Fractal

✔ Νέες εκδόσεις: εκδοτική άνοιξη για όλους μας, μικρούς και μεγάλους

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

Διαβάστε τα προηγούμενα αφιερώματα στις νέες εκδόσεις >>

 

new_books_feb_17

 

Ελληνική πεζογραφία:

 

b214953Σεβαστή Χρηστίδου «Εγκλήματα στην Πόλη», εκδ. Ποταμός, σελ. 304

Η δεκαετία 1939-1949, η δεκαετία του πολέμου, αποτελεί τον ιδανικό χρόνο και η Πόλη τον ιδανικότερο τόπο των εγκλημάτων. Το αστυνομικό δελτίο της εποχής γίνεται εφαλτήριο για να δημιουργηθούν τα πρόσωπα, η ζωή τους, τα συναισθήματα, τα πάθη και τα παθήματά τους. Θύτες και θύματα ζουν τη δική τους ιστορία μέσα στην ιστορία των γειτονιών της Πόλης. Κανείς δεν ξεφεύγει από τον κίνδυνο να εγκληματήσει. Το θυμικό των κατοίκων βράζει στο ίδιο καζάνι και στους ίδιους βαθμούς. Τούρκοι, Ρωμιοί, Αρμένιοι, Εβραίοι, άντρες και γυναίκες βρίσκονται όλοι μια ανάσα μακριά από το θυμό, την πίκρα,τη ζήλια, την απογοήτευση, την κακομοιριά που ψάχνουν διέξοδο, και από την κακιά την ώρα που καιροφυλακτεί. Και από δίπλα η παρανομία προσφέρεται για να δώσει τη δική της ανάσα διεξόδου από τα προβλήματα της εποχής. Τα πρόσωπα των διηγημάτων δεν είναι οι απλοί άνθρωποι της Πόλης που παίρνουν τον λόγο μέσα από τη συγγραφή των ιστοριών τους για να περιγράψουν τη δυστυχία και τα παθήματά τους. Είναι πρόσωπα που ζωντανεύουν με μόνο κίνητρο την αγάπη και τον θαυμασμό για το «χάος της ανθρώπινης ψυχής». Την αγάπη για το μυστήριο της ψυχής του ανθρώπου που ζει, δουλεύει, ξυπνάει και κοιμάται, τριγυρίζει στους δρόμους της Πόλης και στα περίχωρα, αναπνέει και πάσχει στους επτά λόφους της παλιάς πόλης ή στα παράλια του Βοσπόρου, στο πολυσύχναστο Μπέγιογλου ή στις ασιατικές συνοικίες και έρχεται η στιγμή που θα βρεθεί στη θέση του θύματος ή του θύτη. Ένα εύθραυστο εξάλλου νήμα χωρίζει τις δύο αυτές ψυχές μεταξύ τους, τους δύο ρόλους που θα μπορούσαν να ήταν αντεστραμμένοι εάν το κισμέτ, η μοίρα, τα ήθελε τα πράγματα αλλιώς καμωμένα.

 

asyntaxtaΠαναγιώτης Κουσαθανάς «Ασύνταχτα μένουν τα δύσκολα», εκδ. Ίνδικτος, σελ. 472

«Αντί αγάλματος ή ζωγραφιάς όταν θά χω την ψυχή αλαφριά και τα χέρια καθαρά θα ιστορήσω ένα ανιστόρητο και γι’ αυτό ακόμη πιο πένθιμο από το πένθος συμβάν μήπως και καταλαγιάσει ο λωλαγέρας που φυσά μέρες τώρα στο νησί – ;παραλοή να το πούμε ή παραμύθι; ας το πούμε όπως βολεύει αφού η ουσία δεν αλλάζει Αν και το καλύπτει μια παρασϊώπηση και μια κρυφή θολούρα ανεξιχνίαστου μυστικού εξαιτίας ευνόητων λόγων κοινωνικής ευπρέπειας και κουτών συσχετισμών που λέει κι ο ποιητής ίσως και γι άλλες αιτίες που δεν το άφησαν να ξεμυτίσει έξω από την πόρτα του σπιτιού ο απόηχός του κατάφερε να φτάσει μέχρι τις μέρες μας σαν ψίθυρος συμπόνιας για κάθε βασανισμένη ψυχή και βάλσαμο για τον κακό γέρα για να επαληθευτεί ακόμη μια φορά ότι κραταιά κραταιότατη ως θάνατος αγάπη πού ’ναι της καρδιάς το κρασί όλα όλα πλήν του κραταιότερου θανάτου τα παρακάμπτει αυτή και τα υπερπηδά Δεν θα επιμείνω στα ποσοστά του μύθου και της πραγματικότητας του ψέματος και της αλήθειας που κρύβει η περίσταση είναι και κάποια πράματα που δεν επιτρέπεται από συμπόνια και σεβασμό να τ’ αγγίζομε μίλα λίγο “μίλα σιγά όταν μιλάς γι’ αγάπη”…»

 

b214954Δημήτρης Καρακίτσος «Παλαιστές», εκδόσεις Ποταμός, σελ. 140

Τρεις περίπου δεκαετίες μετά τον Παναγή Κουταλιανό, μια νέα γενιά περιπλανώμενων παλαιστών θα περιδιαβεί την Ελλάδα στήνοντας παραστάσεις και εξωτικά θεάματα προς τέρψιν του κοινού. Οι όροι της εποποιίας έχουν προ πολλού αντιστραφεί: οι ήρωες δεν είναι ήρωες, αλλά ατίθασοι νέοι που μάχονται για λίγες δεκάρες στις πλατείες των πόλεων και των χωριών. Μια βαριά αλυσίδα πεσμένη στο χώμα κρύβει τα τρωτά της σημεία, το να πείσεις για τις υπεράνθρωπες δυνάμεις σου είναι μεγάλη τέχνη. Ωστόσο, μετά το τέλος της παράστασης -μετά το τέλος κάθε παράστασης- παραμονεύει η λήθη.

 

 

b214950Θανάσης Σταμούλης «Η σκιά στο δέντρο», εκδ. Ποταμός, σελ. 350

Εύβοια, καλοκαίρι 1940: Ο νεαρός Φέντια, για να γλυτώσει από την ελονοσία, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το πατρικό του και να φύγει στην πρωτεύουσα. Αρχικά αυτή η μετοίκιση μοιάζει να του παρέχει την ευκαιρία για καλύτερη ζωή. Αντ’ αυτού έρχεται αντιμέτωπος με την αδυσώπητη αλήθεια του πολέμου, τον καθημερινό ευτελισμό της ανθρώπινης αξίας, την ταπείνωση και την αβάσταχτη πείνα που κάνει τα συναισθήματα να ζωντανεύουν. Συνοδοιπόροι του σε αυτήν την πορεία γίνονται ένα αντρόγυνο που παλεύει να επιβιώσει γύρω από ένα λεωφορείο, ένας πρώην αντάρτης που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ιδεολογία και τον έρωτα, μια γυναίκα που περιμένει τον άντρα της να επιστρέψει και ένας αρραβωνιαστικός που συνοψίζει στις πράξεις του τον φόβο, την απειλή και την προδοσία.

 

 

kerasopitaΒάσια Ακαρέπη «Το αίνιγμα της κερασόπιτας», εκδ. Διόπτρα, σελ. 424

Δύο γυναίκες, δύο μοίρες ενωμένες όπως τα υλικά μιας συνταγής με γεύση γλυκόπικρη. Μια κληρονομιά, ένα τετράδιο με συνταγές γλυκών και ένα παράδοξο παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού φέρνουν την Έλλη στην Κεφαλονιά. Σκοπός της να παρασκευάσει τη γιορτινή κερασόπιτα της θείας Μάρθας πραγματοποιώντας έτσι την τελευταία επιθυμία της αινιγματικής γυναίκας που καθόρισε τη μοίρα της… Οι τρυφερές αναμνήσεις από την παιδική της ηλικία μπλέκονται με τη ζοφερή ανάμνηση μιας απόπειρας δηλητηρίασης και το μίσος που φώλιασε μέσα της.
Όμως πού τελειώνει το ψέμα και πού ξεκινά η αλήθεια;
Στη σκιά της αδερφής της μητέρας της, η Έλλη καλείται να εκτελέσει έξι συνταγές-γρίφους και να ξεκλειδώσει ένα προς ένα τα μυστικά που στοιχειώνουν τη ζωή και πολλών άλλων. Με σύμμαχο τον Μάνο και τους φίλους που αποκτά στο νησί θα έρθει αντιμέτωπη με τον εαυτό της, θα αναμετρηθεί με τις θολές μνήμες και θα ανασύρει από το μακρινό παρελθόν μια ιστορία που ήρθε η ώρα να βγει στο φως.
Η ζωή της Μάρθας γίνεται ο καμβάς που κάνει τη συνταγή της κερασόπιτας να σημαίνει πολύ περισσότερα από όσα μπορούν να πουν οι λέξεις…
Άραγε οι νεκροί μπορούν να ζητήσουν συγγνώμη;

 

Ιστορικό μυθιστόρημα:

 

b215616Βαγγέλης Μπέκας «Μαύρο φυλαχτό», εκδ. Ψυχογιός, σελ. 448

1797 Η αριστοκρατία των Βενετών καταρρέει στα Επτάνησα και η δημοκρατία των Γάλλων καταφθάνει μαζί με νέες ιδέες και ιδανικά. Η Γαλλική Επανάσταση εξαπλώνεται.
Το Κριτήριο των οπλαρχηγών στέλνει τον Μάρκο κατάσκοπο του Σουλίου στην Κέρκυρα, για να μάθει αν οι Γάλλοι έρχονται σαν φίλοι ή εχθροί. Ο Αλή πασάς παραμονεύει. Όπλα του Μάρκου, οι γνώσεις που αποκόμισε στις ξακουστές σχολές των Ιωαννίνων, η ευστροφία και η μουσική. Αχίλλειος πτέρνα του, η έλλειψη θάρρους, αν και Σουλιώτης. Φιλοξενείται στο αρχοντικό του μεγαλέμπορα σιορ Μάντακα, όπου μαγεύεται απ’ την αρχόντισσα και την κόρη της, γυναίκες που αποπνέουν φραντσέζικο αέρα. Παριζιάνικα αρώματα και Σούλι: δυο κόσμοι συγκρούονται μέσα του· δυο κόσμοι όπου οι γυναίκες γράφουν Ιστορία.
Στην Κέρκυρα ο Μάρκος εμποτίζεται με τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης που εφαρμόζονται στο νησί και γίνεται φίλος με τον Περραιβό, τον τελευταίο Έλληνα που είδε ζωντανό τον Ρήγα Φεραίο. Όμως ένας φόνος τον γυρίζει πίσω. Κι όταν κάποιος χάλαγε γυναίκα στο Σούλι, όφειλες να σκοτώσεις τέσσερις άντρες από τη φάρα του φονιά για να έρθει το αίμα στα ίσα. Ο Μάρκος μυρίζει αίμα και πισωπατά.
Τότε ο Αλή πασάς ορμά στο Σούλι κι ο Μάρκος παγιδεύεται στο πλέγμα του έρωτα, της βεντέτας και της πατρίδας που κινδυνεύει από τους Οθωμανούς. Έρωτας, αδερφή, χρέος. Κόκκινο σαν αίμα. Και μες στον χαλασμό της μάχης των χριστιανών με τους μουσουλμάνους, το μαύρο φυλαχτό γίνεται ευχή και κατάρα για μια λύση.

 

Ξένη πεζογραφία:

 

b215780Pino Corrias «Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε», Μετάφραση: Άννα Παπασπύρου, εκδ. Κριτική, σελ. 328

Aπάτη, δουλικότητα, κατάχρηση εξουσίας, διαφθορά, πορνεία, ναρκωτικά. Αυτά τα μέσα χρησιμοποιεί ο πρωταγωνιστής, ο μεγιστάνας Όσκαρ Μαρτέλο. Ξεκινώντας από πολύ χαμηλά, φτάνει να κολυμπάει στο χρήμα, να κυκλοφορεί με πολυτελή αυτοκίνητα, να περιστοιχίζεται από ωραίες, μοιραίες αλλά και ανεγκέφαλες υπάρξεις. Η καλλονή σύζυγός του τον μισεί θανάσιμα, οι δυο κόρες του είναι νευρωτικές. Στόχος του, να κυριαρχήσει στην Τσινετσιτά. Συνοδοιπόροι του σ’ αυτή την κούρσα, ο Αντρέα, ο καλύτερός του φίλος, σεναριογράφος, και η Γιακαράντα, ηθοποιός, τόσο όμορφη όσο και απέραντα δυστυχισμένη, προορισμένη να κάνει το ένα λάθος πίσω από το άλλο. H σκοτεινή πλευρά της Ρώμης και το ξεπούλημα των ανθρώπων για λίγο δόξα. Κι όσο για τον ύπνο, είναι μια άγνωστη λέξη για τους ήρωες.
Το βιβλίο τιμήθηκε το 2016 με το λογοτεχνικό βραβείο Ultima Frontiera “Carlo Cassola”.

 

b213187Κλαρίσε Λισπέκτορ «Η ώρα του αστεριού», Μετάφραση: Μάριος Χατζηπροκοπίου, εκδ. Αντίποδες, σελ. 152

“Αν ο Κάφκα ήταν γυναίκα. Αν ο Ρίλκε ήταν μία Εβραία-Βραζιλιάνα που γεννήθηκε στην Ουκρανία. Αν ο Ρεμπώ ήταν μητέρα, αν είχε ζήσει μέχρι τα πενήντα. Αν ο Χάιντεγκερ είχε καταφέρει να πάψει να είναι Γερμανός, αν είχε γράψει το Βιβλίο της Γης. Γιατί αναφέρω αυτά τα ονόματα; Για να προσπαθήσω να περιγράψω μια περιοχή. Κάπου εκεί βρίσκεται η περιοχή όπου γράφει η Κλαρίσε Λισπέκτορ. Εκεί όπου ανασαίνουν τα πιο απαιτητικά έργα, εκείνη ανοίγει το δρόμο της. Πέραν της κατανόησης, βήμα το βήμα, βουτάει τρέμοντας στο ακατανόητο τρομακτικό βάθος του κόσμου, εκεί όπου το υπερευαίσθητο αυτί τεντώνεται για να συλλάβει ακόμα και τον ήχο των άστρων, ακόμα και την ανεπαίσθητη τριβή των ατόμων, ακόμα και τη σιωπή ανάμεσα σε δύο καρδιοχτύπια. Γυναίκα-φύλακας, νυχτερινό φως του κόσμου. Εκείνη δεν γνωρίζει τίποτα. Δεν διάβασε τους φιλοσόφους. Και παρ’ όλα αυτά κάποιες φορές θα ορκιζόσουν πως τους ακούς να μουρμουρίζουν μέσα στα δάση της”. Έλεν Σιξού

 

Ποίηση:

 

b214782Άδωνις «Ένας τάφος για τη Νέα Υόρκη: Ποίηση 1949-2008», Μετάφραση: Αγγελική Σιγούρου, εκδ. Πατάκη, σελ. 238

“Ο αναγνώστης είναι ο άλλος, το πρόσωπο που προσπαθώ να προσεγγίσω. Και αυτή η ετερότητα είναι συγχρόνως ένα μέρος του εαυτού μου”.
“Ο ποιητής πρέπει να είναι επαναστάτης στην τέχνη του, η ίδια η ποίησή του πρέπει να είναι η επανάσταση και όχι το μέσο. Η ποίηση είναι αντι-ιδεολογική, υπηρετεί μόνο την ποίηση. Η ποίηση δεν είναι για την ποίηση, αλλά για τη ζωή, δεν υπερασπίζομαι λαούς, αλλά τον άνθρωπο”.
Ο Άδωνις στρέφεται στο παρελθόν χωρίς να καθηλώνεται, κοιτάζει κατάματα των τεράτων τα πρόσωπα χωρίς να απολιθώνεται. Ονομάζει μέλλον το παρόν και είναι παντού παρών, τόσο στο χθες, όσο στο σήμερα και στο αύριο. Έρχομαι από το μέλλον. Κατευθύνομαι προς το μακρινό κι εκείνο ξεμακραίνει. Έτσι δεν φτάνω ποτέ. Μα ακτινοβολώ.
Η μορφή των ποιημάτων του ακολουθεί πιστά την αντίφαση της καταστροφής και της δημιουργίας. Χτίζει και γκρεμίζει, δομεί και αποδομεί ακαταπαύστως κι οι στίχοι μοιάζουν πράγματι, μορφολογικά και εννοιολογικά, να χτίζονται και να γκρεμίζονται σαν ένα διαρκώς υπό ανέγερση οικοδόμημα. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Άδωνη, τέτοια είναι η παντοδυναμία της ποίησης. Όλα είναι μεταφορά. Κάθε πραγματικότητα είναι σχετική κι η φαντασία είναι εκείνη που συνδέει τα πράγματα για να τα ενώσει και να τα χωρίσει. Οι λέξεις του αλλάζουν συνεχώς, αποκαλύπτουν συνεχώς καινούριες λέξεις, επιστρέφουν σαν οιωνοί, επαναλαμβάνονται με διαφορετικές σημασίες. Μοιάζουν σαν λέξεις που αιωρούνται, γραμμένες όχι πάνω στο χαρτί αλλά κάπου αλλού, στους αιθέρες ή στην άβυσσο. Η έκφρασή του, πολύπλοκη και ερμητική, πηγάζει συγχρόνως από τη φιλοσοφία, τη μεταφυσική και τον μυστικισμό.

 

Αστυνομικό μυθιστόρημα:  

 

b215517Stuart Neville «Πέπλο σιωπής», Μετάφραση: Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 352

Όταν η Ρία Καρλάιλ κληρονοµεί το σπίτι του αποξενωµένου αδελφού της µητέρας της, δεν είναι καθόλου προετοιµασµένη γι’ αυτό που πρόκειται να ανακαλύψει στο ερµητικά κλειστό πίσω υπνοδωµάτιο. Ένα δερµατόδετο βιβλίο τής τραβά την προσοχή. Το περιεχόµενό του θα τη σοκάρει: ένα γυναικείο νύχι, µια µπούκλα και µια λίστα θυµάτων δολοφονίας.
Τροµοκρατηµένη η Ρία, απευθύνεται στο µοναδικό πρόσωπο που πιστεύει ότι µπορεί να τη βοηθήσει: τον παλιό της εραστή, τον επιθεωρητή Τζακ Λένον. Ο Λένον όµως αντιµετωπίζει µια από τις σοβαρότερες κρίσεις στη ζωή του: είναι σε διαθεσιµότητα και περιµένει να περάσει από πειθαρχικό γιατί σκότωσε σε αυτοάµυνα έναν συνάδελφό του. Η θέση του θα γίνει ακόµα δυσκολότερη καθώς η Ρία βρίσκεται δολοφονηµένη και το βιβλίο µε τα στοιχεία για τους φόνους εξαφανίζεται.
Ενώ η Αστυνοµία τον καταδιώκει ως ύποπτο για τον φόνο της Ρία, ο Λένον θα πρέπει να ξετυλίξει το κουβάρι των ένοχων µυστικών στο ηµερολόγιο του νεκρού και να φέρει στο φως µια συνωµοσία που έµενε θαµµένη εδώ και πολλές δεκαετίες.

 

b215707Camilla Grebe «Σε λεπτό πάγο», Μετάφραση: Βαγγέλης Γιαννίσης, εκδ. Διόπτρα, σελ. 440

Η Έμα έχει έναν εραστή ο οποίος διαθέτει όλα όσα ονειρευόταν. Ωστόσο, υπάρχει ένα πρόβλημα: είναι ο διευθύνων σύμβουλος στην εταιρεία ρουχισμού όπου εργάζεται εκείνη.
Μια δύσκολη κατάσταση, που δεν τους εμποδίζει παρ’ όλα αυτά να είναι μαζί. Ή μήπως τελικά τα πράγματα μεταξύ τους δεν είναι τόσο ρόδινα;
Το βράδυ του αρραβώνα τους εκείνος εξαφανίζεται, το ίδιο απρόσμενα όπως είχε εμφανιστεί. Λίγο αργότερα, μια νεαρή γυναίκα βρίσκεται άγρια δολοφονημένη στην κατοικία του, σε ένα ακριβό προάστιο της Στοκχόλμης.
Ο επιθεωρητής Πέτερ Λίντγκρεν ζητάει βοήθεια για τη λύση του μυστηρίου από την ψυχολόγο Χάνε Λάγκερλιντ, με την οποία είχε συνεργαστεί ξανά στην έρευνα μιας παρόμοιας ανεξιχνίαστης υπόθεσης πριν από δέκα χρόνια.
Μαζί αναζητούν την απάντηση που θα δώσει λύση στο μυστήριο.
Μήπως η δολοφονία της άτυχης γυναίκας συνδέεται με το άγριο έγκλημα πριν από μία δεκαετία; Γιατί εξαφανίστηκε ο εραστής της Έμα και γιατί πάντοτε τα θέλω της αγάπης είναι διαφορετικά από τα δικά μας; Το βιβλίο αυτό είναι ένα πολυεπίπεδο ψυχολογικό θρίλερ. Τρομακτικό, γεμάτο εκπλήξεις και με δυνατή αφηγηματική φωνή.

 

b215709Blake Crouch «Σκοτεινή ύλη», Μετάφραση: Δημήτρης Αλεξίου, εκδ. Διόπτρα, σελ. 384

“Είσαι ευτυχισμένος με τη ζωή σου;”
Αυτές είναι οι τελευταίες λέξεις που ακούει ο Τζέισον Ντέσεν πριν ο μασκοφόρος απαγωγέας του τον αφήσει αναίσθητο. Πριν ξυπνήσει και ανακαλύψει πως είναι δεμένος σε ένα φορείο και περιτριγυρίζεται από άγνωστους ανθρώπους με στολές βιολογικής προστασίας. Πριν ένας άνθρωπος, που ο Τζέισον δεν είχε ποτέ ξανά συναντήσει, του πει χαμογελώντας: “Καλώς ήρθες πίσω, φίλε μου”. Στον κόσμο όπου ξυπνά, η ζωή του Τζέισον δεν είναι αυτή που γνωρίζει.
Η γυναίκα του δεν είναι η γυναίκα του. Ο γιος του δεν γεννήθηκε ποτέ. Κι εκείνος δεν είναι πια ένας συνηθισμένος καθηγητής Φυσικής, αλλά μια βραβευμένη ιδιοφυΐα με αξιόλογα επιτεύγματα. Επιτεύγματα του ακατόρθωτου.
Τελικά ποιος είναι ο πραγματικός κόσμος, αυτός που θυμάται ή αυτός που ζει τώρα; Πώς μπορεί να γυρίσει πίσω στους ανθρώπους που αγαπάει;
Η απάντηση βρίσκεται σε μια διαδρομή πιο εξωφρενική και τρομακτική απ’ οτιδήποτε θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί. Μια διαδρομή που θα τον αναγκάσει να αντιμετωπίσει το βαθύτερο έρεβος του εαυτού του σαν να έπρεπε να πολεμήσει έναν τρομερό, φαινομενικά ανίκητο εχθρό.

 

Καλές Τέχνες:

 

b214951«Η εικόνα της πόλης», επιμέλεια: Τιτίκα Καραβία, Ηώ Πάσχου, εκδ. Ποταμός, σελ. 264

Με φόντο την Αθήνα, καλλιτέχνες και θεωρητικοί από τον χώρο της φωτογραφίας, του κινηματογράφου, του θεάτρου, της λογοτεχνίας, της αρχιτεκτονικής και των σύγχρονων εικαστικών τεχνών αποτυπώνουν -ο καθένας από τη δική του σκοπιά- την πολυσυλλεκτική εικόνα της πόλης. Με όχημα τη μνήμη αλλά και την αίσθηση του τόπου, θέτουν ερωτήματα που δοκιμάζουν την οπτική και την πρόσληψη, τη θέση και τη στάση, την ανοχή και την εμπλοκή μας ως προς την έννοια της αστικής συνθήκης, δίνοντας το έναυσμα για έναν κριτικό επαναπροσδιορισμό της. Ο τόμος περιλαμβάνει τα κείμενα επιλεγμένων ανακοινώσεων που παρουσιάστηκαν στις ημερίδες “Η φωτογραφημένη πόλη. Προσεγγίσεις και προεκτάσεις” (2013) και “Η εικόνα της πόλης. Οπτικές μιας άλλης Αθήνας” (2015), τις οποίες διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

 

b214656Μαρία Μπονάνου- Παπαγιαννάκη «Ελληνική κεραμική τέχνη: Μινωϊκές αναπλάσεις, ελεύθερες φόρμες», εκδ. Μύρτος, σελ.152

Οι Εκδόσεις Μύρτος με ιδιαίτερη χαρά σας παρουσιάζουν το δίγλωσσο λεύκωμα (ελληνικά-αγγλικά) “Ελληνική κεραμική τέχνη: Μινωικές αναπλάσεις, ελεύθερες φόρμες”, της καλλιτέχνιδος Μαρίας Μπονάνου Παπαγιαννάκη. Περιλαμβάνει τα έργα της από το 1960 έως το 1973. Στις απεικονίσεις του λευκώματος θα ανακαλύψετε μέρος των κεραμικών της καλλιτέχνιδος σε μια ποικιλία από φωτογραφικές συνθέσεις με κυρίαρχο φόντο τον λόφο του Λυκαβηττού.
Πρώτος σταθμός της καλλιτεχνικής της δράσης, ο τόπος που γεννήθηκε, η αγιασμένη γη της Κρήτης. Ο θαυμασμός της για τα κεραμικά έργα της Μινωικής εποχής της δημιούργησε την ανάγκη να αναπλάσει τις κλασικές αυτές ελληνικές φόρμες της Κρητομινωικής εποχής χωρίς να τις αντιγράψει. Δεν είχε ποτέ μπροστά της εικόνα του πρωτότυπου, όλα ήταν αποθηκευμένα μέσα στο μυαλό της και έβγαιναν αβίαστα στο χέρι της που έπλαθε τον πηλό. Με αρμονικούς χρωματικούς τόνους – όπως αρμόζει σε όποιον γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κρήτη – χωρίς ενοχλητικές αντιθέσεις, δημιούργησε τις αναπλάσεις. Ούτε μια στιγμή δε διανοήθηκε να αναμετρηθεί με το πρωτότυπο. Σκοπός της ήταν να δείξει ότι υπάρχει συνέχεια από τους προϊστορικούς χρόνους, του αθάνατου ελληνικού πνεύματος.
Ο επόμενος σταθμός δημιουργίας στην κεραμική ήταν έργα με ελεύθερες φόρμες, δουλεμένες σε μια ποικιλία από σχήματα με έντονα χρώματα ή και μεταλλικούς χρωματισμούς, λες και έγινε μέσα της μια έκρηξη μεσογειακού φωτός, μια απελευθέρωση από τη γοητεία της πατρώας γης, ένα πέταγμα ψηλά στον ουρανό πάνω στο ουράνιο τόξο.
Με την πίστη πως μονάχα όποιος αγαπάει και καταλαβαίνει τα περασμένα είναι αληθινά προοδευτικός άνθρωπος, ξεκίνησε η ιδέα για την πραγματοποίηση αυτού του λευκώματος που θα βρεθεί στα χέρια σας.
Μέσα από τις σελίδες του θα δοθεί η δυνατότητα σε κάθε ανοιχτό και άγρυπνο νου να αναγνωρίσει τα ζωντανά στοιχεία που ενώνουν αδιάσπαστα τα περασμένα με τα σημερινά και θα βοηθήσει κάθε ανοιχτή καρδιά οποιουδήποτε ανθρώπου, να αγαπήσει αληθινά την ομορφιά που υπάρχει παντού και πάντοτε, πολύ περισσότερο την ομορφιά του αθάνατου ελληνικού πνεύματος.

 

Φιλοσοφία – Ψυχιατρική:

 

b214367Martin Heidegger «Σεμινάρια για Ψυχιάτρους και Ψυχοθεραπευτές», Μετάφραση: Δημήτρης Υφαντής, εκδ. Ροές, σελ. 384

Για δέκα και πλέον χρόνια, ο ψυχίατρος και εισηγητής της “ιατρικής dasein-ανάλυσης” Medard Boss διοργάνωνε στο Zollikon της Ελβετίας σεμινάρια σταοποία οφιλόσοφος Martin Heidegger ανέλυε σε ψυχιάτρους και ψυχοθεραπευτές το ζήτημα της οντολογικής θεμελίωσης της επιστήμης τους. Κατά τον φιλόσοφο, η ψυχιατρική και η ψυχοθεραπευτική έχουν ως βάση τους ακατάλληλα οντολογικά θεμέλια, τα οποία μάλιστα υιοθετούν άκριτα ήδη και μόνο διά της εφαρμογής της φυσικοεπιστημονικής μεθόδου στα φαινόμενα του ανθρώπινου ψυχισμού. Η αναζήτηση των ενδεδειγμένων οντολογικών θεμελίων και μεθοδολογικών εργαλείων απαιτεί, απεναντίας, γνήσια φαινομενολογική προσέγγιση.
Τα ζητήματα αυτά ο φιλόσοφος τα εξετάζει όχι μόνο στα καθ’ εαυτά σεμινάρια (μέρος Α΄, εκδ. Ροές, 2015), αλλά επίσης στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες του με τον Bossκαι τις επιστολές του προς αυτόν. Προσφέρει εδώ διαφωτιστικότατες συχνά επεξηγήσεις και συμπληρώσεις στα όσα πραγματεύεται στα σεμινάρια. Κατά την προσωπική μάλιστα αυτή επικοινωνία του με τον Boss, έρχεται αντιμέτωπος με ερωτήματα που αφορούν σε συγκεκριμένα ζητήματα της ψυχιατρικής και της ψυχοθεραπευτικής. Εκφράζεται έτσι εδώ ευθέως και για θέματα όπως η προβολή και η ενδοπροβολή, το όνειρο και η ερμηνεία του, οι κατά Φρόυντ ψυχικές συνιστώσες “Αυτό, Εγώ και Υπερεγώ” κ.ά.
Με τις συνομιλίες και τις επιστολές, ολοκληρώνεται η ελληνική έκδοση των καλούμενων Σεμιναρίων τού Zollikon. Τα συμπεριλαμβανόμενα σ’ αυτά κείμενα κατέχουν ιδιαίτερη θέση στο έργο του Heidegger. Αποτελούν το μόνο κείμενό του που πραγματεύεται τόσο ενδελεχώς τη φιλοσοφική θεμελίωση μιας επιστήμης και διατυπώνουν τη κριτική του στη σύγχρονη επιστήμη και την απολυτοποίησή της. Παρέχουν συνάμα πρόσβαση στο στοχασμό του και σ’ενδιαφερόμενους χωρίς ειδικές φιλοσοφικές γνώσεις -διότι ο φιλόσοφος, συνομιλώντας εδώ με μη ειδικούς, χρησιμοποιεί λόγο κατά πολύ απλούστερο και καταληπτότερο απ’ ό,τι στα λοιπά κείμενά του.

 

Φιλοσοφία – Πολιτική:

 

b215785Στέφανος Δημητρίου «Η πολιτική στον Πολιτικό του Πλάτωνα», εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σελ. 316

Ο “Πολιτικός” του Πλάτωνα είναι μεθοδολογικός διάλογος. Με έναυσμα την προσπάθεια να οριστεί ο πολιτικός και η πολιτική, να προσδιοριστεί η σχέση της με τον νόμο αλλά και να διακριθούν τα πολιτεύματα, ο Πλάτων μάς δείχνει έναν τρόπο για να σκεφτόμαστε. Στον “Πολιτικό” απαντά για πρώτη φορά ο όρος πολιτική επιστήμη: η πολιτική, λογιζόμενη ως γνώση (επιστήμη), είναι τρόπος για να σκεφτόμαστε και να πράττουμε αυτόνομα. Μόνον η δική μας ελεύθερη, αυτοπροσδιοριζόμενη σκέψη και κριτική μάς παρέχει τη δυνατότητα να ελέγχουμε τη συνάφεια των πεποιθήσεών μας με τον κόσμο και να διεκδικούμε τη γνώση. Αυτή είναι και η διαφορά ανάμεσα στον έλλογο αυτοπροσδιορισμό και την αυθαιρεσία της αυτοεπιβεβαίωσης. Μόνον έτσι έχουμε λόγο να εξακολουθούμε να έχουμε πεποιθήσεις και βέβαια έχουμε λόγο και υποχρέωση να δικαιολογούμε τις πεποιθήσεις αυτές. Τον λόγον, το επιχείρημα, πρέπει να ακολουθούμε στην πολιτική αλλά και στην ατομική σφαίρα ως νομοθέτες και κριτές των πεποιθήσεών μας. Ο “Πολιτικός” του Πλάτωνα είναι επίμοχθη και διαρκής άσκηση στην αυτονομία της σκέψης και περαιτέρω στην αυτονομία της πράξης.

 

Εξέλιξη [Βιολογία]:

 

b215268Κάρολος Δαρβίνος «Η έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα», Επιμέλεια: Paul Ekman, Μετάφραση: Κατερίνα Λιγκοβανλή, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 722

Γιατί ανατριχιάζουμε όταν φοβόμαστε; Γιατί “δείχνουμε τα δόντια μας” όταν θυμώνουμε; Τι κάνουν οι σκύλοι και οι γάτες όταν νιώθουν ευχαρίστηση, φόβο ή κατήφεια; Χαμογελούν οι πίθηκοι; Και γιατί, εν πάση περιπτώσει, ο Δαρβίνος αποφάσισε να αγγίξει ένα θέμα που μοιάζει με μια πρώτη ματιά τόσο διαφορετικό από τις υπόλοιπες εξελικτικές του εργασίες;
Η “Έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα” -το πιο προσιτό για τον μη εξειδικευμένο αναγνώστη έργο του Δαρβίνου- δεν περιλαμβάνει απλώς έναν τεράστιο πλούτο από συναρπαστικές και οξυδερκείς παρατηρήσεις για τον τρόπο που τα οικόσιτα και τα άγρια ζώα, οι άνθρωποι και τα παιδιά τους εκφράζουν τη χαρά, τη λύπη, τον φόβο, τον θυμό τους. Σκοπό είχε να δώσει τη χαριστική βολή στον δημιουργισμό, προσφέροντας ενδείξεις για την κοινή καταγωγή όλων των ειδών, του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου, οι οποίες θα ήταν όχι μόνον ισχυρές αλλά και εύκολο για τον καθένα να τις ελέγξει. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως η Έκφραση είναι η πρώτη επιστημονική εργασία που συνοδεύεται από φωτογραφίες.
Ο τόμος αποτελεί την πληρέστερη έκδοση της Έκφρασης: Περιλαμβάνει όχι μόνο όλες τις σημειώσεις και διορθώσεις που ο Δαρβίνος επιθυμούσε να προσθέσει, αλλά επιπλέον σχόλια του Paul Ekman για όλες τις σύγχρονες ερευνητικές εξελίξεις, καθώς και μια πλήρη εξιστόρηση των περιπετειών που γνώρισε η δαρβινική θεωρία περί συγκινήσεων μέσα σε ενάμιση σχεδόν αιώνα από την έκδοσή της.

 

Στατιστική:

 

b214158Leonard Mlodinow «Τα βήματα του μεθυσμένου: Πώς η τυχαιότητα κυβερνά τη ζωή μας», Μετάφραση: Ανδρέας Μιχαηλίδης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 260

Σ’ αυτό το ασεβές και διαφωτιστικό βιβλίο, ο Leonard Mlodinow μας δείχνει πώς η τύχη και οι πιθανότητες αποκαλύπτουν πολλά για την καθημερινή μας ζωή και για το πώς παρανοούμε τη σημασία όσων βιώνουμε, από μια χαλαρή συνομιλία μέχρι μια σοβαρή οικονομική αναποδιά. Το αποτέλεσμα είναι να αποδίδουμε συχνά τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της ζωής σε σαφείς αιτίες, ενώ στην πραγματικότητα επηρεάζονται καίρια από την τύχη.
Η επιτυχία του αγαπημένου μας ηθοποιού ή συγγραφέα -στην πραγματικότητα η μοίρα όλων μας- αντανακλά, εξίσου με τις εγγενείς αρετές ή την ικανότητα σχεδιασμού, και την επίδραση της τύχης. Ακόμη και ένας επιχειρηματίας όπως ο Μπιλ Γκέιτς, που έχτισε μια αυτοκρατορία, ίσως να μην ήταν εξωπραγματικά ικανός αλλά απλώς πιο τυχερός από άλλους. Και προκαλεί ίσως σοκ να συνειδητοποιεί κανείς ότι έχει διπλάσιες πιθανότητες να σκοτωθεί σε τροχαίο ατύχημα πηγαίνοντας να αγοράσει ένα λαχείο απ’ ό,τι να κερδίσει το λαχείο.
Ο Mlodinow δείχνει γλαφυρά γιατί οι δημοσκοπήσεις, οι βαθμοί στο σχολείο, και πολλές άλλες ποσοτικές αξιολογήσεις της καθημερινότητας είναι λιγότερο αξιόπιστες απ’ όσο πιστεύουμε. Αποκαλύπτοντάς μας τις ψυχολογικές ψευδαισθήσεις που μας κάνουν να κρίνουμε λανθασμένα τον κόσμο γύρω μας, διαφωτίζει με αμεσότητα και χιούμορ τις αληθινές αιτίες των πραγμάτων. Παράλληλα, αφηγείται το μυθιστορηματικό χρονικό της τυχαιότητας, γραμμένο από επιφανείς τζογαδόρους και ευφυείς μαθηματικούς.
Από τις διαγνώσεις των γιατρών μέχρι τις αποφάσεις των δικαστηρίων, η διερεύνηση του Mlodinow συναρπάζει, εκπλήσσει και εμπνέει. Προσφέροντάς μας μια περιοδεία στην τυχαιότητα, αλλά και έναν καινούργιο τρόπο αντίληψης του κόσμου, αυτό το πρωτότυπο κι αναπάντεχο ταξίδι μάς υπενθυμίζει ότι πολλά πράγματα στη ζωή είναι τόσο προβλέψιμα όσο τα βήματα κάποιου που γυρνάει σπίτι του τρεκλίζοντας μετά από μια νύχτα στο μπαρ.

 

Βιβλία για παιδιά:

 

b215530Ελένη Σβορώνου «Σκοράροντας στον Σκορπιό», Εικόνες: Βασίλης Γρίβας, εκδ. Μεταίχμιο, σελ.104

Ένα αγόρι που αγαπάει το ποδόσφαιρο τόσο, που μιλάει με την αγαπημένη του μπάλα, τον “Πελέ”.
Ένα πρωτάθλημα σχολικού ποδοσφαίρου για όλη τη γειτονιά με στόχο… τη σφυρηλάτηση καλών σχέσεων, μια ιδέα της θεολόγου του γυμνασίου! Άκου ιδέα! Για να παίξεις μπάλα θέλεις μια γερή δόση μίσους για την αντίπαλη ομάδα!
Και πάνω στον πυρετό της δόξας, συμβαίνει μία μοιραία απώλεια: ο Πελέ! Χάνεται ο Πελέ. Χωρίς αυτόν το αγόρι δεν μπορεί ούτε να τρέξει.
Μια ιστορία με πολλή μπάλα, αλλά και με αρκετά πλονζόν στο γήπεδο των φόβων μας, και ιδίως του φόβου της αποτυχίας.

 

 

b215718Κατερίνα Τσάνταλη «Το Σοφάκι και ο Ντο», Εικονογράφηση: Κώστας Θεοχάρης, εκδ. Διόπτρα, σελ. 64

Το Σοφάκι, ένα μικρό κορίτσι που λατρεύει τα ζωάκια, παρακαλεί τη μητέρα του να πάρουν ένα σκυλάκι.
Η μητέρα του αρνείται και το βράδυ το Σοφάκι θα δει στον ύπνο του τον Ντο το Νεραϊδόσκυλο που θα του μάθει τι σημαίνει Αγάπη, Φροντίδα και Προσφορά προς τα αδέσποτα ζώα.
Ο Ντο, όπως η πρώτη νότα της μουσικής, μέσα από ένα μαγικό όνειρο θα διδάξει στο μικρό κορίτσι την πρώτη αξία της ζωής, την Αγάπη, και θα δείξει στο Σοφάκι πώς μέσα από απλές καθημερινές πράξεις μπορεί να μάθει να αγαπά και να σέβεται και άλλους πέρα από τον εαυτό του.
Ένα απολαυστικό παραμύθι με ένα μικρό κοριτσάκι, το Σοφάκι που μαθαίνει την αξία της αγάπης, της φροντίδας και της προσφοράς από τον Ντο, το Νεραϊδόσκυλο. Το βιβλίο περιέχει αφήγηση του παραμυθιού από τη Μαρία Μπεκατώρου σε μουσική Δημήτρη Κοντόπουλου.

 

b215130Kate Bernheimer «Το κορίτσι στο Κάστρο μέσα στο Μουσείο», Εικονογράφηση: Nicoleta Ceccoli, εκδ. Α.Α. Λιβάνη, σελ. 40

Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε ένα κορίτσι µέσα σ’ ένα κάστρο µέσα σ’ ένα µουσείο.
Όταν τα παιδιά επισκέπτονταν το µουσείο, κολλούσαν τα πρόσωπά τους στη γυάλινη σφαίρα µέσα στην οποία βρισκόταν το κάστρο.
Είχαν ακούσει πως, αν κοιτούσαν προσεκτικά,
θα έβλεπαν µέσα ένα µικροσκοπικό κορίτσι.
Εσύ µπορείς να το δεις;
Ένα πρωτότυπο και πανέµορφο ονειρικό παραµύθι που θα σας µείνει αξέχαστο.

 

 

b215128Kobi Yamada «Τι μπορείς να κάνεις με ένα πρόβλημα;», Εικονογράφηση: Mae Besom, εκδ. Α.Α.Λιβάνη, σελ. 48

Δημιουργοί του Διεθνούς Best Seller “Τι μπορείς να κάνεις με μια ιδέα;”
Τι κάνεις με ένα πρόβλημα; Ανησυχείς; Το αγνοείς; Θέλεις να τρέξεις και να του κρυφτείς; Αυτή είναι η ιστορία ενός επίμονου προβλήματος και του παιδιού που δεν ήταν σίγουρο τι να κάνει με αυτό.
Όσο απέφευγε το πρόβλημα, τόσο εκείνο μεγάλωνε.
Όμως, όταν το παιδί τελικά βρήκε το κουράγιο να το αντιμετωπίσει, το πρόβλημα μετατράπηκε σε κάτι διαφορετικό από ό,τι περίμενε.
Μια ιστορία για να σας εμπνεύσει να κοιτάξετε βαθύτερα ένα πρόβλημα και να ανακαλύψετε γιατί βρίσκεται εκεί.
Γιατί τα προβλήματα μας προκαλούν, μας διαμορφώνουν, μας ωθούν, μας βοηθούν να μάθουμε πόσο δυνατοί, γενναίοι και ικανοί είμαστε στ’ αλήθεια.
Ακόμα κι αν δεν το θέλουμε πάντα, μπορούν να μας αλλάξουν με απροσδόκητο τρόπο.
Λοιπόν, εσύ τι θα κάνεις με το πρόβλημά σου;
Από εσένα εξαρτάται.

 

b215131Eric Puybaret «Το φανταστικό βιβλίο των επαγγελμάτων», εκδ. Α.Α.Λιβάνη, σελ. 32

Ανακάλυψε το επάγγελµα των ονείρων σου διασκεδάζοντας! Τι θα γίνεις όταν µεγαλώσεις;
Εξερευνητής, ζαχαροπλάστης, αστροναύτης, καθηγητής, κτηνίατρος, αστυνοµικός, χορευτής, καπετάνιος, έµπορος, πυροσβέστης, οδηγός αγώνων ή αεροπόρος;

 

 

 

 

Ημερολόγια:

 

exof_diary2017«Ημερολόγιο 2017 – Ρώσικη Πρωτοπορία», Εισαγωγή: Ελένη Μηλιαρονικολάκη, Επίμετρο: Γιώργος Ρωμανός, εκδ. Γκοβόστης, σελ. 384

«Τον δέχομαι ή δεν τον δέχομαι τον Οκτώβρη; Τέτοιο θέμα δεν υπήρξε για μένα και για τους άλλους φουτουριστές της Μόσχας. Δική μου η επανάσταση» Βλαδιμήρ Μαγιακόφσκι
Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Ρωσική Επανάσταση, η οποία πλαισιώθηκε από το κίνημα της Ρωσικής Πρωτοπορίας. […] Ο όρος «Ρώσικη Πρωτοπορία» δόθηκε από τους ιστορικούς της τέχνης μεταγενέστερα και αφορά το σύνολο των καλλιτεχνικών κινημάτων και ρευμάτων που εμφανίστηκαν στη Ρωσία την εικοσαετία 1910-1930 και τα οποία –παρά τις μεταξύ τους διαφοροποιήσεις και τις έντονες συχνά διαμάχες– είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: την απόρριψη του καλλιτεχνικού παρελθόντος και την αναζήτηση καινοτόμων μορφών και μέσων έκφρασης στα διάφορα είδη της τέχνης και τη μεταξύ τους σύνδεση, στο φως των συνταρακτικών κοινωνικο-οικονομικών εξελίξεων εκείνης της περιόδου.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top