Γκρίζο Βλέμμα: Ποίηση και Noir
Γράφει ο Πάνος Ιωαννίδης //
Ένα από τα πεδία που προκαλούν το ενδιαφέρον μου από τότε που ξεκίνησα να ασχολούμαι συστηματικά με τη noir λογοτεχνία, είναι η σχέση της με την Ποίηση. Πρόκειται για μια σχέση δύσκολη και συνάμα άφατης στο άπειρο λογοτεχνικό μάτι. Ίσως γιατί η ποιητικότητα της noir λογοτεχνίας- ή τουλάχιστον σε ένα κομμάτι της, το σπουδαιότερο της ωστόσο, είναι ενδογενής. Βρίσκεται δηλαδή μέσα στην ίδια την ιστορία και συνεπώς εντός των λέξεων της.
Συνεκτικοί αρμοί αυτής της σχέσης είναι τα κενά. Συγκεκριμένα τα κενά που αναπτύσσονται ανάμεσα στα εγκλήματα (φόνος, εξαφάνιση, κλοπή κ.ο.κ) και στη διαδικασία διαλεύκανσης της υπόθεσης. Το ενδιάμεσο πεδίο είναι γεμάτο μυστήριο, τουλάχιστον μέχρι το τέλος της ιστορίας όταν επέρχεται η κάθαρση. Η αναζήτηση όμως της αλήθειας-είτε από τον ντετέκτιβ, είτε από τον αστυνόμο, είτε από οποιοδήποτε αντιήρωα που επινοεί ο συγγραφέας-δεν βασίζεται κατά ανάγκην στην ορθολογικότητα. Εξαιρείται φυσικά η παραδοσιακή αστυνομική λογοτεχνία, όπου τα περιθώρια για μη ορθολογικές επιλογές είναι όντως πολύ περιορισμένα. Η διαδικασία αναζήτησης της αλήθειας, έστω και αυτής της σχετικής, έχει αυτόχρημα μια ποιητικότητα που βασίζεται στον χώρο, στην ταυτότητα του ερευνητή και στην ιδιάζουσα σχέση ανάμεσα στα σημαίνοντα και στα σημαινόμενα που λειτουργούν ως μοχλοί κίνησης της αφήγησης.
Από κει και πέρα, ιδιαίτερα βαρύτητα έχουν οι λέξεις και το αφηγηματικό στυλ του συγγραφέα. Εδώ τα πράγματα είναι πιο δύσκολα και ίσως πιο δυσδιάκριτα. Πράγματι η noir λογοτεχνία βρίθει παραδειγμάτων όπου η αναζήτηση μιας μεταφοράς, μιας μετωνυμίας ή ακόμη και μιας παρομοίωσης μπορεί να πάρει ολάκερες σελίδες. Στον αντίποδα υπάρχουν περιπτώσεις συγγραφέων με εξέχοντα τον Μονταλμπάν όπου η λυρική περιγραφή έρχεται σε άμεση αντίστιξη με την σκληρότητα του εγκλήματος. Το ζήτημα είναι ότι το είδος παρέχει τη δυνατότητα για μια στυλιστική αναμέτρηση ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο.
Προτού παρεξηγηθώ, ίσως είναι χρήσιμο να αποσαφηνίσω ότι δεν υποστηρίζω σε καμία περίπτωση ότι η noir λογοτεχνία είναι το πλέον ποιητικό είδος. Ωστόσο, καθώς είναι το είδος που αναμετράται όσο κανένα άλλο με τα κενά και καθώς ο ποιητής γνωρίζει πολύ καλά ότι χωρίς αυτά δύσκολα θα έβρισκε τις λέξεις του, το noir αναδεικνύεται ως μια γέφυρα ανάμεσα στο χάος και τη λογική που σε τελική ανάλυση αποτελεί την ύστατη αποστολή της λογοτεχνίας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
✔ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία
16/04/2024, 9:16 μμ -
Το βιβλίο κι ο συγγραφέας του: Μυστήρια στο νησί Πίτσι Πίτσου
16/04/2024, 9:16 μμ -
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Η Τζούλι Τσενέ στο Εργαστήρι του συγγραφέα
Ένα ανθάκι που λαχταρά να γίνει βελανιδιά, ένας ποιητής που ανταμώνει μετά θάνατον τον κριτικό της τέχνης του, ένα αερικό που σχεδιάζει ιπτάμενα ταξίδια πάνω απ’ τον Αχέροντα, μια Γαλάτεια που πλάθει κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση τον
Περισσότερα -
Στείλε μου κάτι από την Παραγουάη – “Γαζίες”
Από την Αλεξάνδρα Φεφοπούλου // * Κάπου είχα διαβάσει πως από τις αισθήσεις μας, αυτή που είναι πιο στενά συνδεδεμένη με τη μνήμη, είναι η όσφρηση. Η όσφρηση πυροδοτεί με αναπάντεχο τρόπο τη μνήμη και ξαφνικά συνειδητοποιείς πως
Περισσότερα -
Μια ιστορία για τη γυναίκα, για την κακοποίηση κάθε μορφής, για τον ρατσισμό
Γράφει o Κώστας Τραχανάς // Γκέιλ Τζόουνς «Κορεντζιτόρα», Μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου, Εκδόσεις Κλειδάριθμος 2022, σελ.234 «Κορεντζιτόρα. Ο γέρο-Κορεντζιτόρα, ο Πορτογάλος έμπορος σκλάβων και διακινητής γυναικών… έτσι δεν τους λένε αυτούς; Γαμούσε τις δικές του πόρνες και μεγάλωνε νέες
Περισσότερα -
Ποίημα: “Ματ”
Της Ασημίνας Αθανασιάδου // * Ματ Παντοτινό μου τέλος σε ξορκίζω χορεύοντας. Ζω στο παρόν καλοπιάνοντας τις αισθήσεις μου μήπως μου φερθούν με αβρότητα. Με το παρελθόν παίζω κρυφτό και με το μέλλον μου κυνηγητό,
Περισσότερα -
Οι δύο πρώτοι υποψήφιοι για το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη ΚΛΕΨΥΔΡΑ – ΕΝΑΣΤΡΟΝ 2015
Στο πλαίσιο της παρουσίασης των υποψήφιων για το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη Έναστρον-Κλεψύδρα, την Παρασκευή 30 Ιανουαρίου 2015 και ώρα 20:00 θα πραγματοποιηθεί η πρώτη συνάντηση της σαιζόν, με προσκεκλημένους τους Χρίστο Κυθρεώτη και Γιώργο Κουτσούκο, που θα παρουσιάσουν τα
Περισσότερα -
Διήγημα: “Ερωτικός διάλογος”
Της Λένας Ανθάκη // και του Φώτη Παπαγεωργίου // * Η αρχή που σήμανε το όνειρο. Κοσμογονία. Ο Ύπνος τούς μετέφερε πάνω απ’ τη θάλασσα κι εκείνοι επικοινωνούσαν με παραμιλητά. – Σε ήθελα πολύ, γυμνή στην
Περισσότερα -
Διήγημα: “Κάπου σκάλωσε η βροχή ετούτη”
Γράφει ο Χρήστος Νιάρος // “Κάπου σκάλωσε η βροχή ετούτη” Μελβούρνη 2022. Και έμπαινε ο μήνας και η βροχή του χτύπησε τα κεραμίδια και την πόρτα. Ασταμάτητα χτύπαγε. Σχεδόν σφυροκοπούσε και με τον αέρα συντροφιά.
Περισσότερα
