Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Σε κάποιο σημείο μας χτύπησε ο κεραυνός, αλλά όχι το είδος του κεραυνού που μπορείς να ακούσεις ή να δεις»
27/01/2016, 11:57 πμ

«Σε κάποιο σημείο μας χτύπησε ο κεραυνός, αλλά όχι το είδος του κεραυνού που μπορείς να ακούσεις ή να δεις»

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

o_kafka_stin_akti_cover«Ο Κάφκα στην Ακτή» του Χαρούκι Μουρακάμι, Μετάφραση από τα αγγλικά: Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Ψυχογιός, σελ. 716

 

Στην αναγνωστική μας συνείδηση από το «Κουρδιστό πουλί» ήδη είναι γνωστό ότι ο Μουρακάμι, καταλύει τα σύνορα. Το παρελθόν και το μέλλον ζωντανεύουν σε μια τυπική ιαπωνική κουζίνα, όπως σε ένα δωμάτιο βιβλιοθήκης στο προκείμενο βιβλίο, πηγάδια και δάση γίνονται το ντιβάνι ενός αόρατου ψυχαναλυτή, ζωές ενώνονται στον χώρο και στον χρόνο, εκπληρώνοντας όνειρα και σκοτεινές προφητείες, ο θάνατος είναι πέρασμα, το όνειρο ζωή πραγματική και καταλυτική, και ο δυτικός τρόπος ζωής και η απομόνωση στη σύγχρονη Ιαπωνία, μεσοτοιχία με τις παραδοσιακές δοξασίες. Πουλιά μιλούν και κουρδίζουν τον κόσμο, ψάρια πέφτουν από τον ουρανό, καταλυτικές σκηνές καθορίζουν των ηρώων τον δρόμο. Το μυθιστόρημά του, όμως, «Ο Κάφκα στην Ακτή» μας αφορά πιο πολύ. Εφόσον θυμίζει Οιδίποδα και Αρχαία Ελληνική Τραγωδία. Εξάλλου, οι ήρωες όταν είναι αρχετυπικοί, δεν έχουν πατρίδα.

«Και το όνομα Κάφκα; Υποψιάζομαι πως η μις Σαέκι το επέλεξε επειδή στη σκέψη της η μυστήρια απομόνωση του αγοριού στον πίνακα είχε κοινά χαρακτηριστικά με τον μυθιστορηματικό κόσμο του Κάφκα. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει τον τίτλο: μια μοναχική ψυχή περιπλανιέται πλάι σε μια παράλογη ακτή».

Ένα νεαρό αγόρι που επιλέγει να τον λένε Κάφκα γιατί-έτσι, ο Κάφκα Ταμούρα, το σκάει από το σπίτι του για να ξεφύγει απ’ τον καταπιεστικό πατέρα του και για να φύγει μακριά από μια κατάρα-προφητεία, αυτή που τον θέλει να τον σκοτώνει και να ερωτεύεται τη μητέρα του.

Ένας ιδιόρρυθμος, συγκινητικά αφελής μεσήλιξ που θυμίζει τον ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι, μετά το σοκ που υπέστη στην εφηβεία του κατά τον πόλεμο, αναζητά τον χαμένο εαυτό του και τη μισή σκιά του. Εκείνη που τον έκανε να ξεχάσει την ανάγνωση και να του μάθει να μιλά με τις γάτες.

Δυο παράλληλες ιστορίες δυο αλλόκοτων φυγάδων που ξεκινούν από την ίδια γειτονιά, κάνουν τον γύρω της Ιαπωνίας για να καταλήξουν στο ίδιο σημείο. Σε μια ιδιωτική βιβλιοθήκη ανοικτή σήμερα για το κοινό η οποία λειτουργεί και σαν άλεφ. Όλα είναι εκεί: ο Κάφκα ενός πίνακα, ο Κάφκα στην ακτή, ο Κάφκα ο δεκαπενταετής φυγάς και ο Νακάτα, ο μεσήλιξ, νέος ακόμα τότε στο φόντο του κάδρου. Η μις Σαέκι πεντηκονταετής και η μις Σαέκι δεκαπεντάχρονη, ένας νεαρός ερμαφρόδιτος, η πέτρα που ανοίγει και κλείνει, ο χρόνος με τα παιχνίδια του, τα όνειρα με τον ρεαλισμό τους, η προφητεία και η εκπλήρωση και δυο εραστές που αναζητούν ο ένας τον άλλον παγιδευμένοι στον χωροχρόνο.

Ένα από τα κλειδιά της ιστορίας το ότι «Όποιος ερωτεύεται αναζητά το χαμένο κομμάτι του εαυτού του». Και το ότι «η αγάπη μπορεί να ξαναχτίσει τον κόσμο». Ένα άλλο, τα όνειρα, που μας πηγαίνουν παντού, να ερωτευτούμε ή να κάνουμε φόνο. Το σκοτάδι που κουβαλάμε μέσα μας και είναι το βασίλειο του παραλόγου. Ο παγωμένος χρόνος και ο τόπος επιστροφής. Ο λαβύρινθος που ξεκινά πρώτα από τα δικά μας εντόσθια, τα έγκατά μας. Η ταυτότητά μας που είναι μια τροχιά από την οποία δεν μπορεί εύκολα να απομακρυνθεί κανείς. Η μοίρα, που εντέλει μας επιλέγει. Αλλά πάνω απ’ όλα τα όνειρα. Μια πραγματικότητα ενδεχομένως και η μόνη κοντά στην αληθινή ψυχή επειδή «Η γη συνεχίζει να περιστρέφεται. Πέρα από αυτές τις λεπτομέρειες όμως του πραγματικού κόσμου υπάρχουν και τα όνειρα. Και όλοι κατοικούν μέσα σ’ αυτά».

Στο μεταξύ ένα τριγύρω έχει στηθεί ένα ολόκληρο πανηγύρι: Ψάρια που πέφτουν από τον ουρανό, βδέλες που έρχονται με βροχή, γάτες που μιλούν και πνεύματα που ενσαρκώνονται, σκιές νεκρών που ζωντανεύουν και ένα ζευγάρι που συναντιέται έξω από τον Χώρο και από τον Χρόνο ξανά και ξανά: σαν Κάφκα που σκοτώνεται άδικα, Κάφκα νεαρός γιος και Κάφκα φυγάς, Σαέκι δεκαπενταετής, Σαέκι ώριμη και μητέρα, Σαέκι η μεσήλιξ ερωμένη, Σαέκι που όλο δραπετεύει κατά κάποιον τρόπο για να συνεχίσει να είναι εκεί. Σε ένα πίνακα ζωντανό ενσταντανέ ζωής που εμπλέκει εκόντα άκοντα τον αφελή Ντακάτα ο οποίος ορίζει τελικά το όριο, ο μόνος που αξιώνεται, αυτός ο σαλός της ζωής. Το αποτέλεσμα ένα βιβλίο που άπτεται του μαγικού ρεαλισμού και συνδυάζει αριστοτεχνικά την ιαπωνική παράδοση και την αρχαία ελληνική τραγωδία. Ψυχές που ελκύονται στη ζωή πάλι και πάλι.

 

Χαρούκι Μουρακάμι

Χαρούκι Μουρακάμι

 

«Της λες ότι εκείνη πρέπει να ξέρει ποιος είσαι. Είμαι ο Κάφκα στην ακτή, της λες. Ο εραστής σου και ο γιος σου. Το αγόρι που το έλεγαν Κρόου. Εμείς οι δυο δεν μπορούμε να ελευθερωθούμε. Είμαστε παγιδευμένοι σε μια δίνη που μας έλκει πέρα από τον χρόνο. Σε κάποιο σημείο μας χτύπησε ο κεραυνός, αλλά όχι το είδος του κεραυνού που μπορείς να ακούσεις ή να δεις».

Εξαιρετικά συγγραφικά ευρήματα, η βιβλιοθήκη και ο λαβύρινθος, το απειλητικό δάσος, η ζωντανή πέτρα, ο πίνακας, η Τέχνη που λειτουργεί ενίοτε ως άλεφ: όλα είναι εκεί και εν δυνάμει ζωντανά, ακόμα κι όταν ένας από τους εικονιζόμενους είναι πέρα απ’ αυτή τη ζωή. Κοινή διαπίστωση ότι ο καθένας είναι ο μόνιμος κάτοικος της δικής του προσωπικής βιβλιοθήκης. Τα παράλληλα σύμπαντα που τέμνονται φτάνει να βρεις την είσοδο και να ετοιμαστείς καταλλήλως.

Ένα μυθιστόρημα που εμπεριέχει όλα τα μουρακαμικά τερτίπια στο έπακρον που έρχεται να αποδείξει ότι εντέλει ο συγγραφέας του είναι μεγάλος παραμυθάς. Και ότι ναι, όλα τα γράφει σα να του τα υπαγορεύει το- αγόρι- που- το- έλεγαν- Κρόου.

 

* Δημοσιεύθηκε στο ethnos.gr

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top