✔ ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ: σε απόσταση αναπνοής από το 2017

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

Ελληνική Πεζογραφία:

Δημήτρης Νόλλας «Οι ιστορίες είναι πάντα ξένες», εκδ. Ίκαρος, σελ. 568

Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνεται το σύνολο του έως τώρα διηγηματογραφικού έργου του βραβευμένου συγγραφέα. Από τα πρώτα αφηγήματα της “Πολυξένης” μέχρι την τελευταία συλλογή “Στον τόπο”, τα διηγήματα διατρέχουν τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, εστιάζοντας στα θέματα που εδώ και χρόνια απασχολούν τον Δημήτρη Νόλλα: ο ξένος, η πατρώα γη, η μοναξιά, η περιδίνηση του σύγχρονου ανθρώπου στην παράλογη καθημερινότητα.
Παράλληλα, καθώς τα κείμενα δημοσιεύονται διατηρώντας τον χαρακτήρα της πρώτης τους γραφής, αναδεικνύεται η ματιά του συγγραφέα στον κόσμο τον συγκεκριμένο χρόνο, και ταυτόχρονα η εξέλιξη στον τρόπο γραφής του.

Μίμης Ανδρουλάκης «Δύο μόνο δάκρυα», εκδ. Πατάκη, σελ. 432

Δύο δάκρυα, δύο στήθη από τα βάθη της Ιστορίας δίνουν τις λέξεις και τις εικόνες για να παραστήσουμε το δράμα του καιρού μας. Η Φένια βλέπει τη ζωή της να γίνεται κομμάτια, εξεγείρεται και αφηγείται. Ο καθηγητής Κωστής εξαφανίζεται. Είναι ένας Πολύβιος της εποχής μας – άνθρωπος Ιστορία. Ζούσε μέσα από τις ζωές των άλλων, πρώτες, δεύτερες, υπόγειες ή φανερές. Η εξαφάνισή του τις αποσταθεροποιεί και φέρνει στο φως τα μυστικά ξεχωριστών ανθρώπων που μετέχουν στους Κύκλους “Μελίβοια” και “Αΐντα”, καθώς και σε εκείνον της Λιβίας και του Super Boss. Οι στιγμές και τα πρόσωπα που αφήνει πίσω ο Κωστής ανακεφαλαιώνουν την εποχή τους και τη γενικότερη μοίρα του ανθρώπου· σημαδεύονται από τις μεταστροφές της τύχης· βρίσκονται στο μεταίχμιο – λίγο πριν, λίγο μετά τις μεγάλες καταστροφές.
Στιγμές άγνωστες: η ολονύκτια συνάντηση του Άρη Βελουχιώτη, λίγο πριν από το τραγικό του τέλος, με τον συντοπίτη του Ηλία Τσιριμώκο, συναγωνιστή στην ηγεσία του ΕΑΜ. Αποκαλύπτονται νέες απόκρυφες πλευρές των εμφυλίων διχασμών. Η ρήξη Ε. Βενιζέλου και Αριστεράς. Ιστορίες απροσδόκητες: πρώτη φορά όλη η αλήθεια για την απίθανη εμπλοκή επιφανών Ελλήνων στην περιπέτεια του Βέρντι με την “Αΐντα” εν μέσω μιας μεγάλης χρεοκοπίας. Η Αΐσα, ο Σπύρος και η Ντίμη του “Cafe de Flore”, η Αλέξια, η Ρομπέρτα, ο εκπαιδευτής των περιστεριών, ο “σύμβουλος Ιωάννης”… ο “Κύκλος των Σκιπιώνων”, η γυμνόστηθη της Νουμαντίας, οι σατανικές δίδυμες του Αμπερντίν – ιστορίες, ιστορίες που στο τέλος τους ανταμώνουν την αφετηρία· τα δάκρυα επί των ερειπίων στην αέναη επιστροφή των ηττημένων της Ιστορίας.

Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ «Της μοναξιάς διπρόσωποι μονόλογοι», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 80

“Ήταν μια μέρα παράξενη. Μια μοναξιά με είχε τυλίξει σαν σύννεφο βαρύ. Στράφηκα στην ποίηση, όπως πάντα όταν δυσκολεύομαι στη ζωή. Αλλά κι εκείνη απουσίαζε. Αυτό το καταλαβαίνω, σκέφτηκα, αφού η νιότη είναι η κύρια πηγή της ποίησης κι ακολουθεί η έμπνευση που γεννιέται από το σμίξιμο πόνου και νιότης. Και τότε μου ήρθε η ιδέα ν’ αποκτήσω έναν καινούργιο συνομιλητή: τον εαυτό μου. Ήταν ξαφνικά πολλά που ήθελα να τον ρωτήσω, πάντα το ’θελα, αλλά όλο κάτι άλλο συνέβαινε, πιο σημαντικό, και τον ξεχνούσα. Τώρα τον βάζω απέναντι στις δύσκολες πληγές της ζωής μου και του λέω να ξαναπαίξει το έργο, που δεν του είχα δώσει ποτέ σημασία, να δω πώς αντιμετωπίζει τον πόνο, τον καθρέφτη με την ανίερη επικαιρότητά του, το άδειο -άδειο ακόμη κι από επιθυμίες-, το χρόνο κ.ά. Έτσι, εγώ κι εγώ συνομιλούμε, καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο, κι αν όχι… θα τα ξαναπούμε”. Το πρώτο πεζό της σπουδαίας ποιήτριας.

Στέργια Κάββαλου «Αντίστροφα», εκδ. Μελάνι, σελ. 134

Το χρονικό μιας ιστορίας με ανώνυμους ήρωες μια Ελληνίδα κι έναν Γάλλο.
Μια ιστορία δύο νέων γύρω στα είκοσι πέντε από διαφορετικές κουλτούρες που παλεύουν με τις λέξεις τους, τις οικογένειες που κουβαλάνε, το μικρό παρελθόν και αβέβαιο μέλλον τους. Φυγάδες, πρωταγωνιστές και ισορροπιστές μιας πολιτικής κατάστασης που είναι πανταχού παρούσα, μιας αγίας ελληνικής οικογένειας και ενός γενναίου πάθους που παλεύει να βρει επιτέλους τον τόπο του.
Μια κινηματογραφική ιστορία αγάπης που θέλει απεγνωσμένα να έχει happy end, γι αυτό και καταλήγει στην αρχή. Τότε που όλα ήταν αθώα και σπουδαία. Τότε που όλα ήταν δυνατά.

Ξένη πεζογραφία:

Μάρκους Μαλτ «Ο κήπος της αγάπης», Μετάφραση: Μαριάννα Κουτάλου, εκδ. opera, σελ. 304

“Είναι όλα ανακατεμένα, η αλήθεια και το ψέμα. Σε σωστή δοσολογία, αν μπορούμε να το πούμε έτσι. Θα έλεγες ότι αυτό το κάθαρμα φρόντισε να μπλέξει κάποια κομμάτια αλήθειας εδώ κι εκεί, μόνο και μόνο για να πιστέψουμε την ιστορία, για να συνεχίσουμε ν’ ακολουθούμε τα ίχνη που μας χάραξε μέσα σ’ αυτήν την καταραμένη ζούγκλα! Για τα υπόλοιπα, εκτός από αυτές τις ενδείξεις, βγάλτε άκρη μόνοι σας! Ξεκαθαρίστε τα μόνοι σας και θα δείτε!”
Μια ευφάνταστη πόρνη που προσφέρεται στους πελάτες της χωρίς περιορισμούς, ένας τρυφερός πατέρας και σύζυγος που πανικοβάλλεται στη θέα ενός χαμένου παιδικού φίλου, ένας έφηβος που παραδίδεται ολοκληρωτικά στη σαγήνη ενός χαρισματικού συμμαθητή, μια σιωπηλή και μυστηριώδης φοιτήτρια που θυμίζει έντονα κοκκινολαίμη, ένας αστυ-νομικός-ναυάγιο της ζωής που παραλαμβάνει ένα ανώνυμο χειρόγραφο με τίτλο: Ο κήπος της αγάπης, είναι μερικά από τα πρόσωπα που συνθέτουν την πλοκή αυτού του παζλ. Ο Μάρκους Μαλτ δημιουργεί ένα δαιμονικής έμπνευσης σενάριο που σχοινοβατεί ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, την απώλεια και τη σωτηρία, τη βία και τη λύτρωση. Σύντομα κεφάλαια όπου οι αφηγητές, οι χρόνοι, οι τόποι και τα φύλα εναλλάσσονται συνεχώς, συνθέτοντας έναν μαίανδρο πλοκής που κρατά τον μετέωρο αναγνώστη σε αγωνία μέχρι την τελευταία σελίδα. Ο ορισμός του ψυχολογικού νουάρ.
“Ο κήπος της αγάπης” έχει τιμηθεί με έντεκα βραβεία:
Μεγάλο βραβείο Paul-Feval de la SGDL, Βραβείο Michel-Lebrun, Βραβείο Cannes Polar, Βραβείο Sang d’encre, Βραβείο Goutte de sang d’encre, Βραβείο Millepages, Βραβείο Αναγνωστών Quais du polar, Βραβείο Coeur noir Le choix de la Critique, Μεγάλο Βραβείο Αναγνωστριών περιοδικού Elle, Βραβείο Αναγνωστών Villeneuve-lez-Avignon, Βραβείο Soleil Noir 2010.

Ιστορία:

Μαρία Καραβία «Παράπλευρες απώλειες», εκδ. Καπόν, σελ. 144

Με πλαίσιο την πρωτεύουσα των λίγων κατοίκων και των χαμηλών σπιτιών, το βιβλίο της Μαρίας Καραβία “Παράπλευρες απώλειες”. Παιδικά χρόνια στην Αθήνα της Κατοχής και του Εμφυλίου αφηγείται μια δραματική προσωπική ιστορία από τις χιλιάδες που σημάδεψαν εκείνο τον καιρό τη ζωή των ανθρώπων. Αν και βαριά τραυματισμένη από το πέρασμα των Γερμανών και τις φονικές μάχες των Δεκεμβριανών, η πρωτεύουσα διατηρεί ακόμα τη μαγεία της. Η θέα προς τα ιστορικά βουνά και τον Σαρωνικό είναι ελεύθερη, το λεκανοπέδιο διάστικτο από λόφους που τους εξαφάνισε αργότερα το ύψος των πολυκατοικιών. Η γραφή ακολουθεί τη συνειρμική πορεία της μνήμης. Τυχαία περιστατικά αναδύονται και φωτίζουν αλλιώς πρόσωπα που βρέθηκαν στο προσκήνιο. Οι καταβολές και οι οικογενειακές περιπέτειες είναι παρούσες. Η μετανάστευση που ακολούθησε την Απελευθέρωση, η εγκατάσταση των ανθρώπων της επαρχίας στα αστικά κέντρα, συνέπεια του εμφυλίου πολέμου που μαινόταν στα βουνά, δίνουν στις παιδικές αναμνήσεις αξία μαρτυρίας για μια ζοφερή περίοδο της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας.

Βιογραφίες:

Κατερίνα Οικονομάκου «Ο τραγουδιστής του Άουσβιτς Εστρόγκο Ναχάμα», εκδ. Καπόν, σελ. 232

Ποιος ήταν ο Εστρόγκο Ναχάμα; Ποιος ήταν ο σεβάσμιος κάντορας της εβραϊκής κοινότητας του Δυτικού Βερολίνου που άφησε εποχή με την υπέροχη φωνή του; Ποιος ήταν ο συγκλονιστικός ψάλτης στην ταινία “Καμπαρέ” του Bob Fosse; Ήταν ένας νεαρός Εβραίος από τη Θεσσαλονίκη. Ένα θύμα του ναζισμού. Ένας κρατούμενος του Άουσβιτς, που επιβίωσε χάρη στη φωνή του.
Ο Εστρόγκο Ναχάμα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1918 και εκτοπίστηκε στο Άουσβιτς τον Μάρτιο του 1943. Το σπάνιο ταλέντο του τον έσωσε από τον θάνατο. “”Γέμισε πέτρες το καρότσι τραγουδιστή;” “Ναι”. “Έ, τότε έλα εδώ και πες μας ένα τραγούδι””, θα αφηγηθεί χρόνια αργότερα. “Κι εγώ τραγουδούσα για τους κάπο, για τους γιατρούς του στρατοπέδου, για τους άνδρες των Ες Ες”. Η ανταμοιβή του, ένα κομμάτι ψωμί πεταμένο στις λάσπες. “Αυτό με κράτησε στη ζωή. Έτσι επέζησα στο Άουσβιτς. Μόνο χάρη σ’ αυτό”.
Ο Ναχαμά θα βγει από το στρατόπεδο ζωντανός το 1945 και θα φτάσει με τα πόδια στην κατεστραμμένη γερμανική πρωτεύουσα, με την ελπίδα να επιστρέψει από εκεί στην Ελλάδα. Ακόμη δεν γνωρίζει πως από το Ολοκαύτωμα δεν έχει επιβιώσει κανείς από τους δικούς του. Μόνος στο Βερολίνο, χωρίς να γνωρίζει τη γλώσσα, θα συναντηθεί τυχαία με έναν παλιό συγκρατούμενό του στο Άουσβιτς, ο οποίος και θα τον συστήσει στον επικεφαλής μιας Συναγωγής του Βερολίνου με τη φράση: “Ένας Έλληνας με υπέροχη φωνή”. Και από εκεί θα αρχίσει η λαμπρή του σταδιοδρομία, που θα τον κάνει γνωστό σ’ όλο τον κόσμο, πλην της πατρίδας του. Στην Ελλάδα είναι εντελώς άγνωστα και το όνομά του και η ιστορία του.
Ακολουθώντας τα ίχνη αυτής της μοναδικής ανθρώπινης περιπέτειας, από τη Θεσσαλονίκη του 1918 ώς το Βερολίνο στην αυγή του 21ου αιώνα, αναδιφώντας σε αρχεία, συζητώντας με τους οικείους και τους φίλους του, ζητώντας τη συνδρομή των ιστορικών πηγών, αλλά χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της δημοσιογραφικής έρευνας, η συγγραφέας συνθέτει μια μονογραφία για τον Εστρόγκο Ναχάμα. Και μαζί με την ιστορία ενός επιζήσαντος, διασώζει και ένα ψήγμα της αποσιωπημένης συλλογικής ιστορίας μας.