Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Οδοντωτή, αιχμηρή μνήμη
20/06/2018, 11:21 πμ

Οδοντωτή, αιχμηρή μνήμη

Γράφει ο Βαγγέλης Προβιάς // *

 

«Οδοντωτή μνήμη», Ευρυδίκη Νικήτα, εκδόσεις Ιωλκός

 

Άραγε, υπάρχουν οικογενειακές κεκτημένες ταχύτητες που ρίχνουν τους ανθρώπους πάνω σε τοίχους;

Άραγε, τα λάθη των γονιών είναι αναπόφευκτο, πεπρωμένο, να τα επαναλαμβάνουν τα τέκνα;

Άραγε, τα παιδιά των βασανισμένων και τυραννισμένων ανθρώπων δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να ξαναζήσουν τα μοτίβα των βασάνων, να τα ξαναστήσουν με τα δικά τους υλικά, στη δική τους ζωή;

Άραγε, είναι απέλπιδα και δίχως νόημα η προσπάθεια των επόμενων, να δημιουργήσουν έναν νέο, πιο λυτρωμένο αλλά και λυτρωτικό δρόμο, από εκείνον των προηγούμενών τους;

Η ιστορία που ξεδιπλώνει με άνεση και με αυτοπεποίθηση η Ευρυδίκη Νικήτα στη νουβέλα της «Οδοντωτή μνήμη» (εκδόσεις Ιωλκός, 2016) φαίνεται να δίνει μια ξεκάθαρη απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα. Υπαινίσσεται, μάλιστα, ότι οι νέες εκδοχές της δυστυχίας, στην επόμενη γενιά, θα είναι ακόμα πιο τραγικές, ακόμα πιο οδυνηρές, ακόμα πιο δραματικές. Η νέα γενιά, η γενιά της παγκοσμιοποίησης και της ελευθερίας, μπορεί να ταξιδεύει, να έχει μέσα και δυνατότητες, να διαθέτει πρόσβαση στην γνώση, στην πληροφορία, στην ψυχαγωγία, στην ευκολότερη ζωή, αλλά… αλλά μοιάζει σαν αυτή η καλυτέρευση των συνθηκών να την κάνει όχι πιο ικανή να αντισταθεί, αλλά αντίθετα πιο ευάλωτη στο σκοτεινό, στο άρρωστο, στο αρρωστημένο που έρχεται από το παρελθόν.

Η «Οδοντωτή μνήμη» είναι όμως και μια ιστορία για την τραγωδία των συμβιβασμών. Των συμβιβασμών που σταδιακά, γενιά γενιά, οικογένεια οικογένεια, οδηγούν σε δυστυχίες και ανεπανόρθωτες αποξενώσεις. Είναι ακόμα μια ιστορία περί της ανθρώπινης δειλίας, της άρνησης μας να σπάσουμε τα ήθη και τα πρέπει, να κοντράρουμε και να διεκδικήσουμε. Είναι μια ιστορία για την υπέρτατη αμαρτία, το να μη φροντίζουμε την καρδιά και το κορμί μας, να μην ικανοποιούμε τους πόθους και τις λαχτάρες μας. Είναι, όμως πάνω από όλα, μια ιστορία που θέτει ερωτήματα, σκληρά, αυστηρά, τα οποία παρά την έντασή τους θα έπρεπε να είναι αναπόφευκτο στάδιο της διαδικασίας αυτογνωσίας κάθε ανθρώπου.

Φυσικά, τα βιβλία είναι των αναγνωστών – και αυτή η ερμηνεία, σχετικά με το μεγάλο θέμα της «Οδοντωτής μνήμης», μπορεί να διαφέρει από την ερμηνεία των άλλων αναγνωστών. Είναι και αυτό μια αρετή της νουβέλας της Νικήτα, όπως και κάθε καλού βιβλίου. Ενώ έχει μια στιβαρή, καλοδεμένη ιστορία, με συγκεκριμένο και σφιχτό πλαίσιο, με πολύ ευδιάκριτο, αναγνωρίσιμο κόσμο, και με καλά σκιαγραφημένα πρόσωπα, επιτρέπει την επένδυση με την προσωπική ματιά του κάθε αναγνώστη. Δεν επιβάλλει, υπαινίσσεται. Δεν απαντά, ρωτά καλά. Δεν αποφασίζει, προτείνει. Δεν τσαμπουκαλεύει, συνοδεύει. Σε κάθε σελίδα, σε κάθε κεφάλαιο.

 

Ευρυδίκη Νικήτα

 

Σε τεχνικό επίπεδο η Νικήτα αντιμετωπίζει με επιτυχία τις προκλήσεις που εμπεριέχουν οι επιλογές της – τόσο της δευτεροπρόσωπης αφήγησης, που δεν είναι καθόλου εύκολη, όσο και του μη γραμμικού αφηγηματικού μοντάζ, αλλά και της εξιστόρησης μέσα από διαφορετικά πρόσωπα σε διαφορετικές εποχές και τόπους – που όλα μιλάνε πειστικά, ψυχωμένα, καθένα με την ιδιοσυγκρασία και τη διακριτή φωνή του.

Ακόμα πιο σημαντικό ωστόσο είναι το γεγονός πως αυτές οι αφηγηματικές επιλογές είναι απόλυτα ριζωμένες στην ιστορία του βιβλίου. Δεν αποτελούν, δηλαδή, επιλογές επιτήδευσης ή συγγραφικού ναρκισσισμού – λειτουργούν, έχουν νόημα, αποτέλεσμα και λόγω ύπαρξης στον ευρύτερο κόσμο της ιστορίας. Συνθέτουν το ύφος της εξιστόρησης, που κρίνοντας από τη σαγηνευτικότητα της, μοιάζει να είναι το ιδανικό για το είδος της ιστορίας που αποτελεί η «Οδοντωτή μνήμη».

Αιχμηρή η «Οδοντωτή μνήμη» της Ευρυδίκης Νικήτα. Καλοακονισμένη. Αξίζει της προσοχής μας.

 

 

 

* «Τα Μαύρα Παππούτσια της Παρέλασης» και η «Πλατεία Μεσολογγίου» του Βαγγέλη Προβιά, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ολκός.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top