Ο ρόλος των δημόσιων βιβλιοθηκών στην εκπαίδευση
Του Νίκου Τσούλια //
Πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν μια βιβλιοθήκη…
Μπόρχες
Η σημερινή συγκυρία των κοινωνιών της μάθησης διαμορφώνει έναν σύνθετο πολιτισμικό τοπίο, όπου οι έννοιες της γνώσης και της πληροφόρησης καθίστανται καθοριστικές για τις εξελίξεις. Βεβαίως, πρέπει να τονιστεί ότι η έννοια της γνώσης των εκπαιδευτικών συστημάτων δεν ταυτίζεται με την έννοια της πληροφόρησης της οικονομίας και της αγοράς, αλλά συνδέεται οργανικά με μια αντίληψη διαπαιδαγώγησης και με ένα ουμανιστικό σύστημα αξιών.
Υπάρχει, δυστυχώς, μια όχι καλή εικόνα του βιβλίου στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία παρά το γεγονός των γνωσιοκεντρικών εποχών μας. Και αυτό πρέπει να αλλάξει με συστηματική προσπάθεια. Υπάρχει μια υστέρηση της βιβλιοφιλικής κουλτούρας, αν και υπάρχει έντονη εκδοτική ανθοφορία στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Το βιβλίο δεν είναι μια σχολική υπόθεση, είναι μια σχέση ζωής που συνάπτεται με τις βαθύτερες αναζητήσεις του ανθρώπου. Η μορφή της βιβλιοθήκης δεν μπορεί παρά να αποτελέσει ένα σκηνικό επώασης των ουσιαστικών μορφωτικών ανησυχιών του σύγχρονου πολίτη. Σε αυτή τη λογική πρέπει αν συμπέσουν οι σχολικοί στόχοι με τους σκοπούς των δημόσιων βιβλιοθηκών. Και βεβαίως οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης θα πρέπει να διακρίνονται για την πνευματική τους καλλιέργεια, να έχουν μορφωτικές ανησυχίες και να μην έχουν μόνο νοοτροπία τεχνοκράτη.
Προς τούτο είναι απαραίτητο: α) Να συνδεθούν με συγκροτημένο τρόπο οι λειτουργίες και οι πρωτοβουλίες των σχολικών και των δημόσιων βιβλιοθηκών. β) Οι δημόσιες και οι σχολικές βιβλιοθήκες να αποκτήσουν δυναμική ζωντανών μορφωτικών κέντρων, αναπτύσσοντας κινητικότητα ευρύτερων μορφωτικών θεσμών. γ) Οι δημόσιες βιβλιοθήκες να αναδείξουν την τοπική παράδοση και ιστορία, διαχέοντας αυτή την προσπάθεια στα σχολεία της περιοχής. δ) Οι δημόσιες όπως και οι σχολικές βιβλιοθήκες εκ των πραγμάτων να αποκτήσουν και διαπολιτισμική διάσταση (λόγων του μεγάλου αριθμού οικονομικών προσφύγων), καθώς και ευρωπαϊκή για αυτονόητους λόγους. ε) Και οι δύο τύποι των βιβλιοθηκών να ενεργοποιήσουν στη λειτουργία τους τούς μαθητές (αγορά βιβλίων, πρωτοβουλίες, εκδηλώσεις, happenings κτλ)
Το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί φέρουν μεγάλο βάρος: να καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη, την ερευνητική αλλά και τη στοχαστική διάθεση των μαθητών τους. Το πολλαπλό βιβλίο στο σχολείο μπορεί επίσης να προωθήσει πιο συγκροτημένα τη βιβλιοφιλική αντίληψη. Έχουμε, ως παιδαγωγοί, την ευθύνη να μάθουμε στους νέους να μη χορταίνουν ποτέ τη γνώση, να τροφοδοτούμε με νοήματα ζωής τον εσωτερικό διάλογο που κάνει κάθε άνθρωπος με τον εαυτό του από τη μικρή ηλικία. Άλλωστε, ο πραγματικά κερδισμένος χρόνος μας είναι ο χρόνος του διαβάσματος. Πιστεύω πως οι βιβλιοθήκες όλων των μορφών δεν είναι μόνο κιβωτοί πνευματικών και ιστορικών μαρτυριών αλλά και ενεργά πεδία καλλιέργειας των ευαισθησιών μας, της φαντασίας μας και του στοχασμού μας. Και σε αυτή την πρόκληση κρινόμαστε όσοι συνδεόμαστε οργανικά με το βιβλίο και τις βιβλιοθήκες. Άλλωστε, η σχέση μας με το βιβλίο είναι μαρτυρία ανθρωπισμού. Ο Γουόλτ Ουίτμαν διατύπωσε αυτό με πολύ γοητευτικό και απλό τρόπο: «Όποιος αγγίζει ένα βιβλίο, αγγίζει έναν άνθρωπο».
Ω! Ήταν ευτυχισμένος ανάμεσα σε όλη αυτή τη γνώση, ήταν ευτυχισμένος ανάμεσα σε όλα αυτά τα βιβλία, καθώς σεργιάνιζε το βλέμμα του πάνω στα χρυσωμένα γράμματα, στις φθαρμένες σελίδες, στην ξεθωριασμένη περγαμηνή.
Γκυστάβ Φλωμπέρ (Βιβλιομανία 1836-1839).
(Δημοσιεύτηκε: Ο Κόσμος του Επενδυτή, 15.3.2003)
* Ο Νίκος Τσούλιας είναι καθηγητής σε λύκειο. Έχει εκλεγεί πρόεδρος της ΟΛΜΕ τέσσερις φορές (1996 – 2003). Διδακτορικό στην Ειδική Αγωγή. Δύο βιβλία: “Σε πρώτο πρόσωπο” και «Παιδείας εγκώμιον». Συνεργάστηκε με: «ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ» (1980 – 1986), «ΕΞΟΡΜΗΣΗ» (1988 – 1996) και “ΤΟ ΑΡΘΡΟ” (2010- σήμερα) καθώς και με αρκετά περιοδικά. (https://anthologio.wordpress.com/)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
Η εκπαίδευση και ο εκπαιδευτικός στον 21ο αιώνα
12/03/2024, 8:52 μμ -
Τζον Ντιούι, ένας φάρος της εκπαίδευσης
27/02/2024, 8:18 μμ -
Περί Δασκάλων
27/02/2024, 8:16 μμ -
Το όνειρο ενός δασκάλου
02/01/2024, 7:00 μμ -
Τα Σχολεία στη Δίνη Προκλήσεων
28/11/2023, 8:48 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Διήγημα: “Θέα από μπαλκόνι”
Του Κώστα Πατίνιου // * Ήθελε να έχει για κρατούμενο ένα τέλος κι από εκεί να αρχίσει να κτίζει, να δημιουργεί, να προσπαθήσει -ίσως- ν’ ανατρέψει το προδιαγραφόμενο τέλος, να παιδευτεί, να ονειρευτεί, να πειραματιστεί και να καταλήξει.
Περισσότερα -
Mαθηματικά και ποίηση
Γράφει ο Θανάσης Τριανταφύλλου // 1. Εισαγωγή [1]. Είναι γνωστό ότι, αν εξαιρέσουμε συγκεκριμένες σχολές της τριτοβάθμιας κυρίως εκπαίδευσης, όπου τα μαθηματικά κι η διδασκαλία τους συχνά αποτελούν και άμεσο εργαλείο εργασίας που συνδέεται ενδεχομένως με πολλές
Περισσότερα -
Η λάσπη του χρόνου
Γράφει η Μαρία Λιάκου // * «Η λάσπη» του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου, εκδ. «Μελάνι», σελ. 208 Ο ήρωας του είναι ο 28χρονος Αλέξανδρος ή Σάντο. Μετά από απουσία ενός έτους επιστρέφει στην Αθήνα – από το εξωτερικό- αποφασισμένος
Περισσότερα -
Διήγημα: “Ζωή”
Του Αποστόλου Τριπικέλη // * Γύρω σκοτάδι βαθύ. Βαρύ, καθολικό. Κολυμπούσα σε αυτό. Το ανέπνεα. Και ησυχία. Απόλυτη με μόνη εξαίρεση τους χτύπους της καρδιάς. Πιστοί στο ραντεβού με την ζωή, να μετρούν αμέτρητα λεπτά. Αργότερα το σκοτάδι
Περισσότερα -
Ο πρώτος Αφρικανός εξερευνητής της Αμερικής
Γράφει ο Βαγγέλης Γραμματικόπουλος // * Λέιλα Λαλάμι «Οι ιστορίες ενός Μαυριτανού», Μετάφραση: Αντουανέττα Καλλέγια, εκδόσεις Αίολος Το 1535 μ.Χ. ανακαλύπτονται οι τέσσερις τελευταίοι επιζώντες της πολυπληθούς ισπανικής ερευνητικής αποστολής του Πάμφιλο δε Ναρβάεθ στη Βόρεια Αμερική, η
Περισσότερα -
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Η δύναμη του παραμυθιού
Γράφει η Διώνη Δημητριάδου // Μάκης Τσίτας: “Έρχεται ο γίγαντας”, εικόνες: Νικόλας Χατζησταμούλος, εκδόσεις Μεταίχμιο Το παραμύθι, όπως και το παιχνίδι, είναι οι πιο εύσχημοι και κατάλληλοι τρόποι, προκειμένου το παιδί να ενσωματωθεί ομαλά, μέσα από τη δική
Περισσότερα -
Διήγημα: “Αρνούμαι!”
της Ιουλίας Ιωάννου // * Αρνούμαι να δεχτώ ότι έχεις φύγει, ότι εκείνο το βλέμμα που με συγκλόνιζε κάθε φορά που το κοιτούσα δεν θα είναι πια το πρώτο φως των ματιών μου όταν ανοίγουν το πρωί. Ότι στη
Περισσότερα
