Για όλα όσα (ξε)χάσαμε
Γράφει ο Μίνως – Αθανάσιος Καρυωτάκης //
«Ο εγγονός της Άννας» του Γιώργου Κ. Μπουγελέκα, Εκδ. Κέδρος, σελ. 280
Στην Αθήνα του 2012 οι οπαδοί των Ναζί έχουν καταφέρει και αποκτούν σημαντικά κοινωνικά ερείσματα. Πολλοί δίχως να καλοσκεφτούν τις καταβολές τους, αποφασίσουν είτε να συμμετάσχουν ενεργά στα δρώμενά τους είτε να υποστηρίξουν με πιο ήπιο τρόπο όλα όσα πρεσβεύουν (π.χ. ξενοφοβία, ρατσισμό κτλ.) Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, ο νεαρός Ιάκωβος, επηρεασμένος από τα ναζιστικά κελεύσματα και την υποστήριξή τους από τον πατέρα του, έχει αρχίσει και μετατρέπεται σ’ έναν επικίνδυνο άνθρωπο που στρέφεται εναντίον των ξένων. Γι’ αυτό, η γιαγιά του, η Άννα, αποφασίζει να πει στον εγγονό της την πραγματική ιστορία της οικογένειάς της, εστιάζοντας κυρίως σε όλα όσα έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Αθήνα. Έτσι, μέσα από την εξιστόρηση της γηραιάς Άννας ο αναγνώστης ταξιδεύει σε μια ξεχασμένη εποχή, εκεί όπου ο ξένος, ιδίως ο Εβραίος δεν είχε δικαίωμα ύπαρξης.
Ο Γιώργος Κ. Μπουγελέκας χρησιμοποιεί ένα έξυπνο τέχνασμα για να μιλήσει για όλα όσα προβληματίζουν τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Η τραγική ιστορία του Ολοκαυτώματος γίνεται ο Δούρειος Ίππος για να ξετυλιχθούν τα γεγονότα εκείνης της περιόδου. Ο αναγνώστης ταξιδεύει στην Αθήνα της κατοχής, όπου η πείνα θέριζε τον πληθυσμό, αλλά και το μίσος φαινόταν να κυβερνάει τις ψυχές πολλών ανθρώπων. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που ορισμένοι δεν δίσταζαν να καταδώσουν συμπολίτες τους ακόμα και για ένα κομμάτι ψωμί. Παράλληλα, μέσα σ’ αυτό το ζοφερό κλίμα, υπήρχαν και εκείνοι που αποφάσισαν να αντισταθούν στον κατακτητή και να μην δεχτούν αμαχητί τη μοίρα τους. Κατέφυγαν στον εμπόλεμο αγώνα ή στη συγκάλυψη των κυνηγημένων και των επαναστατικών δράσεων. Εκτός αυτού, στο βιβλίο αναδεικνύονται γλαφυρά και εκείνοι οι χαρακτήρες που έχουν μάθει να ελίσσονται σαν χέλια ανάλογα με την περίσταση για να αποκομίσουν όλα όσα επιθυμούν.
Επίσης, ο συγγραφέας δίνει μία ακόμα οπτική γωνία στον αναγνώστη. Του παρουσιάζει ανθρώπους, που υπό το βάρος των συνθηκών, παίρνουν γενναίες αποφάσεις προς όφελος του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Μια τέτοια ηρωική πράξη είναι εκείνη του ραββίνου της Αθήνας, Ελιάου Μπαρζιλάι. Μαζί με άλλους Εβραίους την 21η Σεπτεμβρίου του 1943 ο Μπαρζιλάι θα κάψει τα αρχεία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών ώστε να μην μπορούν οι Γερμανοί να βρουν τους Εβραίους της πόλης. Ο ίδιος δεν θα παραδώσει ποτέ τις ονομαστικές λίστες, που του είχαν ζητηθεί, και θα καταφύγει στο βουνό. Σύμφωνα με τον Δημήτρη Ρηγόπουλο («Η σωτήρια αγρυπνία του ραββίνου της Αθήνας Ελιάου Μπαρζιλάι», «Καθημερινή», 8.2.2015) «από τους 3.000 Εβραίους της Αθήνας, αλλά και τους 7.000 με 8.000 ομόθρησκούς τους που βρήκαν καταφύγιο στην πρωτεύουσα, υπολογίζεται ότι χάθηκε το 10%». Το συγκεκριμένο ποσοστό είναι ιδιαιτέρως χαμηλό αν αναλογιστεί κάνεις ότι το αντίστοιχο ποσοστό αφανισμού του εβραϊκού πληθυσμού στη Θεσσαλονίκη ήταν 96%. Η συμπρωτεύουσα αριθμούσε παραπάνω από 55.000 Εβραίους.
Γιώργος Κ. Μπουγελέκας
Εν ολίγοις, «Ο εγγονός της Άννας» είναι ένα έργο για όλα όσα χάσαμε κατά τη διάρκεια της κατοχής. Ο Έλληνας έπαψε να θυμάται τον αφανισμό των συμπολιτών του ή απλώς ξέχασε ότι αποτελούσαν ζωτικό μέρος της χώρας που λέγεται Ελλάδα. Οι συνωμοσιολογίες, τα ψέματα, η ημιμάθεια και η λήθη έγιναν ένα κουβάρι που έδωσαν το χώρο σε ναζιστικές ιδέες να θεριέψουν εκ νέου στην ελληνική επικράτεια. Μια χώρα που ξεχνάει το Ολοκαύτωμα, τον ΕΛΑΣ, το ΕΑΜ, την ΕΠΟΝ τους Ναζί και κατ’ ουσίαν το παρελθόν της δεν μπορεί να ελπίζει σ’ ένα θετικό μέλλον.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Διήγημα: “Ουρανός ο Υποκριτής”
Της Μαρίας Λούλου // * Δεν έχω καθόλου γνώση της αστρονομίας. Αγνοώ τα ονόματα των αστερισμών. Δεν μπορώ να εντοπίσω στο απέραντο ουράνιο πέπλο κανένα τους. Δεν ξέρω ποιο άστρο γειτνιάζει με ποιο, πού πλαγιάζει η Ανδρομέδα
Περισσότερα -
Διήγημα: “Σκόνη!”
Της Έλενας Χουσνή // * Σκόνη! Σκόνη! Τρυπά τα μάτια, θολώνουν, δακρύζουν, γκρίζο το τοπίο, εξόριστες οι σκέψεις, θυμώνω, κλείνω το παράθυρο, βουτώ στο φως το δωματίου, όσο έχει απομείνει από τις σκέψεις που ίπτανται,
Περισσότερα -
Δοκίμιο: “Ελάτε να κάνουμε παρέα…”
Του Νίκου Τσούλια // 3ο Γενικό Λύκειο Ζωγράφου, Γ΄ Τάξη, 3 Δεκεμβρίου 2016, Αμφιλοχία, στο δρόμο για τα Γιάννενα… Δεν μπορούμε να ανασυστήσουμε το παρελθόν. Μπορούμε όμως να κουβεντιάσουμε και να παίξουμε μαζί του. Να στήνουμε τωρινούς
Περισσότερα -
Ερωτικό παραλήρημα
Του Νίκου Τσούλια // Πια είσαι δικιά μου. Γείρε πλάι μου με τα’ όνειρό σου. Δουλειές, αγάπη, πόνος, ώρα να κοιμηθούνε. Θα πλέεις, θα πλέουμε αντάμα μες στα νερά του χρόνου. Νερούδα Π., Εκατό ερωτικά σονέτα Πώς ερωτευόμαστε;
Περισσότερα -
Κολιάτσου – Παγκράτι: Η απόλυτη ισορροπία ανάμεσα στο χιούμορ, τον αυτοσαρκασμό και τη συγκίνηση…
Γράφει η Αθηνά Ν. Μαλαπάνη // * Τ.Σ. «Κολιάτσου – Παγκράτι», εκδ. Βακχικόν Η συλλογή διηγημάτων με τίτλο Παγκράτι-Κολιάτσου του Τ.Σ. που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν αποτελεί ένα εξαιρετικό βιβλίο, ευανάγνωστο και εύληπτο, που προσφέρει μια πληθώρα
Περισσότερα -
Διήγημα: «Μανιταρόπιτα»
Γράφει η Λένα Μαυρουδή Μούλιου // Λ.Μ.Μ. «ΜΑΝΙΤΑΡΟΠΙΤΑ» Το μίσος, το αβυσσαλέο μίσος που έτρεφε η κυρά Σμαρώ για τον πρώην γαμπρό της το Δημητρό, ήταν γνωστό τοις πάσι. Δεν ήταν κάτι που
Περισσότερα -
Διήγημα: “Ξεραμένο χώμα στις σόλες του”
Της Ρένας Λασπίτη // Ξεραμένο χώμα στις σόλες του Κατεβάζουν το φέρετρο με σκοινιά στο χωμάτινο λάκκο. Μόλις τελειώνουν πάει κοντά. Όταν έρχεται η σειρά του πετάει μια χούφτα χώμα. Περπατάει στο δρόμο αργά. Δεν
Περισσότερα
