Σάτιρα και υπερρεαλισμός
Γράφει η Λίλια Τσούβα // *
«Οι πιρουέτες της σάτιρας» της Έλενας Απέργη, εκδόσεις ΑΩ
Μ’ ένα «coup de pied αισιόδοξο» και ιδιαίτερα κομψό κάνει τα πρώτα βήματά της στην ποίηση η Έλενα Απέργη. Το βιβλίο της «Οι πιρουέτες της σάτιρας», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΑΩ, περιλαμβάνει 42 ποιήματα σάτιρας και λυρισμού.
Γεννημένη στην Κωνσταντινούπολη, με γαλλική και ιταλική παιδεία, με σπουδές στο πιάνο και τη φωνητική, η Έλενα Απέργη ακροβατώντας ανάμεσα στο λόγο και τη μουσική δημιουργεί ποίηση υψηλής καλαισθησίας. Ρήματα, ουσιαστικά και επίθετα ενώνονται επιδέξια σε μια ποιητική χορογραφία με κυρίαρχο στοιχείο τη φαντασία και το ρυθμό.
Πρόσωπα και καταστάσεις διακωμωδούνται και καυτηριάζονται με ποιητικές στροφές περιπαικτικής διάθεσης και τρόπο έξυπνο, χαριτωμένο. Η πλατυποδία, η δίαιτα της μπαλαρίνας, το εργαστήρι το μπόμπιρα, η καφετζού, ο καρδιολόγος και η σέξι γκαρσόνα, ο νάρκισσος, η ξελογιάστρα γυναίκα, το πρωινό κουτσομπολιό κάποιων γυναικών, ο τοκογλύφος, τα μπαλέτα Moulin Rouge και άλλα πολλά. Η Έλενα Απέργη καινοτομεί με μια σάτιρα χυμώδη, της οποίας κύριο συστατικό είναι η περιπαικτική διάθεση κι ένα χιούμορ επιθετικό.
Η ομοιοκαταληξία και ο ρυθμός χαρακτηριστικό γνώρισμα των ποιημάτων. Ωραίοι ανάπαιστοι ή ίαμβοι κατακλύζουν τη συλλογή. Εκπλήσσουν, αλλά και μαγεύουν με την ευρηματικότητά τους. Αυτό που, επίσης, γοητεύει είναι οι δυνατές εικόνες, υπερβατικές τις περισσότερες φορές. Ο λόγος επιτίθεται με την εικόνα. Οι συνειρμοί πάντα πνευματώδεις.
«Νύφη, γαμπρός στολίστηκαν
οι γάτες του σουλτάνου
τσίρκο Medrano ο γάμος τους
στο κτήμα κάποιου νάνου.
Βέλο της νύφης, ξωτικά
στο βήμα ξεναγούσαν,
κιθάρες, ούτι και βιολιά
ποντίκια αναζητούσαν.
Ροζ κι άσπρα ροδοπέταλα
νεόνυμφους φλερτάρουν
με σκούρο φράκο, ποντικοί
τα σμόκιν μποϊκοτάρουν.
Κουμπάροι και συμπέθεροι
χιλιόχρονοι αρουραίοι
Γραβιέρα Κρήτης σκόνταψε
στη φάκα οι Φαρισαίοι».
Η σάτιρα της Έλενας Απέργη χορεύει πιρουέτες. Και χορεύει υπέροχα, με μπρίο και με στυλ. Και πάντα υπό τον ήχο της μουσικής. Η μουσική υπόκρουση είναι σταθερό μοτίβο στα ποιήματά της, όπως και ο λυρισμός. Μαρκησίες και θυελλώδεις έρωτες περνούν βιαστικά από τους στίχους. Με φινέτσα παριζιάνικη χαράσσονται πινελιές ποιητικής δεξιοτεχνίας, ενώ το καβαλέτο ζωγραφίζει άλλοτε μια «παλιά συνοικία στο Παρίσι» άλλοτε έναν «Σεπτέμβρη στο δάσος» και άλλοτε το «χορό της βροχής». Ακόμα και όταν περιγράφει την ευεργετική επίδραση των βοτάνων στον οργανισμό ή «το ταξίδι ενός ψύλλου στην παραλία», η διάθεση της Απέργη είναι αριστοφανική, το ύφος σκαμπρόζικο και η ρίμα εξαιρετική.
Τα ποιήματα της συλλογής τριτοπρόσωπα, λιτά, περιεκτικά, με παιγνιώδη διάθεση, με ύφος χαριεντίζον και χιούμορ σκαμπρόζικο, παραπέμπουν σε σάτιρα του Σουρή, ντυμένη όμως με ρούχα υπερρεαλιστικά. Εικονοποιούν πίνακες του Σαλβαντόρ Νταλί ή θυμίζουν έργα του Μπουνιουέλ στον κινηματογράφο. Ένας ιδιόμορφος συνδυασμός σάτιρας και υπερρεαλισμού. «Ο σουρεαλισμός στα χάι του», όπως γράφει και η ίδια.
Σε ταβερνάκι βρέθηκε
χειρούργος καρδιολόγος,
στο πιάτο γουρουνόπουλο,
γκαρσόνα σεξολόγος.
Μπούστο αφράτο ζουμερό
πανσές η ωμοπλάτη,
το βλέμμα σ’ αναστάτωση
τα ρίγη στη φλοκάτη.
Το πάθος έγιν’ έρωτας
το πλάσμα νοσοκόμα
ο ασθενής εντατική
καρδιά στην Οκλαχόμα
Ζαριά στο μάτι του γιατρού
η ρόγα ξεπαγιάζει
χολή στο ήπαρ σκόνταψε
στομάχι στο Μπουρνάζι.
Η ποιητική συλλογή, ιδιαίτερα καλαίσθητη, με πίνακα εξωφύλλου λάδι σε καμβά της Καίτης Κουμανίδου, αφιερώνεται στο μέντορά της στην ποίηση καθηγητή Δημήτρη Νικορέτζο, εμπεριστατωμένο κριτικό σημείωμα του οποίου ενσωματώνεται και ως πρόλογος.
Χιούμορ, μουσική, εικόνα, χορός: μ’ αυτά τα υλικά χτίζει τον ποιητικό της κόσμο η Έλενα Απέργη. Και πετυχαίνει. Ποίηση ψυχαγωγική, ιδιαίτερα ευχάριστη, δημιουργεί ευφρόσυνο μειδίαμα στα χείλη αποζημιώνοντας τον αναγνώστη.
Έμπνευση οπωσδήποτε πρωτότυπη και ξεχωριστή η ποιητική συλλογή της Έλενας Απέργη «Οι πιρουέτες της σάτιρας» υπόσχεται πολλά!
* Η Λίλια Τσούβα γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, από όπου και αποφοίτησε (τμήμα Μέσων και Νεότερων Ελληνικών Σπουδών). Εργάστηκε επί χρόνια ως καθηγήτρια στη μέση εκπαίδευση. Ασχολείται με το δοκίμιο και την κριτική. Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Προς έναν μεταμοντέρνο αναρχισμό
Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης // “Από τον Μπακούνιν στον Λακάν”, Saul Newman, Μτφρ. Αντώνης Αγγελής, Πατάκης 2019, Σελ. 440 “Ο Μοναδικός και η Ιδιοκτησία Του”, Max Stirner, Μτφρ. Ζήσης Σαρίκας, Θύραθεν 2005, Σελ. 400 “Αναρχία”,
Περισσότερα -
Ποιητικό φως
Γράφει η Μαρία Γκούμα // Κωνσταντία Φαγαδάκη, «To φιλί της ζωής», εκδόσεις Ιωλκός, 2015 Το «Φιλί της ζωής» (εκδ. Ιωλκός, 2015) της ποιήτριας Κωνσταντίας Φαγαδάκη είναι φορτωμένο με ψυχής ταξίδια, που στις βαλίτσες τους κουβαλούν, όνειρα, ελπίδες, αγάπες,
Περισσότερα -
19 Iανουαρίου – Πατρίσια Χάισμιθ
Eπιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // Η Πατρίσια Χάισμιθ, γεννημένη σαν σήμερα το 1921, ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας, ευρύτερα γνωστή για τα ψυχολογικά θρίλερ της, από τα οποία έχουν προκύψει πάνω από 20 κινηματογραφικές ταινίες. Ποιήτρια του δέους κατά τον Γκράχαμ Γκρην,
Περισσότερα -
✔ Προδημοσίευση: “Άγγελος των πρώτων ημερών” του Λευτέρη Ξανθόπουλου
“Άγγελος των πρώτων ημερών” του Λευτέρη Ξανθόπουλου, Εκδόσεις Γαβριηλίδης ΝΑ ΤΟ ΠΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ μιὰ καὶ καλή. Τὴν Καβάλα τὴν ξέρω μόνο ἀπὸ τὰ καλοκαίρια. Οἱ ὑπόλοιπες ἐποχὲς τοῦ χρόνου, ποὺ συμπληρώνουν τὸ πραγματικὸ πρόσωπο τῆς πόλης,
Περισσότερα -
Η μπαχτίνια καρναβαλικότητα στην ποίηση του Στέφανου Σαχλίκη (Μέρος Α’)
Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης // Εισαγωγή Η Κρήτη κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας (1211-1669) αναπτύσσει έναν ευρωπαϊκό αστικό πολιτισμό, ο οποίος εξελίσσεται μέσα από τις εμπορικές, οικονομικές, εκπαιδευτικές (πολλοί Κρητικοί σπουδάζουν σε ιταλικά Πανεπιστήμια, όπως αυτό
Περισσότερα -
✔ Η Βάσω Κιούση στο Εργαστήρι του συγγραφέα
Βάσω Κιούση «Ελαιοτριβεία της Ν.Α. Αττικής», εκδ. Ελληνικό Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Στην παρούσα έρευνά μου ασχολήθηκα με τα λιοτρίβια της Ν.Α. Αττικής. Μέσα από τον τρόπο λειτουργίας τους (παραδοσιακός και σύγχρονος) φαίνονται οι αλλαγές
Περισσότερα -
Κόπηκε το τραίνο μου στα δυο, ή μήπως η καρδιά μου;
Γράφει η Χριστίνα Σδούκου // * Τα θλιβερά νέα διακτινίστηκαν εντός και εκτός Ελλάδας τα ξημερώματα ενός σκοτεινού Μάρτη του έτους 2023 . Σκίτσα, ραβασάκια, αναλύσεις, εικόνες, στιγμιότυπα, δάκρυα, φωτιές, αληθινές ιστορίες, λόγια και αντίλογοι, ελλείψεις, ευθύνες, δικαιολογίες,
Περισσότερα
