άγκυρα και Έναστρον. 

www.dvarvarigos.gr | http://dimitrisbarbarigos.blogspot.gr/ | https://www.blogger.com/blogger.gr/

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top