Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Δεν γίνεται να είσαι πάντα «αχτύπητος»
24/10/2018, 12:45 πμ

Δεν γίνεται να είσαι πάντα «αχτύπητος»

Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη //

 

Τζένη Κουτσοδημητροπούλου: “Ο Φάνης ο φαρσέρ” Εικόνες : Βασίλης Γρίβας, Δώρο: Η αφήγηση της ιστορίας σε QR code, Μεταίχμιο 2018-10-18

 

Ο Φάνης δεν είναι κακό παιδί, είναι εξυπνούλης ζωηρός και του αρέσει να κάνει τολμηρά αστεία και να δημιουργεί φασαρίες πάντα με καλό σκοπό: για να γελάνε.  Είναι φαρσέρ και κάνει φάρσες, όπως μερικοί μεγάλοι, για να κοροϊδεύει τους φίλους και τους συμμαθητές του, είναι φαρσέρ και «σπάει πλάκα» παραπλανώντας τους με τα χοντρά αστεία του. Ξεκαρδίζεται στα γέλια. Θα τον λέγαμε και «Καπετάν φασαρία».

Η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου, με το βιβλίο της αυτό όπου ο χαριτωμένος ήρωάς της, χάρη και στις πολύ πετυχημένες δυναμικά εκφραστικές φιγούρες και τα όμορφα χρώματα του καλλιτέχνη εικονογράφου, του γνωστού ζωγράφου Βασίλη Γρίβα, πέρα από το θέμα που αναπτύσσει σε πρώτο πλάνο και αναδεικνύεται σε πρώτη ανάγνωση – το χόμπι του Φάνη να κάνει φάρσες για να γελάνε όλοι και πρώτος αυτός, άσχετα αν κάποιες φορές συμβαίνει το αντίθετο, να κάνει κάποιους να πονάνε και να κλαίνε, ή να πέφτει  ο ίδιος σε γκάφες και να του βγαίνει ξίδι η αθώα αστεία φάρσα, όπως όταν τραβάει την καρέκλα της φίλης του και πέφτει και χτυπάει, μπορεί και να πονάει και κλαίει· ή όπως όταν καλεί τους φίλους του σε πάρτι κι εκείνοι του κάνουν φάρσα και πάνε στην ώρα που τους περιμένει – θέτει ένα πρόβλημα: γιατί κάνει φάρσα ο κάθε Φάνης; Ποια είναι τα κίνητρά του;

Για κάθε μας ενέργεια ή πράξη πάντα υπάρχουν κίνητρα είτε  συνειδητά είτε ασυνείδητα. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς να υπάρχει κάποιος λόγος. Γιατί τρώμε; Πολύ απλά, τρώμε διότι  πεινάμε. Γιατί παίζει τον φαρσέρ ο Φάνης; Διότι ο Φάνης θεωρεί τον εαυτό του πιο έξυπνο από τους φίλους του ή αδικημένος  διότι δεν αναγνωρίζουν τη μεγαλοφυΐα του και θέλει να επιβληθεί  κάνοντας τους άλλους να τον προσέξουν με το «έτσι θέλω!», μιμούμενος συμπεριφορές των μεγάλων. Οι μεγάλοι κι αν κάνουν φάρσες! Και μερικές φορές επικίνδυνες, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των άλλων, έτσι για πλάκα! Και ο Φάνης έτσι «για να σπάσει πλάκα», κοροϊδεύει και κάποιες φορές η χοντρή πλάκα του πάει στραβά και μπορεί να τιμωρηθεί κι ο ίδιος.

Από αυτή τη σκοπιά, πιστεύω, πως η συγγραφέας αντιμετώπισε ένα απλό, εκ πρώτης όψεως, θέμα, στην πραγματικότητα όμως κάπως πολύπλοκο ως πρόβλημα διαπροσωπικών σχέσεων που ανακύπτει στην καθημερινότητα των παιδιών και απασχολεί – επιβάλλεται να απασχολεί όσους έχουν την ευθύνη των παιδιών· και το   διαχειρίστηκε με απλότητα, ευκρίνεια και την πρέπουσα σοβαρότητα· έτσι, ώστε και ως ένα αθώο αστείο να λειτουργεί και, παράλληλα να περάσει και το μήνυμα πως και το αστείο, μια φάρσα τολμηρή, μπορεί να δημιουργήσει δυσάρεστες καταστάσεις και προβλήματα ακόμα..

Η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου, απλά και φυσικά, οδήγησε την αφήγηση εκεί που προφανώς σκόπευε: μέσα από τα ίδια του τα αστεία, τις φάρσες του, να γίνει κι ίδιος μπαίγνιο στα μάτια των άλλων, να πέσει θύμα της πλάνης, να πέσει στην παγίδα που έστηνε για τους άλλους και μάθει ότι δεν γίνεται να είναι πάντα «ακτύπητος». Και να σταματήσει να κάνει  φάρσες.

Ωστόσο, γίνεται να τελειώσουν τα μαθήματα χωρίς να κάνει  έστω μια πολύ μικρή, μια τοσοδούλα φάρσα: να σπάσει μια αμπούλα μέσα στην τάξη την ώρα που σχολούσαν και να το βάλει στα πόδια; Δεν ήταν δυνατό να σταματήσει ο Φάνης να κάνει φάρσα για να σπάνε πλάκα όλοι. Ο φαρσέρ, βρήκε πάλι τον τρόπο να κάνει όλους χαρούμενους, χωρίς να δημιουργηθούν μελοδραματικές καταστάσεις:

«Καλό μεσημέρι! Φώναξε.

      Και έφυγε τρέχοντας, χαιρετώντας τους φίλους του.

Και τον χαιρέτησαν κι εκείνοι γελώντας με την καρδιά τους, αφού τους είχαν λείψει λίγο οι ακίνδυνες φάρσες του».

Ακολουθούν παιγνιώδεις ασκήσεις για εμπέδωση. Δεν τις θεωρώ απαραίτητες. Είναι καλό να μην αντιμετωπίζεται το λογοτεχνικό βιβλίο σαν σχολικό εγχειρίδιο. Να αφήνεται να λειτουργεί ως ελεύθερο ανάγνωσμα, ως έργο τέχνης του λόγου και ως εικαστικό εργαλείο επαφής του παιδιού με την τέχνη των χρωμάτων, με την εικόνα. Αυτός είναι ο σκοπός του.

 

Τζένη Κουτσοδημητροπούλου

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top