Fractal

Never trust a hippie (or a punk or a raver): Ζώντας ανάμεσα στην ακμή και την παρακμή της μουσικής κουλτούρας.

Επιμέλεια: Bill Hunchback //

 

Sex-Pistols-Never-Trust-A-Hip- ph 2

 

Never trust a hippie (or a punk or a raver).

 

 

Είναι νομοτέλεια. Όταν κοινωνικά τα πράγματα φτάνουν στο απροχώρητο, η μουσική είναι που καλείται να βγάλει «το φίδι από την τρύπα». Όλοι οι άλλοι έπονται. Η μουσική προηγείται.

Λειτουργεί με έναν τρόπο ενωτικό για όσους δεν έχουν πέσει στον λήθαργο της κοινωνικής παρακμής, ο οποίος έρχεται με στήριγμα τον εκφοβισμό και προβεβλημένη την αναγκαιότητα της συντήρησης: «Για το καλό του κόσμου».

Η συντήρηση, το μόνο πράγμα που κάνει βέβαια είναι να επιμηκύνει τη διάρκεια της φθοράς. Δεν το λέω εγώ, ούτε κάποιος βαθύς φιλόσοφος μιας ακαδημίας. Το λέει το ψυγείο του καθενός μας, αν το ανοίξει και δει μέσα τι συμβαίνει με τις τροφές και για πόσο χρονικό διάστημα.

Εκεί λοιπόν που προβάλλεται από την κοινωνία η συντήρηση ως η μόνη κοινωνική λύση σταθερότητας και ασφάλειας, μέσα από τις τάξεις των νέων συνήθως, που είναι πιο αδιάφοροι από τους μεγαλύτερους απέναντι στον φόβο της φθοράς, δημιουργείται αρχικά μια μουσική που τείνει να αποκοπεί από την επανάληψη η οποία αποτελεί τον ήχο της συντήρησης.

Αυτό γίνεται σχεδόν σε όλες τις ιστορικές περιόδους και σ’ όλον τον πλανήτη. Αν η μουσική των νέων είναι αυτό που πρέπει, αν περιέχει δηλαδή όλα τα συστατικά που θα λειτουργήσουν σαν κοινωνική κόλλα συνδέοντας τα ασύνδετα, τότε στην πορεία της θα θεωρητικοποιηθεί από άγρυπνους μεγαλύτερους, θα την ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες τέχνες κι αυτό θα αποτελέσει τον φόβο και τον τρόμο της συντήρησης διότι θα γίνει ένα κίνημα ανατροπής της. Στην ψυχολογία άλλωστε, καθώς και στη θεωρητική φυσική, ως ιδιοφυία λογίζεται το πρόσωπο που μπορεί να βρει συνδέσεις μεταξύ των ασύνδετων και τις ιδιοφυίες το σύστημα τις φοβάται. Μπορεί να τραβήξουν την προσοχή από την κερδοφορία, μπορεί να δώσουν θάρρος στο πλήθος, μπορεί – ακόμα χειρότερα – να δώσουν λύσεις στους φόβους του πλήθους και τότε το πλήθος δεν θα έχει πια ανάγκη το σύστημα. Τις ιδιοφυίες λοιπόν το σύστημα προσπαθεί να τις αφήσει στην αφάνεια, να τις φέρει μπροστά σε αδιέξοδα, να τις γελοιοποιήσει, να τις εξοστρακίσει, να τις εξαγοράσει ή, αν τίποτα απ’ όλα αυτά δεν πετύχει, να τις υπονομεύσει μεθοδικά και με υπομονή στις συνειδήσεις των ανθρώπων ώστε να μην αποτελέσουν ποτέ πια έμπνευση ή πηγή απαντήσεων και άρα απειλή απέναντι στο σύστημα. Ας δούμε τι απέγινε η ιδιοφυία μερικών εκ των ντανταϊστών ή των σουρεαλιστών. Ας δούμε τι απέγινε η ιδιοφυία μερικών εκ των φυσικών ή μαθηματικών είτε ψυχολόγων. Μετά τον θάνατό τους, προβλήθηκαν τα ελαττώματα, η παρακμή τους, τα «κοπτοραμμένα» από ειδικούς λόγια τους, ώστε να φαίνονται ως γραφικοί «εξωγήινοι» ή «κουλτουριάρηδες» μιας άλλης εποχής κι όχι ως κομιστές της αλήθειας. Άλλωστε ο κόσμος έχει εκπαιδευτεί ήδη από τα σχολεία ώστε να απορροφά τεχνικώς εντυπωσιακές επικεφαλίδες. Πόσοι θα αποφάσιζαν να εντρυφήσουν σήμερα στο έργο των ντανταϊστών για παράδειγμα, μόνο και μόνο για να διαπιστώσουν ότι το σύστημα γνώσης δεν προβάλλει σχεδόν τίποτα από την ανατρεπτικότητά τους; Το πιθανότερο είναι να μείνουν στο μυαλό οι ελεγχόμενες επικεφαλίδες.

 

Never trust a hippie 1 ph

 

Σε αυτή τη σειρά κειμένων για το Fractal θα προσπαθήσω να παρουσιάσω με συντομία μια έρευνα χρόνων που έγινε κυρίως λόγω της αγάπης μου για τη μουσική ως ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας. Η όλη ιδέα είχε ξεκινήσει καμιά εικοσαριά χρόνια πίσω, όταν είχα ακούσει κάποιον που έλεγε πως το ροκ εντ ρολ (το χρησιμοποιώ με την ευρύτατη έννοια του όρου) το άκουγε μόνο σαν μουσική. Σαν ένα εύηχο στ’ αυτιά του «ντράγκα-ντρούγκα».

Ευτυχώς, το ροκ εντ ρολ δεν είναι ένα εύηχο «ντράγκα-ντρούγκα». Πηγάζει από την ανάγκη των ανθρώπων να μιλήσουν για τις σκέψεις τους, για τον πόνο τους, μερικές φορές για τη χαρά τους, για τις ανάγκες που δεν καλύπτονται, για την ομορφιά ή το αδιέξοδο τού να ζεις. Ως τέτοια, η μουσική που μοιάζει με σταγόνες που έπεσαν από ψηλά και στέκονται στο πάτωμα μοναχικές, δεν γίνεται να μην προσδώσει ένωση. Δεν γίνεται παρά σε ορισμένες ιστορικές στιγμές, οι σταγόνες αυτές να ενωθούν και να αποτελέσουν χείμαρρο. Τότε λοιπόν ξυπνάει η συντήρηση και κάνει αυτό που ξέρει καλά να κάνει. Συντηρεί με νύχια και δόντια τον εαυτό της.

Είναι γνωστές οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί. Τις μάθαμε μέσα στα χρόνια. Βρίσκει τις ηγετικές φυσιογνωμίες και τους πετάει ευζωΐα μολύνοντας το εύστροφο μυαλό τους με πλαδαρότητα. Αν αυτό δεν πετύχει, τούς προσφέρει τα λάθος ναρκωτικά διαλύοντας τον ψυχισμό τους. Αν αυτό δεν πετύχει, προσφέρονται διάφορες ύποπτες θρησκείες και ψυχολογικά αδιέξοδα. Μερικές φορές έχουν επιλεχθεί και οι δολοφονίες όπως στην περίπτωση του John Lennon ή στην περίπτωση του Hendrix (λόγω της εμπλοκής του με την οργάνωση των Μαύρων Πανθήρων όπως ομολογούν χαμηλόφωνα – όλο και περισσότερες όμως – γλώσσες).

Αυτά, λίγο έως πολύ, είναι γνωστά ή μπορούν να γίνουν γνωστά αν μελετήσει κανείς τι έχει συμβεί ιστορικά με την αντιμετώπιση των ηγετικών φυσιογνωμιών των μουσικοκοινωνικών κινημάτων.

Το ζήτημα της συγκεκριμένης έρευνας είναι η μέθοδος υποβάθμισης των ιδεών που ακολουθείται στο πέρασμα του χρόνου. Τα πρόσωπα, όσο επικίνδυνα και αν χαρακτηριστούν, περνούν και φεύγουν. Είναι δυνατόν στην ακμή τους, αν συμπέσει με την ακμή ενός κινήματος, να αποτελέσουν απειλή για τις δομές της συντήρησης, όμως σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους θα παρακμάσουν ή θα οδηγηθούν σε παρακμή. Οι ιδέες όμως μένουν. Αυτές πρέπει να ενδιαφέρουν. Αυτές μπορούν να ανασυρθούν. Αυτές είναι σαν το κάρβουνο που μπορεί να αναζωπυρώσει την πυρκαγιά μετά από ανυπολόγιστο χρονικό διάστημα κι αυτό που μ’ ενδιαφέρει εμένα είναι το είδος της πυρίμαχης «ουσίας» που ρίχνεται πάνω στα κάρβουνα των ιδεών.

 

 

Πολύ συχνά, δανεισμένη από το Punk, ακούγεται η φράση «Never trust a Hippie».

Πράγματι, στις αρχές της δεκαετίας του ’70 το σύστημα είχε ενδιαφερθεί για το κίνημα των Hippies. Ήδη, από το 1969 που έλαβε χώρα το (επι πληρωμή και όχι δωρεάν) φεστιβάλ του Woodstock, είχε αποδειχθεί πως το κίνημα είχε γιγαντωθεί αριθμητικά και πως αν εμφανίζονταν οι κατάλληλες ηγετικές φυσιογνωμίες, θα μπορούσε να δημιουργήσει αλλαγή ως προς τα προσδοκώμενα της συντήρησης. Μέχρι τα μισά της δεκαετίας του ’70 λοιπόν το σύστημα φρόντισε να προβάλλει τους Hippies ως κάτι γραφικό, πανηδονιστικό, ναρκομανές, βρωμιάρικο, απολιτίκ, χαμένο από τα ναρκωτικά και τα αδιέξοδα. Φρόντισε λοιπόν να αναδείξει τα κατάλληλα συγκροτήματα που δεν είχαν κάτι ουσιαστικό να πουν, διοχέτευσε νοθευμένα ναρκωτικά στις πιάτσες, προέβαλε εντόνως ψυχοπαθείς που ανήκαν στις τάξεις των Hippies, άφησε την δεινοσαυρική μουσική να φτάνει στ’ αυτιά του κόσμου και την παρακμή ενός κινήματος να σκεπάσει τις ιδέες της ακμής.

Βέβαια, το ότι ήδη από το 1968 οι υπεύθυνοι του θεωρητικού υπόβαθρου γύρω από το κίνημα (ο ακτιβιστής Jerry Rubin, μέλη του συγκροτήματος των Grateful Dead, ο Country Joe McDonald, εκδότες των αντεργκράουντ εντύπων SF Oracle, High Times κλπ.) είχαν αποφασίσει να τελέσουν τον θάνατο του Hippie στον λόφο του Haight-Ashbury ως συμβολική πράξη κατά της εμπορευματοποίησης, της απώλειας του αρχικού στόχου και της δημιουργίας μόδας, αποσιωπήθηκε τεχνηέντως γιατί θα σήμαινε προσήλωση στις ιδέες κι αυτό θα ήταν επικίνδυνο. Θα μπορούσαν να ανασυρθούν. Ίσως και να βελτιωθούν. Ήταν προτιμότερο να προβληθεί εμπορικά η παρακμή.

 

Never trust a hippie 2 ph

 

Στην Ευρώπη, όπως στην Αμερική, σπαταλήθηκαν πολλά χρήματα ώστε να προβληθεί αυτή η παρακμή. Συνέβη και στη χώρα μας γιατί ο χιπισμός υπήρξε παγκόσμιο φαινόμενο.

Η ταινία «Η θεία μου η χίπισσα» (1970, σκην. Αλέκος Σακελλάριος) – κορωνίδα μεταξύ πολλών – υποστηρίζει τη θέση μου. Μέσω διασκέδασης και ταλαντούχων συμμετεχόντων περνούσε όπως τόσες άλλες εντός κι εκτός συνόρων, το κρυφό μήνυμά της. «Οι χίπηδες (υποτίμηση του Hippie) είναι βρώμικοι απολιτίκ πανηδονιστές που πίνουν ναρκωτικά όλη την ώρα και (κυρίως) δεν πληρώνουν φόρους».

Παγκοσμίως, το κίνημα έπρεπε να οδηγηθεί πάση θυσία σε παρακμή και οι αρχές του να θολωθούν ώστε να υπάρξει γενική λήθη.

Οι πραγματικές ιδέες του κινήματος που δεν φύτρωσαν, μα πήγαζαν ήδη από τη δεκαετία του ‘50 και την ιδεολογική και αρτίστικη κίνηση των Beatniks, οι οποίοι δανείζονταν στοιχεία από τους παλαιότερους σουρεαλιστές, ντανταϊστές και αρχαίους Έλληνες κυνικούς, υποβαθμίστηκαν. Δεν προβάλλονταν καθόλου. Ούτε σήμερα ακόμα.

Το ξέσπασμα του Πανκ, ως νεανικό κίνημα που αντιτάσσονταν στον δεινοσαυρισμό, πρόσφερε άθελά του σαν βούτυρο στο ψωμί της συντήρησης ένα σύνθημα που αναφέρεται μέχρι και σήμερα. «Never Trust A Hippie».

Στα χρόνια που πέρασαν αποκαλύφθηκε η έννοια του χρόνου. Όλα, όπως ακμάζουν, θα παρακμάσουν. Αυτός που νομίζει ότι είναι παντοδύναμος τώρα, θα γίνει αδύναμος αύριο. Μόνο οι ιδέες θα μείνουν. Το ποιες ιδέες θα μείνουν είναι το ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολήσει κι απασχολεί εμένα σε αυτά τα άρθρα.

Μέσα στα χρόνια, διάφοροι απίθανοι τύποι επικαλέστηκαν τον Χιπισμό επειδή βρέθηκαν σε μια παραλία με μαλλιάδες. Ο Μπιλ Κλίντον που διετέλεσε πρόεδρος της Αμερικής υπήρξε ένας από αυτούς κατά δήλωσή του. Αμέσως, για τον πολύ κόσμο ανασύρθηκε και ενισχύθηκε το παλιό σύνθημα: «Never Trust A Hippie».

Μοιάζει όμως σαν αυτή την άθλια γενίκευση που ακούω κατά καιρούς.

«Η γενιά του πολυτεχνείου μας έφερε ως εδώ, σκατά στα μούτρα (ή τον τάφο) τους».

Οι ιδέες, οι αγώνες, τα μαρτύρια, οι εξορίες και οι θάνατοι πολλών – συνήθως ανώνυμων – που ορίζουν μια γενιά, παρακάμφθηκαν από την εύκολη λύση που τοποθετήθηκε στα χείλη του κόσμου μέσω της προβολής των κακών αυτής της ομάδας ή της προβολής της παρακμής της ομάδας συνολικά.

Αυτό όμως σκοπεύω να αποδείξω πως συμβαίνει για όλες τις ομάδες που μπαίνουν στη μύτη του συστήματος συντήρησης .

Κανονικά, θα έπρεπε να μας ενδιαφέρουν μόνο οι αρχικές και φρέσκες ιδέες του κάθε κινήματος, να τις διατηρούμε, να τις αναμοχλεύουμε, να τις συνδυάζουμε και να φτιάχνουμε δύο φορές πιο έξυπνο, το καινούριο που νομοτελειακά θα ‘ρθεί.

(συνεχίζεται).

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top