Fractal

Άστεγος σημαίνει να έχεις για στέγη σου τον ουρανό και τ’ άστρα, το σύμπαν! Άστεγος είναι κι ο Θεός!

Γράφει η Μαρία Βρέντζου //

 

«Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου, εκδόσεις Κέδρος 2018, σελ. 344

 

Σ’ αυτό το τελευταίο μυθιστόρημα τού Βαγγέλη Ραπτόπουλου, ο κεντρικός ήρωας Δημήτρης Αποστολάκης ή αλλιώς Μίμης, διαθέτει ταυτόχρονα ένα χάρισμά ή μία κατάρα που δεν είναι άλλη από την πυρογένεση, δηλαδή την τηλεπαθητική δύναμη να δημιουργεί κανείς την φωτιά και να την κατευθύνει όπου επιθυμεί. Αυτή η ιδιότητα βρίσκεται εν υπνώσει και υπό έλεγχο όσο ο βασικός χαρακτήρας ζει μια φυσιολογική ζωή ευτυχισμένου οικογενειάρχη. Μόλις όμως η εφημερίδα Ελευθεροτυπία όπου εργάζεται κλείσει λόγω οικονομικής κρίσης και ο ίδιος περάσει στην ανεργία, μετά από μία παρατεταμένη περίοδο κατάθλιψης και απογοήτευσης, αποφασίζει να εγκαταλείψει γυναίκα και κόρες και να ζήσει ως άστεγος. Εκεί, στο περιθώριο της κοινωνίας, θα κατακυριευθεί από οργή και μανία για αντίδραση, εκδίκηση και εξέγερση, παίρνοντας την οριστική απόφαση να κάψει την Ελλάδα.

Μέσα από αυτήν την αλληγορία, ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, αντλώντας έμπνευση όπως ο ίδιος σημειώνει στο σημείωμα του βιβλίου, από τα Μικρά Δεκεμβριανά του 2008, το κίνημα των αγανακτισμένων, την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, την σουρεαλιστική του μετάλλαξη σε μνημονιακό κόμμα και την εν γένει νεύρωση της αριστεράς, επιχειρεί να δώσει απάντηση στο ερώτημα του τι χρειάζεται για να επιτευχθεί μία λαϊκή εξέγερση ενάντια στην αδικία του κόσμου. Ο συγγραφέας παίζοντας με τον αναγνώστη άλλοτε κάνει λόγο για μεταφυσική και μυστικισμό, παραφυσική και παραψυχολογία και άλλοτε για κατασκευασμένες θεωρίες συνωμοσίας και ψεκασμένους που απλά επιχειρούν να αποπροσανατολίσουν το λαϊκό κίνημα με παραμύθια της Χαλιμάς.

Σημασία δεν έχει τελικά αν ο Δημήτρης Αποστολάκης είναι ένας πυρομανής ψυχωτικός ή απλά ένας άνθρωπος με το ιδιαίτερο δώρο της ΔΥΝΑΜΗΣ, όπως ο ίδιος αποκαλεί την πυρογενετική του ικανότητα αλλά η όλη ψυχολογική και πολιτικοκοινωνική του μετάλλαξη που θα οδηγήσει στις Μαύρες Γιορτές του 2013, όπου μέσα στην εορταστική χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα θα γίνουν στάχτη και μπούρμπερη από τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες και πολυτελή καταστήματα μέχρι υπουργεία, αστυνομικά τμήματα και αίθουσες δικαστηρίων.

Ιδιαίτερη επιβράβευση αξίζει στον συγγραφέα για τις αναλυτικές περιγραφές της ζωής των αστέγων όπου στην καθημερινότητά τους τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ύπνος, τροφή, καθαριότητα, βία, ναρκωτικά, αλκοόλ και πορνεία είναι μερικά από τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν ενώ στο μυθιστόρημα αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «Άστεγος ίσον μόνος. Εναντίον όλων. Ακόμα και εναντίον του εαυτού σου». Από την άλλη υπάρχει και η πιο ποιητική εκδοχή του «Άστεγος σημαίνει να έχεις για στέγη σου τον ουρανό και τ’ άστρα, το σύμπαν! Άστεγος είναι κι ο Θεός!» γιατί η ζωή έχει δύο όψεις και ακόμα και στο πεζοδρόμιο μπορεί κανείς να βιώσει πραγματικές ιστορίες αλληλεγγύης και ανθρωπιάς.

 

Βαγγέλης Ραπτόπουλος

 

Το μυθιστόρημα είναι ένα ντοκουμενταρίστικο μωσαϊκό από άρθρα, αναρτήσεις σε μπλογκ και ιστοσελίδες, συνεντεύξεις, ηλεκτρονικά μηνύματα και μηνύματα στο inbox του facebook. Είναι όμως κυρίως η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του ίδιου του Δημήτρη Αποστολάκη από το βιβλίο που έγραφε όσο γύριζε στους δρόμους,  καθώς και η πρωτοπρόσωπη αφήγηση από ένα ηλεκτρονικό αρχείο της γυναίκας του. Έτσι μας παρουσιάζεται η μυθολογία της συντροφικής και σεξουαλικής ζωής του ζευγαριού, με αρκετές ερωτικές σκηνές που τόσο αγαπάει να χρησιμοποιεί ο Ραπτόπουλος. Τέλος έχουμε αποσπάσματα κειμένου του κολλητού φίλου του Αποστολάκη, Γιώργου Θεοχαρίδη, μία τριτοπρόσωπη και περισσότερο αποστασιοποιημένη και αντικειμενική αφήγηση, που κι εκείνη με τη σειρά της επιχειρεί να ρίξει φως στο φαινόμενο της πυρογένεσης.

Και έτσι σ’ αυτόν τον ψυχρό κόσμο των οικονομολόγων, των χρηματιστών και της ρεαλπολιτίκ, η γυναίκα, οι κόρες και ο καρδιακός φίλος του πρωταγωνιστή, δημοσιεύοντας για λογαριασμό του το βιβλίο του, εφόσον ο ίδιος έχει πλέον αυτοκτονήσει, διαλέγουν την εκδοχή των παραφυσικών ικανοτήτων του ανθρώπου που έκαψε την Ελλάδα, όχι γιατί στερούνται λογικής ή παιδείας αλλά γιατί προτιμούν τελικά «…τη Δύναμη της Ζωής, τη Δύναμη της Ποίησης και της Φαντασίας, τη Δύναμη του Έρωτα». Το αποτέλεσμα είναι αυτή η ουτοπική μεταφορά να κερδίσει και τελικά να εμπνευστούν απ’ αυτήν  και άλλοι πολλοί.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top