Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Υπόθεση αυτοδικίας
29/08/2018, 11:44 πμ

Υπόθεση αυτοδικίας

Γράφει ο Γρηγόρης Αζαριάδης // *

 

Tony Parsons «Οι εκτελεστές», Μετάφραση: Ειρήνη Χριστοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 331

 

Ο Tony Parsons ξαναχτυπά. Τρίτο αστυνομικό μυθιστόρημα του πολυσχιδούς Άγγλου (δημοσιογράφος, τηλεοπτική προσωπικότηα και συγγραφέας βιβλίων, που αφορούν τα προβλήματα των σύγχρονων ανδρών), με τίτλο «Οι εκτελεστές» (Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, σε μετάφραση Ειρήνης Χριστοπούλου, επιμέλεια Ιωάννας Ανδρέου, σελίδες 331).

Στην τρίτη του υπόθεση, ο επιθεωρητής Μαξ Γουλφ κι οι συνάδελφοι του στην Υπηρεσία Ανθρωποκτονιών της Διεύθυνσης Σοβαρών Εγκλημάτων βρίσκονται αντιμέτωποι με μιά ομάδα αυτόκλητων, σκληρών εκτελεστών. Η συγκεκριμένη ομάδα έχει στόχο την απαγωγή εγκληματιών, που έχουν αντιμετωπιστεί με εξαιρετική επιείκια από το σύστημα δικαιοσύνης της χώρας και κυκλοφορούν ελεύθεροι, με τελική κατάληξη την δολοφονία τους με την ιεροτελεστική μορφή του απαγχονισμού. Και μάλιστα σε ζωντανή μετάδοση από το διαδίκτυο, εξασφαλίζοντας συνεχείς αλλεπάλληλες επαναλήψεις, που μέσα από τις αναρίθμητες επαναφορές τείνουν να μεταβληθούν σε κανονικό viral.

Ένα μέλος μιάς συμμορίας διαφθορέων ανήλικων κοριτσιών, ένας μεθυσμένος οδηγός που τραυμάτισε θανάσιμα και εγκατέλειψε ένα μικρό αγόρι κι ένας χρήστης ναρκωτικών που έστειλε σε κωματώδη κατάσταση στην εντατική ένα βετεράνο στρατιώτη αποτελούν τα τρία πρώτα θύματα. Κι όσο τα πτώματα πληθαίνουν, οι αντιδράσεις της κοινής γνώμης αρχίζουν να μεταλλάσσονται, καθώς πολλοί πολίτες θεωρούν ότι οι εκτελεστές δεν είναι κοινοί δολοφόνοι, αλλά αντιθέτως άνθρωποι με ευγενή ελατήρια και ιδανικά και απλά αποκαθιστούν τις παραλείψεις και τα λάθη των δικαστηρίων, αποδίδοντας δικαιοσύνη στις περιπτώσεις ενόχων που δεν έχουν τιμωρηθεί. Με την απαραίτητη συνδρομή των ΜΜΕ, που αρπάζουν την ευκαιρία να εκτινάξουν θεαματικά τα ποσοστά θεαματικότητας και αναγνωσιμότητας, η αποκαλούμενη Λέσχη του Απαγχονισμού εξασφαλίζει την μέγιστη θετικά προβεβλημένη δημοσιότητα.

Η ιστορία περιπλέκεται με κλιμακούμενο ρυθμό όσο περισσότερο εξελίσσεται η διαδικασία των ερευνών και γίνεται πιό σύνθετη.  Τα νέα στοιχεία που έρχονται στην επιφάνεια αλλάζουν συνεχώς την κατεύθυνση της ομάδας του Γουλφ και προετοιμάζουν το έδαφος γιά ενδιαφέρουσες και προκλητικές ανατροπές στην πλοκή. Πράγμα, που ο συγγραφέας χειρίζεται με απλό και πειστικό τρόπο, χωρίς να καταφεύγει σε υπερβολές, ακολουθώντας στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό την ρεαλιστικότητα των περιγραφών και το μεθοδικό χτίσιμο των χαρακτήρων των ηρώων.

Όσο η πλοκή προχωράει σε πολυδαίδαλα μονοπάτια (εξαιρετική αντίστιξη με τον υπόγειο λαβύρινθο κάτω από το σύγχρονο Λονδίνο) ο Parsons προσθέτει μικρά μικρά κομμάτια ενός τεράστιου παζλ, αρχικά και φαινομενικά χωρίς καμιά σύνδεση μεταξύ τους, που σταδιακά όμως θα πάρουν το καθένα την σωστή θέση στην τελική εικόνα. Οι μικρές δευτερεύουσες ιστορίες, σε μερικές από τις οποίες ο επιθεωρητής Γουλφ εμπλέκεται με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, φαίνεται να λειτουργούν αρμονικά, αποφορτίζοντας σε πρώτο επίπεδο την ένταση της πλοκής, συμβάλλοντας όμως παράλληλα στην ομαλή ανάπτυξη του μύθου.

Η κεντρική ιδέα του μυθιστορήματος, η σύλληψη του συγγραφέα, είναι οπωσδήποτε ευφυής. Αν κάποιος παρατηρήσει ότι δεν είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται μιά τέτοια υπόθεση αυτοδικίας, ας αναλογιστεί ότι κανείς σύγχρονος συγγραφέας δεν ισχυρίζεται ότι «ανακάλυψε τον τροχό». Χρησιμοποιώντας ένα αγαπημένο μου κλισέ (που κι αυτό δεν είναι πρωτότυπο !) θα πω ότι παρθενογένεση στον χώρο μας δεν υπάρχει. Από την λατρευτή μου Ηλέκτρα μέχρι τον βρώμικο Χάρρυ του Κλιντ Ίστγουντ, η αυτοδικία αποτέλεσε μιά ενδιαφέρουσα επιλογή.

Ο Parsons πάντως δίνει μιά αποκλίνουσα άποψη περί αυτοδικίας. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιον, που δεν έχει εμπιστοσύνη ότι η δικαιοσύνη θα πράξει το καθήκον της και αποφασίζει να παρέμβει σχεδόν προληπτικά.  Η Λέσχη Απαγχονισμού τελικά κρίνει ότι επέστη το πλήρωμα του χρόνου «να πάρει το νόμο στα χέρια της», αφού οι αποφάσεις της δικαιοσύνης έχουν τελεσιδικήσει. Και τις θεωρεί απαράδεκτα ήπιες και επιεικείς, δεδομένου ότι οι ένοχοι κυκλοφορούν ελεύθεροι κι έχουν μάλιστα προκλητική συμπεριφορά απέναντι στην κοινωνία.

Ο συγγραφέας ακολουθεί πιστά το μοντέλο της σύγχρονης Βρεττανικής σχολής. Είναι πολλές και πραγματικά ενδιαφέρουσες οι διαφορές με άλλες Ευρωπαικές σχολές. Ας ξεκινήσουμε από την έκταση του βιβλίου. Σελίδες 331, σχεδόν οι μισές συγκριτικά με τους Σκανδιναβούς συγγραφείς. Και η πλοκή καθαυτή, που δεν εξελίσσεται με τον γνωστό τηλεοπτικό, καταιγιστικό ρυθμό. Αυτές οι διαφορές άλλωστε συνιστούν και τα σημαντικότερα πλεονέκτηματα του. Λιτή, συμπυκνωμένη γραφή, απλές περιγραφές των γεγονότων, συνεπής ανάπτυξη των χαρακτήρων και ξεκάθαρη απεικόνιση των συναισθημάτων τους. Όλα απλά, συνηθισμένα, χωρίς χρήση ιδιαίτερων λογοτεχνικών στοιχείων, αλλά ταυτόχρονα με μιά ζεστή, ανθρώπινη ματιά, που σου δημιουργεί αυθόρμητα μιά οικεία ενσυναίσθηση γιά τα πεπραγμένα των ηρώων.

Θεωρώ πολύ ενδιαφέροντα τον κεντρικό ήρωα, τον επιθεωρητή Γουλφ. Ο συμπαθής Βρεττανός αστυνομικός έχει όλες τις προδιαγραφές να καταλήξει ένας από τους πολλούς συνηθισμένους Σκανδιναβούς ομολόγους του. Η σύζυγος τον εγκατέλειψε, αφήνοντας αμανάτι μιά εξάχρονη θυγατέρα κι ο έρημος Γουλφ παλεύει να επιβιώσει με την μικρή και τον σκύλο τους. Κι όμως, επιμένει, Βρεττανικό φλέγμα γαρ, να αγωνίζεται γιά μιά σχεδόν φυσιολογική ζωή, χωρίς να απευθύνεται στα αισθήματα συμπάθειας του αναγνώστη.

 

Tony Parsons

 

Αλλά και οι χαρακτήρες που πλαισιώνουν τον Γουλφ κινούνται στο ίδιο πλαίσιο. Η άμεση συνεργάτις του Ίντι Ρεν, η αρχιεπιθεωρήτρια Πατ Γουάιτστοουν που περνάει το προσωπικό της δράμα με την τύφλωση του γιού της, η αρχηγός Σουάιρ, η κωφή αναλύτρια Τάρα Τζόουνς, που θα ερωτευθεί ο Γουλφ είναι αυτό που παραστατικά αποκαλούμε «γυναίκες της διπλανής πόρτας». Όλες γυναίκες με επιστημονική κατάρτιση και υποδειγματική επαγγελματική συμπεριφορά (δεν μπορώ να είμαι απόλυτος αν πρόκειται γιά σύμπτωση ή τολμηρή στάση του συγγραφέα απέναντι σ’ένα ανδροκρατούμενο μάλλον χώρο, αν και σε πολλές σύγχρονες τηλεοπτικές σειρές το γυναικείο φύλο έχει την τιμητική του στον χώρο της Αστυνομίας).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δευτερεύουσες ιστορίες που προανέφερα και πιό συγκεκριμένα αυτές που περιγράφουν με απλό, ρεαλιστικό τρόπο τις συναισθηματικές αντιδράσεις των οικείων των θυμάτων, που έχουν σκοτώσει αυτοί που εκτελούνται από την Λέσχη του Απαγχονισμού. Ο πόνος, η οδύνη, ο σπαραγμός αναδύονται μάλλον αποστασιοποιημένα μ’ένα τρόπο που θυμίζει σύγχρονες κινηματογραφικές ταινίες (π.χ. «Manchester by the sea» του Αμερικανού σκηνοθέτη/σεναριογράφου Κenneth Lonergan).

Ο Parsons είναι λάτρης του police (και όχι μόνο … ) procedural. Οι απίστευτες λεπτομέρειες γιά τον τρόπο που λειτουργεί η σύγχρονη Βρεττανική αστυνομία (μέχρι και την ανταγωνιστική σχέση ανάμεσα στην Διεύθυνση Σοβαρών Εγκλημάτων και την Σκότλαντ Γιάρντ), η ιατροδικαστική υπηρεσία, οι ψυχολόγοι, ακόμη και οι ιστορικοί σύμβουλοι υποδεικνύουν καθαρά την επίμονη, ενδελεχή έρευνα του συγγραφέα να αποδώσει με την μεγαλύτερη δυνατή λεπτομέρεια το διαδικαστικό κομμάτι της πορείας των ερευνών γιά την ανακάλυψη των δολοφόνων. Η έρευνα άλλωστε προσφέρει την ευκαιρία στον συγγραφέα να καταδυθεί στα σκοτεινά κελλάρια του παρελθόντος και στις πολυάριθμες εκτελέσεις με απαγχονισμό και να αποτίσει ένα ιδιότυπο «φόρο τιμής» στον διαβόητο δήμιο Άλμπερτ Πιερπόιντ, που αποτελεί πηγή έμπνευσης γιά τα μέλη της Λέσχης του Απαγχονισμού.

Η περιγραφή του υπόγειου, εφιαλτικού Λονδίνου, που είναι κυριολεκτικά θαμμένο κάτω από την επιφάνεια, είναι εξαιρετική και δημιουργεί μιά μοναδικά απειλητική ατμόσφαιρα σε αντίθεση με την καθημερινή ζωή στην σημερινή μεγαλούπολη.  Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε μιά πολύ συμπαθητική χρήση κλασικού Βρεττανικού χιούμορ και δείξουμε μιά ελαφρά κατανόηση στην μάλλον «βιαστική» ολοκλήρωση, θα έχουμε αρκετούς λόγους να διαβάσουμε του «Εκτελεστές» του Tony Parsons.

 

 

* Ο Γρηγόρης Αζαριάδης είναι συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και μέλος της ΕΛΣΑΛ (Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας). Έργα του οι «Παλιοί λογαριασμοί» 2013, «Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου» 2014 και «Το μοτίβο του δολοφόνου» 2015 (και τα τρία από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη).

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top