Ο ειρηνοποιός, χαρούμενος Σαίξπηρ
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //
Ουίλλιαμ Σαίξπηρ «Οι εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ», Μετάφραση-Διασκευή: Νίκη Τριανταφυλλίδη, Επίμετρο: Ασημίνα Ξηρογιάννη, Εκδ. Βακχικόν, 2017
Ο Σαίξπηρ αγαπήθηκε βαθιά από τον κόσμο και μέχρι και σήμερα εξακολουθεί να γοητεύει να συναρπάζει και να εμπνέει. Για ποιο λόγο γίνονται μέχρι σήμερα διασκευές του είναι εύκολο να το αντιληφθεί κανείς αν τον εντάξει σε ένα πλαίσιο διαχρονικό και με καθολική ισχύ.
Η παλιά ηθοποιός της τηλεόρασης και του κινηματογράφου Νίκη Τριανταφυλλίδη έχει διασκευάσει το έργο οι Εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ με δικό της τρόπο μεν αλλά χωρίς να συμβάλλει στο να χαθεί το νόημα του έργου. Και αυτό είναι σημαντικό σε μια διασκευή. Κατά πόσο διατηρεί το πνεύμα του συγγραφέα ανταποκρινόμενη ωστόσο στις νέες ανάγκες και στις νέες αναγνωστικές απαιτήσεις.
Ο Σαίξπηρ, ηθοποιός, θεατρικός συγγραφέας, θιασάρχης, σκηνοθέτης, πρωτοπόρος πάντα για την εποχή του συνηθίζει να αναμειγνύει μέσα στο έργο του το τραγικό και το κωμικό και παράλληλα μας ανατρέπει κάθε ηθική με τη στενή έννοια, αφού διακηρύσσει περίτρανα πως ο κάθε άνθρωπος διαθέτει «καλά» και «κακά» στοιχεία και οι δύο αντιθετικές αυτές ποιότητες «κακία»-«καλοσύνη» μπορούν να συνυπάρχουν στο ίδιο πρόσωπο, αλλά σε διαφορετικές κάθε φορά αναλογίες.
Με το εν λόγω έργο ο Σαίξπηρ καλλιεργεί την κωμωδία, πλάθει κωμικούς χαρακτήρες, που μπλέκουν σε μπερδέματα, διοργανώνουν σκευωρίες, παραδίδουν μαθήματα ηθικής, κυρίως οι γυναίκες, που εμφανίζονται τετραπέρατες, πανούργες και ζαβολιάρες. Δεν είναι έργο σκοτεινό, όπως ο Μακμπέθ, ο Ληρ και τα άλλα που τελειώνουν με θάνατο, ενώ σε όλη τη διάρκεια και κατά την εξέλιξή τους φλερτάρουν με αυτόν. Εδώ το έργο είναι εύθυμο, γεμάτο κέφι και μπρίο, καθώς και ένα πλήθος ηθογραφικών στοιχείων που αντιστοιχούν στην ελληνική πραγματικότητα, κυρίως της επαρχίας.
Η Νίκη Τριανταφυλλίδη καταλαβαίνει πως η υπηρέτρια που κάνει τις μεσολαβήσεις πρέπει να έχει ένα όνομα λαϊκό, αλλά και να δηλώνει την ιδιότητά της, οπότε την ονομάζει κ. Σβέλτη. Κόβει και ράβει, δίνει και παίρνει, η υπηρέτρια λάστιχο που βοηθά τις γυναίκες να ξεμπροστιάσουν τον Φάλσταφ τον αθεόφοβο αυτόν καλοπερασάκια, και τελικά θριαμβεύουν. Σπάταλος, υπερόπτης και συμφεροντολόγος ο Φάλσταφ, ο κοιλαράς, «το χοντροβάρελο», το μόνο που πετυχαίνει είναι να γελοιοποιείται στα μάτια όλων με τα προκλητικά του ραβασάκια με τα οποία όλοι γελούν πίσω από την πλάτη του. Και το σημαντικό είναι ότι δεν έχει συναίσθηση της γελοιότητάς του. Δεν έχει συνείδηση αυτού που πραγματικά είναι κι αυτό αποτελεί συχνά μοχλό του αστείου, γιατί ο ήρωας -συμπαθής ωστόσο στον θεατή -κάνει γκάφες συνεχώς και ταπεινώνεται στην ουσία, αλλά δεν το βιώνει έτσι, επειδή βολεύεται να ζει μέσα το δικό του ροζ σύννεφο.
O Φάλσταφ ταλαιπωρείται φοβερά! Τον πήραν με τα άπλυτα, τον πέταξαν στον Τάμεση, μεγάλο κάζο. Ο Φορτ ψάχνοντας για τον εραστή της γυναίκας του, έσερνε μαζί του δικαστές, δικηγόρους, ένα εξοργισμένο πλήθος που τον αναζητούσε. Και παρόλο το κάζο που έπαθε, ανταποκρίνεται και στο δεύτερο κάλεσμα της κυρίας Φορτ. Το δις εξαμαρτείν, αλλά αυτό κινεί μηχανισμούς αποδόμησης και ανατροπής!
William Shakespeare
Μπερδέματα, υπερβολές, συζυγικές ζήλιες, υποκρισίες, παιχνιδίσματα δήθεν ερωτευμένων, ψεύτικες ζηλοτυπίες, φοβερός ρυθμός, σπιρτόζικες και αλλόκοτες καταστάσεις επιτείνουν το χιούμορ και εντείνουν τη διάχυτη ειρωνεία. Ο Σαίξπηρ σε πολλά έργα του χρησιμοποιεί την αντίθεση «φαίνεσθαι- είναι».
Και μέσα από τον τρόπο που προσεγγίζει τους ήρωές του γνωρίζει καλά την ανθρώπινη ψυχολογία. Πλάθει ήρωες ζωντανούς με σάρκα και οστά, ήρωες με πνεύμα, που πάντα μπλέκουν σε διάφορες αλλόκοτες καταστάσεις. Πίσω απ’ όλα ωστόσο υπάρχει ερμηνεία, υπάρχει το νήμα εκείνο που μας οδηγεί στην αρχή και μαγικά φωτίζει τα γεγονότα.
Το τέλος κάπως σουρεαλιστικό, βουκολικό, διαδραματίζεται στην ύπαιθρο, μια κατάσταση και μια ατμόσφαιρα που μας θυμίζει το «Όνειρο καλοκαιρινής νυχτός».
Αλλά το έργο είναι μέσα στα πλαίσια της λογικής που έχει να κάνει με το πνεύμα το χαρούμενο, το πνεύμα το ειρηνοποιό, αυτό της συγγνώμης. Παλιός αλλά νέος, διδακτικός χωρίς να διδάσκει, πλουραλιστικός χωρίς να κουράζει, με μια σοφία ζηλευτή ο Σαίξπηρ ιχνηλατεί την ανθρώπινη ψυχή και τις διαστάσεις της με τρόπο μοναδικό.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Στην εποχή των τσάρων
Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας // «Η στέψη», Μπόρις Ακούνιν , Μετάφραση: Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Κλειδάριθμος, σελ. 464 Τα αστυνομικά μυθιστορήματα ‘’εποχής’’ έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να κερδίζουν πολλούς φίλους. Παράλληλα, κερδίζουν και ένα μεγάλο μερίδιο αγοράς. Ενδεχόμενα
Περισσότερα -
«Αυτή που αγαπιέται, δεν γερνάει ποτέ»
Γράφει η Τζένη Μανάκη // Άνταλ Σέρμπ «Ταξιδιώτης και φεγγαρόφωτο», Μετάφραση: Μανουέλα Μπέρκι, εκδ. ΧΙΛΩΝ Ταξίδι αυτογνωσίας, περιδιάβαση από μία υπερβατική, επώδυνα ονειρική εφηβεία προς μία διαταραγμένη ψυχικά ενηλικίωση του ήρωά του, είναι ο κύριος κορμός της αφήγησης
Περισσότερα -
Από τον θρύλο στο θεατρικό σανίδι με επιτυχία!
Γράφει η Αργυρώ Μουντάκη // “Το μυστήριο της Πολιτείας Χάμελιν”, Θέατρο ΠΟΡΤΑ Βρισκόμαστε στα 1284, στο Χάμελιν της Κάτω Σαξωνίας και συμβαίνει ένα γεγονός που θα διατηρηθεί στους αιώνες ως σήμερα ως ένα πραγματικό – στον κορμό του –
Περισσότερα -
Διήγημα: “Αγαπημένη”
Της Γεωργίας Μαμά // * Η θερμοκρασία είχε πέσει δέκα βαθμούς. Δεν χρειαζόταν μετεωρολογικό δελτίο για να το καταλάβει. Από το παράθυρο της κουζίνας που έβλεπε στο άχτιστο οικόπεδο, διέκρινε πάχνη να καλύπτει το αυτοφυές και άναρχο γρασίδι.
Περισσότερα -
Νέλλυ Ζακς (Nelly Sachs): 3 ποιήματα
Μετάφραση από τα Γερμανικά: Θεοδόσης Κοντάκης // [Στη φυγή…] Στη φυγή απάνω τι υποδοχή σπουδαία καθοδόν – Τυλιγμένη σ’ ανέμων μαντήλι τα πόδια στης άμμου τη δέηση κει που κανείς δεν μπορεί Αμήν να
Περισσότερα -
Ο άλλος γιος
Γράφει η Διώνη Δημητριάδου // David Park: “Ταξιδεύοντας σε ξένη γη”, Μετάφραση: Νίκος Μάντης, εκδόσεις Gutenberg (σειρά Aldina) Ο ήρωας του βιβλίου του David Park ταξιδεύει από τα περίχωρα του Μπέλφαστ ως το Σάντερλαντ της βόρειας Αγγλίας για
Περισσότερα -
«Ο Σίμον όμως υπήρξε»
Γράφει o Κώστας Τραχανάς // Άντερς ντε λα Μοτ «Το έγκλημα του Φθινοπώρου», Μετάφραση: Ξενοφών Παγκαλιάς, Εκδόσεις Κέδρος 2021, σελ. 574 Φθινόπωρο του 1990. Μια παρέα πέντε παιδικών φίλων (ο Άλεξ, η Καρίνα, ο Μπρούνο, η Μαρί και
Περισσότερα
