Fractal
Home / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ / Συνεντεύξεις συγγραφέων / Δημήτρης Νόλλας: “Όποιος προκαλεί φουρτούνες, πάει γυρεύοντας”
21/06/2017, 12:57 μμ

Δημήτρης Νόλλας: “Όποιος προκαλεί φουρτούνες, πάει γυρεύοντας”

Συνέντευξη στον Διονύση Μαρίνο //

 

 

Αν η Ελλάδα της σήμερον ήταν ένας ερασιτεχνικός θίασος. Κι αν το τέλος του έργου το οποίο ανέβαζε κατέληγε με ένα «δάσος» από φλόγες που δεν θα άφηνε τίποτα ανέπαφο πίσω του. Μήπως μια καταστροφή εμπεριέχει και το σπόρο της δημιουργίας. Ο Δημήτρης Νόλλας με την ολοκλήρωση της τριλογίας «Δύσκολοι καιροί», μας μιλάει για το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο  κήπος με τις φλόγες» (εκδ. Ικαρος) και όχι μόνο.

 

Κύριε Νόλλα, ολοκληρώνοντας την τριλογία «Δύσκολοι Καιροί» μπορούμε να καταλήξουμε στο «τι είναι η πατρίδα μας»;

Το ερώτημά σας, νομίζω, αφορά περισσότερο στον αναγνώστη του βιβλίου. Για μένα πάντως πατρίδα μου είναι όλα όσα εξακολουθώ ακόμη να βιώνω σ’ αυτόν εδώ τον ευλογημένο τόπο, και να ευφραίνομαι με εκείνα τα πνευματικά έργα που δημιούργησαν σε γλώσσα ελληνική οι παλαιότεροι μάστορες, οι σύγχρονοι, αλλά και οι μέλλοντες.

 

Μέσα σας έχετε αποφασίσει αν μας έτυχαν φουρτούνες που δεν μπορούσαμε να αντέξουμε ή εμείς τις προκαλέσαμε;

Μόνον οι νεκροί δεν μπορούν να αντέξουν τις φουρτούνες που τυχαίνουν. Όλες τις φουρτούνες ο άνθρωπος μπορεί να τις ξεπεράσει. Βεβαίως, όποιος τις προκαλεί, πάει γυρεύοντας. Δεν νομίζετε πως  εκείνος που προκαλεί φουρτούνες θα έπρεπε να είναι προετοιμασμένος να πληρώσει τον λογαριασμό;

 

Αυτό που ζούμε είναι αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας ύβρεως;

Ο αυτοθαυμασμός με τον οποίο ζούμε σφιχταγκαλιασμένοι είναι μάρτυρας της ύβρεως, αλλά δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε μέχρι την αρχική πτώση του Αδάμ και της Εύας.

 

Τα υπόγεια της πόλης και της χώρας είναι τίγκα πεπτωκότες αγγέλους που γίναν αρουραίοι, λέτε κάποια στιγμή. Είναι κι αυτό μέρος της ελληνικής παθογένειας.

Νομίζω πως αυτή η παθογένεια χαρακτηρίζει την ανθρώπινη παρακμή και δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό προνόμιο.

 

 

Δεν διστάζετε να πείτε ακόμη κι αυτό που πλέον είναι προφανές: ακόμη και αριστεροί που πέρασαν του λιναριού τα πάθη με εξορίες και βασανιστήρια, μπρος στην εξουσία, δεν δίστασαν να κάνουν το κομμάτι τους.

Νομίζετε πως οι Αριστεροί έχουν ανοσία στη λατρεία της εξουσίας; Πώς είναι άγγελοι που βρίσκονται εκτός του κόσμου τούτου;

 

 Οι ήρωες σας μετέχουν σε έναν ερασιτεχνικό θίασο. Θα έλεγε κανείς πως δεν είναι τυχαία η επιλογή. Σαν αυτός ο θίασος να συμβολίζει την Ελλάδα.

Όχι, δεν είναι τυχαία επιλογή. Σε μια μυθιστορηματική κατασκευή το τυχαίο ελέγχεται.

 

Ακόμη και το τελετουργικό κάψιμο στο τέλος του βιβλίου δείχνει πώς μόνο μια καταστροφή μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα αρχή. Το πιστεύετε αυτό;

Πιστεύω αυτά που γράφω και αναλαμβάνω πάντα την ευθύνη τους. Πιστεύω, λοιπόν, πως όταν ξεφεύγουμε από το μέτρο, είναι πάντα η καταστροφή που έρχεται. Έτσι συμβαίνει στην κοινωνία, όπως και στη φύση. Ένα νέο ξεκίνημα έρχεται πάντα να θεραπεύσει το κακό μιας καταστροφής. Δεν είναι και το τέλος του κόσμου μια καταστροφή, πιστεύω. Αρκεί να θυμάται κανείς, για να μείνουμε στη σύγχρονη ιστορία  μας,  το 1897, το 1922, και ολόκληρη τη δεκαετία του ’40.

 

Προσωπική ευθύνη για το πώς φτάσαμε εδώ υπάρχει; Για πολλά χρόνια το «μαζί τα φάγαμε» αποτέλεσε αιχμή έντονης διαμάχης.

Χωρίς προσωπική ευθύνη δεν έχουμε άνθρωπο, έχουμε μάζα απρόσωπη. Αυτό που έκανε εξωφρενικό τον εν λόγω αφορισμό ήταν πως εκστομήθηκε από πολιτικό άρχοντα, ο οποίος δεν είχε το σθένος την ίδια στιγμή που το’λεγε, να βάλει μετάνοια και να ζητήσει συγνώμη από όλα εκείνα τα πρόβατα που τον ακολουθούσαν και τον ψήφιζαν, επωφελούμενοι των παροχών που τους επιδαψίλευε (με δανεικά χρήματα, να μην το ξεχνάμε). Γι’ αυτό και “αποτέλεσε αιχμή έντονης διαμάχης”, όπως λέτε, επειδή ο αφορισμός εκείνος πόνεσε, καθώς έβαζε τον καθένα μας μπροστά στην προσωπική του ευθύνη. Μια επιπλέον απόδειξη πως ο λόγος αυτός ανταποκρινόταν σε μια πραγματικότητα. Τέτοια λόγια όμως απαιτούν αντρειωσύνη που δεν την είχε ο συγκεκριμένος. Κι έκανε καλά, όταν λίγο μετά αποσύρθηκε απ’ την πολιτική. Ας του το αναγνωρίσουμε.

 

Η μεταναστευτικό ζήτημα ενυπάρχει στο μυθιστόρημά σας με πολύ ουσιαστικό και έντονο τρόπο. Επέτεινε το ελληνικό δράμα αυτή η εξωγενής κατάσταση;

Ασφαλώς έκανε τα πράγματα δυσκολότερα. Αλλά ποιος σας είπε πως η ζωή είναι μια εύκολη υπόθεση. Άρα στον λογαριασμό της “εξωγενούς καταστάσεως” θα έπρεπε να συμπεριλάβετε και την εθνική μας αμεριμνησία.

 

Θα έρθει η στιγμή που οι άνθρωποι θα τρελαθούν και θα ζητούν ο ένας από τον άλλο τον λόγο, όπως σημειώνετε χαρακτηριστικά;

Πάντα έρχεται αυτή η ώρα, κυρίως όταν οι άνθρωποι απομακρυνόμαστε βιαίως από τη νηπιακή μας ηλικία.

 

Το κίνημα του παρτακισμού (έξοχος νεολογισμός) εξακολουθεί να υφίσταται και στις μέρες της κρίσης;

Σε συνθήκες ακραίες, όπως είναι μια κρίση σαν αυτή που βιώνουμε, ο εγωισμός (“φιλοτομαρισμός” είναι ένας δόκιμος όρος) μετεξελίσεται στο κίνημα του “παρτακισμού”. Γενικεύεται δηλαδή το πρωτόγονο αίσθημα πως είμαι το κέντρο του κόσμου και άρα μόνον η προσωπική μου επιβίωση θα κάνει τον κόσμο να συνεχίσει να υπάρχει. Από την δική μου σωτηρία και μόνον θα εξαρτηθεί και αυτή του σύμπαντος. Οι άλλοι δεν υπάρχουν. Δεν τους βλέπω, δεν τους καταλαβαίνω, ούτε τους συναισθάνομαι σαν συγγενικά μου πλάσματα του Θεού. Καταλαβαίνετε, πως τότε έχουμε ήδη εισέλθει στον προθάλαμο της προϊστορικής ζούγκλας. Κι αν αυτό σας ακούγεται υπερβολικό, άντε, στον προθάλαμο του τρελοκομείου.

 

 

Η λογοτεχνία προφανώς και δεν έχει λύσεις να προσφέρει. Να εστιάζει στα τρέχοντα μπορεί; Υπάρχει αυτό που λέμε προσχηματικά «λογοτεχνία της κρίσης»;

Νομίζω πως η λογοτεχνία πάντα εστίαζε στα τρέχοντα και αντλούσε θέματα απ’ την καθημερινότητα, πλάθοντας με τη σειρά της μιαν άλλη, δική της, πραγματικότερη καθημερινότητα, αφού έχει την δυνατότητα να μπολιάζει το εφήμερο με το αιώνιο.

 

Είμαστε ένας οργισμένος λαός, κύριε Νόλλα που δεν βρήκε λύση στο δράμα του;

Δεν ξέρω. Το ανησυχητικό πάντως είναι πως ελάχιστοι από μας οργίζονται με τα έργα τα δικά τους, με τις ίδιες τις επιλογές του. Αυτό που ξέρω είναι πως, έτσι κι αλλιώς, ο οργισμένος δύσκολα βρίσκει “λύση στο δράμα του”. Κι αυτό αξίζει να το προσέξουμε. Να προσέξουμε τους λόγους για τους οποίους η οργή μας έχει πάντα στόχο της τους άλλους.

 

Η κυβερνώσα Αριστερά αποδείχθηκε λίγη ή καθόλου Αριστερά; Ή, τελικά, τα καταφέρνει; Τι πιστεύετε;

Αριστερά ξε-αριστερά, πολλή ή λίγη, είναι υποχρεωμένη να διαχειριστεί τα κοινόχρηστα της πολυκατοικίας. Το σημαντικότερο πάντως είναι πως, για την ώρα τουλάχιστον, δεν ψαχουλεύει τις ψυχές μας αλλά το πορτοφόλι μας.

 

Οι δύσκολοι καιροί δίνουν καλά έργα τέχνης; Η λογοτεχνία χρειάζεται «κρίσεις» για να ανθίσει;

Νομίζω πως, ούτως ή άλλως, τα έργα τέχνης είναι καρποί πνευματικής κρίσης.

 

Οι δικοί σας ήρωες ήταν συνήθως άνθρωποι που ζούσαν για χρόνια στο εξωτερικό ως μετανάστες. Άλλοτε επέστρεφαν κι άλλοτε χάνονταν σε ξένους τόπους. Ήρθε, άραγε, ο καιρός οι ήρωες να γίνουν μετανάστες στον τόπο τους;

Ο σύγχρονος άνθρωπος συχνά ζει σαν ξένος στον ίδιο του τον τόπο, στις σχέσεις του με τους άλλους, μέσα στην οικογένειά του, στη δουλειά του. Η παγκόσμια λογοτεχνία του 20ου αιώνα είναι πλούσια σε έργα πάνω στο θέμα.

Θα άξιζε να ξαναδιαβάσει κανείς τη “Δίκη” και τον “Ξένο”.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top