Ο θρύλος του Ελληνισμού και η δίκη-όνειδος
Γράφει ο Μιχάλης Τζανάκης //
Θεόδωρος Παναγόπουλος «Ο φυλακισμένος του Ίτς Καλέ», εκδ. Ενάλιος
Μετά τα «Ψιλά γράμματα της Ιστορίας» και το «Όλα στο Φως» ο κορυφαίος ιστορικός ερευνητής-συγγραφέας Θ. Παναγόπουλος συμπληρώνει την «τριλογία» της περιόδου της επανάστασης του ’21 με άλλο ένα σπουδαίο βιβλίο του, τον «φυλακισμένο του Ιτς Καλέ», με προφανές και εστιασμένο το ενδιαφέρον του στην συγκλονιστικότερη μορφή της Επανάστασης, αλλά και γενικότερα του Ελληνισμού, τον Θ. Κολοκοτρώνη.
Η ευθύνη του ιστορικού ερευνητή είναι μεγάλη, όταν αναφέρεται στα γεγονότα της περιόδου που γέννησαν το νεοελληνικό κράτος, αλλά γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, όταν έρχεται να γκρεμίσει στερεότυπα και ιστορικές στρεβλώσεις που δεν προέκυψαν από έλλειμμα γνώσης ή από άλλες αιτίες, αλλά αποτέλεσαν τις απαρχές της κακοδαιμονίας ενός κράτους που συγκροτήθηκε κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες.
Όσοι έχουν διαβάσει τα δυο προηγούμενα βιβλία του συγγραφέα που αναφέρονται στα γεγονότα της Επανάστασης και όσα ακολούθησαν την περίοδο Καποδίστρια και της Μοναρχίας του Όθωνα είναι σίγουρα «υποψιασμένοι» πως ο Θ. Παναγόπουλος δεν ακολουθεί την «πεπατημένη» της ωραιοποίησης μιας περιόδου που ο ξεσηκωμός κατά των Οθωμανών άνοιξε ένα φαύλο κύκλο συγκρούσεων, αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων, όπου οι ξένες Δυνάμεις με τη στήριξη των προνομιούχων τάξεων (κοτζαμπάσηδες, Φαναριώτες κλπ) θέλησαν να πνίξουν το όραμα των αγωνιστών για μια αληθινά ελεύθερη χώρα.
Η καινοτομία και το σημείο υπεροχής αυτού του βιβλίου σε σχέση με τα προηγούμενα του συγγραφέα είναι πως για πρώτη φορά δραματοποιεί το κείμενο δίνοντας δείγματα λογοτεχνικού λόγου, κάνοντάς το αρκετά πιο ευανάγνωστο, έστω κι αν οι ιστοριογραφικές πηγές παραμένουν κυρίαρχες και ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πως διαβάζει Ιστορία και όχι λογοτεχνία.
Η εκτύλιξη των γεγονότων που αφορούν τη ζωή του Κολοκοτρώνη και της οικογένειάς του, οι αγώνες του πριν, κατά τη διάρκεια, αλλά και ύστερα από τη μεγάλη επανάσταση, ο ρόλος του στη διαμόρφωση της πολιτικής σταθερότητας μετά τη λαίλαπα των εμφυλίων ’23-27, και η σωτήρια επέμβασή του την περίοδο που ο Ιμπραήμ προήλαυνε και ο ίδιος ήταν στη φυλακή, η στήριξη που παρείχε στον πρώτο Κυβερνήτη, η υπεύθυνη στάση του στον ερχομό του ανήλικου Όθωνα συναρπάζουν τον αναγνώστη.
Όμως αναμφίβολα το μέρος του βιβλίου που καθηλώνει και δημιουργεί το μέγιστο προβληματισμό στον αναγνώστη είναι η φυλάκιση και η δίκη του Κολοκοτρώνη το 1833-1834. Οι ραδιουργίες της Αντιβασιλείας με επικεφαλής το «δίδυμο» Μάουρερ-Μάσον, ο βρόμικος ρόλος του Κωλέττη και της «παρέας» του, οι δικαστικές αθλιότητες που έγιναν, το μεγαλύτερο ίσως όνειδος της «διαπλοκής» εκείνης της εποχής που εν πολλοίς θα «θυμίσει» πολλά «οικεία κακά» στο σημερινό αναγνώστη που δε θα αργήσει να διαβάσει τις περίπου 600 σελίδες του βιβλίου, αλλά θα προσηλωθεί σ’ αυτό με αμείωτο ενδιαφέρον και με περίσσειο προβληματισμό για τη διαχρονικότητα της αυθαιρεσίας και του πατερναλισμού που αποτέλεσαν έκτοτε τα συστατικά του ελληνικού κράτους.
Θεόδωρος Παναγόπουλος
Το ύφος του συγγραφέα για άλλη μια φορά ευθύβολο, σαφές, στιβαρό, αναλυτικό και η παρρησία του, ως συνήθως, απροκάλυπτη. Η οπτική του ξεκάθαρη, χωρίς τις συνηθισμένες «στρογγυλοποιήσεις» των ακαδημαϊκών ιστορικών, αλλά τα πάντα στηρίζονται στις ιστορικές «πηγές» που με υπομονή συλλέγει και αξιολογεί ο συγγραφέας. Προνομιακό πεδίο ωστόσο για τον ίδιο, ειδικά στο κεφάλαιο της δίκης του Κολοκοτρώνη είναι η εμπειρία του ως πρώην δικαστής, με την εμβριθή και αξιοθαύμαστη ανάλυση των δεδομένων, αλλά πάντα με λόγο και στόχο διαυγή στον αναγνώστη.
Η προσφορά του Θ. Παναγόπουλου στη σύγχρονη Ιστορική σκέψη δεν τεκμηριώνεται με τα δυο προηγούμενα best seller και με τη σίγουρη εμπορική επιτυχία και του «Φυλακισμένου στο Ιτς-Καλέ», αλλά κυρίως με την ανατροπή της καθεστηκυίας Ιστορικής στάσης που διαμόρφωσε πληθώρα παραγωγής ψευδεπίγραφων «ηρώων» και περιθωριοποίησε τους πραγματικούς πρωταγωνιστές του μεγάλου Αγώνα των Ελλήνων.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Η λαβυρινθώδης τοπογραφία των μικρόκοσμων
Γράφει ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης // Κλάουντιο Μάγκρις «Μικρόκοσμοι». Μετάφραση: Αθανασία Δρακοπούλου. Εκδόσεις Πόλις. Αθήνα, 2017 Στους ‘Μικρόκοσμους’ του Κλάουντιο Μάγκρις, ο φακός εστιάζεται σε συγκεκριμένες τοποθεσίες που σχετίζονται με τις προσωπικές εμπειρίες του συγγραφέα,
Περισσότερα -
Στη φωλιά του Ιππόκαμπου…!
Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη // Ευτυχία Γιαννάκη «Στη φωλιά του ιππόκαμπου», εκδ. Ίκαρος «Στα Μάνταλα, τα γεωμετρικά σχέδια των Βουδιστών που συμβολίζουν το σύμπαν ο ιππόκαμπος σημαίνει αγάπη και φροντίδα!» «Η μνήμη είναι το πιο αυστηρό δικαστήριο» είπε
Περισσότερα -
☆ Στο «φως» άγνωστος πίνακας του Ελ Γκρέκο
Χρειάστηκαν πάνω από δύο χρόνια εργασίας, μελετών και αναλύσεων προκειμένου να πιστοποιηθεί η αυθεντικότητα του έργου του Ελ Γκρέκο Ένας μικρών διαστάσεων πίνακας που ανήκει σε ιδιώτη συλλέκτη και απεικονίζει τον Ιησού με το αγκάθινο στεφάνι να φέρει τον
Περισσότερα -
Διήγημα: “Συνωστισμός στα σκοτεινά σοκάκια”
Γράφει ο Γιώργος Σκαμνάκης // * Συνωστισμός στα σκοτεινά σοκάκια Το πέπλο της ηλιακτίδας κρύβει στο Άγιο σώμα του τις παραμονές των βημάτων μιας προσευχής από ακάνθινες βαφές σε κούφια πλευρά πλοίων ονείρου, ανθόσπαρτα κοιμωμένη
Περισσότερα -
«Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο». Πράξη Δέκατη Πέμπτη. Επιστρέφοντας στον τόπο του εγκλήματος. Μία συνέντευξη με τον παραγωγό της ταινίας Θανάση Γιαννόπουλο (Β’ μέρος)
Από τον Γιάννη Παναγόπουλο // Αυτό το κείμενο δεν θέλει πρόλογο. Τα μακρόσυρτα μανιφέστο αδυνατίζουν την ιδέα που υπηρετούν. Το δεύτερο μέρος της συνέντευξης με τον Θανάση Γιαννόπουλο για την ταινία «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο» εστιάζει σε ανθρώπους,
Περισσότερα -
☆ Bullet train, μία κινηματογραφική αξιοποίηση των New Age κοσμοαντιλήψεων
Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // * Με την αισθητική των ψηφιακών κόμικς, αλλά και με υπόγεια μηνύματα των φιλειρηνικών κινημάτων τής Νέας Εποχής, αυτό το κινηματογραφικό τεχνουργημένο επίτευγμα διανθίζεται με όλων των ειδών τα στερεότυπα που μπορεί να
Περισσότερα -
Παραμύθι για μικρούς και μεγάλους
Γράφει η Κυριακή Μ. Παπαγεωργίου // * Γιώτα Βάσση, “Ένα σπιτάκι για τη Σάλλυ”, Εκδόσεις Παρισιάνου 2018 Μια οικογένεια σαλιγκαριών, χαίρεται την ευτυχισμένη ανέμελη ζωή της, μέσα σ’ ένα παραδεισένιο φυσικό τοπίο. Τίποτα δεν προμηνύει την καταστροφή που
Περισσότερα
