Ο χορός του θανάτου και «η κρυμμένη δυνατότητα μιας άλλης ζωής»
Γράφει η Ελένη Γκίκα //
Ιαν ΜακΓιούαν «Νόμος περί τέκνων», Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη, σελ. 270
«Έσερναν τις μέρες τους, τις διαφορετικές δουλειές τους σε διαφορετικά σημεία της πόλης και ύστερα μαζεύονταν στο διαμέρισμα, βαδίζοντας με λεπτότητα ο ένας γύρω απ’ τον άλλον σαν χορευτές σε καντρίλια».
Δεν ξέρω γιατί, καίτοι το θέμα αφορά αυστηρά αυτό που δηλώνει [τουλάχιστον πραγματολογικά] τον «νόμο περί τέκνων», μου θύμισε Στρίμπεργκ στα πιο άγριά του αυτό, στον «Χορό του θανάτου» που αφορά το ζευγάρι. Εθισμένο στα δύσκολα και στα εύκολα, στην αγάπη και στο μίσος, από κάποια χρονική στιγμή κι έπειτα, δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά, «το ζευγάρι» είναι άτομο αναπόσπαστο πια για τον κύκλο του, τον κοινωνικό και επαγγελματικό του ιστό και ο ένας δίχως τον άλλον σχεδόν στερείται… νοήματος, μοιάζει ή και είναι ακόμα ακρωτηριασμένος. Ο Ιαν ΜακΓιούαν εξάλλου γνωρίζει καλά την «ενοχική» αυτή χορογραφία του ζευγαριού («Στην ακτή», «Εξιλέωση»).
Όλα αρχίζουν (και τελειώνουν, θα είναι η επιζήσασα, τελικά) με την διακεκριμένη νομικό Φιόνα Μέι. Οξυδερκής και διάσημη, ακριβοδίκαιη, άκληρη από πεποίθηση (περίπου) (θέλουμε δε θέλουμε επέλεξε να γίνει η δικαστής, όλοι μας κάνουμε εν τέλει επιλογή) καλείται να κόψει και στη δική της ζωή κάποια στιγμή τον γόρδιο κόμπο.
Ειδικευμένη στο Ανώτατο Δικαστήριο σε υποθέσεις που εμπίπτουν στο οικογενειακό δίκαιο θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει και να αποφασίσει σε δυο υποθέσεις θανάτου και ζωής. Όσον αφορά δυο σιαμαία επιλέγοντας τη ζωή του ενός και μοιραία τον θάνατο του άλλου και την σωτηρία ενός 17χρονου αγοριού που αρνείται να δεχτεί θεραπεία επειδή το απαγορεύει η θρησκεία, οι γονείς του και οι οικογενειακοί άγραφοι νόμοι. Την ίδια εποχή που βλέπει τον γάμο της να φθίνει και να ξεθωριάζει, τον καλό και πιστό, αξιαγάπητο σύζυγό της να την εγκαταλείπει ξαφνικά για μια άλλη.
Ακρωτηριασμένη σαν το σιαμαίο εναπομείναν βρέφος του ζευγαριού, θα συνεχίσει κανονικά αλλά μηχανικά και σπασμωδικά την καλοκουρδισμένη ζωή της και τις μετρημένες κινήσεις και διαδρομές της σα να μην άλλαξε τίποτε γι’ αυτή στη ζωή, ενώ θα χρειαστεί να αποφασίσει και για τον 17χρονο Άνταμ. Η οικογένεια κι αυτός, ως μάρτυρες του Ιεχωβά, απαγορεύουν να δεχτεί ξένο αίμα.
Σε μια επίσκεψη, υπόδειγμα μυθιστορηματικά, η Φιόνα θα αποδείξει εκείνο που είπε τόσο εύστοχα ο Γιουνγκ, ότι σε μια συνάντηση προσωπικοτήτων τελικά μεταβάλλονται και οι δυο. Παρ’ ό,τι η απόφαση θα είναι δική της, και ο ακόμα ανήλικος Άνταμ θα υποβληθεί εν τέλει σε θεραπεία, η επερχόμενη αλλαγή θα σημαδέψει και τους δυο. Τον Άνταμ πιο άμεσα, καίρια και καθοριστικά. Ήταν εκείνη που του αποκάλυψε «τη κρυμμένη δυνατότητα μιας άλλης ζωής». Θα της το πει εξάλλου:
«Ακούστε, μου σώσατε τη ζωή. Και όχι μόνο αυτό. Ο μπαμπάς μου προσπάθησε να μου το κρύψει, αλλά εγώ διάβασα την απόφασή σας. Είπατε ότι θέλατε να με προστατέψετε από τη θρησκεία μου. Λοιπόν, το κάνατε. Σώθηκα!»
Θα είναι εκείνη που θα του γκρεμίσει ό,τι παλιό. Εξάλλου να πεθάνει ήθελε για να γίνει ήρωας, δεν του αρέσουν καθόλου τα ημίμετρα γι’ αυτό και γκρεμίζει εύκολα και τους άλλους (γονείς, επί τω προκειμένω):
«Ύστερα, το σκέφτηκα. Να έχεις και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο! Παλιά δεν καταλάβαινα την παροιμία, τώρα την καταλαβαίνω!» «Έκανα μετάγγιση, ναι, όχι όμως με τη θέλησή μου! Έφταιγε το δικαστήριο, έφταιγε το σύστημα, έφταιγε ό,τι ορισμένες φορές ονομάζουμε “κόσμο”».
Ian McEwan
Αλλά καλείται ωστόσο να γεμίσει ή να του γεμίσει αυτό το τεράστιο νεαποκτηθέν κενό, της το λέει ξεκάθαρα:
«Νιώθω ότι με βοηθήσατε να πλησιάσω κάτι άλλο, κάτι αληθινά όμορφο και βαθύ, όμως στ’ αλήθεια δεν ξέρω τι είναι αυτό. Ποτέ δε μου είπατε σε τι πιστεύετε, όμως μου άρεσε πολύ που ήρθατε, καθίσατε κοντά μου και τραγουδήσατε μαζί μου το The Salley Cardens Ακόμα διαβάζω το ποίημα καθημερινά. Μου αρέσει που είμαι “νέος κι άμυαλός”, γιατί, αν δεν ήσασταν εσείς, δεν θα ήμουν τίποτα, θα ήμουν νεκρός!»
Σχεδόν την πιέζει με τον υπέροχο τρόπο του να τον βοηθήσει να πλησιάσει εκείνο το «κάτι άλλο», κάνει εκείνη στο τέλος το «κάτι άλλο». Της γράφει και την ακολουθεί, την ερωτεύεται και την εκλιπαρεί, της στέλνει ποιητικούς γρίφους που ωστόσο λύνει κατόπιν εορτής, άλλωστε η δικαιοσύνη φοβάται τις συνέπειες, είναι… συνετή, και ενίοτε είναι τυφλή.
Και με αυτή τη σχέση θα αναμετρηθεί η Φιόνα, τελικά, «εκ των υστέρων». Συνεχίζοντας στη γνωστή της χορογραφία του ζευγαριού, εξάλλου έχει ήδη γυρίσει στα γνωστά και ο αγαπημένος.
Παρ’ ότι σε πρώτο επίπεδο η σύγκρουση μοιάζει να αφορά την πίστη και την λογική, ωστόσο εκείνο που διατρέχει και αυτήν εδώ την ιστορία είναι η ύπαρξη ή η απουσία νοήματος.
Για τον Άνταμ αφορά κάτι τεράστιο που είναι ο Θεός και ο Έρωτας αμέσως μετά, επιλέγοντας να του παραδοθεί και να θυσιαστεί. Για την Φιόνα κάτι πιο πολύπλοκο από την καριέρα της, τη δικαιοσύνη και τη Νομική, την κοινωνική ευταξία την οποία επέλεξε και πάει συνήθισε πια, είναι πολύ αργά να γίνει κάποια άλλη.
Σκέψεις και διάλογοι που σε επανατοποθετούν στα βασικά της ζωής, κινήσεις και ζωές εκ διαμέτρου αντίθετες, ωστόσο τόσο καλά καλοκουρδισμένες. Ένα μυθιστόρημα που σου υπενθυμίζει ότι αλλάζει το επαναστατικό, το ηρωικό, το δίκαιο και το αποδεκτό μέσα στον χρόνο, την ιστορία και τη ζωή, δεν είναι εύκολο γκρεμίσεις αβρόχοις ποσί την ιδεολογία σου που αποτελεί την ραχοκοκαλιά μιας ζωής, κινδυνεύεις να χάσεις αυτή καθ’ εαυτή τη ζωή, δεν γίνεται πάντα εύκολο να παραμείνεις ο ίδιος ή να γίνεις ενδεχομένως ένας άλλος.
Και πάνω απ’ όλα εμείς και ο απέναντι, οι δικοί μας ξένοι, σε μια χορογραφία τόσο εύθραυστη αλλά ωστόσο καθοριστική με χιούμορ, φοβίες και πικρή ειρωνεία βαδίζεις σχεδόν παίζοντας στο θανάσιμο αύριο. Ένα μυθιστόρημα πυκνό σε νοήματα και σημειολογία που ευτύχησε να διασώσει τη μουσική του και την χορογραφία η Κατερίνα Σχινά.
Χάρη στη δική της μετάφραση τους βλέπεις να βαδίζουν «με λεπτότητα ο ένας γύρω απ’ τον άλλον σαν χορευτές σε καντρίλια», ακόμα και δυο βήματα πριν ή μετά απ’ τον θάνατο.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Μερσώ και Χαρούν: Βίοι παράλληλοι με χρονική απόσταση είκοσι χρόνων, παραιτημένοι από κάθε υπόσχεση ευτυχίας.
Γράφει η Τζένη Μανάκη // Καμέλ Νταούντ “Μερσώ, ο άλλος ξένος”, Εκδόσεις Πατάκη (Βραβείο Gongourt 2015 πρώτου μυθιστορήματος) Ο υποφώσκων σεβασμός του Καμέλ Νταούντ, συγγραφέα του ‘‘Μερσώ, ο άλλος ξένος”, στον μεγάλο Νομπελίστα, πιστοποιεί ότι δεν ήταν μέσα
Περισσότερα -
Ο ποιητής δεν είναι ο ταυρομάχος, είναι ο ταύρος
Γράφει η Διώνη Δημητριάδου // «Η Πλατεία των Ταύρων» του Βαγγέλη Αλεξόπουλου από τις εκδόσεις Οδός Πανός Το τσίρκο, όπως η ποίηση, ο πόλεμος και η ταυρομαχία είναι από τα λίγα σκληρά παιχνίδια που επιζούν. Jean Genet
Περισσότερα -
Ο ‘Γερμανικός θάλαμος’ της Βέρα Μπρίτεν
Απόδοση-Σχόλια: Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // Όταν τα χρόνια των συγκρούσεων περάσουν κι’ οι μνήμες μου ξεθωριάσουν Απ’ τους θαλάμους όπου εργάστηκα τις μακρυνές εβδομάδες, Θα εξακολουθώ να βλέπω, καθώς τα οράματα θα φυτρώνουν στις αποχρώσεις του
Περισσότερα -
Διήγημα: “Πριν το κόκκινο”
Της Πασχαλιάς Μυτσκίδου // * Έπεφτε το βράδυ, οι λάμπες πετρελαίου και τα λυχνάρια άναβαν ήδη εδώ κι εκεί κι ο κόσμος μαζευόταν στο σπίτι — άλλη μια μέρα τελείωνε. Ήξερε ότι θα είχαν αρχίσει να την
Περισσότερα -
Τα σιωπηλά πάθη του βίου
Από την Εύα Στάμου // Διονύσης Μαρίνος, “Μπλε ήλιος”, Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2021 Το κενό που δημιουργεί η απουσία συναισθηματικής εγγύτητας στις ζωές ενός συνηθισμένου κατά τα λοιπά ζευγαριού, που συμβιώνει μέσα στην σιωπή και την αμηχανία δεκαετίες ολόκληρες,
Περισσότερα -
Ένα διπλό παιχνίδι για γερά νεύρα
Γράφει η Ελένη Γκίκα // Camilla Lackberg «Θάρρος ή αλήθεια», Μετάφραση: Αγγελική Νάτση, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 112 Αυτή τη φορά, η συγγραφέας που έκανε διάσημη τη γενέθλια πόλη της, ένα ψαροχώρι, τη Φιελμπάκα και καθιέρωσε τη σκανδιναβική αστυνομική
Περισσότερα -
“Ελληνικά μυριστικά φυτά και αγριολούλουδα”
Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη // (Δεν ήταν και τόσο απλό μήτε εύκολο, ένα πείραμα και στιχουργική άσκηση, να μαζέψω τα Ελληνικά μυριστικά φυτά κι αγριολούλουδα και να ταιριάξω ποίημα παραδοσιακής μορφής σε εννέα τετράστιχες στροφές με δεκατρισύλλαβους
Περισσότερα
