Fractal

✔ Νέες εκδόσεις: Για ποιητές, στοχαστές και παιδιά

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

 

Δοκίμιο:

 

Αναστάστης Βιστωνίτης «Κάτω από την ίδια στέγη», εκδ. Κίχλη, σελ. 488

Συνδυάζοντας την ταξιδιογραφία, την τεχνική του δοκιμίου, το ερευνητικό ρεπορτάζ και προσωπικές του εμπειρίες, ο Αναστάσης Βιστωνίτης συγκεντρώνει “κάτω από την ίδια στέγη” κείμενα που έχουν γραφτεί με διάφορες αφορμές.
Το βιβλίο αποτελείται από πέντε ενότητες. Η πρώτη (“Οι εποχές της στάχτης”) αναφέρεται σε σκοτεινές πλευρές του 20ού αιώνα: στην αποκρυφιστική εκδοχή του ναζισμού, τον σοβιετικό πολιτισμικό ολοκληρωτισμό, τον πόλεμο των ιδεών κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και την τυραννία του χρήματος. Η δεύτερη (“Η κατοικία και η εξορία”) περιγράφει το υπαρξιακό και το κοινωνικό τραύμα, αλλά και τη γοητεία που ασκούν η πόλη, η εστία και οι αναμνήσεις. Στην τρίτη (“Τόποι, πόλεις, άνθρωποι”) περιγράφονται τα ταξίδια του συγγραφέα σε πόλεις-σταθμούς: Παρίσι, Νέα Υόρκη, Βερολίνο, Βιέννη, Λονδίνο, αλλά και σε κέντρα του πολιτισμού και της Ιστορίας: Μπουένος Άιρες, Πόλη του Μεξικού, Πεκίνο και Τσυ Φου. Στην τέταρτη ενότητα παρακολουθούμε κάποιες “διαδρομές του καφέ”, δηλαδή τα περάσματα του συγγραφέα από ιστορικά καφενεία της Ευρώπης, καθώς και μια αναδρομή σε αναμνήσεις της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας. Στην τελευταία ενότητα, ένας “κόσμος αλλού” αναδύεται από τη σεληνιακή γοητεία, το φως του καλοκαιριού, τα Χριστούγεννα, τη μυθολογία του αυτοκινήτου, τα τοπία της ουτοπίας και την έλευση της άνοιξης.
Κείμενα με πλήθος αναφορές στην Ιστορία, τη μυθολογία και τη λογοτεχνία, όπου η γνώση και η εμπειρία συγχωνεύονται για να εκφράσουν την προσωπική ματιά του συγγραφέα πάνω στον κόσμο και τα πράγματα.

 

 

Ελληνική πεζογραφία:

 

Χρυσοξένη Προκοπάκη «Μια τυχαία Ιφιγένεια», εκδ. Στίξις, σελ. 178

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Στίξις το νέο βιβλίο της Χρυσοξένης Προκοπάκη με τίτλο: Μια τυχαία Ιφιγένεια. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα στο οποίο οι ήρωες ζωντανεύουν και συνδιαλέγονται με τον συγγραφέα-δημιουργό τους, προσπαθώντας να παρέμβουν στην εξέλιξη του βιβλίου αλλά και της ίδιας της μοίρας τους. Γύρω από την κεντρική ηρωίδα, την Ιφιγένεια, παρελαύνουν πρόσωπα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή της και επηρεάζουν την πορεία της προς την ενηλικίωση που έρχεται με τη συμπλήρωση των σαράντα της χρόνων.

Τα πρόσωπα της ιστορίας συναντούν τον συγγραφέα-δημιουργό τους, συνδιαλέγονται μαζί του και διεκδικούν το πεπρωμένο τους.

Ποιος θα αποφασίσει τελικά για την πορεία της ζωής τους;

Ένα προκλητικό παιχνίδι γεμάτο ανατροπές με παίχτες τον αναγνώστη, τον συγγραφέα και τους ήρωες του βιβλίου.

Η Χρυσοξένη Προκοπάκη γεννήθηκε στο Ρέθυμνο και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εργαστεί ως επιμελήτρια εκδόσεων. Το 2017 ξεκίνησε τις εκδόσεις Στίξις. Έργα: Λευκό μακρύ παλτό (και άλλες ιστορίες), Μανδραγόρας, 2016, Μέλαινα Χολή, Άπαρσις, 2013. Συλλογικά: Μαθαίνοντας ποδήλατο, Κέδρος, 2013, Νέο Γαλλικό θέατρο, Άγρα, 2012. Υπό έκδοση: (στα γαλλικά) Long manteau blanc, Paulette Éditrice, 2017

 

 

Ποίηση:

 

Κωστής Παλαμά «Τα σατιρικά γυμνάσματα», Νέα σχολιασμένη έκδοση και σύγχρονη θεώρηση από τον Μιχάλη Μερακλή, εκδ. Ίδρυμα Κωστή Παλαμά, σελ. 172

Ο σατιριστής όσο πιο πολύ αγαπά, τόσο πιο σκληρά κτυπά τα κακώς κείμενα της πολιτείας, γιατί θέλει να ξυπνήσει άρχοντες και λαό, ώστε να πάρουν τον δρόμο της αλήθειας και της αναδημιουργίας. Γι’ αυτό, ο οργισμένος εδώ ποιητής, σε μια περίοδο του ελληνισμού άγονη (1907-1909), παίρνει το μαστίγιο του Αρχίλοχου και το «τρίστιχο από την Κόλαση του Δάντη» και κτυπά ό,τι σαθρό, φαύλο και ψεύτικο.
Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά εκδίδει σε ξεχωριστό τόμο τα “Σατιρικά Γυμνάσματα” σχολιασμένα από τον καθηγητή Μιχάλη Μερακλή, μια συλλογή θρυλική πια, αγέραστη από τον χρόνο (1908-1909/1912) και γι’ αυτό τόσο επίκαιρη. Πρόκειται για ένα από τα «γονιμότερα και δυνατότερα» έργα του Παλαμά (Βάρναλης), το οποίο έχει «κάτι από τη βιβλική ευθυβολία των προφητών του Ισραήλ» (Χουρμούζιος)· ο λόγος εδώ «καίει και καθαρίζει» (Δημαράς) και ο πόνος και το πάθος για το καλύτερο «φλογίζουν τον στίχο του [ποιητή]» (Παναγιωτόπουλος).
Τα “Σατιρικά Γυμνάσματα”, μια συλλογή «κυκλικής έμπνευσης» που ανήκει στον «λυρισμό του εμείς», αποτελεί ένα έργο στο οποίο η τέχνη και ο λόγος βρίσκονται στην καλύτερή τους ώρα.

 

 

Καίτη Κουμανίδου «Αμφίδρομος καθρέφτης», εκδ. ΑΩ, σελ. 104

 

Δείγμα γραφής:

 

Σπίτι πέρα απ’ τη θάλασσα
Το σπίτι πέρα από την θάλασσα

Δύο κόκκινα γεράνια

Ένα κίτρινο σπίτι

Ένα μαντολίνο

Μια μανταρινιά

Τρία σκυλιά

Δύο κόκκινα γεράνια

Ένα πράσινο βουνό

Κεραμιδένιες στέγες

Ένα τζάκι που καίει

Τριάντα κόκκινες τριανταφυλλιές

Δύο κόκκινα γεράνια

Μια κίτρινη πεταλούδα

Δέκα τρία πορτοκαλιά κρίνα

Δέκα τρεις κραυγές

Δέκα τρεις σιωπές.

Δύο κόκκινα γεράνια

Η θάλασσα που κλαίει

Ένα κόκκινο τριαντάφυλλο

με πράσινα μάτια

Το τραγούδι των περιστεριών

Η καμπάνα που χτυπάει

Κι εσύ παντού

 

 

Έλενα Απέργη «Πιρουέτες της σάτιρας», εκδ. ΑΩ, σελ. 72

 

Δείγμα γραφής:

 

ΠΙΡΟΥΕΤΑ ΤΗΣ ΣΑΤΙΡΑΣ
Τα φανάρια στο φοίνικα, στο σκοτάδι αλητεύουνε

με ρετρό φαντασία

σε ρυθμούς πολυάσχολους, οι φιγούρες λικνίζονται

στου χωριού την πλατεία.
Ένα βαλς υπερφίαλο ανιχνεύει φορέματα,

τα φουρό σατιρίζει

χιούμορ κυάλια στο τύμπανο, κρυφακούν τα χαμόγελα

το μουστάκι τρεκλίζει.
Σε παγκάκι αιωνόβιο, θεατές σ’ αμφιθέατρο

τη βραδιά ξεματιάζουν,

φεγγαρόλουστα τσίλινδρα με τριαντάφυλλα κόκκινα

αγκαλιές ξελογιάζουν.

 

 

Μανώλης Μπίστας «Το επικίνδυνο της λήθης», εκδ. ΑΩ, σελ. 64

 

Δείγμα γραφής:

 

α

Ποιήματα να γράφεις

γιατί τη ζωή, μεσ’ από τους στίχους θα τη βρεις·

μου ‘πε ο γέρος.

Μην τα ονομάσεις,

άσε τη ζωή να στα βαφτίσει.

Ακολούθα τις όχθες

εκεί θάβρεις το μονοπάτι με τις μυρωδιές.

Κράτησε τα βότσαλα, μη φοβηθείς το βάρος.

Όταν χαθούν τ’ αρώματα, τα χρώματα

τη γέφυρα μη διστάσεις να περάσεις.

Πάρε μαζί σου τις βαριές αποσκευές

μη φοβηθείς το ύψος, τη βροχή,

γιατί νέα καλά θα βρεις στην άλλη όχθη·

εκεί σε περιμένουν.
Μανώλης

Μπίστας του Σταύρου,

της Βασιλικής, 19 Μαρτίου 1968,

αρβανίτης εκ Κερατέας.

Προσφάτως τη µαταιότητα ανακάλυψε.

Γράφοντας µαύρα, βρίσκει το λευκό.

Ευαίσθητος, σφάγιο µε καρδιά

ειλικρινής, άκοµψη αλήθεια

επιπόλαιος, πολλαπλώς εσταυρωµένος

αβάζος, επερχόµενη κληρονοµική κώφωση.

Λαύριο, νερού αγάπη

Ιχθύς,

από πάντα ερωτευµένος.

Αγάπη, Θυµός, Ατέλεια Άνθρωπος – άνθρωπος µε στολή,

το κακό παρελθόν της αποτασσόµενος,

µε τις ένδοξες κι αγαθές πράξεις της

ταυτιζόµενος.

 

 

Παιδική και εφηβική λογοτεχνία:

 

Αλεξάνδρα Μητσιάλη «Το όνειρο του Παντοφλίνου», Εικονογράφηση: Έφη Λαδά, Κρίνα Λαδά, εκδ. Πατάκη, σελ. 110

Ο Παντοφλίνος παραπονιέται διαρκώς γιατί δε βλέπει όνειρα κι οι φίλοι του αποφασίζουν να τον βοηθήσουν. Όµως το αντικείµενο που του χαρίζουν για τον σκοπό αυτό έχει πάνω στον Παντοφλίνο µια παράξενη επίδραση. Η Μπουκίτσα, ο Τσίφτης, η Κοκέτα, ο Μένιος κι ο Σοφούλης βλέπουν τον φίλο τους ν’ αποµακρύνεται όλο και περισσότερο από την παρέα τους κι από τον πραγµατικό κόσµο. Μέχρι που το σπίτι του κυρίου Ευριπίδη κινδυνεύει. Μέχρι που ο Πέρσης έχει μια καταπληκτική ιδέα. Μέχρι που καταφθάνει φουριόζα κι αποφασισµένη η Σαµπρελίνα. Μέχρι που ξεσηκώνεται ολόκληρη η γειτονιά.

 

 

Αλεξάνδρα Μητσιάλη «Ταξίδι με την Οδύσσεια», Εικονογράφηση: Κατερίνα Χαδουλού, εκδ. Πατάκη, σελ. 154

Συνώνυμη της περιπέτειας και της περιπλάνησης από τις απαρχές της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας, η “Οδύσσεια” έχει γνωρίσει αναρίθμητες μεταφράσεις και διασκευές κι έχει ταξιδέψει από τις σχολικές τάξεις μέχρι τις κινηματογραφικές αίθουσες και όπου αλλού η φαντασία τριγυρίζει. Εδώ, η Αλεξάνδρα Μητσιάλη, με τη φιλολογική της επάρκεια και τη συγγραφική της ευαισθησία, μεταφέρει το ομηρικό έπος σε νεοελληνικό, στολιστό και φροντισμένο δεκαπεντασύλλαβο, πατώντας στη δημοτική παράδοση και στην κατοπινή του μετάπλαση σ’ έντεχνο λόγο, από τον Σολωμό στον Παλαμά και από εκεί στον Σεφέρη και στον Ρίτσο, μπολιάζοντας το αρχαίο κείμενο με εμβληματικούς στίχους των μεγάλων μας ποιητών”. Γιάννης Δούκας

 

 

Εκπαίδευση- Ψυχολογία:

 

Παναγιώτα Πλησή, Ελένη Λούβρου «Αυτισμός: Οι άγραφοι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς για παιδιά 4-12 ετών», εκδ. Πατάκη, σελ. 97

Μια από τις βασικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό είναι η κατανόηση των κοινωνικών κανόνων, γεγονός που δυσκολεύει τη λειτουργική επικοινωνία τους με τους άλλους ανθρώπους. Το βιβλίο αυτό αποτελεί έναν οδηγό για τα παιδιά που ανήκουν στο ανώτερο αυτιστικό φάσμα, καθώς και για τους ενήλικες που ασχολούνται με αυτά (γονείς, δασκάλους, ειδικούς). Έχει ως θέμα του την εκπαίδευσή τους στους κοινωνικούς κανόνες και αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει εικόνες και παραδείγματα κοινωνικών συμπεριφορών που βασίζονται σε αληθινά γεγονότα, απευθύνεται στα παιδιά που ανήκουν στο ανώτερο φάσμα του αυτισμού και είναι χωρισμένο σε δύο ηλικιακές ομάδες (4-7 και 8-12 ετών). Το δεύτερο μέρος απευθύνεται στους ενήλικες και περιλαμβάνει τις επεξηγήσεις των παραδειγμάτων του πρώτου μέρους και κάποιες προτάσεις για την αντιμετώπιση τέτοιων συμπεριφορών.

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top