Στην άμμο ανθίζει ο συγγραφέας Νίκος Διακογιάννης
Συνέντευξη στην Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη //
Σε ένα νησί του μακρινού Αιγαίου, τη Νίσυρο, ζει κι εργάζεται ως δάσκαλος ο Νίκος Διακογιάννης. Η λογοτεχνία όμως του ήταν πάθος και όνειρο. Έτσι ξεκίνησε να γράφει και μια δεκαετία αργότερα μετράει πέντε μυθιστορήματα και πολλές συγκινήσεις.
Ο Νίκος Διακογιάννης γράφει στην αποκλεισμένη Νίσυρο του χειμώνα, ακούγοντας τον παφλασμό των κυμάτων, αποσύρεται στην εσωτερικότητα κατά τις ελάχιστες ώρες που του απομένουν από την καθημερινότητα του σχολείου, όπου δίνεται ολόκληρος συμπαρασύροντας τα παιδιά στη γνώση με φαντασία.
Και στον χρόνο -που δεν έχει- συλλέγει Playmobil φτιάχνοντας υπέροχες ιστορίες με τους πλαστικούς ήρωες του εξαιρετικού παιχνιδιού.
Ο Νίκος Διακογιάννης φέτος επανέλαμψε στα ελληνικά γράμματα με ένα νέο μυθιστόρημα από το νεόδμητο εκδοτικό οίκο «Πνοή». Τίτλος του «Τα Ψέματα Ανθίζουν στην Άμμο» και είναι βασισμένο σε αληθινή ιστορία…
-Νίκο, «Τα Ψέματα Ανθίζουν στην Άμμο» είναι το πέμπτο σου μυθιστόρημα. Και διάλεξες να το βασίσεις σε μια αληθινή ιστορία. Τι σε ώθησε να το κάνεις;
Ούτε που φανταζόμουν ότι θα ανελάμβανα τη συγγραφή μιας προσωπικής ιστορίας. Όλα έγιναν τόσο ξαφνικά, σαν το ξέσπασμα καταιγίδας για να με φέρουν τελικά σαν μαγνητισμένο κοντά σε μια γυναίκα που από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ζητούσε οπωσδήποτε να βρεθούμε την επόμενη φορά που θα βρισκόμουν στην Αθήνα. Απλώς συνέβη σαν μια ισχυρή νομοτέλεια. Τα γιατί μοιάζουν σαν ασήμαντα ίχνη στην άμμο.
-Τα προηγούμενα έργα σου έχουν ωραίο αφηγηματικό λόγο, βαθύ στοχασμό και δυνατούς χαρακτήρες, τόσο που παραπέμπουν τον αναγνώστη σε αληθινές ιστορίες… Τα πραγματολογικά στοιχεία είναι δυνατά, επομένως είχες τη μαγιά γι αυτή την εξέλιξη στο νέο σου πόνημα;
Έτσι πίστευα, όμως η συγγραφή μιας αληθινής ιστορίας θέτει τα δικά της πλαίσια, που άλλοτε σου επιτρέπουν να τα ραγίσεις να μπει λίγο φως από σένα κι άλλοτε σε εγκαταλείπουν στο σώμα αυτό καθαυτό της ιστορίας που οφείλεις να αποτυπώσεις σαν πιστός στρατιώτης της γραφής, ώστε τα γεγονότα, οι ήρωες και οι συμπεριφορές τους να αποτελέσουν τελικά ένα σφιχτοδεμένο σύνολο κάθε μέρος του οποίου δικαιολογείται από ένα άλλο.
-Πώς θα χαρακτήριζες εσύ το νέο σου έργο;
Πέρα από το ότι είναι ένα σύγχρονο έργο που εδράζει την ιστορία του στα χρόνια πριν και μετά το ξέσπασμα της Κρίσης στην Ελλάδα, θα έλεγα ότι είναι μια πολύ καλή αποτύπωση για το πώς οι άνθρωποι αναζητούν τον έρωτα ή την εκτόνωση του έρωτα μέσω των νέων μέσων επικοινωνίας και πως αυτή η αναζήτηση χρωματίζεται ποικιλότροπα, αν έχεις κι ένα περίεργο προσωπικό παρελθόν να διαχειριστείς.
-Ποιό είναι το βαθύτερο μήνυμα που θα ’θελες να περάσεις στους αναγνώστες σου με αυτό το πόνημα;
Έναν προβληματισμό από τη μια για το πώς ένα ψυχικό τραύμα της παιδικής ηλικίας μπορεί να καθορίσει την μετέπειτα πορεία ενός ανθρώπου και, φυσικά, ένα ερώτημα για το πόσο τελικά είμαστε πιο ευτυχισμένοι που όλα φαίνονται εύκολα πια με το πάτημα μερικών πλήκτρων. Εκείνο το σπουδαίο που είπε κάποτε ο Σαμαράκης στο έργο του Ζητείται Ελπίς, αυτό με προβλημάτιζε κι εξακολουθεί να με δονεί. «Ποτέ άλλοτε οι στέγες των σπιτιών των ανθρώπων δεν ήταν τόσο κοντά η μία στην άλλη, όσο είναι σήμερα. Και ποτέ άλλοτε οι καρδιές των ανθρώπων δεν ήταν τόσο μακριά η μία από την άλλη, όσο είναι σήμερα».
-Είσαι δάσκαλος σε ένα νησί αποκλεισμένο τους χειμώνες. Στη λατρεμένη μου Νίσυρο. Τι χαρά σου δίνει η διδασκαλία στα άγουρα πλάσματα του δημοτικού;
Χαρά που δεν εκφράζεται με λόγια αλλά μεταφράζεται σε χαμόγελα, σε ατάκες απρόβλεπτες, μικρά καθημερινά θαύματα από εκείνο το κλασικό «Κύριε, δεν ξέρω να δέσω τα κορδόνια μου» μέχρι άλλα, μεταφυσικά, όπως «εγώ θα πω του Θεού να μην πεθαίνουν οι πεταλούδες!» Ορίστε! Αυτός δεν είναι έτοιμος τίτλος για ένα επόμενο μυθιστόρημα;
-Είσαι δραστήριος με τη δουλειά σου, κάνεις βίντεο, διδάσκεις με πρωτοτυπία, είσαι ένας δάσκαλος με όραμα. Τι σου δίνουν τα παιδιά και τι σου παίρνουν στην καθημερινότητα του σχολείου;
Μου δίνουν κουράγιο να υπομένω εκείνα που αναπόδραστα κουβαλά μια μικρή κοινωνία ενός μάλιστα τόσο μικρού νησιού. Κουράγιο γιατί για τα μικρά παιδιά ο κόσμος είναι αλλιώς, όσο αλλιώς θα ήθελα να είναι ο τρελός κόσμος που ζούμε. Από τα παιδιά δεν έχω να χάσω κάτι πέρα από ενέργεια ως φυσικό επακόλουθο μιας μέρας με πολλές υποχρεώσεις, ενώ από τους κυβερνώντες και «υπευθύνους» του Υπουργείου Παιδείας χάνουμε πολλά, αφού φροντίζουν όσο μπορούν καλύτερα να αποδομήσουν τα πάντα σ’ αυτόν τον δύσμοιρο τόπο. Και μάλιστα ηδονίζονται με αυτό!
-Είσαι ένας από τους μεγαλύτερους συλλέκτες του Playmobil. Τι σε εξιτάρει τόσο πολύ σ’ αυτό το παιχνίδι; Οι ιστορίες που έφτιαχνες όταν έπαιζες παιδί;
Τα πάντα με ενθουσιάζουν με τα Πλέυμομπιλ. Η ποιότητα των υλικών, η παιδαγωγική τους αξία, οι όγκοι σε βραχώδη τοπία και αρχαία τείχη, οι δυνατότητες προσαρμογής των κομματιών, ο τρόπος με τον οποίο γεννήθηκαν ως ιδέα στην Γερμανία λίγο πριν το 1974, οι μνήμες ως παιδί περιμένοντας ένα μικρό κουτί κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα –μεγάλοι κωδικοί δεν έφταναν ποτέ στο νησί. Επίσης, με ενθουσιάζουν οι τρόποι που το περιεχόμενο ενωνόταν με ιστορίες κόμικς που διάβαζα για Ινδιάνους, ιππότες και πειρατές. Άρα ταυτίζονταν με την έννοια της φυγής από έναν μικρό τόπο σε άλλους πραγματικούς ή ονειρικούς. Σήμερα αποτελούν τρόπο αποβολής άγχους, αφορμές για ένα μικρό διήγημα ή γίνονται υλικό εποπτικό στην τάξη, στο μάθημα της ιστορίας ή της Γλώσσας στην πρώτη δημοτικού. Τέλος, είναι ένας πρώτης τάξεως τρόπος να διατηρείς το παιδί μέσα σου και τις οδούς επικοινωνίας με τα παιδιά, όσο αυτό είναι μπορετό, αρκούντως ισχυρές.
-Σκέφτηκες να γράψεις ποτέ παιδικά βιβλία μια και γνωρίζεις βαθιά την ψυχολογία των παιδιών;
Σκέφτηκα μα δεν το έχω αποτολμήσει ως σήμερα. Ξέρετε από δική σας πείρα πόσο δύσκολο είναι να γράψει κανείς ένα βιβλίο για απιδιά. Με την ευκαιρία να σας ευχαριστήσω για το βιβλίο σας «Ο Πολ και η Λάρα ταξιδεύουν» που με βοήθησε πριν μερικά χρόνια στο μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης, όταν αναφερόμασταν στην αλλαγή του κλίματος. Μάλιστα, το επίσημο τραγούδι του βιβλίου το κάναμε χορογραφία και διασκεδάσαμε αφάνταστα! Αυτό που σίγουρα θα ήθελα εγώ να γράψω για παιδιά είναι ένα βιβλίο που έχω κατά νου, το οποίο με τρόπους ευφάνταστους θα βοηθούσε τα πρωτάκια να μη φοβούνται την ορθογραφία.
-Πώς έχει επιδράσει η πολιτική διολίσθηση στην παιδεία σήμερα; Πόσο έχει επηρεάσει το σχολικό σύστημα;
Με δυο λόγια κοινή πολιτική για την Παιδεία δεν υπήρξε ούτε υπάρχει. Σήμερα τα πράγματα χειροτέρεψαν από κάθε άποψη και επικρατεί σύγχυση. Το καλύτερο δηλαδή κλίμα που θα μπορούσαν να σκεφτούν δυνάστες ή μαριονέτες της διεθνούς αλητείας, ώστε να κρατούν σε αφασία έναν άλλοτε υπερήφανο λαό που διψούσε για ελευθερία και ιδανικά.
-Ένας συγγραφέας στη Νίσυρο ζει τη μοναξιά της συγγραφής ή δονείται από τη λάβα και τα άγρια κύματα του Αιγαίου;
Συμβαίνουν και τα δύο. Κάποτε εντονότερα. Εννοώ ότι η λάβα και το γεγονός ότι ζω επάνω σε ένα ηφαίστειο δεν με αγγίζει πια τόσο πολύ. Ίσως έχω φιλιώσει μαζί του. Ίσως εκείνο με ξεγελά κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ίσως ένας κύκλος πάντα πρέπει να ολοκληρώνεται κι ένας νέος να ανοίγεται. Αυτό που σίγουρα με συγκλονίζει ακόμη είναι ο χειμώνας, αν βέβαια είναι κανονικός και όχι ιμιτασιόν όπως τα τελευταία χρόνια εδώ στον Νότο. Το έχω ξαναπεί. Εγώ ανθίζω τον χειμώνα, στις βροχές, στο κρύο, στα έρημα δρομάκια, στην εικόνα ενός γκρίζου πέρα για πέρα ουρανού. Ξαναγεννιέμαι! Πώς αλλιώς να το πω. Φοβάμαι μήπως τα προσβάλλω όλα αυτά ψάχνοντας λέξεις.
–Τι ονειρεύεσαι γα τα «Ψέματα Ανθίζουν στην Αμμο;»
Να αγαπηθούν από το αναγνωστικό κοινό, να χαρίσουν αναγνωστική απόλαυση, ταξίδι στα μύχια της ψυχής κι έπειτα έναν γόνιμο προβληματισμό επάνω σε θέματα που συνήθως δεν ακουμπάμε μα αυτά συνέβαιναν και θα συμβαίνουν με τάσεις μάλιστα ανοδικές όπως κατά καιρούς δείχνουν διάφορες στατιστικές έρευνες.
Το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Πότε τρόμαξες πρώτη φορά μπροστά στην αλήθεια;
Πότε είπες το πρώτο ψέμα για να κρατήσεις τον μεγάλο Έρωτα;
Πότε έχτισες πρώτη φορά τη φυλακή σου;
Μια ιστορία έρωτα που ξεκίνησε στην Ελλάδα πριν το ξέσπασμα της Κρίσης και αναζωπυρώθηκε στα χρόνια των Μνημονίων, των νεόπτωχων και της μοιρολατρίας. Μια κοπέλα με το παράξενο όνομα Αντζία που αναζήτησε τα αυτονόητα με τρόπους λανθασμένους.
Ένα βαθιά ψυχογραφικό μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινή ιστορία. Για τη βία, την απόρριψη, τα κρυμμένα μυστικά. Ένα βιβλίο για όσα στιγμάτισαν την παιδική ηλικία, μα δεν τολμούμε ν’ αγγίξουμε.
Μια ιστορία για τις διαδικτυακές γνωριμίες και τα προσωπεία.
Ένα μυθιστόρημα που θα προκαλέσει με τις αλήθειες του.