Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Ακολούθησε πιστά τον εαυτό σου/ και θ’ ακολουθήσεις κι εμένα σιγά σιγά!»
28/06/2018, 2:44 μμ

«Ακολούθησε πιστά τον εαυτό σου/ και θ’ ακολουθήσεις κι εμένα σιγά σιγά!»

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

Φ. Νίτσε «Ποιήματα», Μετάφραση: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου, Εκδοτική Θεσσαλονίκης, σελ. 71

 

O Nίτσε, μοναχικός και επιβλητικός, κυριάρχησε στο δεύτερο μισό του  19ου αιώνα, «φιλοσοφώντας με ένα σφυρί», όπως ο ίδιος διατύπωσε χαρακτηριστικά.

Ανατρεπτικός, φιλοσοφικός, διανοητικός, έφερε σε αντιπαράθεση το Χριστό με τον Σωκράτη. Η συμβολή του πλούσιου έργου του στην εξέλιξη της Δυτική Φιλοσοφίας ήταν τεράστια.

Γεννήθηκε το 1944, έκανε σπουδές κλασικής φιλολογίας, ο πατέρας του ήταν προτεστάντης πάστορας, καθοριστική ήταν η φιλία του με τους Βάγκνερ και Σοπενάουερ. Ως δυνατό και ασυμβίβαστο πνεύμα όμως, θα χαράξει τον δικό του δρόμο. Έναν δρόμο αυστηρότητας και κριτικής σκέψης στις παραδεδομένες αξίες. Αλλά και την ηθική, την μεταφυσική, τον πολιτισμό, τη θρησκεία. Η ευφυία και η τρέλα συχνά συμβαδίζουν όπως η ιστορία αποδεικνύει. Και αυτές δεν απουσιάζουν από το νιτσεϊκό πνεύμα. Όπως δεν απουσιάζει και η έννοια του μηδενισμού: «Μηδενιστής είναι ο άνθρωπος που πιστεύει ότι ο Κόσμος όπως είναι, δεν πρέπει να είναι, και ο Κόσμος όπως θα έπρεπε να είναι δεν μπορεί να υπάρξει.»

Τα ποιήματα του Νίτσε σε μετάφραση Αλέξανδρου Αλεξάνδρου, ορθά κοφτά συνοπτικά, στοχευμένα. Με φιλοσοφική προέκταση πάντα να τα συνοδεύει. Πνεύμα οξύ, ειρωνικό, σταθερό, δίνει την αίσθηση του αλλιώτικου, του διαφορετικού.

 

Ecce homo*

 

Ναι, ξέρω από που έρχομαι!

Αχόρταγος σαν τη φωτιά

καίγομαι και αναλώνω τον εαυτό μου.

Ο,τι πιάνω γίνεται φως

ό,τι αφήνω είναι στάχτη:

φλόγα είμαι, σίγουρα!

 

*«Ίδε ο άνθρωπος», τίτλος βιβλίο του Νίτσε.

 

Friedrich Nietzsche

 

Απευθυνόμενος στον αναγνώστη του ο Νίτσε γράφει: «Γερά δόντια, γερό στομάχι/ τούτο μονάχα σου εύχομαι!/ Κι άμα καταπιαστείς με το βιβλίο μου/ σίγουρα θα τα πας καλά μαζί μου!» Οριοθετεί σχέσεις, συνδιαλέγεται με τον άνθρωπο που θα μπει στη διαδικασία να τον διαβάσει. Και πρέπει να μπει σε αυτήν την διαδικασία για το δικό του το καλό.

Ο ορισμός της δικής του ευτυχίας δίνεται με το εξής ποίημα: «Από τότε που κουράστηκα να ψάχνω/ έμαθα να βρίσκω./ Από τότε που ένας άνεμος μου εναντιώθηκε/ ταξιδεύω με όλους τους ανέμους./»

H σοφία ορίζεται με έναν τρόπο από τον φιλόσοφο, έναν τρόπο μοναδικό: «Μη μένεις κάτω στα πεδινά!/Μην ανεβαίνεις πολύ ψηλά!/ Ωραιότερος φαίνεται ο κόσμος/από ένα μέσο ύψος».

Επειδή όσοι μας εμπνέουν γίνονται καλλιτεχνικά μας πρότυπα, συχνά δημιουργούμε με αφορμή αυτούς. Συνειδητά ακολουθούμε τον ποιητή που οι λέξεις του θα μας γεννήσουν τις άλλες λέξεις.Παρθενογένεση πουθενά δεν υπάρχει.Ο Νίτσε εύστοχα στο ολιγόστιχο vademecum-vadetecum* (*έλα μαζί μου, ακολούθησε τον εαυτό σου), γράφει: «Σε γοητεύουν η τέχνη και η γλώσσα μου;/ Έρχεσαι πίσω μου και με ακολουθείς;/ Aκολούθησε πιστά τον εαυτό σου/ και θ’ ακολουθήσεις και μένα, σιγά σιγά!»

Μέσα από τα γραπτά του ο Νίτσε αναδεικνύει τη σκέψη του που είναι διεισδυτική. Δεν χρειάζονται πολλά λόγια και φανφάρες. Εκφράζεται με ακρίβεια, κάνει το point του κάθε φορά, δίνοντας τροφή για σκέψη. Δημιουργικός σκεπτικισμός. Κριτικό βλέμμα. Πάντα ψάχνει το «γιατί» των πραγμάτων όπως διαδηλώνει στο ποίημά του «Ο σκεπτικιστής μιλάει».

Συνδιαλλέγεται με το φως και το σκοτάδι, την ανθρώπινη αντοχή και αδυναμία ή παντοδυναμία, προτείνει τρόπους επιβίωσης. Σκληρός συχνά και κάθετος. Αλλά η απόλυτη στάση του δεν ενέχει αστοχία. Δεν μπορείς να προσπεράσεις τα λόγια του. Στέκεσαι αναπόφευκτα. Στοχάζεσαι και αναστοχάζεσαι. «Το υπερβολικό φως» που εκπέμπει ακολουθεί το σκότος των άλλων.

 

Στενές ψυχές.

 

Δεν αντέχω τις στενές ψυχές.

Μέσα τους δεν υπάρχει τίποτα καλό  και τίποτα κακό.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top