“Ο μικρός αθώος Νώε” – Διήγημα της Μαρίας Λαμπαδαρίδου Πόθου

Αφιερωμένο στη μικρή Σοφία
που έγινε άγγελος!

Το τηλέφωνο χτυπά και η κυρία Έλλη τρέχει ευθύς να το σηκώσει. Είναι φανερό πως κάτι σημαντικό περιμένει. Στο πρόσωπο της μια αγωνία και τα παιδιά απορούν. Είναι δασκάλα σε ένα σχολείο ανάπηρων παιδιών, η κα Έλλη. Μεγάλη γυναίκα πια. Και καθώς δεν είχε δικά της παιδιά, αφοσιώθηκε σε αυτά. Τα αγαπά και τα φροντίζει σαν μάνα, τα συμπονά. Και προπαντός τον μικρό αγαπημένο της Νώε. Δυο χρονών παιδάκι το είχαν πάρει στο οικοτροφείο του πατέρα Ισίδωρου, ενός αγίου ανθρώπου που αφιέρωσε όλη την περιουσία του και τη ζωή του στην περίθαλψη αυτών των αδικημένων από τη φύση παιδιών. Γιατί ο ίδιος πριν αφοσιωθεί στον θεό είχε ένα παιδί ανάπηρο. Κι όταν πέθανε, στα πέντε του, τόσο το αγαπούσε αλλά και τόσο είχε πονέσει από αυτή την «αδικία της φύσης», όπως την έλεγε, που δημιούργησε αυτό το ίδρυμα και το ονόμασε «Σπίτι των χαρούμενων παιδιών».

Έντεκα χρόνια είχε τον μικρό Νώε στην αγκαλιά της η κυρία Έλλη. Ένα παιδάκι που ποτέ δεν το αναζήτησαν οι γονείς του. Και είχε βρει τη στοργή στον κόρφο της δασκάλας. Είχε κάνει αδέρφια του τα παιδιά που ήταν εκεί, εγκαταλειμμένα όλα.

Και πάντα θυμόταν η κυρία Έλλη πώς τον βρήκαν ένα χειμωνιάτικο πρωί, έξω από την πόρτα τους, μέσα σε ένα ξύλινο σπιτάκι σαν κιβωτός, και καθώς δεν υπήρχε πάνω του κάποιο χαρτί με το όνομά του, το ονόμασαν Νώε. Ήταν ντυμένος με όμορφα ακριβά ρουχαλάκια και ήταν περασμένος στον λαιμό του ένας ακριβός σταυρός, κόσμημα παλιό κειμήλιο, που ακόμα το φορά ο Νώε, χωρίς ποτέ να μάθει πως ήταν ο μοναδικός δεσμός με τη μητέρα του.

Η κυρία Έλλη φρόντιζε να καλλιεργεί στην ψυχή των παιδιών την αγάπη για την τέχνη. Και όταν τα έβαζε να ζωγραφίσουν ή τους διάβαζε ιστορίες, έβλεπες τα αγαθά προσωπάκια τους να λάμπουν.

Έντεκα χρόνια είχε κοντά της τον Νώε. Είχε γίνει ένα όμορφο ψηλό αγόρι με ξανθό ελικτικό μαλλί να πέφτει πάνω στο πλατύ μέτωπο. Δύσκολα καταλάβαινε κανείς πως γεννήθηκε με “σύνδρομο down”. Ένας άγγελος ήταν. Και σαν να το διαισθανόταν ο Νώε αυτό και όλο ζωγράφιζε αγγέλους. Πανέμορφους αγγέλους, με χρώματα απαλά, ουρανικά, γαλάζιο και ώχρα και γλυκιά πορφύρα. Και η κυρία Έλλη τα έβλεπε και απορούσε με το ταλέντο του.

Κι όταν μια μέρα άκουσε στις ειδήσεις για την προκήρυξη ενός διεθνή διαγωνισμού ζωγραφικού έργου, έτρεξε ευθύς να μάθει λεπτομέρειες για τη συμμετοχή. Θα γινόταν, είπαν, σε δύο μήνες, με το κλείσιμο των σχολείων. Και θα συμμετείχαν πάνω από εκατό χώρες. Θα έστελναν τα πιο ταλαντούχα παιδιά, ένα έως δύο η κάθε χώρα, και μόνον έως δεκαοκτώ ετών. Οπότε, ο μικρός της Νώε θα μπορούσε να συμμετέχει, σκεφτόταν, και η αγωνία την άφηνε άυπνη τις νύχτες. Θα τα κατάφερνε να εγκρίνουν τη συμμετοχή του;

Στην αρχή της είπαν ότι δεν μπορούσε να συμμετέχει ένα παιδί με αναπηρία, πως δεν το προέβλεπε αυτό η προκήρυξη του διαγωνισμού. Όμως η κυρία Έλλη, λέαινα έγινε και πάλευε να βρει έναν τρόπο να συμμετέχει και ο μικρός της Νώε. Ύστερα της είπαν πως ήταν πολύ μικρός. Τα παιδιά θα έπρεπε να είναι στις δύο τελευταίες τάξεις του λυκείου. Όμως κι αυτό το ξεπέρασε η κυρία Έλλη. Τους παρακάλεσε, τους είπε πως θα είναι απάνθρωπο να μην τον δεχτούν, πως αυτό μοιάζει με ρατσισμό. Τους μήνυσε πως ήταν ένα πλάσμα του θεού αδικημένο στο μυαλό όμως είχε αυτό το θεϊκό ταλέντο. Κι αν απορρίψουν τον Νώε απορρίπτουν ολόκληρο το θεϊκό οικοδόμημα που κάποια πλάσματα τα δημιουργεί λάθος.

Και τους έπεισε. Ο Νώε θα συμμετείχε σε αυτόν τον σπουδαίο διεθνή διαγωνισμό ζωγραφικού έργου. Και άρχισε να προετοιμάζεται.

Φοβόταν στην αρχή. Ήταν τόσο αθώος. Τόσο καθαρό και αχάραγο ήταν το πονεμένο μυαλουδάκι του, έτσι καθώς δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί εκείνος ήταν ο διαφορετικός. Και όταν βρισκόταν μπροστά σε φυσιολογικά παιδιά ένιωθε φοβισμένος. Όμως η κυρία Έλλη τον είχε πείσει πως δεν είχε τίποτα να φοβηθεί. Πως ήταν κι εκείνος ένα παιδί όπως όλα τα άλλα και πως, για κάποιον άγνωστο λόγο, ο δημιουργός, που τον έπλασε, του έβαλε ένα κύτταρο λιγότερο. Όμως το σημαντικό ήταν πως τον έπλασε ο ίδιος δημιουργός που έπλασε και τα άλλα παιδιά, και πως τον φρόντιζε το ίδιο με τα άλλα.

Και η μέρα έφτασε που θα ταξίδευαν η κυρία Έλλη και ο Νώε.

Μια τεράστια αίθουσα με κοιτώνες. Με κήπους περιποιημένους. Με μαγειρεία. Οι συνοδοί θα έμεναν σε ξενοδοχεία, είπαν. Και η κυρία Έλλη με απίστευτη αγωνία άφησε εκεί μόνο του τον σαστισμένο Νώε.

Κάποια παιδιά με την πρώτη καταλάβαιναν ότι είχε σύνδρομο dοwn, και αφού του χαμογελούσαν με συμπόνια, έφευγαν από κοντά του. Κάποια άλλα τον περνούσαν απλά για καθυστερημένο. Όμως ο Νώε τους κοίταζε με τόσο καθαρό βλέμμα, με τέτοια καλοσύνη, έτσι που δεν του φέρονταν σκληρά, μόνο τον απέφευγαν. Και ο Νώε καταλάβαινε όλο και πιο πολύ πως εκείνος ήταν ο διαφορετικός. Κι όσο έβλεπε αυτή την διαφορετική συμπεριφορά των παιδιών κλεινόταν στον εαυτό του. Αποζητούσε να είναι μόνος, να μην τον βλέπουν. Όμως ήταν τόσο όμορφος ανάμεσά τους, ένα πρόσωπο καθαρό και αθώο, σαν αγγελικό, και τα περισσότερα παιδιά απέφευγαν να του φερθούν σκληρά, όπως συνήθως κάνουν οι ηλικίες αυτές.

Κάποιες στιγμές ένας μεγάλος φόβος τον κυρίευε. Φόβος και θλίψη μαζί. Αισθανόταν πολύ μόνος μέσα σε αυτή τη διαφορετικότητα που δεν την καταλάβαινε. Πρώτη φορά έβλεπε την ορμή των παιδιών στην ηλικία αυτή, το μάτι που σπιθοβολά, την ενέργεια του σώματος που θέλει να εκφραστεί, και το ένιωθε με το αίμα του πιο πολύ, με το στερημένο σώμα του το πονεμένο, πως εκείνος ήταν ο άλλος, ο ξένος, και απορούσε γιατί επέμενε τόσο πολύ η κυρία Έλλη να τον φέρει εδώ.

Σε μια τέτοια στιγμή τον είδε το χλομό λεπτό κορίτσι. Ήταν η δεύτερη απεσταλμένη από την Ελλάδα, για να συμμετέχει στον διαγωνισμό. Και στάθηκε δίπλα του.

Ήταν πολύ χλομή και αδύνατη, γύρω στα δεκαεπτά. Τα μάτια της είχαν έναν πυρετό μέσα τους που ήταν μαζί και λύπη.

Τον κοίταξε φιλικά και ο Νώε σκίρτησε. Ήταν το μόνο παιδί που η ματιά του είχε μια καλοσύνη. Το μόνο παιδί που στάθηκε δίπλα του. Τα άλλα παιδιά, κορίτσια και αγόρια, τον κοίταζαν μόνο βιαστικά και τον προσπερνούσαν.

Ο Νώε της χαμογέλασε με ανακούφιση. Κάποιο παιδί υπήρχε και για εκείνον. Να κατάλαβε άραγε πως ήταν διαφορετικός; Μήπως θα έφευγε κι αυτή σε λίγο;

Το κορίτσι του άπλωσε το χέρι.

«Με λένε Σοφία…» είπε.

Ο Νώε βγήκε ευθύς από τη μοναξιά του φόβου όπου είχε οχυρωθεί. Της άπλωσε κι εκείνος το χέρι με χαρά.

«Με λένε Νώε. Είμαι από την Ελλάδα…»

«Ξέρω. Πάμε να περπατήσουμε στον κήπο…» είπε πάλι το κορίτσι.

Ο Νώε ένιωσε πως αυτό τον ξεπερνούσε. Αυτή η χαρά ήταν πρωτόγνωρη. Να περπατήσει στον κήπο με ένα όμορφο κορίτσι που δεν ήταν σαν εκείνον! Και λίγο τρόμαξε. Όμως η Σοφία του χαμογελούσε τόσο γλυκά, που βρέθηκε κιόλας να περπατά μαζί της κάτω από τα μεγάλα δέντρα.

«Σε ευχαριστώ!» της είπε, και η καρδιά του χτυπούσε από τη μεγάλη συγκίνηση.

Εκείνη του κράτησε το χέρι. Ήταν τόσο όμορφη που θα μπορούσε να περπατήσει στα δέντρα με όποιο αγόρι ήθελε. Όμως τα μάτια του Νώε είχαν μια διαφορετική ομορφιά, που ήταν μαζί και καθαρότητα και γαλήνη. Και εκείνη, μόνο αυτό αποζητούσε τον τελευταίο καιρό.

«Γιατί; τη ρώτησε εκείνος. Τι σου συμβαίνει τον τελευταίο καιρό;»

Η κοπέλα απόρησε.

«Μαντεύεις τη σκέψη;»

Ο Νώε ντράπηκε. Έστρεψε το κεφάλι και την κοίταξε. Από μικρός μάντευε τη σκέψη του άλλου. Είχε αυτό το χάρισμα.

«Ναι, κάποιες φορές…» απάντησε φοβισμένος.

Το κορίτσι τον κοίταξε με θαυμασμό τώρα. Είχε ανάγκη να πει κάπου αυτό που τη βασάνιζε. Να ελευθερωθεί. Και αισθάνθηκε πως το ξανθό αυτό αγόρι το πανύψηλο με τα σγουρά μαλλιά και το καθαρό λαβωμένο βλέμμα, μπορούσε να την ακούσει.

Και εκείνος τη ρωτά με αγωνία: «Τι σε βασανίζει;»

Το χέρι του στη φούχτα της. Σαν να ξεχάστηκαν τόση ώρα που περπατούν κάτω από τα δέντρα. Θα μπορούσε να ήταν ο αδερφός μου, σκεφτόταν εκείνη. Θα μπορούσε να ήταν το κορίτσι μου, σκεφτόταν εκείνος. Το μόνο σίγουρο ήταν η αγάπη που τους ένωνε εκείνη τη σημαντική στιγμή. Και η Σοφία τόλμησε:

«Πρέπει να πάω στο εξωτερικό να χειρουργηθώ. Όμως δεν υπάρχουν τα χρήματα. Και επειδή είμαι καλή στη ζωγραφική, οι καθηγητές μου είπαν μήπως πάρω το βραβείο και…» η φωνή της κόπηκε. Και σαν να ντράπηκε. Πάνω από εκατό παιδιά στον διαγωνισμό, πώς τολμούσε να το ονειρεύεται αυτό.

Ο Νώε την κοίταξε συγκινημένος. Εκμυστηρευόταν σε εκείνον το μυστικό της. Με μια αυθόρμητη κίνηση, πήρε και τα δυο της χέρια στα δικά του.

«Το εύχομαι με όλη μου την καρδιά!» είπε.

Ο διαγωνισμός έγινε. Ήταν σε μια τεράστια αίθουσα. Και το κάθε παιδί είχε ένα δικό του χώρο με τα σύνεργα της ζωγραφικής του. Είχαν τρεις ώρες δικές τους να ζωγραφίσουν ό,τι ήθελαν. Και ο Νώε είχε διαλέξει ένα χώρο δίπλα στη Σοφία. Και ζωγράφιζε τους αγγέλους του κοιτάζοντας το ωραίο πρόσωπό της.

Έναν μόνο Άγγελο ζωγράφισε αυτή τη φορά. Έναν πελώριο άγγελο. Και ήταν θαρρείς από φως τα χρώματα του. Φως που έρρεε από πηγές αόρατες, αείρροο μαγικό φως, άκτιστο αχειροποίητο φως, με λεπτά περάσματα ενός σμαράγδινου χρυσού, και οι επιτηρητές του διαγωνισμού περνούσαν και το έβλεπαν και δεν πίστευαν στα μάτια τους. Ήταν ένας άγγελος πραγματικός, θαρρείς, με κινούμενα τα χρώματα πάνω του, με μια κινούμενη θεϊκή έκφραση που δεν μπορούσες να τη συλλάβεις στο σύνολό της. Ένας άγγελος που έθαλπε τα πονεμένα πλάσματά του.

Και πήρε το πρώτο βραβείο.

Όταν ανέβηκε πάνω στην έδρα που είχαν στήσει για να τιμήσουν τους βραβευθέντες, όλα τα παιδιά της μεγάλης αίθουσας χειροκρότησαν έξαλλα. Τον είχαν συμπονέσει ή και συμπαθήσει τον Νώε, κι ας μην τον πλησίασαν. Τώρα διαπίστωναν πως τους είχε εντυπωσιάσει με τη μοναχικότητά του. Με το κουράγιο του να συμμετέχει στον διαγωνισμό.

Και όταν ο Νώε έπαιρνε το βραβείο, είπε με φωνή που έτρεμε από τη συγκίνηση.

«Το βραβείο αυτό το οφείλω στη δασκάλα μου, την κυρία Έλλη, που από μικρό μου έμαθε την ομορφιά και τα μυστικά της ομορφιάς. Και τα χρήματα θέλω να διατεθούν σε κάποιο παιδί που είναι ανάμεσά μας και που τα έχει ανάγκη».

Μια σιωπή νεκρική έπεσε για λίγα λεπτά. Και ευθύς, ένα ενθουσιώδες χειροκρότημα.

Όλοι απόρησαν. Όμως και τον θαύμασαν. Έδινε τόσο απλά τη δωρεά των χρημάτων που κέρδισε. Όμως τον Νώε δεν τον ενδιέφεραν τα χρήματα. Και ούτε τα χειροκροτήματα των παιδιών που λίγο πριν τον απέφευγαν. Εκείνος έψαχνε ανάμεσα στις πρώτες σειρές να δει την αγαπημένη του κυρία Έλλη, αυτό ήθελε.

Εκείνη έτρεξε κοντά του κάπως ανήσυχη. Είχε έναν μικρό φόβο μην κάποιος τον εξαπάτησε.

Τον αγκάλιασε. Τον φίλησε. Ύστερα τον ρώτησε προσεκτικά:

«Ποιο παιδί; Δεν ήθελες να μου μιλήσεις πρώτα γι’ αυτήν την απόφασή σου της δωρεάς;»

Ο Νώε έλαμπε από ευτυχία.

«Είμαι σίγουρος πως η Σοφία θα γιατρευτεί με τα χρήματα αυτά. Εμένα δεν μου χρειάζονται…» της είπε.

Η κυρία Έλλη έστρεψε το κεφάλι και είδε δίπλα στον Νώε το κορίτσι που έλαμπε από την ίδια ευτυχία.

Την άλλη μέρα, όλες οι εφημερίδες είχαν στην πρώτη σελίδα τα δυο όμορφα νεανικά πρόσωπα, τον Νώε και τη Σοφία, που χαμογελούσαν ευτυχισμένα. Και η κυρία Έλλη είχε φορέσει στον Νώε τον παιδικό του σταυρό, να φαίνεται καθαρά, και είχε τον λόγο της.

Σε λίγες μέρες, στο «Σπίτι των χαρούμενων παιδιών» κατέφτασε η χαμένη μάνα, που αναγνώρισε το κόσμημα, και τα δάκρυά της ήταν απέραντα.

Όλα τα χρόνια της ζωής της είχε ζήσει με τον πόνο αυτόν, είπε. Με τη μεταμέλεια της πράξης της. Και το μόνο που ζητά τώρα είναι μια ελάχιστη συγχώρεση.

Ο Νώε έγινε το πιο ευτυχισμένο παιδί από την ημέρα εκείνη. Και έρχονταν από πολύ μακριά να αγοράσουν τους πίνακες που ζωγράφιζε, με αγγέλους πάντα. Και με το ίδιο αείρροο φως το άκτιστο που το διαπερνούσαν οι σμαράγδινες ροές, λες και βουτούσε τον χρωστήρα του σε πηγές άλλες.

Γιατί όλα τα πλάσματα του θεού έχουν μέσα τους μια μικρή πηγή από το αείρροο θαύμα.

Λήμνος, Ιούλιος 2016     

Η Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου γεννήθηκε στη Μύρινα Λήμνου. Είναι πτυχιούχος της Παντείου και της Σορβόνης, όπου, με υποτροφία της Γαλλικής κυβέρνησης, σπούδασε Αισθητική και Ιστορία Θεάτρου. Εκεί γνώρισε τον Samuel Beckett και διατήρησε πολύχρονη αλληλογραφία μαζί του. Έγινε μελετήτρια και μεταφράστρια των έργων του. Έχει γράψει μυθιστορήματα, ποίηση, διηγήματα, δοκίμιο. Επίσης έχει γράψει θέατρο. Θεατρικά της έργα έχουν παιχτεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Βιβλία της έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί στα Γαλλικά, Σουηδικά και Αγγλικά και διδάσκονται σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Πέντε διδακτορικές εργασίες έχουν γίνει πάνω στα βιβλία της, στα πανεπιστήμια: Αθηνών, Πάτρας και Bari Ιταλίας. Έχει τιμηθεί με τα βραβεία: της Ομάδας των Δώδεκα, της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Ουράνη. Συνεργάζεται με ημερήσιες εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά.