Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ω, οι σαλοί, πρόσωπα ιερά
13/11/2018, 10:49 μμ

Ω, οι σαλοί, πρόσωπα ιερά

Γράφει η Μαρία Βρέντζου //

 

«Η νυχτερινή βάρδια του καλλιγράφου» της Μαρίας Ξυλούρη, εκδόσεις Καλέντης, 2015, σελ. 296

 

Σ’ αυτό το χαρισματικό τρίτο βιβλίο της βραβευμένης Μαρίας Ξυλούρη παρουσιάζεται η ιστορία της οικογένειας του Λουκά Ραγκούδη που κατά τον εμφύλιο πόλεμο έκλεψε, σκότωσε, πρόδωσε, με αποκορύφωμα τον τραγικό θάνατο εννέα ανταρτών που θάφτηκαν σε έναν λάκο στο χωριό του το Νιόφυτο. Ανεπιθύμητος από τον γενέθλιο τόπο, θα εγκατασταθεί με την οικογένειά του σε κάποιο νησί μέχρι που ο πρωτότοκος γιος του Ματθαίος θα ανακαλύψει εντελώς τυχαία το οικογενειακό μυστικό. Ωθούμενος από την έμμονη σκέψη ότι «το κτήνος είναι ο πατέρας μου, άρα εγώ» και μέσα από μια εσωτερική διαδικασία εξιλέωσης θα ακρωτηριάσει δύο και δύο δάχτυλα από κάθε χέρι του δολοφόνου γεννήτορά του και θα τον οδηγήσει πίσω στο μέρος καταγωγής του προκειμένου να εκτεθεί στα βλέμματα των αδιάφορων πλέον για το παρελθόν συγχωριανών, με απώτερο στόχο να τον οδηγήσει σε έναν αργό και βασανιστικό θάνατο.

Με την άφιξή τους όμως εκεί και ύστερα από 13 μέρες ασταμάτητης νεροποντής το Νιόφυτο θα «ανοίξει», σπίτια και άνθρωποι θα βουλιάξουν και θα χαθούν οριστικά στη λάσπη και μόνο το πατρογονικό σπίτι των Ραγκουδαίων θα μείνει όρθιο. Το ορεινό χωριό μετακινείται προς τη θάλασσα και μετατρέπεται σε παραθαλάσσιο θέρετρο, σε ιντερνάσιοναλ γαμιστρώνα, τα παντοπωλεία γίνονται σούπερ μάρκετ και τα σπίτια μεταλλάσσονται σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία. Ο Ματθαίος, πιστεύοντας ότι το αίμα «αραιώνει» γενιά τη γενιά, θα φέρει στον κόσμο τον γιο του Αδαμάντιο και θα τον μεγαλώσει με τέτοιον τρόπο ώστε να τον προφυλάξει από την κατάρα της κληρονομιάς της οικογενειακής ενοχής, μόνο που στο τέλος ο εγγονός του Λουκά Ραγκούδη θα επιλέξει να γίνει ο σαλός του χωριού, πρόσωπο ιερό, ο ναΐφ καλλιτέχνης, που σκαλίζει λεπτεπίλεπτα πουλιά-έργα τέχνης στην προσπάθειά του να αποδράσει κι εκείνος με τη σειρά του από τον οικογενειακό μύθο του αίματος που βασανίζει τρεις γενιές την οικογένειά του.

Η αφήγηση φτάνει μέχρι την εποχή της οικονομικής κρίσης όπου οι νέοι, σπουδασμένοι και απογοητευμένοι επιστρέφουν πίσω σε μία αβάσταχτη επαρχία προκειμένου είτε να ανασυνταχθούν μπροστά στην αμηχανία του αδιεξόδου είτε να εγκατασταθούν οριστικά στα πατρογονικά τους, ακολουθώντας τελικά ακόμα και τον αγροτικό τρόπο ζωής. Με αφορμή αυτούς τους νέους, μοιάζει η συγγραφέας να παραθέτει μικρές ιστορίες εν είδει διηγήματος, πάντα με άξονα την οικογένεια Ραγκούδη. Έτσι ένας ατάλαντος συγγραφέας θα προσπαθήσει να γράψει την τραγική ιστορία των Ραγκουδαίων, μόνο που ελλείψει πραγματικού ενδιαφέροντος και μην διαθέτοντας το χάρισμα της παρατήρησης θα αποτύχει. Ένας άλλος ήρωας, ο Άλκης θα αντιληφθεί έναν αέναο κύκλο κακού που κατά την άποψη του Αδαμάντιου Ραγκούδη δεν θεραπεύεται παρά μόνο αν καταστραφεί οριστικά το παλιό και γεννηθεί το νέο. Έτσι, συχνά θα προβληματιστεί ο αναγνώστης για το αν κληρονομούνται οι αμαρτίες και το δηλητήριο. Ίσως ναι, ίσως όχι, σε κάποιες περιπτώσεις ναι, σε κάποιες όχι. Πάντως στο κλειστοφοβικό σύμπαν ενός μυθιστορήματος όπου το τοπίο παρ’ όλα αυτά είναι ο ουρανός και η θάλασσα, βλέπουμε μία ξεκάθαρη μετατόπιση από την συλλογική στην ατομική ευθύνη. Και πάντα έτσι γίνεται με τα ιστορικά εγκλήματα.

 

Μαρία Ξυλούρη

 

Η Μαρία Ξυλούρη, αξιοποιώντας στοιχεία μαγικού ρεαλισμού, χρησιμοποιεί μία γλώσσα δουλεμένη στην λεπτομέρεια της, που σε κάποια σημεία γίνεται ακόμη και ποιητική. Οι χαρακτήρες του βιβλίου της συνιστούν μικρά ψυχογραφήματα της ιστορίας της Ελλάδας. Πραγματικά, μία από τις νεότερες λογοτέχνιδες που έχουν να προσφέρουν πολλά στα γράμματα του τόπου μας.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top