Fractal

Φόρος τιμής στην ηλικιωμένη γυναίκα

Γράφει η Μαρία Λιάκου //

 

«Ο χορός των μεγάλων μητέρων» Clarissa Pinkola Estes, Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου, εκδόσεις Κέλευθος, 2017

 

Η Αμερικανίδα ψυχαναλύτρια, ποιήτρια με το βιβλίο της αυτό αξιοποιώντας την ψυχαναλυτική γνώση και τους θρύλους της Λατινικής Αμερικής για την μητέρα και την γυναίκα-  γιαγιά στέλνει το μήνυμα σε όλες τις νεαρές γυναίκες να συνδεθούν με τις ρίζες τους-μήτρα-  για να πετύχουν την ολοκλήρωσή τους. Για να πορευτούν με λειτουργικό τρόπο στην προσωπική και κοινωνική ζωή τους. Γιατί το «χρυσό φυτίλι» υπάρχει μέσα τους. Στον κύκλο  της ζωής χρειάζεται οι νεώτερες γυναίκες να πάρουν την σκυτάλη της σοφίας των μεγάλων γυναικών για να τον περάσουν στις επόμενες γενιές.

«Γιατί η ψυχή της γυναίκας χάνεται στα βάθη του χρόνου και το πνεύμα της είναι αιώνιο νέο…

να είσαι νια ενώ γερνάς,

γριά όσο είσαι νέα»

Όταν ένας ζει αληθινά

Ζούνε κι οι υπόλοιποι.» λέει η συγγραφέας.

Η  Clarissa Pinkola Estes είναι μια διεθνώς αναγνωρισμένη διανοούμενη, ποιήτρια και διπλωματούχος της ψυχαναλυτικής σχολής του Γιούγκ. Είναι φύλακας των παλιών ιστοριών της παράδοσης και των θρύλων.

Με το βιβλίο της αυτό  που περιέχει κυρίως πεζό κείμενο αλλά έχει και ένα ποιητικό μέρος, αποδίδει έναν ύμνο –προσευχή στην μεγάλη γυναίκα (ηλικιωμένη) ως σημείο αναφοράς –θεμέλιο.

Από την πρώτη φράση είναι σαν να περιμένει τον αναγνώστη στην πόρτα του βιβλίου της με ένα κάλεσμα ξεχωριστό.

«Αχ, γλυκιά, γενναία Ψυχή

Καλώς όρισες…

Πέρασε μέσα, πέρασε…

Σε περίμενα… ναι, εσένα και το πνεύμα σου! Χαίρομαι που βρήκες το δρόμο σου ως εδώ..

Έλα, κάθισε κοντά μου.»

Και το μαγικό ταξίδι της ανάγνωσης ξεκινάει.

Η συγγραφέας κατέχει καλά το αντικείμενο που έχει να αφηγηθεί και με την απλότητα της γραφής και το ύφος της σε παραπέμπει σε ένα σύγχρονο λογοτεχνικό ψυχαναλυτικό αφήγημα .

Αν προσπαθήσεις να εξηγήσεις σε κάποιον τι είναι αυτό το βιβλίο  που ανήκει στην σειρά  Μικρή Βιβλιοθήκη «ΚΕΛΕΥΘΟΣ» θα είναι λάθος να πεις πως αφορά τους ειδικούς στον τομέα της Ψυχικής Υγείας. Ναι είναι όντως ένα εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια τους αλλά απευθύνεται και όλους τους αναγνώστες.

«….Κάθε γυναίκα που έχει ακολουθήσει τα ίχνη των ονείρων της κι έχει προσέξει πόσο τα όνειρα τονώνουν κι εμψυχώνουν τις μέρες της, κι επίσης πώς η καθημερινή της ζωή τα επηρεάζει, ξέρει πως υπάρχει μια συμπληρωματική σχέση ανάμεσα στην εξωτερική και την εσώτερη ζωή της. Στις καλύτερες περιπτώσεις, καθεμιά τρέφει και πλουτίζει την άλλη. Το ακατάλυτο θεμέλιο μέσα σε μια γυναίκα ωθεί τη «δύναμη ζωής» στο μυαλό, στην καρδιά και στο πνεύμα της. Αν προσέχει, αν αφουγκράζεται, τότε «παίρνει ιδέες», με άλλα λόγια γεννάει «θυγατέρες» που βγαίνουν από μέσα της με τη μορφή νέων και δυναμικών ιδεών, έτσι ώστε να ζει με μεγαλύτερη πληρότητα και νόημα τη ζωή της» σε΄61-62

Το κεφάλαιο «Ο χορός των μεγάλων μητέρων» που έδωσε και τον τίτλο του βιβλίου είναι μια πολύ δυνατό κείμενο αφήγησης μιας ιστορίας από την παράδοση αλλά και ένα εξαιρετικό υπαινικτικό  κείμενο μύησης.

Διαβάζοντας το ο αναγνώστης είναι σαν να παρακολουθεί μια σκηνή από μια κινηματογραφική ταινία. Οι εικόνες είναι γρήγορες. Η κίνηση των χορευτικών κινήσεων των μεγάλων γυναικών, το βλέμμα τους κάνουν τον αναγνώστη να μην μπορεί να αφήσει το βιβλίο από τα χέρια του. Δεν αναφέρεται απλώς σε ένα έθιμο ή ένα δρώμενο αλλά σε μια τελετή μύησης με έντονο το στοιχείο της εκπαίδευσης στο σχολείο της ζωής.

«Υπάρχει μια παλιά παράδοση. Όταν μια κόρη παντρεύεται , οι γερόντισσες αποπειρώνται να σκοτώσουν τον γαμπρό, προτού φτάσει στη νυφική παστάδα. Και για όπλο χρησιμοποιούν το χορό»(σελ 105). Μέχρι τελικής εξάντλησης τον σέρνουν στον χορό με παιχνιδιάρικη διάθεση  αντοχής στα «δύσκολα του γάμου» που έπονται. Και οι γερόντισσες δείχνουν στους νεώτερους την είσοδό τους στην ώριμη σοφία και την δύναμη της ηλικίας τους. Ναι έχει δύναμη αυτή η ηλικία φτάνει να κρατάς το λυχνάρι αναμμένο μέσα σου.

«Ο καθένας έχει την ευκαιρία να αναζωπυρωθεί σαν μια διδακτική, φλογερή δύναμη. Όμως θα φτάσουμε εκεί, μόνο αν τη θέσουμε ως προορισμό μας κάνοντας την αρχή από τώρα» σελ 120

Το βιβλίο περιέχει ένα μέρος με τίτλο «Προσευχές ευγνωμοσύνης για τη χαρά που μας δίνουν οι επικίνδυνες γερόντισσες και οι σοφές κι ατίθασες θυγατέρες τους». Πρόκειται για αλλιώτικες προσευχές. Για όλες τις Γυναίκες –ρίζες. Ένα δείγμα ακολουθεί.

«Γι αυτές…

Είθε να είναι πάντα τολμηρές

Και να μπορεί η ψυχή τους

Να προστατεύεται από άλλες ψυχές

Ενόσω αυτές προσφέρουν δύσκολα

Κερδισμένους θησαυρούς

Στον κόσμο μας, που τους έχει

Τόσο  ανάγκη»

Γιατί η ψυχή πάντα ζει παρά τις δυσκολίες τις απογοητεύσεις, τις λάθος επιλογές, τα τραύματα. Γιατί είναι ένα μεγάλο δέντρο που κινείται και δεν στέκει ασάλευτο «βρίσκει πάντα τρόπο να λικνίζεται, να συνεχίζει αδιάκοπα το χορό» σελ 156.

Στο ερώτημα γιατί να σε γοητεύσει ένα τέτοιο βιβλίο θα έλεγα στους φίλους αναγνώστες να το τολμήσουν. Όλα είναι δοσμένα με ακρίβεια και πουθενά δεν κουράζει η ανάγνωση. Έχει σελίδες λογοτεχνικής μαγείας. Υποδόρια και αργά περνάει σημαντικά μηνύματα. Είναι ένα βιβλίο μαθητείας. Όταν το έχεις τελειώσει είναι αδύνατον να μην υποκλιθείς στην γραφή της και να μην συνδεθείς με τις δικές σου προσωπικές ρίζες ως καταγεγραμμένη μνήμη.

Τέλος να σημειώσω ότι η εξαιρετική μετάφραση της Άννας Παπασταύρου με τις λιτές και απαραίτητες σημειώσεις εμπλουτίζει το βιβλίο και συμβάλλει στην ποιοτική έκδοσή του.

 

 

Η Clarissa Pinkola Estes γεννήθηκε στις 27/1/1945.Είναι Ποιήτρια, Ψυχοθεραπεύτρια και διδάσκει σε Πανεπιστήμια σε φοιτητές Ιατρικής ψυχολογικές και πνευματικές μεθόδους θεραπείας και αυτοβοήθειας για όσους φροντίζουν ασθενείς. Έχει ειδικευτεί σε ασθενείς με ψυχοτραυματικό στρες. Σήμερα εργάζεται στηρίζοντας οικογένειες των επιζησάντων από την καταστροφή της 11ης Σεπτεμβρίου στις. Ηνωμένες Πολιτείες. Το διδακτορικό της είναι πάνω στην εθνο-κλινική-ψυχολογία για την μελέτη κοινωνικών και ψυχολογικών προτύπων σε πολιτισμικές και φυλετικές ομάδες .Εργάστηκε σε περιοχές με φυσικές καταστροφές και συνέταξε ένα «πρωτόκολλο Ανάκτησης μετά τον τραυματισμό» το οποίο μεταφράστηκε αρχικά για τους επιζώντες του σεισμού στην Αρμενία το 1988. Αργότερα μπορούσαν να το διαβάσουν και οι πολίτες για δική τους χρήση.

Είναι ακτιβίστρια και Συγγραφέας, υπέρμαχος της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το βιβλίο της “Women who run with the wolves-Myths and stories of the wild womanArchetype” (Γυναίκες που τρέχουν με τους λύκους –μύθοι και ιστορίες για το αρχέτυπο του άγριου θηλυκού) ήταν στη λίστα των μπεστ σέλερ επί τρία χρόνια του NewYorkTimes. Το παραμύθι της «Ο πιστός κηπουρός –ένα σοφό παραμύθι γι’ αυτό που δεν πεθαίνει ποτέ» The Faithful Gardener A wise Tale About That Which Can Never Die” κυκλοφορεί σε 32 γλώσσες. Επίσης αρθρογραφεί και διατηρεί  σελίδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (www. Clarissapinkolaestes.com).

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top