Fractal

✔ Αφιέρωμα: ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ – Φθινόπωρο 2016 / Α’

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

new_books_16

 

30 καινούργια βιβλία [ελληνική και ξένη πεζογραφία, ιστορικό και αστυνομικό μυθιστόρημα, δοκίμιο… και έπεται συνέχεια κάθε εβδομάδα, επειδή το βιβλίο σε κάθε δύσκολη εποχή και αντιστέκεται και αντέχει – κι εμείς μαζί του]

 

Ελληνική πεζογραφία:

 

b211354Αργύρης Χιόνης «Έχων σώας τας φρένας», επιμέλεια: Γιώτα Κριτσέλη, Εικονογράφηση: Εύη Τσακνιά, εκδ. Κίχλη, σελ. 208

Το παρόν βιβλίο απαρτίζεται από εννέα διηγήματα, στα οποία κυριαρχούν -μόνα τους ή σε συνδυασμό- αυτοβιογραφικά, μυθοπλαστικά και ψευδοδοκιμιακά στοιχεία. Κοινό τους θέμα είναι -σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα- “το παράλογο της ύπαρξης και η ασάφεια των ορίων μεταξύ τρέλας και λογικής”. Τα διηγήματα, γραμμένα με παιγνιώδη και ενίοτε παρωδιακή διάθεση, ακολουθούνται από σημειώσεις, οι οποίες εντάσσονται αφηγηματικά στο κείμενο με τρόπο που θυμίζει κάποτε τον Μπόρχες. Ωστόσο, τα παιγνιώδη στοιχεία λειτουργούν συνειδητά ως αντίβαρο στο υπαρξιακό βάθος. Όπως σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας: “Επειδή το θέμα του βιβλίου είναι αρκετά βαρύ ή, μάλλον, δυσβάστακτο, το ύφος είναι, συχνά, παιγνιώδες, ώστε να μη βαρύνεται η ψυχή όχι μόνο του αναγνώστη αλλά και του ίδιου του συγγραφέα”.

 

b212608Βαγγέλης Σιαφάκας «Με μια χιλιάρα καβασάκι», εκδ. Πόλις, σελ. 280

Δεκαοχτώ ιστορίες που ανασυνθέτουν μνήμες της Δικτατορίας και της Μεταπολίτευσης, μέσα από τα μάτια μιας παρέας εφήβων οι οποίοι μεγαλώνουν, ονειρεύονται, ερωτεύονται, ωριμάζουν βίαια και πολιτικοποιούνται εκείνα τα χρόνια.
Τα Γιάννενα προσφέρουν τον καμβά όπου υφαίνει τις ιστορίες του ο Βαγγέλης Σιαφάκας. Ακολουθεί τους εφήβους στα σχολικά θρανία, στα χαμόσπιτα που γκρεμίζονται για να γίνουν πολυκατοικίες, στα σοκάκια και στα τσιπουράδικα, στα σινεμά και στα καφέ. Αναζητεί τα ίχνη μιας πόλης που αλλάζει δραματικά, σε μια εποχή που όλα ανασυντίθενται, με μίτο τον Δημήτρη Χατζή και τον Νίκο Χουλιαρά· και σε έναν παλιό καφενέ “συναντά” τον Σιούλα τον ταμπάκο, τη Μαργαρίτα Περδικάρη και τον Λούσια.
Ιστορίες πικρές, αστείες και βαθιά ερωτικές, μιας ανύποπτης γενιάς που κλήθηκε να πρωταγωνιστήσει σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές, μας ταξιδεύουν στη Φλωρεντία του Μικελάντζελο και τη Μαδρίτη του Γκόγια, στα βήματα του Μπερλινγκουέρ και του Καρίγιο.
Νοσταλγικός και ειρωνικός, μιλώντας για την “ιστορία που γράφουν οι παρέες”, ο συγγραφέας παρακολουθεί τους ήρωές του, μεσήλικες πια, να αποχαιρετούν, με αφορμή τη συντρόφισσα “που έφυγε νωρίς”, τον “Ρήγα Φεραίο” και την “πρώτη, αδάμαστη νεότητά” τους…

 

b212763Μάνος Ελευθερίου «Φαρμακείον Εκστρατείας», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 232

Ένα μυθιστόρημα με πρωταγωνιστή έναν ηλικιωμένο συγγραφέα που επιστρέφει στη γενέτειρά του κι ακολουθεί εικόνες, σκιές, μυρωδιές αναζητώντας τα φάρμακα που χρειάζονται όσοι πάσχουν από αναμνήσεις και μοναξιά.
Κουβεντιάζει με ζώντες και τεθνεώτες, μονολογεί κι αφηγείται μονολόγους άλλων μοναχικών ανθρώπων, που οι φωνές, οι αλήθειες κι οι φαντασίες τους συνθέτουν έναν θεατρικό μονόλογο για μια χειμαρρώδη ζωή που κύλησε και κυλάει πάνω στις ράγες του Φαρμακείου εκστρατείας, του πιο ποιητικού από τα πεζά κείμενα του Μάνου Ελευθερίου.

 

 

 

b212764Αλέξης Πανσέληνος «Βραδιές μπαλέτου», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 528

Ο Κρις Καλλίτσης και η Κάτια Γεροδήµου, δυο µάλλον άσηµοι χορευτές του µπαλέτου, βρίσκονται ξαφνικά µπλεγµένοι στα δίχτυα µιας πλεκτάνης που σκοπεύει να αναδείξει την Κάτια από το κορ-ντε-µπαλέ σε σολίστα. Η πλεκτάνη αποτυχαίνοντας ξετυλίγει ένα κουβάρι από αλυσιδωτές αντιδράσεις το οποίο φτάνει ίσαµε τα Δεκεµβριανά και από κει πίσω πάλι στη δεκαετία του ’50, στην εποχή της Χούντας και στη σύγχρονη Ελλάδα.
Δυο παλιοί αριστεροί ανακαλύπτουν τις άσχηµες αλήθειες για τον εαυτό τους στο πρόσωπο ενός δεξιού, κοινού τους φίλου, κι εκείνος τη δική του οµορφιά στα πρόσωπα των παλιών συντρόφων της νεότητάς του. Οι δυο χορευτές συµβιβάζονται µε τη σκληρή πραγµατικότητα, ενώ ένα νέο αστέρι γεννιέται από το πουθενά στον χώρο του ελληνικού Θεάτρου. Κέρδη και ζηµίες από την όλη ιστορία µένει να εκτιµηθούν στο τέλος του βιβλίου, καθώς ο αναγνώστης µια µουσκεύει στον βυθό της θάλασσας και µια στεγνώνει κάτω από τις ακτίνες του αττικού ήλιου.

 

b212731Κατερίνα Μαλακατέ «Το σχέδιο», εκδ. Μελάνι, σελ. 228

“Χωρίς διαβατήριο, θα ήταν πιο σωστός τίτλος. Χωρίς χαρτιά και όνομα. Χωρίς υπόσταση. Κανένας δεν είναι άπατρις. Κανένας. Ούτε καν αυτός δεν ήταν, όσο κι αν ήθελε να το πιστεύει για τον εαυτό του. Σε κυνηγάει η πατρίδα, σε κυνηγάει κι η φάτσα σου δίπλα στα οπωροκηπευτικά”.
Ο Χάρης, μεσήλικας συγγραφέας, καταφέρνει να αποδράσει στο Παρίσι λίγο πριν από την Κρίση. Πίσω του, η Ελλάδα παραδίδεται στις φλόγες του φασισμού. Μετά το Όχι στο δημοψήφισμα του 2011, το πραξικόπημα των Πέντε Ημερών και την ανάληψη της εξουσίας από τον Ένα, η Αθήνα μοιάζει με ζούγκλα, ενώ η ύπαιθρος δεν έχει τρεχούμενο νερό, ρεύμα, φαγητό. Η κόρη του Χάρη φτάνει μισοπεθαμένη στο σπίτι του παππού της, σ’ ένα ορεινό χωριό. Όταν θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους και να βγουν στο δρόμο, είναι η στιγμή που θα τεθεί σε εφαρμογή το Σχέδιο. Για να ανατραπούν όλα.
Ένα μυθιστόρημα που διερευνά τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα σε ένα περιβάλλον απομόνωσης και κλειστοφοβίας, που προσεγγίζει τα πρόσωπα της αφήγησης με ακρίβεια χειρουργού, που θέτει, τέλος, τους πολίτες προ των ευθυνών τους απέναντι στον τρόμο του ολοκληρωτισμού.
Εν ολίγοις, ένα μοναδικό ψυχολογικό και πολιτικό θρίλερ.

 

b212762Ευγενία Μπογιάνου «Μόνο ο αέρας ακουγόταν», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 240

Διηγήματα φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους· ο θάνατος, το πέρασμα του χρόνου, η αγωνία μπροστά στο μυστήριο της ύπαρξης, η μνήμη και, κυρίως, η απώλεια. Άνθρωποι καθημερινοί και οικείοι, που φορούν την απώλεια κατάσαρκα. Είτε την απώλεια πραγμάτων απτών που αναποδογυρίζουν, από τη μια στιγμή στην άλλη, τη ζωή τους, είτε τη βίαιη απώλεια μιας πατρίδας, είτε την απώλεια του Άλλου, είτε την απώλεια του ίδιου του εαυτού τελικά. Ο μίτος που ενώνει τις ιστορίες είναι η υπαρξιακή κραυγή των ηρώων όπως συνδυάζεται με τη διεισδυτική κοινωνική ματιά της συγγραφέως πάνω σε ό,τι μας περιβάλλει.

 

 

 

b212259Γιώργος Ελ. Τζιτζικάκης «Ένα δράμι δύναμης», εκδ. Ωκεανίδα, σελ. 440

Καστοριά-Βόλος-Χανιά-Αθήνα, το οδοιπορικό επιβίωσης ενός παιδιού στους δρόμους. Με άλλο όνομα τον φώναζε η μάνα του, η Καλλιόπη, με άλλο τον έμαθε η νύχτα να απαντά. Ο ήρωάς μας θα δώσει τη μεγαλύτερη μάχη του για να κρατήσει ζωντανό το παιδί που κουβαλά κρυμμένο μέσα του. Ποτέ δεν ξέχασε το άδικο που τον στιγμάτισε, και σήμερα, χρόνια μετά, το ίδιο αγρίμι μέσα του ζητά να αναμετρηθεί με την κόλαση για να βρει λύτρωση και ελπίδα για αγάπη. Όταν τα ’χεις χάσει όλα, όταν όση δύναμη κι αν έχεις νιώθεις πως δεν αρκεί, κάνεις κουράγιο, τόσο πολύ κουράγιο, που ούτε κι εσύ ο ίδιος δεν πιστεύεις στις αντοχές σου· εκείνες τις στιγμές όμως, μονάχα ένα δράμι δύναμης σου λείπει για να συμπληρώσεις την ισχύ σου, να αντεπιτεθείς και ν’ αλλάξεις ολόκληρη τη ζωή σου. Μονάχα ένα δράμι…

 

b212733Χρήστος Αρμάντο Γκέζος «Τραμπάλα», εκδ. Μελάνι, σελ. 112

Άνθρωποι που βασανίζονται εξίσου από τη μοναξιά και από τη συντροφικότητα, άνθρωποι που στέκονται αμήχανοι και αμφίθυμοι μπροστά στη ζωή όπως αυτή συντίθεται από τα αδιέξοδα των ερωτικών σχέσεων και της οικογένειας, την ανεπάρκεια του ατόμου και της κοινωνίας, τις παγίδες της μνήμης και το αναπότρεπτο του θανάτου, άνθρωποι που βιώνουν την ύπαρξη πότε με απόγνωση και πότε με απάθεια, πότε με εμπεδωμένη θλίψη και πότε με χιούμορ.

 

 

 

 

b212353Πολυχρόνης Κουτσάκης «Δεν είσαι εδώ», εκδ. Πατάκη, σελ. 302

Ο Γιώργος Δάντης εξαφανίζεται. Η κινητοποίηση της αστυνομίας, των συμμαθητών του στην Γ΄Λυκείου και ολόκληρης της πόλης δε φέρνει αποτέλεσμα. Όλα δείχνουν πως ο μεγάλος εχθρός του, ο αρχηγός της τοπικής μαφίας Ευγένιος Καλίν, που παραμένει ασύλληπτος, τον έχει απαγάγει ή τον έχει δολοφονήσει. Τρεις άνθρωποι δεν έχουν σκοπό να δεχτούν να ζουν χωρίς τον Γιώργο. Η αγαπημένη του Ρέα. Ο ιδιοφυής αλλά και πολύ βίαιος κολλητός του, ο Νικ. Και η αδερφή του, η Βάλια, που τσάκισε λίγους μήνες νωρίτερα ψυχολογικά τον Νικ όταν τον χώρισε. Οι τρεις τους ξεκινούν την προσπάθεια να βρουν τον Γιώργο, μια προσπάθεια που δεν έχει όρια στο τι μπορούν να κάνουν για να τα καταφέρουν. Μόνο που εκτός από τα τεράστια εμπόδια που βρίσκουν στον δρόμο τους -ανάμεσα στα οποία είναι και οι γονείς τους- έχουν να αντιμετωπίσουν και τις πολύ άσχημες μεταξύ τους σχέσεις. Και την προφητεία του Κόσμιν, του φίλου του Γιώργου, που ισχυρίζεται πως έχει ενόραση. Και τους έχει πει πως για να τελειώσει αυτή η ιστορία πρέπει κάποιος αθώος να θυσιαστεί.

 

b212781Αντώνης Νικολής «Ο θάνατος του μισθοφόρου», εκδ. Το Ροδακιό, σελ. 295

Μια έντονη και ασυνήθιστη εσωτερική περιπέτεια μέσα στις πιο αναμενόμενες ανθρώπινες και κοινωνικές συνθήκες. Αναζητώντας τη λέξη που καιριότερα θα περιγράψει το καινούριο μυθιστόρημα του Αντώνη Νικολή ο νους σταματά στη λέξη “περιπέτεια”. Και πράγματι η κλίμαξ ανόδου και καθόδου που έστησε ο συγγραφέας για τον ήρωά του καλύπτει και τις πέντε ερμηνείες της λέξης στο Βικιλεξικό: 1. η τροπή των καταστάσεων που δεν αναμένεται και προκαλεί έντονα συναισθήματα, 2. μια σειρά από γεγονότα με απρόοπτα που προκαλούν αγωνία, 3. η αιφνίδια μεταβολή του ήρωα από την ευτυχία στη δυστυχία, από την ελπίδα στην απόγνωση κ.λπ. και το αντίστροφο, 4. γεγονότα με δράση, αγωνία, ένταση κ.λπ., 5. σύντομη κι επιφανειακή ερωτική σχέση.
Το μικροσκόπιο του πάθους φτάνει στα πιο κρυφά μονοπάτια της ψυχής του ήρωα, συγγραφικοί προβολείς σαρώνουν τον τόπο της δράσης ενώ ο χρόνος διχοτομείται ανάμεσα στο παιχνίδι και το δράμα.  Ο Αντώνης Νικολής (1960-) είναι συγγραφέας, μυθιστοριογράφος. Σπούδασε κλασική φιλολογία. “Ο θάνατος του μισθοφόρου” είναι το τέταρτο βιβλίο του. Προηγήθηκαν οι νουβέλες “Το Σκοτεινό Νησί” (2008) και “Ο Δανιήλ πάει στη θάλασσα” (2014) και το μυθιστόρημα “Διονυσία” (2012).

 

 

Ξένη πεζογραφία:

 

b212401Anthony Marra «Ο τσάρος της αγάπης και της τέκνο», Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος, σελ. 372

Η εξαιρετικά καλογραμμένη συλλογή διηγημάτων του Anthony Marra, σκιαγραφεί μια πλειάδα αξέχαστων χαρακτήρων των οποίων οι ζωές διασταυρώνονται μεταξύ τους με τρόπο σπαραχτικό.
Την δεκαετία του 1930 στο Λένινγκραντ, ένας ζωγράφος-διορθωτής επεξεργάζεται επίμαχες φωτογραφίες για λογαριασμό του Κόμματος του Στάλιν, σβήνοντας και αλλοιώνοντας πρόσωπα με τον αερογράφο του. Μαγεμένος από την εικόνα μιας μπαλαρίνας, βρίσκεται κατηγορούμενος για σχέση με την πολωνική κατασκοπεία. Μια ομάδα γυναικών αφηγείται τις ιστορίες της αλλά και αυτές των γιαγιάδων τους, πρώην κρατουμένων της Γκουλάγκ, που εγκαταστάθηκαν σε πόλη ορυχείων της Σιβηρίας. Δύο ζεύγη αδερφών μοιράζονται μια άγρια, προστατευτική αγάπη. Νεαροί άνδρες σε ολόκληρη τη πρώην Σοβιετική Ένωση αντιμετωπίζουν τη βία στο σπίτι και στο στρατόπεδο. Μεγάλες θυσίες γίνονται και στο όνομα ενός πετρελαιοειδούς τοπίου, το οποίο είναι συνηθισμένο εκτός από το σχεδόν ακατανόητο ειρηνικό παρελθόν που απεικονίζει.
“Ο Τσάρος της αγάπης και της τέκνο”, με εκπληκτική πρόζα μιλά για τη ματαιότητα της προσπάθειας να εξαλειφθούν άνθρωποι και γεγονότα, για την ανθρώπινη προσαρμοστικότητα, το παράλογο της ζωής και του πολέμου, αλλά και το πόσο μικρή είναι η ζωή μας σε σχέση με το μέγεθος του σύμπαντος.

 

b212908Stephane Osmont «Ανεξέλεγκτα στοιχεία», Μετάφραση: Αριάδνη Μοσχονά, Εκδ. Πόλις, σελ. 464

Η ιστορία ξεκινά μ’ ένα τηλεφώνημα που δέχεται ο ήρωας του βιβλίου από τη Φεντόρα, τον νεανικό του έρωτα: εκείνη έχει μόλις βγει από τις ιταλικές φυλακές, μετά την έκτιση της ποινής της για συμμετοχή στην τρομοκρατική οργάνωση Prima Linea.
Και μετά αρχίζουν οι μνήμες: Παιδιά, έζησαν σε ένα ελευθεριακό κοινόβιο,  έπειτα πέρασαν στο μαθητικό και φοιτητικό κίνημα και εντάχθηκαν σε αριστερίστικες οργανώσεις, πρώτα στη Γαλλία κι ύστερα στην Ιταλία. Συμμετείχαν σε ληστείες και ένοπλες επιθέσεις. Εκείνη συνέχισε. Αυτός σταμάτησε, λίγο πριν πατήσει τη σκανδάλη.
Ο Στεφάν Οσμόν αποτυπώνει τον απίστευτο δυναμισμό μιας εξεγερμένης γενιάς, με τις ουτοπικές προσδοκίες της, τις γενναιόδωρες και άναρχες αυταπάτες της, τον πνευματικό της αναβρασμό, τη μουσική της ευρηματικότητα, τα ναρκωτικά, τα βιβλία και τα περιοδικά της, τους ελεύθερους έρωτές της…

 

b212326Ρίτσαρντ Φορντ «Ημέρα ανεξαρτησίας», Μετάφραση: Θωμάς Σκάσσης, Εκδ. Πατάκη, σελ. 699

Ο Φρανκ Μπάσκομπ στον απόηχο του διαζυγίου και του τέλους της καριέρας του ως αθλητικογράφος, έχει μπει στην “Υπαρξιακή Περίοδο” της ζωής του, πουλώντας ακίνητα στο Νιού Τζέρζι και προσπαθώντας να βαδίσει στο τεντωμένο σκοινί της ομαλότητας. Ωστόσο, στη διάρκεια ενός Σαββατοκύριακου που συμπίπτει με την εθνική εορτή της 4ης Ιουλίου, ο Φρανκ καλείται ξαφνικά να αντιμετωπίσει την περιπλοκότητα της ζωής.
Η “Ημέρα ανεξαρτησίας” είναι μια συγκινητική και ανυπέρβλητα διασκεδαστική οδύσσεια διά μέσου της Αμερικής και της πολυεπίπεδης συνείδησης μιας από τις πλέον συναρπαστικές λογοτεχνικές ενσαρκώσεις της, δοσμένης από την πένα ενός μυθιστοριογράφου που διαθέτει εξαιρετική ενσυναίσθηση και αντίληψη.

 

b212030Τζόναθαν Φράνζεν «Αγνή», Μετάφραση: Γιώργος- Ίκαρος Μπαμπασάκης,  εκδ. Ψυχογιός, σελ. 736

Η νεαρή Πιπ Τέιλορ δεν ξέρει ποια είναι. Ξέρει ότι το πραγματικό της όνομα είναι Πιούριτι, ότι έχει φορτωθεί μ’ ένα φοιτητικό δάνειο 130.000 δολαρίων, ότι κάνει παρέα με αναρχικούς στο Όκλαντ και ότι η σχέση της με τη μητέρα της είναι καταστροφική. Αλλά δεν έχει την παραμικρή ιδέα ποιος είναι ο πατέρας της, γιατί η μητέρα της επέλεξε μια απομονωμένη ζωή με ένα επινοημένο όνομα και πώς θα καταφέρει κάποτε να αποκτήσει μια φυσιολογική ζωή.
Και τότε εμφανίζεται ένας Γερμανός ακτιβιστής που οδηγεί την Πιπ στα άδυτα του Σχεδίου Ηλιόφως, μιας οργάνωσης που εμπορεύεται τα μυστικά του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του μυστικού της καταγωγής της Πιπ. Η οργάνωση αυτή είναι γέννημα του Αντρέα Γουλφ, ενός χαρισματικού προβοκάτορα που έγινε πασίγνωστος ύστερα από την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Ο Αντρέα ελκύεται από την Πιπ για λόγους ακατανόητους από εκείνη και η ένταση των δικών της συναισθημάτων απέναντί του ανατρέπει τις συμβατικές απόψεις της για το καλό και το κακό.
Ο Τζόναθαν Φράνζεν εμπνεύστηκε έναν κόσμο πρωτότυπων χαρακτήρων -Καλιφορνέζων και Ανατολικογερμανών, καλών και κακών γονιών, δημοσιογράφων και leakers- και ακολουθεί τα βήματά τους μέσα σε χώρους σύγχρονους όπως το Διαδίκτυο αλλά και αρχαίους όπως ο πόλεμος μεταξύ των φύλων. Η Αγνή είναι το πιο προκλητικό βιβλίο ενός από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες της εποχής μας.

 

b211111Βασίλι Γκρόσμαν «Τα πάντα ρει», εκδ. Γκοβόστη, Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας, σελ. 232

Σοβιετική Ένωση, 1953. Ο Στάλιν πεθαίνει. Ο Ιβάν Γκριγκόριεβιτς απελευθερώνεται μετά από τριάντα χρόνια στα στρατόπεδα της Γκούλαγκ. Επιχειρώντας να ξαναβρεί τη χαμένη του ζωή, θα διαπιστώσει πως τα χρόνια του τρόμου έχουν βυθίσει τη σοβιετική κοινωνία σ’ ένα τέλμα υποτέλειας και παραίτησης, και πως πρέπει να παλέψει σκληρά για να επιβιώσει σ’ έναν ουσιαστικά άγνωστό του κόσμο.
Πιάνοντας το νήμα του αγώνα που δίνει ο Ιβάν, ο Βασίλι Γκρόσμαν μας δίνει ένα ακόμα βαθιά ανθρώπινο μυθιστόρημα, οδηγώντας μας για άλλη μια φορά στον λαβύρινθο της σοβιετικής κοινωνίας. Η απλή και συναρπαστική πένα του αφήνει τους ανθρώπους που περιστοιχίζουν τον κεντρικό του ήρωα να μιλήσουν για τις εμμονές και τις ενοχές τους. Ο επιστήμονας Νικολάι, που θυσίασε τη συνείδησή του στο βωμό της καριέρας, ο Πινέγκιν, που κατέδωσε τον Ιβάν, μια στρατιά πρώην πληροφοριοδοτών που προσπαθούν να δικαιολογήσουν τις αποτρόπαιες πράξεις τους, λέγοντας πως δούλευαν για το καλό της Σοβιετικής Ένωσης, η ερωμένη του Ιβάν, Άννα Σεργκέγεβνα, που θυμάται τον τρομερό λιμό του 1932, και τα εκατομμύρια των νεκρών Ουκρανών αγροτών, συνθέτουν έναν αλλόκοτο πίνακα των τραγικών συνεπειών του ολοκληρωτισμού.
Στο μυθιστόρημα “Τα πάντα ρεί” ο Βασίλι Γκρόσμαν βάζει ακόμα πιο βαθιά το νυστέρι της αμείλικτης κριτικής του, από την ίδια πάντα σκοπιά: το σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και την αδιαπραγμάτευτη πίστη στην ελευθερία.

 

b212389Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ «Η άλλη όψη του παραδείσου», Μετάφραση: Δημήτρης Στεφανάκης, εκδ. Μίνωας, σελ. 432

Μεταφρασμένο πρώτη φορά στα ελληνικά από τον συγγραφέα Δημήτρη Στεφανάκη, η “Άλλη όψη του παραδείσου” εισήγαγε πολλά θέματα που έμελλε να αναπτυχθούν στα μεταγενέστερα έργα του Φιτζέραλντ, ενώ κέρδισε αμέσως το κοινό και τους κριτικούς, σημειώνοντας μεγάλη εκδοτική επιτυχία. Το πρώτο μυθιστόρημά του εκτόξευσε τον νεαρό συγγραφέα στη σφαίρα της λογοτεχνικής διασημότητας, αναδεικνύοντάς τον κύριο εκφραστή της ανήσυχης και αντικομφορμιστικής νεολαίας της εποχής, εμποτισμένης με τους ήχους της τζαζ, το πνεύμα της ανεμελιάς, των εκπλήξεων, των ανατροπών, των αναιρέσεων και του πολέμου που έρχεται.
Η “Άλλη όψη του παραδείσου” χαρτογραφεί τη ζωή του Άμορι Μπλέιν -ενός φιλόδοξου νέου ο οποίος παραπέμπει αμυδρά στον ίδιο τον Φιτζέραλντ- από τη στιγμή που αφήνει το πλούσιο πατρικό του και μετακινείται από τις μεσοδυτικές πολιτείες στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Συχνάζοντας στη συνέχεια στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας ως επίδοξος συγγραφέας, ο Μπλέιν βιώνει την αποτυχία και την απογοήτευση στον έρωτα αλλά και στην καριέρα του. Βλέπει τον νεανικό ενθουσιασμό να εξανεμίζεται και τις ψευδαισθήσεις του να διαλύον-ται, καθώς συνειδητοποιεί την πραγματικότητα.

 

b212785Niccolo Ammaniti «Άννα», Μετάφραση: Δήμητρα Δότσιου, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 344

Σικελία 2020: “η Κόκκινη, ένας θανατηφόρος ιός, έχει χτυπήσει όσους έχουν περάσει το κατώφλι της εφηβείας. Δεν υπάρχει ούτε ένας ενήλικας ζωντανός. Ένα δεκατριάχρονο κορίτσι περιπλανιέται σε καμένους κάμπους, μυστηριώδη δάση, κουφάρια εμπορικών κέντρων και ερημωμένες πόλεις, σε ένα απέραντο ρημαγμένο τοπίο που λυμαίνονται η ίδια η φύση και άγριες συμμορίες. Η Άννα, με οδηγό της το τετράδιο με τις οδηγίες επιβίωσης που της άφησε η μητέρα της, αναζητά τον απαχθέντα αδερφό της και προσπαθεί να γλιτώσει από τον όλεθρο που παραμονεύει σε κάθε της βήμα. Μέρα με τη μέρα ανακαλύπτει πως οι κανόνες του παρελθόντος δεν έχουν πια καμία ισχύ. Τώρα η ίδια είναι αναγκασμένη να φτιάξει μόνη της τους δικούς της κανόνες.¨
Ο Νικολό Αμανίτι μάς συστήνει την Άννα, το πιο σπαραχτικό μυθιστόρημά του, όπου μέσα από τον θάνατο της βεβαιότητας εφορμά η ασυγκράτητη δύναμη της ζωής. Γιατί, όπως ανακαλύπτει η Άννα, η “ζωή δεν μας ανήκει, μας διαβαίνει”.

 

b210181Αντρές Νέουμαν «Ο ταξιδιώτης του αιώνα», Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera, σελ. 736

Γερμανία, αρχές 19ου αιώνα. Σε κάποιο απ’ τα ταξίδια του, ο Χανς, ένας περιπλανώμενος διανοούμενος και μεταφραστής, κάνει μια στάση στην πόλη Βανδερβούργο (μια πόλη όχι μόνο φανταστική αλλά και με απροσδιόριστες συντεταγμένες αφού κι αυτή, όπως ο Χανς, μετακινείται συνεχώς), όπου θα ζήσει μια θυελλώδη ερωτική ιστορία, θα πάρει μαθήματα ζωής από έναν πλανόδιο οργανοπαίχτη, θα συζητήσει όλα τα φλέγοντα πολιτικά, κοινωνικά, αισθητικά και φιλοσοφικά ζητήματα της εποχής, και θα κινήσει ως ξένος ένα σωρό υποψίες, ανάμεσα στις οποίες και αυτήν ότι είναι ο μυστηριώδης μασκοφόρος βιαστής…

 

 

 

b212606Paulo Coelho «Η κατάσκοπος», μετάφραση: Μάτα Σαλογιάννη, εκδ. Α.Α.Λιβάνη, σελ. 224

Το μοναδικό της έγκλημα ήταν πως υπήρξε μια γυναίκα ελεύθερη.
Παρίσι, φυλακές Σαν Λαζάρ, 1917. Η τελευταία επιθυμία μιας γυναίκας είναι να μάθει η κόρη της την αλήθεια. Να μην πιστέψει η κόρη της κανέναν άλλο εκτός από τη μητέρα της.
Πιάνει, λοιπόν, χαρτί και μολύβι για να της μιλήσει για την περιπετειώδη, θυελλώδη ζωή της.
Η γυναίκα είναι η Μάτα Χάρι, η πιο γοητευτική, επιθυμητή γυναίκα της εποχής της: σκανδαλιστική χορεύτρια, που καταφέρνει πάντα να σαγηνεύσει τους πιο πλούσιους και ισχυρούς άντρες, να γίνει σύντροφος, ερωμένη και έμπιστή τους, προκαλώντας τη ζήλια και τον φθόνο των γυναικών της παρισινής αριστοκρατίας.
Είναι μια γυναίκα με πολλά ονόματα. Το παρελθόν της σκοτεινό, το παρόν της πάντοτε επικίνδυνο. Αφιέρωσε τη ζωή της στην ελευθερία και ήρθε αντιμέτωπη με τις προκαταλήψεις της κοινωνίας. Και τώρα αντιμετωπίζει την ατιμωτική κατηγορία της κατασκοπείας. Η μοναδική της ενοχή όμως είναι πως διεκδίκησε την ελευθερία της.
“Είμαι μια γυναίκα που γεννήθηκε σε λάθος εποχή και τίποτα δεν μπορεί να το διορθώσει αυτό. Δεν ξέρω αν το μέλλον θα με θυμάται, μα αν συμβεί κάτι τέτοιο, δε θα ήθελα ποτέ να με θεωρούν θύμα, αλλά κάποια που πορεύτηκε με θάρρος και πλήρωσε άφοβα το τίμημα γι’ αυτό”.
Ο Πάουλο Κοέλο επιστρέφει με το συναρπαστικό πορτρέτο της Μάτα Χάρι, ένα περιπετειώδες μυθιστόρημα ενηλικίωσης, αποτέλεσμα έρευνας που βασίστηκε σε αδημοσίευτα έγγραφα, το οποίο, καθώς προχωρά η αφήγηση, δίνει ένα μήνυμα εκπληκτικά σύγχρονο για τις γυναίκες και τους άντρες τού σήμερα.

 

b212724Ιωάννης Πάππος «Hotel living», Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης, Ιωάννης Πάππος, εκδ. Α.Α.Λιβάνη, σελ. 376

Ο Στάθης Ρακής αφήνει το χωριό του στο Τρικέρι σπρωγμένος από την περιέργεια και την τύχη, για να βρεθεί στην Καλιφόρνια την εποχή της φούσκας των dot-coms. Επιστρέφει στην Ευρώπη για ΜΒΑ και στη συνέχεια πιάνει δουλειά σε γαλαζοαίματη εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων γεμάτη golden boys, που τον οδηγεί από πελάτη σε πελάτη και από πόλη σε πόλη. Ερωτευμένος με κάποιον που είναι το άκρως αντίθετό του (οικολογία, κομουνισμός, ανταρσία…), περνάει το λίγο χρόνο που δεν είναι φυλακισμένος στο γραφείο δικαιολογώντας τις επιλογές του, λεηλατώντας το μίνι μπαρ, παλεύοντας με την αϋπνία και παραγγέλνοντας ρουμ σέρβις (φαγητό, αλλά και άλλα…) σε σουίτες στη Νέα Υόρκη, στο Λος Άντζελες, στο Παρίσι και στο Λονδίνο.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, και καθώς η οικονομία καλπάζει ξέφρενα προς την επόμενη φούσκα, ο Στάθης συμπαρασύρεται προς τα πάνω και γίνεται μάρτυρας της παρακμής και των χρηματιστηριακών οργίων που θα οδηγήσουν στην κρίση του 2008, μπλεγμένος σε ένα σκάνδαλο που έχει στηθεί γύρω του. Σε ένα χώρο διαπλεκόμενων -από συγχωνεύσεις και εξαγορές μέχρι πολεμικούς ανταποκριτές και σταρ του Χόλιγουντ-, παραμένει ο αιχμάλωτος αουτσάινιερ: υπερβολικά Έλληνας για να μείνει, υπερβολικά κυνικός για να φύγει.
Μοναδικά ξενοδοχεία, κοστούμια ραμμένα κατά παραγγελία, insider trading, γροθιές, ουσίες και γρήγορο σεξ, σε μια ιστορία αγάπης αλλά και κοινωνικής κριτικής, γραμμένη από κάποιον που έζησε τα ιλιγγιώδη χάι του επιχειρηματικού κόσμου στα ’00s και επέζησε για να πει την ιστορία από μέσα.

 

 

Ιστορικό μυθιστόρημα:

 

b211214Γρηγόρης Τεχλεμετζής «Ο Αρχίλοχός του», εκδ. Γαβριηλίδης, σελ. 341

Τι θέλει ο Αρχίλοχος από τον Δημήτρη; Γιατί τον επισκέπτεται στα όνειρά του; Γιατί γεγονότα και εικόνες από μια απόμακρη εποχή έρχονται ανεξέλεγκτα στο μυαλό του; Μήπως τρελάθηκε; Εκδικούνται τα όνειρα; Ένα ιστορικό μυθιστόρημα, για τη γοητευτική φυσιογνωμία του ποιητή Αρχίλοχου, με φόντο το Αιγαίο και την πολυτάραχη, αποικιακή Αρχαϊκή εποχή. Καινοτόμος, τολμηρός, απόλυτα ώς ανεπίτρεπτα ανθρώπινος, σκωπτικός, ηδονιστής, βλάσφημος, εκδικητικός, άγαρμπα ειλικρινής, χωρίς να νοιάζεται για την υστεροφημία του, θέλοντας μόνο να ζήσει απολαμβάνοντας την κάθε στιγμή, γεμάτος κέφι και ζωντάνια, σατίρισε την αριστοκρατική τάξη και τα ιδανικά της κι έστρεψε την ποίηση στον ψυχικό κόσμο του καθημερινού ανθρώπου. Ερωτεύτηκε, απογοητεύτηκε, πολέμησε, αγαπήθηκε και μισήθηκε, παραδίδοντάς μας ένα αδρό και σφριγηλό έργο. Ταυτόχρονα, ο εγκλεισμός του ανθρώπου στις επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις και η καταπλάκωση των δυνατοτήτων, των ονείρων και των επιθυμιών του, ακολουθώντας τους σύγχρονους κοινωνικούς ρυθμούς και απαιτήσεις. Ένα βιβλίο με ποικιλία τρόπων γραφής, που αφομοιώνει παρελθόν και παρόν, δημιουργώντας ένα ενιαίο και ταυτόχρονα αντιφατικό κλίμα. Το βιβλίο περιέχει 177 χρήσιμες παραπομπές.

 

b212260Πάολο Τσεζαρέτι «Οι γυναίκες του αυτοκράτορα», Μετάφραση: Έφη Καλλιφατίδη, εκδ. «Ωκεανίδα, σελ. 275

Η ιστορία του βιβλίου εκτυλίσσεται στον Μεσαίωνα, όταν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αποτελούσε τη μεγαλύτερη δύναμη στον χριστιανικό κόσμο. Kεντρικοί ήρωες είναι ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός, άνθρωπος με τεράστια δύναμη και μόρφωση, και οι τέσσερις γυναίκες του -η βαθιά θεοσεβούμενη Θεοφανώ Μαρτινιακή, η δυναμική Ζωή Ζαούτζαινα, η πανέμορφη Ευδοκία Βαϊανή και η φιλόδοξη Ζωή Καρβονοψίνα-, τις οποίες παντρεύτηκε διαδοχικά. Η πρώτη σύζυγός του ήταν επιλογή των γονιών του, όταν ήταν μόνο δεκαέξι ετών. Η δεύτερη πιθανόν να ήταν ερωμένη του όσο η πρώτη ζούσε ακόμη, γι’ αυτό και η Εκκλησία τον αποδοκίμασε. Όταν όμως ο αυτοκράτορας έμεινε χήρος για δεύτερη φορά, ο κλήρος δεν έφερε αντίρρηση σε έναν τρίτο γάμο, καθώς ο Λέων έπρεπε να συνεχίσει τη δυναστεία. Μετά τον θάνατο και της τρίτης γυναίκας του, της Ευδοκίας, και του νεογέννητου γιου τους, κάθε ελπίδα για τον Λέοντα φάνηκε να χάνεται, ενώ ταυτόχρονα ήταν σε μόνιμη αντιπαράθεση με την εκκλησιαστική ηγεσία και τον απειλούσαν ένοπλες εξεγέρσεις στην Ανατολή. Εν τέλει απέκτησε διάδοχο εκτός γάμου, τον μελλοντικό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ΄ τον Πορφυρογέννητο, με τη μαυρομάτα Ζωή Καρβονοψίνα. Ωστόσο, ο πατριάρχης δεν ενέκρινε τον κατοπινό γάμο τους και συνεπώς τη νομιμότητα του διαδόχου, υποστηρίζοντας χαρακτηριστικά: “Κανείς στο Βυζάντιο δεν έχει διαπράξει ποτέ κάτι τόσο απεχθές όσο έναν τέταρτο γάμο”.

 

 

Αστυνομικό μυθιστόρημα:

 

b212611Massimo Carlotto «Η συμμορία των εραστών», Μετάφραση: Δήμητρα Δότση, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 328

Πάντοβα. Ο Γκουίντο ντι Λέλο, ένας χαμηλών τόνων πανεπιστημιακός καθηγητής, εξαφανίζεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Οι έρευνες της αστυνομίας παραμένουν για καιρό άκαρπες και ο φάκελος Ντι Λέλο καταλήγει στο αρχείο μαζί με άλλες υποθέσεις αγνοουμένων. Υπάρχει όμως μια γυναίκα που γνωρίζει την αλήθεια: η Οριάνα Πότσι-Βιτάλι, η κρυφή του ερωμένη, παντρεμένη με έναν πάμπλουτο γνωστό ελβετό επιχειρηματία. Η Οριάνα όμως επιλέγει να κρατήσει το στόμα της κλειστό για να μη μαθευτεί η ερωτική τους περιπέτεια, ώσπου στο τέλος, βασανισμένη από τύψεις, απευθύνεται στον παράνομο ντετέκτιβ Μάρκο Μπουράτι, γνωστό ως Αλιγάτορα. Ο Μπουράτι αναλαμβάνει την υπόθεση μαζί με τους πιστούς συνεργάτες του, τον ηλικιωμένο γκάνγκστερ Μπενιαμίνο Ροσίνι και τον Μαξ τον Μνήμη, παλιό μέλος της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Στην αρχή η υπόθεση μοιάζει αδιέξοδη, ώσπου ένα φαινομενικά ασήμαντο σημάδι θα οδηγήσει τους τρεις φίλους στη δίνη μιας σκοτεινής ιστορίας που θα τους αναγκάσει να έρθουν αντιμέτωποι με το πολυμήχανο εγκληματικό μυαλό του Τζόρτζιο Πελεγκρίνι.
Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας, απομεινάρια ενός αλλοτινού υποκόσμου που σιγά σιγά σβήνει, θα παλέψουν με κάθε τρόπο ενάντια στους εχθρούς τους και στη νέα τάξη πραγμάτων του οργανωμένου εγκλήματος έχοντας έναν ακόμα αντίπαλο να πολεμήσουν: τον αμείλικτο χρόνο.

 

b212445Sophie Hannah «Agatha Christie: Κλειστό φέρετρο», Μετάφραση: Αύγουστος Κορτώ, εκδ. Διόπτρα, σελ. 384

Μετά την παγκόσμια επιτυχία του βιβλίου “Έγκλημα με υπογραφή” και 100 χρόνια αφότου η Άγκαθα Κρίστι έπλασε τον διάσημο ήρωά της, ο Ηρακλής Πουαρό επιστρέφει στο νέο μυθιστόρημα “Κλειστό φέρετρο” της Sophie Hannah.
Η λαίδη Αθελίντα Πλέιφορντ έχει καλέσει για μία εβδομάδα μερικούς φίλους στην έπαυλή της, αλλά η φιλοξενία τους δεν θα εξελιχθεί ως συνήθως. Ενώ οι καλεσμένοι καταφθάνουν, υπαγορεύει στον δικηγόρο της μια επείγουσα αλλαγή στη διαθήκη της – μια αλλαγή που σκοπεύει να ανακοινώσει το ίδιο βράδυ.
Παραδόξως, έχει αποφασίσει να αφήσει απένταρα τα δυο παιδιά της και να κληροδοτήσει όλη την περιουσία της σ’ έναν άνθρωπο που δεν έχει παρά μερικές εβδομάδες ζωής… Ανάμεσα στους προσκεκλημένους βρίσκονται και δύο άντρες που η οικοδέσποινα δεν έχει συναντήσει ποτέ – ο διάσημος Βέλγος ντετέκτιβ Ηρακλής Πουαρό και ο αστυνόμος Έντουαρντ Κάτσπουλ της Σκότλαντ Γιαρντ. Κανένας από τους δύο δεν γνωρίζει για ποιο λόγο προσκλήθηκε… αλλά ο Πουαρό αρχίζει να υποψιάζεται ότι η λαίδη Πλέιφορντ αναμένει το χτύπημα ενός δολοφόνου.
Aκόμη κι αν το ξέρουν, μοιάζει σαν καμία δύναμη στον κόσμο να μην μπορεί να τον σταματήσει.

 

b212449Jorn Lier Horst «Έγκλημα στα φιόρδ», Μετάφραση: Δέσποινα Παπαγρηγοράκη, εκδ. Διόπτρα, σελ. 408

Η καταχνιά του φθινοπώρου έχει τυλίξει το παραθαλάσσιο θέρετρο. Ο Ούβε Μπάκερου προσβλέπει σε ένα ήρεμο Σαββατοκύριακο στο εξοχικό του, πριν το κλείσει για τον χειμώνα. Όταν όμως φτάνει εκεί, αντικρίζει ένα χάος – το σπίτι του είναι λεηλατημένο από διαρρήκτες. Και αυτό είναι το μικρότερο κακό: στο γειτονικό εξοχικό, ένας άνθρωπος έχει κακοποιηθεί έως θανάτου…
Ο αστυνομικός επιθεωρητής Βίλιαμ Βίστιν έχει δει αποτρόπαιους φόνους στο παρελθόν, όμως η φρίκη που αντικρίζει στο Στάβεν αυτό το φθινόπωρο είναι κάτι εντελώς καινούριο ακόμη και για αυτόν. Και η υπόθεση που θα κληθεί να λύσει θα γίνεται ολοένα και πιο σύνθετη, δυσνόητη και γεμάτη βία.
Την ίδια στιγμή, από τα ον ουρανό πέφτουν συνέχεια ψόφια πουλιά στις ακτές της Νορβηγίας και στα δέντρα – σημάδι για τον σκληρό επερχόμενο χειμώνα ή μήπως για κάτι άλλο;

 

b212773Τζίμμυ Κορίνης «Ίντριγκα στο Ιόνιο», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 464

Όταν πράκτορες της CIA συγκρούονται στο Ιόνιο με μια συμμορία που προσπαθεί να προωθήσει ένα ύποπτο φορτίο στη Συρία, ένας μικροκακοποιός βρίσκεται αναπάντεχα μ’ έναν φόνο στην πλάτη του και μια μοναδική ευκαιρία να διεκδικήσει λύτρα για να το επιστρέψει στον νόμιμο ιδιοκτήτη του. Μια όμορφη 17χρονη κοπέλα πέφτει θύμα της γοητείας του και βρίσκεται μπλεγμένη σε μια απίστευτη περιπέτεια. Mια μητέρα ζει ώρες αγωνίας διαπιστώνοντας ότι η κόρη της κάνει το ίδιο σφάλμα που είχε κάνει κι εκείνη στην ίδια ηλικία κι ένας σκληροτράχηλος και κυνικός δημοσιογράφος παίζει κορόνα γράμματα την καριέρα του, αλλά και την ίδια του την υπόσταση, προκειμένου να σώσει από θανάσιμο κίνδυνο τη νέα γυναίκα που έχει μπει στη ζωή του, να παραδώσει στη δικαιοσύνη μια ομάδα αδίστακτων κακοποιών και να αποκαταστήσει μια μεγάλη αδικία που, άθελά του, είχε διαπράξει στο παρελθόν.

 

b210478Ευτυχία Γιαννάκη «Στο πίσω κάθισμα», εκδ. Ίκαρος, σελ. 440

Ένας σκηνοθέτης βρίσκεται άγρια δολοφονημένος στο υπόγειο του Θεάτρου Πλάκας. Ο Αστυνόμος Χάρης Κόκκινος και οι συνεργάτες του θα κληθούν να διαλευκάνουν μια υπόθεση που αναμένεται να απασχολήσει την κοινή γνώμη. Σύντομα θα αντιληφθούν ότι θα χρειαστεί να αναζητήσουν τα αίτια της δολοφονίας στο σκοτεινό παρελθόν του σκηνοθέτη, ξετυλίγοντας ένα κουβάρι κοινών μυστικών, συγκάλυψης και βίας στην καρδιά της σημερινής Αθήνας.
Ταυτόχρονα, ο γιος του σαρανταπεντάρη Αστυνόμου συλλαμβάνεται με κατηγορίες που θα τον αναγκάσουν να βουτήξει στο δικό του οικογενειακό παρελθόν. Η πίεση του χρόνου και τα σφραγισμένα στόματα θα αποδείξουν ότι τα πράγματα δεν είναι ποτέ απλά για όσους βρέθηκαν στο πίσω κάθισμα.
Σε μια κοινωνία όπου όλοι είναι ένοχοι, κάποιοι θα πληρώσουν το τίμημα, μεταξύ αυτών και ο Χάρης Κόκκινος. Οι ανακρίσεις θα συνθέσουν μια τοιχογραφία των κατοίκων της Αθήνας που πρωταγωνιστεί σε μια ιστορία που δεν θα υπήρχε, αν δεν υπήρχε η πόλη και τίποτα δεν θα μείνει στο σκοτάδι κάτω από τον λαμπρό ήλιο της.

 

PERUTZ_COVER_FINAL.inddΛέο Περούτς «Ο μαιτρ της Δευτέρας Παρουσίας», Μετάφραση: Ρόζα Ιωαννίδου, εκδ. Κίχλη, σελ. 269

Βιέννη, 1909. Ο ηθοποιός του Αυλικού Θεάτρου Ευγένιος Μπίσοφ βρίσκεται νεκρός στο περίπτερο της έπαυλής του. Ο θάνατός του συνδέεται με μια σειρά μυστηριωδών θανάτων. Πρόκειται για αυτοκτονίες ή για φόνους; Είναι ένοχος ο αφηγητής της ιστορίας, ο βαρόνος φον Γιος; Δύο φίλοι του νεκρού ηθοποιού, υιοθετώντας τον ρόλο του Σέρλοκ Χολμς και του δόκτορα Ουώτσον, αναλαμβάνουν τη διαλεύκανση του φόνου. Ρόλο ντετέκτιβ ωστόσο καλείται να παίξει και ο αναγνώστης, καθώς η ιστορία αιωρείται συνεχώς ανάμεσα στη βεβαιότητα και την αμφιβολία, ανάμεσα στην αλήθεια και το ψεύδος.
“Ο μαιτρ της Δευτέρας Παρουσίας” συνδυάζει με τον φυσικότερο τρόπο την τέχνη με την απόλαυση, την αγωνία για την έκβαση της πλοκής με την αγωνία μιας συνείδησης η οποία, προκειμένου να αντιμετωπίσει το φάσμα της ενοχής, καταφεύγει στο φανταστικό και στην καλλιτεχνική δημιουργία.
Ο Λέο Πέρουτς έχει στήσει αριστοτεχνικά την ιστορία του με φόντο την πρωτεύουσα της άλλοτε κραταιάς Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Ένας ολόκληρος κόσμος, που σε λίγο θα τον σαρώσει ο πόλεμος, προβάλλει με ενάργεια χάρη στην αφηγηματική μαεστρία του συγγραφέα, την υποβλητική ατμόσφαιρα και την ελεγειακή διάθεση που αποπνέει το έργο.
“”Ο μαιτρ της Δευτέρας Παρουσίας” μπορεί να χαρακτηριστεί, ανάλογα με την οπτική γωνία, αστυνομικό μυθιστόρημα, ψυχολογικό μυθιστόρημα, αλλά ακόμα και μυθιστόρημα -σε κάθε περίπτωση ειρωνικό- για τη γένεση της Τέχνης. Τα διάφορα αυτά μυθιστορηματικά επίπεδα συνυπάρχουν σαν επάλληλα στρώματα στο ίδιο κείμενο, και ο αναγνώστης αναγορεύεται σε δημιουργό της αληθινής εκείνης ιστορίας την οποία πραγματεύεται το μυθιστόρημα με πολύ αντιφατικό τρόπο.” (Hans-Harald Muller)

 

Δοκίμια

 

b212424Σάββας Μιχαήλ «Homo Liber», εκδ. Άγρα, σελ. 328

ΗOMO LIBER – Άνθρωπος ο Ελεύθερος. Ο Μπαρούχ Σπινόζα όρισε με κρυστάλλινη διαύγεια τη στάση ζωής του: “Ο ελεύθερος άνθρωπος για κανένα άλλο πράγμα δεν σκέφτεται λιγότερο όσο για το θάνατο, και η σοφία του δεν είναι μελέτη θανάτου αλλά στοχασμός για τη ζωή” (Ηθική). Ο στοχασμός του για τη ζωή δεν γίνεται στο κενό, σε απουσία τόπου και σε κενό χρόνου. Αναπτύσσεται σε προσδιορισμένο τόπο αλλά με ορίζοντα τη συγκεκριμένη Ουτοπία (Έρνστ Μπλοχ), που δεν έχει και δεν βρίσκει ακόμα τόπο. Ξετυλίγεται στον παρόντα χρόνο αλλά με συνείδηση του παρόντος ως Ιστορίας. Ο Homo Liber μένει πάντα πιστός στην “πατρίδα” του “μέσα στο χρόνο”, όπως ονόμαζε την ιστορική Εποχή ο Λέων Τρότσκι.
Στοχασμός για τη ζωή είναι πρώτα πρώτα ο αναστοχασμός της ίδιας της Εποχής. Ζούμε στην Εποχή της μετάβασης, σε μέρες φόβου και τρόμου, αλλά και στον καιρό της Ελπίδας, τον νυν καιρό, όπου όλα τα ερωτήματα κι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά στους ανέμους που αλλάζουν τα πάντα!
“Δικαιοσύνη, τη δικαιοσύνη ζητήσετε για να ζήσετε…” (Δευτερονόμιο ). Κι η δικαιοσύνη είναι αδιαχώριστη από την ελευθερία, τη λύτρωση από όλα τα δεσμά που κάνουν τη ζωή να μην είναι ζωή αλλά εφιάλτης για επιβίωση. Οι υπερρεαλιστές είχαν δίκιο: πρέπει να μεταμορφώσουμε τον κόσμο τούτο, με τον τρόπο του Μαρξ, πρέπει να αλλάξουμε τη ζωή σε αληθινή Ζωή, με τον τρόπο του Ρεμπώ.
Οι ποιητές του λόγου και της δράσης συνοδοιπορούν στα δοκίμια του βιβλίου, μαζί με τους καταπιεσμένους, στους δρόμους της Ζωής, στους δρόμους της Ελευθερίας. Ο Τίγρης του Ουίλλιαμ Μπλαίηκ συντροφεύει τους διαδηλωτές στην πλατεία Συντάγματος, μαζί με τις αλλοπαρμένες ηρωίδες της Άκρας Ταπείνωσης της Ρέας Γαλανάκη. Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο Έρνστ Μπλοχ κι ο Αλαίν Μπαντιού περιδιαβάζουν στο Γκεζί Παρκ τις ώρες της εξέγερσης. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ κι ο Ζαν Ζενέ, ο Λέων Τολστόι κι ο Ανδρέας Εμπειρίκος συναντούν τον Περουβιάνο επαναστάτη Χοσέ Κάρλος Μαριάτεγκι, τον Ντελέζ, τον Γκουατταρί, τους μαχητές του Μάη του ’68 στους δρόμους της παγκοσμιότητας. Μέσα στα ερέβη, δεν παύουν να βλέπουν τον ορίζοντα: εν αυτώ ζωή ην, και η ζωή ην το φως των ανθρώπων, και το φως εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία ου κατέλαβεν.

 

b212550Διονύσης Καψάλης «Η ταραχή των ανθρώπινων», εκδ. Άγρα, σελ. 304

Δεκατέσσερα δοκίμια για τις τύχες της έκφρασης απέναντι στην ταραχή των ανθρωπίνων, από το δημοτικό τραγούδι ως τον Καβάφη, τον Μαβίλη, τον Τέλλο Άγρα και τον Ελύτη, από τον Ουίλλιαμ Μπλαίηκ ώς την Έμιλυ Ντίκινσον, τον Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς, τον Ρόμπερτ Φρόστ και τον Φίλιπ Λάρκιν, από τη στήλη της Αμφαρέτης ώς τον Σαίξπηρ και τον Πρίμο Λέβι.
Οι υπερβολές των ποιητών, που ψηλαφούν το φθαρμένο ύφασμα του κόσμου εκεί όπου είναι ακόμα λαμπερό, στον έρωτα, τη φιλία, τη βαθιά αλληλεγγύη των ανθρώπων και ο κατεδαφιστικός γέλως, όπου ακούγονται τα κουδούνια του γελωτοποιού αλλά και το μαστίγιο της σάτιρας, ίσως αυτές οι δυναμικά αντίρροπες στάσεις να κατεβαίνουν στο ίδιο βάθος πόνου και απορίας και να ενεργοποιούνται από τον ίδιο ηθικό πυρήνα: μια τραγική αντίληψη του κόσμου, η οποία συνομιλεί βαθύτερα με αυτό που η βλοσυρή φιλοσοφία δυσκολεύεται να αναγνωρίσει – το τρομαχτικό ηθικό κύρος της τύχης στις υποθέσεις των ανθρώπων. Δεν αλλάζει σε τίποτε αν την τύχη αυτή την ονομάσουμε χρησμό, μοίρα η πεπρωμένο ούτε ωφελεί να διαπιστώσουμε, όπως το ακούμε στις “Τραχίνιες, κουδέν τούτων ο τι μη Ζευς”: δεν υπάρχει τίποτε σ’ όλα αυτά που να μην είναι Δίας, δηλαδή εκ θεού. Δεν ωφελεί, γιατί, όπως παρατηρεί ο Ουίλλιαμς, η φράση απλώς καταγράφει την ανεξήγητη αναγκαιότητα, μιαν αναγκαιότητα που μπορεί βεβαίως να αποδοθεί στη δράση των θεών, αλλά, σ’ αυτή την περίπτωση, σε θεούς που ούτε εξηγήσεις δίνουν ούτε την παραμικρή σημασία στον πόνο που προκαλούν.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top