Fractal

Μια σκληρή ιστορία από το Αφγανιστάν

Γράφει ο Μίνως – Αθανάσιος Καρυωτάκης //

 

vivliopwlis«Ο βιβλιοπώλης της Καμπούλ» της Όσνε Σέιερσταντ, Εκδ. Κριτική, σελ. 292

 

Ο Σουλτάν Χαν ζει στο κέντρο της πρωτεύουσας του Αφγανιστάν, την Καμπούλ, μαζί με τη δεκαμελή οικογένειά του. Θα φιλοξενήσει τη μόνη σκανδιναβή δημοσιογράφο που είχε βρεθεί στην Καμπούλ με στόχο την κάλυψη των εχθροπραξιών στην ευρύτερη περιοχή. Η Όσνε Σέιερσταντ θα του προτείνει να γράψει ένα βιβλίο για την οικογένειά του. Εκείνος θα δεχτεί, με την προϋπόθεση η δημοσιογράφος να μείνει μαζί τους για να παρακολουθήσει καλύτερα την καθημερινότητά τους. Από εκεί και ύστερα θα αρχίσει να εκτυλίσσεται η ζωή της οικογένειας του Χαν, σε μια χώρα που είναι βαθειά τραυματισμένη από τους συνεχόμενους πολέμους. Τα καθεστώτα έχουν σημαδέψει ανεξίτηλα τους ανθρώπους, οι οποίοι ζουν διαρκώς υπό τον φόβο. Παρ’ όλα αυτά ο βιβλιοπώλης ονειρεύεται ένα εκσυγχρονισμένο Αφγανιστάν, που θα καταφέρει να αφήσει πίσω του την καταστροφή που άφησαν στο πέρασμά τους οι Ταλιμπάν.

Η Όσνε Σέιερσταντ έχει γίνει γνωστή στο ευρύ κοινό μέσω των βιβλίων της που καταπιάνονται με πραγματικές ιστορίες από τις εμπόλεμες ζώνες στις οποίες βρέθηκε για να καλύψει τα γεγονότα. Αποφάσισε να παρατείνει την παραμονή της στο Αφγανιστάν για να μπορέσει να καταγράψει την καθημερινότητα των κατοίκων της πρωτεύουσας της χώρας: «Έμεινα στην Καμπούλ την πρώτη άνοιξη μετά την πτώση των Ταλιμπάν. Εκείνη την άνοιξη φυσούσε ένας άνεμος ελπίδας. Ο κόσμος γιόρταζε την πτώση των Ταλιμπάν. Δεν χρειαζόταν πια να φοβούνται ότι θα τους κυνηγούσε στον δρόμο η θρησκευτική αστυνομία. Οι γυναίκες μπορούσαν πάλι να κυκλοφορήσουν ασυνόδευτες, να σπουδάσουν, τα κορίτσια να ξαναγυρίσουν στο σχολείο». Παράλληλα, αξίζει να αναφερθεί ότι μετά την έκδοση του βιβλίου, ο βιβλιοπώλης της Καμπούλ πήγε τη δημοσιογράφο στο δικαστήριο, κατηγορώντας την, μεταξύ άλλων, για δυσφήμιση.

Στο συγκεκριμένο έργο παρουσιάζονται με γλαφυρό τρόπο και εις βάθος πολλές πτυχές του σημερινού Αφγανιστάν. Μπορεί το βιβλίο να έχει γραφτεί πριν από μια περίπου δεκαετία, αλλά δυστυχώς ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο κεντρικός πρωταγωνιστής και η οικογένειά του δεν ανήκουν στα χαμηλά κοινωνικά στρώματα της χώρας, αλλά στα μεσαία και ίσως υψηλότερα. Έχουν χρήματα και μια κάποια μόρφωση, αλλά οι συμπεριφορές των μελών της οικογένειας είναι αρκετά διαφορετικές από εκείνες όσων μεγάλωσαν στον δυτικό πολιτισμό. Τα παιδιά χάνουν από νωρίς την παιδική αθωότητα καθώς είτε παντρεύονται είτε αναγκάζονται να δουλέψουν σκληρά για να επιβιώσουν. Η θέση της γυναίκας στην Αφγανική κοινωνία είναι τραγική. Στο βιβλίο παρουσιάζονται λίγο-πολύ σαν μηχανές παραγωγής μωρών, ενώ είναι υποχρέωσή τους να υποτάσσονται στα θελήματα και τις διαταγές των αντρών, ακόμα και αν εκείνοι είναι πολύ νεότεροί τους. Ο άντρας είναι εκείνος που αποφασίζει για τα πάντα και όλοι οφείλουν να υπακούν το θέλημά του.

 

Åsne Seierstad

Åsne Seierstad

 

Επιπλέον, παρά την απελευθέρωση, στο έργο της Σέιερσταντ αναδεικνύεται η αδυναμία των κατοίκων της χώρας να ξεπεράσουν την εποχή των Ταλιμπάν και να προχωρήσουν μπροστά. Ακόμα και εκείνοι που μένουν στο Πακιστάν φαίνεται να είναι ακόμα δέσμιοι του παρελθόντος, αλλά και της ανελέητης παράδοσης του Αφγανιστάν, μιας χώρας που παραπαίει διαρκώς από τις έριδες, τη φτώχια και τον καθολικό σχεδόν αναλφαβητισμό.

Εν κατακλείδι, «Ο βιβλιοπώλης της Καμπούλ» είναι ένα σκληρό βιβλίο, το οποίο όμως παραμένει ευκολοδιάβαστο καθώς απουσιάζουν τα περίτεχνα σχήματα λόγου. Η γλώσσα είναι απλή και καθημερινή. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που το παρόν έργο συγκλονίζει τον αναγνώστη. Οι συνθήκες διαβίωσης που περιγράφονται είναι πρωτόγνωρες και σοκάρουν τον «Δυτικό» άνθρωπο. Είναι ένα βιβλίο που δύναται να αλλάξει αντιλήψεις στον αναγνώστη, να τον προβληματίσει και να τον βοηθήσει στην κατανόηση των κινήτρων της μετανάστευσης που κρύβονται πίσω από τους Αφγανούς που έρχονται και στη χώρα μας. Αναζητούν έναν καλύτερο κόσμο, έναν ειρηνικό κόσμο που θα μπορεί να προσφέρει όνειρα και ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top