Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / H γερμανική Κατοχή στην Κρήτη
28/06/2017, 10:56 πμ

H γερμανική Κατοχή στην Κρήτη

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Στάθης Λούβαρις “Ο γερμανός λοχίας”, Εκδόσεις Επίκεντρο, 2016, σελ.360

 

Έφτασε στα χέρια μας ένα παράξενο βιβλίο, «αληθογράφημα», το χαρακτηρίζει ο άγνωστος σε μας συγγραφέας με το όνομα Στάθης Λούβαρις. Όσο κι αν ψάξαμε στο διαδίκτυο, δεν βρήκαμε τίποτα σχετικά με αυτόν, άρα συμπεραίνουμε πως είτε πρόκειται για πρωτοεμφανιζόμενο είτε για ψευδώνυμο γνωστού συγγραφέα. Σε κάθε περίπτωση, το Ο γερμανός λοχίας είναι ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Κρήτη την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής –οι αεροπορικές επιδρομές των Γερμανών άρχισαν στις 20 Μαΐου 1941 και η νήσος κατελήφθη στις 30 Μαΐου. Εδώ η Κρήτη αποκαλείται Άδεσμος. Στο βιβλίο υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία σχετικά με το θέμα που ο συγγραφέας την χαρακτηρίζει «Έντυπες πηγές πρώτης ύλης». Ο αναγνώστης όμως αναρωτιέται προς τι όλ’ αυτά; Τι επιδιώκει ο Στάθης Λούβαρις; Και κυρίως γιατί η Κρήτη δεν κατονομάζεται;

Το μυθιστόρημα-αληθογράφημα αρχίζει με έναν πρόλογο του κεντρικού ήρωα και αφηγητή, του Άλμπρεχτ Χάζε, λοχία της γερμανικής Μυστικής Αστυνομίας Στρατού, ο οποίος γράφει τις εντυπώσεις του με μορφή ημερολογίου σ’ ένα σημειωματάριο. Είναι αφοσιωμένος στο καθήκον του , μέλος του ναζιστικού κόμματος και θυμάται τις σημαντικότερες στιγμές της προπολεμικής ζωής του ως παρακαταθήκη για τον ανήλικο γιο του. Τις γράφει στην ελληνική γλώσσα –την γνωρίζει άριστα, θυμάται όλη την Ιλιάδα απέξω–, επειδή κανένας άλλος Γερμανός εκεί δεν ξέρει ελληνικά, άρα δεν θα μπορεί να το διαβάσει: διότι ταυτόχρονα γράφει μπαίνοντας στη θέση του εχθρού, κάτι που θυμίζει παρτίδα σκακιού με τον εαυτό του.

Από την αρχή ο αναγνώστης γνωρίζει πως είναι αφοσιωμένος στο γερμανικό Έθνος και τον Χίτλερ, τον οποίο αποκαλεί Ηγήτορα κι ας τρέφει αμφιβολίες για την τελική νίκη της Γερμανίας. Παράλληλα, διαβάζουμε τα σχόλια ενός έλληνας ερευνητή, εγγονό ενός από τους αντάρτες που σκότωσαν τον Γερμανό, τον εκτέλεσαν με 17 σφαίρες, τον Μάιο του 1944 σε ενέδρα, τιμωρώντας τον έτσι για τον θάνατο που έσπειρε στα χωριά τους. Κατ’ αυτόν ο Χάζε έγραφε ψέματα κι ήταν σίγουρα ένας επιδέξιος «διαστροφέας της αλήθειας».

Η ιστορία αρχίζει τον Φεβρουάριο του 1942, όταν συνελήφθη ένας Άγγλος που κρυβόταν σε βουνό της Κρήτης. Θυμίζει ότι η οικογένειά του έμενε στο Κοβούργο και αναρωτιέται αν καταφέρει ποτέ να ζήσει εκεί, διότι αν νικήσουν οι Γερμανοί και εξασφαλίσουν το ζωτικό χώρο που τους υποσχέθηκε ο Χίτλερ θα έπρεπε να τον εποικίσουν. Το πρώτο πρόσωπο που εμφανίζεται στο μυθιστόρημα μετά τον ίδιο τον συγγραφέα, είναι ο Οδυσσέας Δρανής, ένας έλληνας πατριώτης, ο οποίος ξέρει γερμανικά και ο Χάζε θέλει να τον κάνει πληροφοριοδότη του.

Σε όλες τις καταγραφές, ο γερμανός λοχίας εκφράζει τις απόψεις του για τους Γερμανούς και τη Γερμανίας. Διαβάζουμε: «Κυρίαρχη στη γερμανική κουλτούρα είναι η λατρεία των καθοδηγητών, η καλή μεταχείριση των αντικειμένων, η τήρηση της τάξης…Η ανυπακοή δεν επιτρέπεται, κάθε σημάδι αμφισβήτησης της τάξης πρέπει να εκριζώνεται…Εμείς οι Γερμανοί  με τους νόμους  καθορίζουμε τα πάντα και κατευθύνουμε τη ροή των πραγμάτων…» Προσθέτει πως το Τρίτο Ράιχ αποτελεί την τρίτη απόπειρα των Γερμανών «να ξορκίσουν την κατάρα» που φαίνεται πως τους εμποδίζει να κατακτήσουν το «μεγαλείο για το οποίο είμαστε πλασμένοι». Επίσης, υμνεί τους Κρητικούς: «Οι Αδεσμίτες θεωρούνται έξυπνοι, θερμόαιμοι, γενναίοι, ευέξαπτοι, πείσμονες  και ανυπότακτοι. Ο αγροτικός πληθυσμός χρησιμοποιεί όπλα στην καθημερινή του ζωή για να προστατεύει τα βουνά του από ξένους καταπιεστές και την τιμή του απέναντι στον οποιονδήποτε». Για τον Χίτλερ, ο λοχίας γράφει πως «έχει τη βαθιά πίστη ότι η βία αποτελεί το αποφασιστικότερο εργαλείο της πολιτικής».

Η ιστορία τελειώνει τον Μάιο του 1944 με το θάνατο του Χάζε. Μαθαίνουμε πως οι Γερμανοί δεν έκαναν καθόλου αντίποινα χάρη στον Οδυσσέα Δρανή, που ενσαρκώνει τον αιώνιο Έλληνα, τον πολυμήχανο και τετραπέρατο Οδυσσέα, ο οποίος έβαλε τις γυναίκες της περιοχής να κλαίνε με κροκοδείλια δάκρυα την απώλεια του Χάζε. Ήδη ο αναγνώστης έχει καταλάβει πως το μυθιστόρημα του Στάθη Λούβαρι είναι ένας ύμνος για την αγωνιστικότητα του κρητικού και κατ’ επέκταση του ελληνικού λαού στην Αθήνα και στα βουνά –σε κάποια σημεία διαβάζουμε για τους αγώνες του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ. Και βέβαια οι απόψεις του ναζιστή λοχία απηχούν τις απόψεις εκατομμυρίων Γερμανών εκείνης της εποχής, όμως δεν εξηγείται από τον συγγραφέα η εμμονή του στα κιβδηλώνυμα πρόσωπα. Και το ερώτημα παραμένει: γιατί η Κρήτη δεν κατονομάζεται;

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top