Fractal
Home / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ / Συνεντεύξεις συγγραφέων / ✔ Νίκος Β. Παπαδόπουλος: “Γενικά είμαι της άποψης ότι μόνο η αγάπη… σώζει”
19/12/2018, 9:56 πμ

✔ Νίκος Β. Παπαδόπουλος: “Γενικά είμαι της άποψης ότι μόνο η αγάπη… σώζει”

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

 

 

 

Μπορεί το βιβλίο του να έχει τίτλο «Άλλη μοίρα», ωστόσο ο ποιητής που σπούδασε Πολιτική Επιστήμη, Φιλοσοφία και Ψυχαναλυτική Θεωρία στο Παρίσι, Νίκος Β. Παπαδόπουλος δεν πιστεύει σ’ αυτήν. Γράφοντας ποίηση βιώνει «κάτι σαν déjà vu» κι είναι «σαν να αποθέτει το αποτύπωμα μιας αναπαράστασης στο χαρτί». Αναγνωρίζει ότι «τόσο η ψυχανάλυση όσο και η ποίηση οφείλουν να φτάνουν στο μεδούλι της ανθρώπινης συνείδησης» ωστόσο η αγάπη είναι εκείνη που σώζει και «το μόνο σίγουρο είναι πως, σε μία τέτοια κατεύθυνση, θα χρειαστεί να περάσει κανείς από το δύσκολο και συχνά επίπονο μονοπάτι του να αγαπήσει τον ίδιο του τον εαυτό».

Στον Φιλελεύθερο θα μας μιλήσει για την ποίηση, την ψυχανάλυση και για την εποχή.

 

-«Άλλη μοίρα», κύριε Παπαδόπουλε, να ξεκινήσουμε αποκωδικοποιώντας τον τίτλο; Υπάρχει μοίρα; 

Μοίρα δεν ξέρω αν υπάρχει. Φαντάζομαι πάντως όχι, αν πρόκειται για κάτι το μεταφυσικό. Αυτό όμως δεν αποτελεί πρόβλημα ως προς το να μιλήσουμε γι’ αυτήν. Στην Τέχνη άλλωστε πολλές έννοιες αποκτούν συχνά συμβολικό χαρακτήρα. Αν όμως θέλουμε να μιλήσουμε για την ουσία του ζητήματος, που προφανώς δεν είναι ο τίτλος του βιβλίου μου, οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι η κάθε συγκροτημένη οντότητα με κοινωνικά χαρακτηριστικά, όπως είναι φερ’ ειπείν η ανθρώπινη ψυχή, διαθέτει ιδιαιτέρως γερά θεμέλια αυτοσυντήρησης και διαιώνισης της δομής της, ακόμη και αν αυτή τροποποιείται ή μεταβάλλεται με το πέρας του χρόνου.

Το ερώτημα κατ’ εμέ τίθεται διαφορετικά: στην περίπτωση που ο κόσμος εκυβερνάτο από ένα πεπρωμένο, από την «θεά των θεών» όπως αναφέρεται σε ένα ποίημα της συλλογής, από την Μοίρα, ετούτο το πεπρωμένο θα είχε ποτέ την δυνατότητα αλλαγής;

 

-Αρχετυπικές σκηνές, ο φόβος και το προπατορικό αμάρτημα, ο χρόνος… ποια είναι τα βασικά αινίγματα τα οποία γράφοντας ποίηση πασχίζετε να λύσετε; 

Δεν προσπαθώ να λύσω κάποιο αίνιγμα, σε καμία περίπτωση. Μόνο να διατυπώσω κάποια ερωτήματα δοκίμασα γράφοντας την «Άλλη Μοίρα». Ερωτήματα που βρίσκω να είναι κομβικά ώστε να τεθεί το κύριο ερώτημα που απασχολεί ανέκαθεν την ανθρωπότητα και που δεν είναι άλλο από αυτό του θανάτου. Εφόσον λοιπόν λύση του αινίγματος αυτού δεν προβλέπεται να υπάρξει σύντομα, βρήκα μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην ίδια την διατύπωση του μυστηρίου.

 

-Η Ψυχανάλυση ή η Ποίηση φτάνουν πιο βαθιά στα αδιέξοδα και τις ψυχές των ανθρώπων;

Νομίζω πως τόσο η ψυχανάλυση όσο και η ποίηση οφείλουν να φτάνουν στο μεδούλι της ανθρώπινης συνείδησης. Τόσο η μεν όσο και η δε πρέπει να είναι επί της ουσίας διεισδυτικές αν θέλουν να εκτελέσουν το χρέος τους απέναντι στην ανθρωπότητα, αλλά και την ίδια τους την φύση.  Παρόλα αυτά, πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές ανθρώπινες δραστηριότητες και θα ήταν μάλλον λάθος να τις επιβάλουμε στην όποιου είδους σύγκριση. Από τη μία έχουμε να κάνουμε με την επιστήμη και από την άλλη με την τέχνη. Από τη μία έχουμε ένα σύνολο ψυχικών εμπειριών με θεραπευτικά χαρακτηριστικά, και από την άλλη, με την ποίηση δηλαδή, το καλλιτεχνικό αποτύπωμα, τα ίχνη μιας ενδοσκόπησης.

 

-Τι αντιλαμβάνεται κάποιος με την ποίηση που δεν αντιλαμβάνεται ούτε και με την ψυχανάλυση; 

Αρχικά, ο άνθρωπος που αποφασίζει να ξαπλώσει στο ντιβάνι είναι ένας άνθρωπος που αναζητά την αλήθεια, την προσωπική του αλήθεια, όποια κι αν είναι αυτή, μέσα στο πλαίσιο εκείνης του κοινωνικού συνόλου και σε αλληλεπίδραση με αυτό. Από την άλλη ο άνθρωπος που διαβάζει ή που γράφει ποίηση αντιλαμβάνεται ακριβώς αυτό που θέλει ή ακόμη και που φοβάται να αντιληφθεί. Τόσο ο ποιητής όσο και ο αναγνώστης της ποίησης –η μία ιδιότητα δεν απέχει και πολύ από την άλλη- πρέπει να πιστεύει, να έχει πίστη, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι ενδιαφερόμαστε για το αντικείμενο της πίστης του. Η πίστη βέβαια προϋποθέτει έλλειψη ολοκληρωμένης γνώσης: μία μορφή άγνοιας που του επιτρέπει να ταξιδέψει στους λαβυρίνθους του ανθρώπινου είναι με τον τρόπο που ο ίδιος επιθυμεί.

Και στις δύο όμως περιπτώσεις, απαραίτητο στοιχείο είναι η αισθητική. Όλα πρέπει να γίνονται στον κατάλληλο χρόνο και με τον κατάλληλο τρόπο. Ο ρυθμός εδώ είναι καταλυτικής σημασίας παράγοντας. Αλλιώς, στην καλύτερη περίπτωση, και εδώ μιλώ περισσότερο για την ποίηση, χάνεται η μαγεία.

 

-Η ποίηση σώζει ή η ψυχανάλυση; 

Γενικά είμαι της άποψης ότι μόνο η αγάπη… σώζει. Το ζητούμενο είναι να μπορέσουμε να αγαπήσουμε τον άνθρωπο, την ίδια του την φύση. Ο τρόπος με τον οποίο θα το επιτύχει κανείς αυτό έγκειται μάλλον στην δική του προσωπικότητα. Το μόνο σίγουρο είναι πως, σε μία τέτοια κατεύθυνση, θα χρειαστεί να περάσει κανείς από το δύσκολο και συχνά επίπονο μονοπάτι του να αγαπήσει τον ίδιο του τον εαυτό.

 

 

-Ο Νάνος Βαλαωρίτης ισχυρίζεται ότι η ποίηση είναι χρησμική, το έχετε παρατηρήσει; Σε τι βαθύτερο μας απαντά η ποίηση;

Μία ενδοσκόπηση είναι πάντοτε χρησμική, και αυτό κυρίως λόγω κινήτρων. Και είναι ακριβώς το κίνητρο του καθενός, η προβληματική του, που καθορίζει τις βαθύτερες απαντήσεις.

Θα μπορούσαμε όμως να πούμε, γενικεύοντάς το, ότι η ποίηση, ως πεδίο χαρτογράφησης της ανθρώπινης συλλογικής μνήμης, απαντά στα πιο βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα ολόκληρων γενεών και ενίοτε πολιτισμών.

 

-Ποιοι ποιητές σας έκαναν να γράψετε ποίηση; 

Έχω την αίσθηση πως ήταν λίγο αφότου πρωτοδιάβασα Καβάφη όταν έγραψα για πρώτη φορά.

 

-Πώς είναι όταν έρχεται το ποίημα; 

Είναι μία κατάσταση την οποία, έστω και για λίγο, είμαι σχεδόν σίγουρος ότι έχω ξαναζήσει. Κάτι σαν déjà vu. Έτσι, συλλογιζόμενος το ποίημα και περνώντας το στο χαρτί είναι απλώς σαν να αποθέτω το αποτύπωμα μιας αναπαράστασης.

 

-Και όταν πρωτογράψατε; Πως ήταν; 

Αυτό κι αν ήταν σαν να το είχα ξαναζήσει…

 

-Διαβάζει περισσότερο ποίηση ο κόσμος τώρα με την κρίση; 

Δεν ξέρω αν ο κόσμος διαβάζει περισσότερο ή όχι, έχω μόνο την εντύπωση πως αποτελεί ένα είδος πολυτέλειας η ποίηση. Μίας πολυτέλειας όμως όλο και πιο αναγκαίας, ακριβώς λόγω της συστημικής αυτής κρίσης.

Επειδή όμως ποίηση πάντοτε γραφόταν  πάντοτε θα γράφεται, είναι πολύ θετικό και πραγματικά άξιο λόγου το ότι εκδοτικοί οίκοι όπως είναι οι Εκδόσεις Γαβριηλίδης που εξέδωσαν και την «Άλλη Μοίρα», αγωνίζονται καθημερινά προς αυτήν την κατεύθυνση.

 

 

Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top